)NA centraal in Rondom Tien
Ulverston viert eeuwfeest van
de geboorte van Stan Laurel
PC-Hooftprijswinnaar Kees Fens: schrijven is zo zuiver mogelijk schieten
Toneelscholieren brengen
drama in „Playback"
Sterk samenspel van de Jonkies
Leiden English Choir sterk
in veelzijdig programma
3NST/RTV
EcidócSouoant
ZATERDAG 9 JUNI 1990 PAGINA 23
maar van de PC-Hooftprijs Kees Fens
Mierlo.
M'
i gesprek met Hans
FOTO: ANP
DEN HAAG „De beschou
wende schrijver schrijft zich
zelf weg. Hij is hooguit de
tweede stem en uit de sport
weten we dat de tweede in de
geschiedenis tot naamloosheid
is gedoemd" Op deze wijze iro
niseerde gistermiddag Kees
Fens zijn werkzaamheid als
(literair) criticus, bezigheid
waarvoor hij gisteren in het
Haagse Letterkundig Museum
werd bekroond met de PC-
Hooftprijs voor letterkunde.
Zoals Fens ooit had opgemerkt
dat de coryfeeën voor de prijs
zich automatisch aandienden,
zo was het de huidige jury on
der leiding van professor A. L.
Sótemann niet moeilijk geval
len het werk van de criticus
Fens te bekronen, ook al brak
zij daarmee min of meer met
een traditie die voorschrijft
dat een romancier of dichter
met deze prijs wordt be
kroond.
De enorme werkkracht, veel
zijdigheid en eruditie van Fens
werden zoals verwacht kon
worden breed uitgemeten.
Maar het belangrijkste dat de
jury beklemtoonde was mis
schien toch wel die nadrukke
lijke en toch pretentieloze cul
tuuroverdracht van Fens'
stukken die de bekroonde zelf
karakteriseert als werk in uit
voering dat per definitie nooit
voltooid wordt.
In zijn dankwoord ging Fens
in op de rol van de beschou
wer, die per se in een hiërar
chie staat, lees: een dienende
rol in acht heeft te nemen je
gens het werk dat hij aan zijn
beschouwing onderwerpt. Na
men van geliefde auteurs als
Bernardus van Clairvaux,
Thomas More, Erasmus, Paul
Valéry en T.S. Eliott gingen
door de zaal, niet om van een
eruditie blijk te geven die on
doordringbaar en afgesloten is,
maar als voorbeelden van an
dere cultuurdragers, die de
traditie verder hielpen dragen
Deze overdracht bestaat in het
steeds opnieuw ontsluiten van
wat die traditie aandraagt. Es
sayeren is, aldus Fens, zo zui
ver mogelijk schieten zonder
te scoren. Want het laatste
woord is per definitie nooit te
zeggen.
In dat verband hekelde hij de
huidige universitaire cultuur
waarin iets uitproberen juist
onmogelijk wordt gemaakt.
„Een object dat wordt be
schouwd kan op die manier
geen enkele andere betekenis
en waarde krijgen dan de ver
wachte".
Met zijn voordracht illustreer
de Fens opnieuw een van de
voornaamste charmes van zijn
kritische arbeid: die van zijn
brede culturele horizon waarin
het seculiere en het christelij
ke element op zo'n natuurlijke
wijze met elkaar zijn verbon
den. En deze belangstelling
weerspiegelde zich als het
ware ook in het uiterst geme-
leerde gehoor dat daar in het
Haags Letterkundig Museum
aanwezig was. Fens is een van
de weinigen die de hier zo on
overbrugbare waterscheiding
tussen deze twee weet te over
winnen en het landschap dat
hij schetst wint er aan belang
door. Om de pretentieloosheid
van het gebeuren te onderstre
pen, had Fens de zanger/gita-
rist Joop Visser uitgenodigd.
Hij vervulde een rol die Fens
zelf duidelijk met ligt, die van
de nar die de bourgeois - maar
deze was niet of nauwelijks
aanwezig - met zijn scabreuze
teksten schoffeert. Maar de te
genstelling tussen de officiële
sprekers en de nar was wel
erg groot.
