Overwinning voor
alle Zuidafrikanen"
-terroriste kreeg bescherming van Stasi
Oorlog dreigt tussen
Kirgizië en Oezbekistan
GeicUö Somafit
Tsjechische
christen
democraten
hopen op
kwart van
de stemmen
NAVO-ministers steunen eensgezind plannen Bush
w [JITENLAND
VRIJDAG 8 JUNI 1990 PAGINA 5
eti
■si ierdan duizend
Tip ichtelingen uit
ik rma zij" gisteren
;r| or de Thaise
l toriteiten naar
st n land
l yggestuurd.
oi ider het wakende
;st ig van militairen
mi ipten de
s. ichtelingen met al
Gm bezittingen aan
nk iord van dé boot,
lg larmee ze over de
ik ensrivier werden
zet.
FOTO: AP
Aarde is van grote
afstand blauwe stip
WASHINGTON De eerste foto's
die de ruimtesonde Voyager-I heeft
genomen van ons zonnestelsel, to
nen zes planeten. Van de aarde, ge
fotografeerd op een afstand van zes
miljard kilometer, is niet veel meer
te zien dan een blauwe stip in de
oneindigheid. De Voyager-I die is
gelanceerd in 1977, heeft de foto's
genomen op 13 en 14 februari en de
beelden via radiosignalen naar de
aarde gestuurd. De ruimtesonde
heeft geen teken van leven opge
merkt op andere planeten in ons
zonnestelsel. Wel schijnt leven mo
gelijk te zijn geweest op Titan, een
maan van Saturnus, maar dat was
miljoenen jaren voordat het leven
op aarde ontstond.
Japan verhoogt
defensie met kwart
TOKYO Japan is van plan
zijn defensie-uitgaven in de ko
mende vijf jaar met 25 procent
te verhogen tot 23.000 miljard
yen (ongeveer 286 miljard gul
den).
Percentueel gezien blijft het de
fensiebudget, dat een procent
van het bruto nationaal produkt
bedraagt, echter even hoog.
Militaire uitgaven zijn een ge
voelig onderwerp in Japan. De
grondwet verbiedt oorlog als
politiek middel.
De Japanse militaire doctrine is
sinds 1976 gebaseerd op het af
weren van een beperkte aanval
door een buitenlandse macht.
Bomaanslagen
in Gdansk
WARSCHAU In de Poolse
havenstad Gdansk zijn giste
ren kort achter elkaar drie
bommen ontploft in kantoren
van de staatsspoorwegen, een
dagblad en de nationale lucht
vaartmaatschappij LOT. Bij de
explosies raakte niemand ge
wond en werd slechts geringe
schade aangericht. Volgens het
Poolse persbureau PAP wer
den de bommen door de dader
of daders zelf gemaakt. Een
plaatselijk televisiestation in
Gdansk meldde later dat een
anarchistische groepering de
verantwoordelijkheid voor de
aanslag had opgeëist.
Aanval op vliegveld
Monrovia afgeslagen
MONROVIA Het belangrijkste
vliegveld in Liberia is nog steeds
in handen van de regering, nadat
het leger met succes een aanval
van de opstandelingen heeft afge
slagen. Opstandelingenleider
Charles Taylor, een voormalige
medewerker van president Samuel
Doe, zegt dat hij Doe gevangen wil
nemen om hem te berechten we
gens de misdaden die hij tijdens
zijn bewind (sinds 1980) heeft ge
pleegd.
De opmars van de opstandelingen
naar de hoofdstad lijkt intussen
niet te stuiten: zij hebben de helft
van het land onder controle en
vrijwel de hele industrie in han
den.
(Van onze correspondent
Frans Wijnands)
PRAAG „Vrije verkie
zingen? Ik zou het zo niet
willen noemen. Ja, letter
lijk en technisch klopt dat
wel, maar het is veel meer
een referendum. Het volk
zal maar op een vraag ant
woord gaan geven: voor of
tegen het communisme".