PAUL VAN VELTHOVEN
wma-avond over DNA bij NCRV-
evisie op zaterdag 9 juni met
m mdom Tien'-special, Nederland 1,
r en de film 'Lil* Story', Ne-
iind 1, 21.04 uur.
ILVERSUM Sinds de
ïtdekking van het DNA,
kern van iedere le-
inscel en drager van de
5 inen, kunnen mensen de
tyuur steeds meer in ei-
!n hand nemen. Zo kun-
;n land- en tuinbouwge-
assen door genetische
anipulatie worden ver-
eterd. En de eerste toe-
issingen in de dierenwe-
ild staan eveneens op de
•empel. Welke conse-
ïenties hebben deze
luwste vindingen op de
lens en hoever kunnen
mogen wetenschappers
>ei aarover gaat zaterdagavond
•t dicussieprogramma 'Rond-
n Tien' van de NCRV. Henk
Mochel praat met deskundigen
op gebied van DN A-onderzoek
en met voor- en tegenstanders
van de toepassingen. Na afloop
van het programma wordt een
gesprek uitgezonden dat Mo
chel deze week had met de
Rotterdamse geneticus profes
sor Galjaard over genetische
manipulatie en de toenemende
kennis van erfelijkheids-facto
ren.
De thema-avond van de
NCRV wordt besloten met de
Britse film 'Life Story'. Een
film voor fijnproevers want
hierin wordt het verhaal ver
teld van de Britse onderzoe
kers Francis Crick en James
Watson die in de jaren vijftig
de erfelijkheidsdragers, het
DNA, ontdekten en daarvoor
in 1962 een Nobelprijs ontvin
gen.
Hoofdrolspelers in 'Life Story'
zijn Jeff Goldblum, vooral be
kend van de speelfilm 'The
Fly', en Tim Piggot-Smith.
'Rondom Tien' begint met een
grapje: Neeltje, de turbokoe als
superontdekking van de DNA-
wetenschappers, die naast gi
gantische hoeveelheden aller
gie-vrije melk ook medicijnen
levert. Science fiction of de
realiteit van morgen? Deskun
digen laten voor de camera
weten dat de 'techniek van het
leven' inderdaad al zover is.
Zo werden muizenembryo's in
de Landbouwhogeschool in
Wageningen geïnjecteerd met
menselijke groeihormonen,
met als resultaat een veel gro
ter soort dat in een losser vel
steekt. Door een mix van ge
nen kunnen ook nieuwe dier
soorten worden geboren, zoals
de scheit (afkomstig van
schaap en geit). Evenals erfe
lijke eigenschappen als ziekten
en afwijkingen soms al gecor
rigeerd kunnen worden.
De wetenschap blijkt heel wat
in haar mars te hebben. Toe
gevoegde eigenschappen kun
nen bijvoorbeeld vlees zonder
vet opleveren, eieren zonder
cholesterol en veel voorko
mende runder- en planten
ziekten kunnen er door wor
den voorkomen. Toch staat
lang niet iedereen te juichen
over deze ontwikkelingen.
Een yeehouder vraagt zich in
de uitzending af hoe zo'n nieu
we 'transgene koe', zich wel
zal voelen: „Als boer kijk je
niet alleen naar geld verdie
nen, je hebt ook iets op met je
vee. Het is dan wel een voor
deel wanneer door genetische
manipulatie veel voorkomen
de ziektes als uierontsteking
wordt voorkomen, maar kwa
len kun je tegenwoordig ook
met andere maatregelen ver
helpen."
Een woordvoerder van de
christelijke plattelandsjonge
ren wijst de ontwikkelingen
op ethische en religieuze gron
den af: „God heeft elk wezen
naar zijn aard geschapen. De
mens mag niet als schepper
naast God gaan staan."
En een 'Rondom Tien'-panel
buigt zich over de vraag of
landbouw-Tiuishouddieren er
felijk veranderd mogen wor
den ten behoeve van onze ge
zondheid en welzijn van de
mensen. Zeven van de twaalf
vindt van niet („Niemand
weet of je in deze techniek in
de toekomst kunt beheersen.")
Vijf mensen vinden van wel:
„Mensen zijn voor alle nieuwe
ontdekkingen -bang geweest.
Electriciteit werd destijds net
zo goed tegengehouden. Maar
ontdekkingen zijn ook een on
derdeel van de schepping en
die moeten, net als alle andere
dingen in het leven, beheersd
worden. We moeten het goede
niet weglaten, louter en alleen
uit angst voor mogelijk mis
bruik."
Verder wordt in 'Rondom
Tien' ingegaan op erfelijke
ziekten die door het DNA-on-
derzoek steeds meer worden
herkend. Zo is van de 50.000
ziekten inmiddels tien procent
in kaart gebracht. Mensen bij
wie bijvoorbeeld de tot demen
tie lijdende ziekte van Hun-
DNA-onderzoek in volle gang. De voor- en nadelen van dergelijk
onderzoek komen uitgebreid aan de orde in 'Rondom tien'.
FOTO: SP
tington in de familie voor
komt, kunnen door een onder
zoek achterhalen of zij inder
daad ook die ziekte zullen krij
gen.
Een volgende stap in de DNA-
wetenschap lijkt dan logisch:
ook bij mensen kunnen door
genetische manipulatie derge
lijke risico's worden voorko
men. Professor Ginjaar wijst
op het taboe dat op dit onder
werp rust. Hij blijkt een voor
stander van vrije, creatieve
wetenschap: „Onze maatschap
pij is zo bezig met het vaststel
len van grenzen, dat de hele
wetenschap daar onder gebukt
gaat. Zo heeft niemand de vrij
heid om nieuwsgierigheid te
bevredigen. En daar gaat het
in de wetenschap toch om."
HELMA VAN DEN BERG
layback, tv-drama door Amster-
amse Toneelschool, regie Pieter
erhoelf, VARA-tv, zondag Ned. 1,
IILVERSUM - Het ligt voor
e hand aan te nemen, dat een
iguur als Hennie Huisman
ïodel heeft gestaan voor het
v-spel „Playback", dat
fARA-tv zondagavond op het
cherm zet. Mét deze veron-
lerstelling houdt verder elke
elijkenis op, want de populai-
e tv-presentator Dennis raakt
n dit spel ernstig in de nesten,
lede door zijn toedoen is en-
tele jaren geleden een meisje
lachtoffer geworden van een
'erkeersongeluk, waarover hij
in een kornuit uit hetzelfde
ilasé-wereldje het stilzwijgen
ewaren. Die kornuit in kwes-
ie wenst op zeker moment
ichoon schip te maken, maar
lan zal de roem van Dennis
lanzienlijk kelderen.
)it drama wordt gespeeld door
tudenten van de Amsterdam-
>e Toneelschool, met name de
vierde klas een jaar voor het
ifstuderen. Om de leerlingen
van deze school met het oog op
ue werkgelegenheid ook ver
trouwd te maken met tv-werk
ontvangen zij ook daarin scho-
ing. De proeve van bekwaam
heid, die zij moeten afleggen,
werd opgepakt door de VARA,
regisseur Pieter Verhoeff
er op afstuurde. Deze vertelt
dat er op deze wijze voor de
naaste toekomst nauwer con
tact zal worden gelegd tussen
de omroep, in dit geval de
VARA, en wat jaarlijks aan to
neelgeslaagden in het acteurs
circuit terecht komt. Dit „wer
ken voor de camera" doet de
omroep de eis stellen, dat er
van een origineel script wordt
uitgegaan en niet wordt terug
gegrepen op uitgesleten spel
vormen, eerder gehanteerde
modellen. Daartoe vroeg men
de leerlingen van de Filmaca
demie een oorspronkelijk stuk
te schrijven, evenwel op een
gegeven uit eigen koker.
Dualisme
Nu kwam de regie daarmee di
rect voor een dualisme te
staan. Dit zou in de toekomst
wel meer problemen op kun
nen leveren. Hij moet nl. de
leerlingen, een dozijn jongens
en meisjes, zowel kleinkunstig
in actie brengen als hun dra
matisch talent aanspreken. Bij
dit soort leerlingprojecten moet
de regie er voor zorgen, dat er
een spel ontstaat, waarin beide
toneelvormen voorhanden zijn
en dat bovendien meer bevat
dan een imitatie van het voor
afgaande. Daar ziet het spel
„Playback" dan ook duidelijk
naar uit. Het hinkt nochtans
lichtelijk op twee gedachten.