Dr Vaclav Benda is een forse
midden-veertiger, al oogt hij
jaren ouder. Warrige, grijzen
de haren, een wat slonzige
ringbaard, vermoeid kijkende
ogen, gegroefd gezicht en een
rokershoestje. Zijn werkkamer
is rommelig, het hele huis sjo
fel. Maar wel boeken tot aan
het plafond, bergen kranten
en stapels knipsels van andere
paperassen.
Dr Benda was een van de
mede-oprichters van Char
ta '77. Hij studeerde Tsjechi
sche letteren en filosofie, do
ceerde daar ook in, maar
moest kort na de Praagse Len
te in 1968 het veld ruimen
voor communistische vakge
noten. Hij schakelde over op
mathematica, computers. Maar
ook dat werd hem tenslotte
onmogelijk gemaakt. Zijn geest
was te spits, te kritisch, te on
afhankelijk, te katholiek voor
de autoriteiten. Net als veel
medestanders heeft Benda ja
renlang een karig kostje ver
diend met handwerk; als ver
warmingsmonteur.
Tegenwoordig stopt hij zijn
energie in de christen-demo
cratische partij in Bohemen en
Moravië, in Tsjechië dus. De
partij werkt samen met de
christen-democratische bewe
ging in Slowakije, onder lei
ding van kandidaat-premier
Jan Carnougursky. Een soort
samenwerkingsverband zoals
in West-Duitsland bestaat tus
sen de CDU en de CSU.
Bij de verkiezingen van van
daag en morgen hoopt deze
christen-democratische allian
tie tussen de twintig en dertig
procent van de stemmen te
krijgen. Onafhankelijke waar
nemers rekenen op niet meer
dan zo'n vijftien procent. In
beide gevallen ligt een coalitie
met Burgerforum voor de
hand, want niemand wil sa
menwerken met de commu
nisten.
Over Burgerforum zegt Benda:
„Dat is nog geen politieke par
tij. Het is een vergaarbak van
de zeer uiteenlopende figuren.
Van Trotskisten tot oer-con-
servatieven". „Laten we eerst
maar eens zien waartoe we in
staat zijn", meent Benda. „Tot
nu toe hebben alleen de com
munisten bestuurs- en rege
ringsverantwoordelijkheid ge
dragen. Alle andere partijen
en bewegingen Burgerfo
rum incluis beloven veel,
maar hebben nog niets gepres
teerd. Wij ook niet. Daarom
zijn de verschillen tussen de
partijen ook zo klein en tege
lijk zo genuanceerd. Ze belo
ven hetzelfde. Dat geeft ver
warring. En vergeet niet dat
ons volk ruim veertig jaar niet
heeft hoeven kiezen omdat het
niet kon kiezen. Daarom
wordt het nu ernst: zijn we in
overgrote en overtuigende
meerderheid tegen het com
munisme, of niet?"
jetunie, versterking van het
CVSE-proces (de Conferentie
over Veiligheid en Samenwer
king in Europa) en het, na de
Duitse vereniging, tijdelijk
handhaven van Sovjet-troepen
op voormalig DDR-gebied.
Daarnaast denkt Van den
Broek dat het aanbod om na
een conventioneel wapenak
koord (CFE) door te onder
handelen over een verdere re
ductie van troepen in Cen-
traal-Europa aantrekkelijk is
voor de Sovjets. Het biedt im
mers de mogelijkheid de
eerder afgesproken aantallen
manschappen voor de beide
grootmachten (elk 195.000) te
verlagen en een limiet te be
palen voor de Duitse strijd
krachten.
Suggesties van Sovjetzijde als
zouden NAVO en Warschau
Pact het beste kunnen worden
vervangen door een versterkte
CVSE-conferentie, worden
door de NAVO afgewezen.
„Met 35 CVSE-landen kun je
niet dezelfde veiligheid en sta
biliteit garanderen als de
NAVO thans doet", aldus mi
nister Van den Broek. Hij
noemde de huidige Sovjet-po
sitie ten opzichte van de Duit
se vereniging onduidelijk:
„Enerzijds tonen ze zich be
ducht voor een dergelijke ver
eniging, anderzijds spreken ze
over de gegroeide vertrou
wensrelatie tussen Bonn en
Moskou. En op andere mo
menten zeggen ze weer dat het
hen niet om de Duitse vereni
ging gaat, maar dat ze zich
willen indekken tegen het
voortbestaan van de NAVO".