Een dramatische confrontatie
in de kleedkamer wordt ge
volgd door een lange scène van
.een zingende debutante, een
playbackend meisje. En zo ver
volgens. Regisseur Verhoeff
geeft toe, dat hij daar ook wel
een beetje tegen aan heeft zit
ten kijken. Hij kon weinig an
ders.
Intussen krijgen de acteurs wel
kans aan hun rollen een eigen
invulling te geven. Arthur
Schlemper als Dennis legt in
zijn karakter een dubbele bo
dem, de opgewekte held naar
zijn publiek toe en fel 'van leer
tegen kornuit Ernst (Job Rede
laar), die aan zijn reputatie
tornt. De vrienden en vrien
dinnen om Dennis heen tonen
een verscheidenheid aan hou
dingen naargelang hun betrok
kenheid in deze .affaire, inclu
sief de roddeljournalist Michiel
Romeijn met een neus voor
sensatie. Het discopubliek
wordt gevormd door inwoners
van Heerhugowaard waar het
spel werd opgenomen.
TON OLIEMULLER
Miriam Makeba
terug naar
Zuid-Afrika
De zwarte Zuid
zangeres Miriam
BRUSSEL
afrikaanse 0
Makeba (58) zal morgen voor
het eerst in 31 jaar naar haar
geboorteland terugkeren. Zij
heeft dat gisteren in Brussel
lezegd.
.Ik voel me verdoofd", vertel
de zij, „ik geloof het pas als ik
in het vliegtuig zit". Makeba,
sympathisante van de anti-
apartheidsorganisatie ANC,
verliet Zuid-Afrika in 1959
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Het Noor
dengelse stadje Ulverston
viert op 16 juni de hon
derdste verjaardag van de
geboorte van zijn grootste
zoon: Arthur Stanley Jef
ferson (1890-1965), de ti
mide, magere helft van
het komische filmteam
Stan Laurel en Oliver
Hardy. Dunne Stan en
dikke Oily waren destijds
wereldberoemd. De mees
te bioscoopliefhebbers
vonden hen het grappigste
filmduo onder de zon.
Stan en Olly maakten samen
105 films. Hun beste werk da
teert van voor 1940. Laurel en
Hardy-producties worden nog
geregeld vertoond op de tv; te
genwoordig zijn de meeste van
hun films ook als video's te
koop of te huur.
Arthur Stanley Jefferson was
de zoon van een theaterdirec
teur en impressario. Arthur
werd te Ulverston geboren in
numero 3 op de Argyle Street.
Ulverston, genaamd naar een
Saxische grootgrondbezitter
die Ulph heette, is een rustig
plaatsje, gelegen aan de Baai
van Morcambe, vlak tegen
over de bekende noordweste
lijke badplaats Blackpool. Bill
Cubin, een trouwe fan van
Stan en Olly, runt op Ulver-
stons Upper Brook Street een
„Laurel and Hardy Museum"
waarin bezoekers (het entree
geld bedraagt een pond; kinde
ren betalen 50 pence) zijn uit
gebreide verzameling souve
nirs kunnen bekijken. Cubin,
die ooit burgemeester van Ul
verston was, vertoont boven
dien een hele serie Laurel en
Hardy-films.
De geboorte van Stan Laurel
zal ook worden herdacht in
het Schotse Glasgow. Stans ou
ders verhuisden van Ulverston
naar Schotland toen hij nog
een kleine jongen was. Stan
liep daar school en trad er cir
ca 1905 voor het eerst op als
komiek. Hij maakte dit debuut
in de negentiende eeuwse mu-
sic-hall „Panopticon", waar
van de restanten terug te vin
den zijn boven een winkel.
Stan Jefferson had voor deze
gelegenheid vaders slipjas en
hoge hoed geleend. Zijn pa,
Arthur Jefferson, was in Glas
gow directeur van de „Scotia",
een music-hall (varieté-thea-
ter) dat later werd omgedoopt
tot „Metropole". Stans moeder,
Madge, ligt begraven op het
kerkhof van het district Cat-
hart.
Arthur Stanley Jefferson trok
kort na 1905 met de artistieke
troep van Fred Karno op een
veeschip naar het beloftevolle
Noord-Amerika. Dit haveloze
stelletje Britse „artiesten"
zocht eerst zijn geluk in vau
devilletheaters. Jefferson liet
zich voortaan kortweg Stan
Laurel noemen en belandde
uiteindelijk in Hollywood.
Na enkele solo-optredens in
stomme filmpjes vormde hij in
1926 op advies van producer
Hal Roach een vast team met
de Amerikaan Oliver Hardy
dat in de kortste keren verras
send veel bijval oogstte. Zelfs
de komst van de „talkies" (ge
luidsfilm) was voor Dunne
Stan en Dikke Olly geen hin
dernis. Hun succes leek wel
onbegrensd. Ongeveer een
kwart van hun totale produc-
Stan Laurel,
links, in een
van zijn rollen
met Oliver
Hardy.
FOTO: PR
tie bestond uit lange speelfims;
alle andere waren van het
korte soort.
Bedeesde Stan speelde een
grote rol bij de samenstelling
van hun inhoud. Een groot
deel van de beste „gags" kwa
men van hem. In 1941 werd
het duo aangeworven door
Twentieth Century Fox. Van
toen af ging het met hun films
bergaf. Het grappige duo dat
zo vaak met grote bijval dom
me pantoffelhelden en onhan
dige avonturiers had gespeeld,
verdween uit de belangstel-
ling.
In Groot-Brittannië maakten
wijlen Stan en Olly enkele ja
ren geleden een onverwachte
come-back met hun charman
te uitvoering van de song „In
the Blue Ridge Mountains of
Virginia", uit hun film „Way
Out West" (1937). Dit stukje
geluidsband bereikte toen zo
waar de Britse "hit parade".
Er werd direct een plaatje van
gemaakt dat onvoorstelbaar
goed verkocht. Stans en Olly's
nazaten verdienden er goud
Het Nationale Filmtheater van
Londen viert deze maand het
Stan Laurel-jubileum met de
vertoning van de beste Laurel
en Hardy-films. Britse fans
van het tweetal, die lid zijn
van de internationale vereni
ging „The Sons of the Desert"
(genoemd naar een Laurel en
Hardy-productie), congresse
ren van 15 tot 18 juni in
Blackpool om samen met dui
zenden andere liefhebbers van
het Stan en Olly-genre de
honderdste verjaring van Lau
rels geboorte op passende wijze
te herdenken.
Amerikaanse filmprijzen
voor Nederlanü&e_cineasten
CHICAGO Twee Neder
landse cineasten hebben giste-
Video Festival' in Chicago een
Gold Camera Award gekre
gen. Louis van Gasteren is on
derscheiden voor 'Een zaak
van niveau' en Pieter de
Kroon voor 'Cadans'.
•Henk van Mierlo kreeg daar
naast een Silver Screen
Award' voor zijn film 'Pushing
the Limits'. Voor het festival
werden meer dan 1500 films
uit 29 landen ingezonden.
'Jij, de stad' uitverkocht
DEN HAAG De voorstellingen van 'Jij, de stad', waarin men
sen steeds individueel door een aantal acteurs door Den Haag op
sleeptouw worden genomen, zijn uitverkocht. 'Jij, de stad', een
co-productie van Het Gebeuren en Mickery en geregisseerd door
Fiona Templeton, loopt nog tot en met 22 juni.
De Jonkies spelen De vrek van Mo
lière. Regie: Bert Jonk. Kleding: Ka
rin Smit. Muziek: Gert-Jan Masurel.
Gezien op de Vlietschans op 8 juni.
Midden op de speelvloer ligt
een pak oude kranten, de tafel
van de vrek, die het niet breed
laat hangen. Zelfs afgescheur
de snippers raapt hij op om ze
weer aan de stapel toe te voe
gen. Een mooi beeld. Achter,
op het verhoogde podium ligt
een slordige hoop kranten
waarin de schat is verborgen.
De Jonkies, de acteurs van
scholengemeenschap De Vliet
schans, spelen De vrek van
Molière met
spaarzaam decor. Achter aller
lei zetstukken kun je je maar
verstoppen, vindt regisseur
Bert Jonk. Met het kale toneel
stelt hij dus hoge eisen aan zijn
spelers, en die kunnen ze aan.
Ze weten waar ze staan, waar
om ze er staan en wat ze doen.
De timing in de dialogen is
uitstekend.
Ook de gevarieerde speelstij
len waarmee de personages
worden uitgediept, beheersen
ze. De vrek (Henk Lardee)
loopt consequent als een ouwe
man, praat zelfs schraperig,
maar wordt geen stripfiguur.
Zijn zoon (Jurriaan Westra) is
juist kwistig met mooie
woorden. Femme fatale Frosi-
ne (Nienke Dijkstra) smeert
hem net mooi temerig aange
dikt stroop om de mond.
Na de pauze verliest de voor
stelling wat van zijn kracht.
Dat komt voor een deel door
het stuk: Molière zadelt de re
gisseur van L'Avare op met
een onmogelijk einde waarin
een familie die ooit schipbreuk
leed herenigd wordt. Maar ook
krijgen de spelers meer moeite
met de invulling van hun rol
len. Als de vrek van zijn
knecht meent te horen dat die
de schat heeft gestolen, rea
geert hij gelatener dan je mag
verwachten na zijn woedeuit
barstingen om niets van voor
de pauze.
Maar dit zijn opmerkingen bij
schooltoneel dat zelf een hoge
standaard heeft gesteld, door
deze en door eerdere voorstel
lingen. De vrek van voor de
pauze was een hoogtepunt,
daarna werd het wat minder.
Maar wat de Jonkies weer lie
ten zien, blijft heel knap.
DICK VAN TEYLINGEN
Spectaculaire
schoonheid in
'La Sylphide
La Sylphide. Ballet van Bournonvil-
le Door het Koninklijk Vlaams Bal
let. In het AT T Danstheater in
Den Haag. Gisteravond. Herhaling:
Vanavond.
Zelfs moderne choreografen
ontdekken meer en meer de
schoonheid van de ballerina
op spitzen. Dat heeft weinig
met nostalgie, maar alles met
toegevoegde podiumwaarde te
maken als gezond tegenwicht
tegen de wegpoetsers van ro
mantiek en pathos. Het Ko
ninklijk Vlaams Ballet, dat
nog vaker op Nederlandse po
dia zou moeten komen - Den
Haag is een gelukkige uitzon
dering - doet niet alleen de
vraag rijzen, waarom ook ons
land, net als o.a. Spanje, Dene
marken. Engeland, Canada,
geen Koninklijk ensemble
heeft, maar het gezelschap le
vert telkens opnieuw het be
wijs wat een streng klassiek
getrainde groep in haar mars
heeft. Artistiek leider Robert
Denvers is met zijn verrassend
jeugdig Vlaams ensemble
koerszeker op weg naar een
wereldtop. Dat bleek al in
'Don Quichotte' en dat komt
nu in de spectaculaire schoon
heid van het oudste klassieke
ballet ter wereld, 'La Sylphide'
uit 1832, nog sterker naar vo
ren. Bij alle exploderende
energie blijven schoonheid en
emotie in evenwicht. Denvers
gaat zichtbaar uit van de een
voud en muzikaliteit van de
beweging zelf. In dit beroemde
ballet in de choreografie van
Bournonville, door diens op
volger bij het Koninklijk
Deens Ballet Flemming Flindt
aangevuld en verrijkt met en
kele fragmenten uit de oudste
Franse versie, krijgen liefheb
bers een verfijnde lichte dans
kunst voorgeschoteld, schijn
baar broos als porselein, maar
vooral de benen verraden hier
feilloos scharnierend staal.
Onder de solisten fameuze
springers, o.a. de bij Roland
Petit werkende sterdanser Jan
Broeckx als James. Het corps
de ballet is, in tegenstelling tot
voorheen, veel meer dan deco
ratief dwarrelend dansvolk en
het oogverblindende 'bataillon
des tutus' bleek in dit ballet
blanc dramatisch en mimisch
volledig geïntegreerd. Nergens
- en dat mag juist in ons land
nog wel eens worden gezegd -
visueel storende ongelijkheid
in lengte. Zelfs de jongste
jeugd was in dit met veel to
neeltechnisch vernuft vertolk
te Schotse wel en wee niet ra-
votterig en buiten scenisch
verband, maar uiterst gedisci
plineerd in romantische ver
kleining volwaardig dansant
aanwezig Het Koninklijk
Vlaams Ballet nam met deze
klassieke verrukking afscheid
voor dit seizoen van het gere-
nommerde danspodium aan
het Spui. Terecht benutten
veel Hagenaars en randstede
lingen dit weekeinde deze
laatste kans.
FRANK DELBOY
Concert door het Leiden English
Choir onder leiding van Wim van
Meeuwen. Werk van Tomkins, Holst,
Rutter, Vaughan Williams, Duruflè
en Bach. Gehoord in de Evangelisch
Lutherse Kerk te Leiden op 8 juni.
Herhaling vanavond in de Wilhelmi-
nakerk te 's-Gravenhage om 20.15
Het Leiden English Choir
blijft zijn afkomst trouw. Sa
mengesteld uit leden en oud
leden van de vakgroep Engels
van de Leidse universiteit, be
staat een belangrijk deel van
het programma al sinds jaar en
dag uit composities van Engel
se toondichters. Maar ook
werk van andere oorsprong
geniet de aandacht van het
koor. Zó ook gisteravond in
een goed bezette Lutherse
kerk, waar in het gedeelte na
de pauze composities van Mau
rice Duruflé en Johann Sebas
tian Bach werden vertolkt.
Het koor zong alles a capella
en maakte daarbij een goede
indrqk- Helaas verloren de
twee madrigalen van Thomas
Tomkins (1572-1656) waarmee
het programma werd geopend,
'O let me live for true love' en 4
'O let me die for true love'
veel van hun charme. Ze wer
den keurig gezongen maar ook
niet meer dan dat. De klank
was hees, de uitdrukking vlak
en het geheel tot geeuwens toe
saai. Het moeten de zenuwen
zijn geweest, want van het
volgende lied. het Victoriaans
getinte 'I love my love' van
Gustav Holst (1874-1934)
bracht het koor in een homo
gene klank een sprankelende
en meeslepende versie waarin
echt verlangen en echte hoop
doorklonk. Niet minder door
leefd was vervolgens de ver
tolking van het programmati
sche en suggestieve 'Swansea
town', eveneens van Holst.
Van John Rutters 'Five Child
hood Lyrics' waren vooral
'The owl and the pussy-cat' en
het uitbundige 'Sing a song of
sixpence' voorbeelden van
fraai gestroomlijnde koorzang
Van Duruflé klonken vier mo
tetten. Het eerste, 'Ubi caritas'
en het derde, 'Tu es Petrus'
brachten Duruflé's heldere en
doorschijnende stijl het beste
voor het voetlicht, maar ook
het door uitsluitend vrouwen
stemmen uitgevoerde tweede
motet, 'Tota pulchra es', klonk
overtuigend, zij het niet altijd
helemaal zuiver.
Zoals in zijn meeste werk, liet
Bach zich ook bij het schrijven
van een van zijn indrukwek
kendste koorwerken, 'Jesu,
meine Freude' volledig leiden
door de retorische principen
die in zijn tijd in alle takken
van kunst werden nageleefd.
Het resultaat is een zeer ex
pressieve en daardoor soms
grillige tekstbehandeling. Doel
hiervan is de toehoorder zo
veel mogelijk in het gemoed te
treffen. Onder de handen van
Van Meeuwen, die zich wijse
lijk veel door Bach liet gezeg
gen, beleefde dit werk gister
avond een alleszins interessan
te uitvoering: krachtig maar
ook verstild, zonder ooit aan
zoete sentimentaliteit ten prooi
te vallen.
TOM STRENGERS