Het niet tijdig oplossen van de
militaire status van Duitsland
vindt de Nederlandse minister
„risicovol", omdat de politieke
eenwording van de twee
Duitslanden naar verwachting
aan het eind van dit jaar zijn
beslag zal krijgen. „Je kunt
dan de vreemde situatie krij
gen dat na de politieke hereni
ging een stuk Duitsland nog
tot het Warschau Pact en het
andere stuk Duitsland tot de
NAVO behoort", aldus Van
den Broek.
In Moskou hebben de leiders
van de zeven landen van het
Warschau Pact een radicale
verandering van hun bondge
nootschap bepleit. „Het is de
taak van het Pact te streven
naar ontwapening en de vor
ming van een nieuw pan-Eu-
ropees veiligheidsysteem", al
dus de leiders in de slotverkla
ring van hun eendaagse bij.-
eenkomst. Vooral Hongarije en
Tsjechoslowakije zijn voor
standers van radicale hervor
mingen. Een ontmanteling van
het Pact lijkt echter nog niet
aan de orde. De leiders hebben
in ieder geval afgesproken el
kaar eind november op een
buitengewone top opnieuw te
treffen.
IINDE NOODTOESTAND IN BIJNA HEEL ZUID-AFRIKA
TURNBERRY De mi
nisters van buitenlandse
zaken van de zestien
NAVO-landen steunen
zonder reserves de voor
stellen van de Ameri
kaanse president Bush,
om de weerstanden van
de Sovjetunie tegen een
NAVO-lidmaatschap van
een verenigd Duitsland te
verkleinen. Dat is geble
ken op de NAVO-bijeen-
komst in het Schotse
Turnberry.
Volgens minister Van den
Broek behelst het zogenoemde
negen-punten-plan van Bush
elementen die de Sovjets
moeten aanspreken. Hoofd
punten zijn het afzien door
een verenigd Duitsland van
een eigen kernmacht, econo
mische bijstand voor de Sov
Hiermee deed hij de scherpste
aanval op het Afrikaanse Na
tionale Congres, sinds de orga
nisatie in februari weer werd
toegestaan. „Het is de hoogste
tijd dat het ANC ondubbelzin
nig verklaart wat het van
sleutelkwesties vindt", aldus
'De Klerk.
De Zuidafrikaanse president
staat hierbij voor een ernstig
dilemma. Hij moet snelle her
vormingen doorvoeren om te
gemoet te komen aan de stij
gende aspiraties van de zwarte
meerderheid. Maar hoe dich
terbij de werkelijkheid van
een zwart bewind komt, des te
banger worden de blanken.
Dat bleek ook afgelopen
woensdag, bij een tussentijdse
verkiezing in een buitenwijk
van Durban. De kandidaat
van de Conservatieve Partij,
die terug wil naar de tijden
van de grote apartheid, be
haalde in Umtati bijna even
veel stemmen als zijn rivaal
van de Nasionale Partij van
president De Klerk. Umtati
staat te boek als een bolwerk
van de Nasionale Partij. Leden
van de Conservatieve Partij
onthaalden de toespraak van
De Klerk gisteren dan ook op
hoongelach en afkeurend ge
mompel.
gens moord in de Bondsrepu
bliek gezochte Susanne Al-
brecht naar de DDR, onder de
naam Ingrid Jager. Ze kreeg
op haar verzoek het staatsbur
gerschap van de DDR, trouw
de met een DDR-burger, vond
een baan als laborante en
werd zelfs uitgezonden naar
het buitenland. Zo'n uitzen
ding is voor een ex-burger van
de Bondsrepubliek een abso
luut unicum. Ze viel doorgaans
slechts partijtrouwe Oostduitse
modelburgers ten deel.
De ex-terroriste was afgelopen
zondag na een verblijf in het
buitenland in de DDR terug
gekeerd. Vier dagen werd zij
geobserveerd, waarna woens
dag haar arrestatie volgde. De
vrouw pleegde geen verzet en
was ongewapend. Over de
identiteit van de vrouw be
staat volgens DDR-minister
van binnenlandse zaken, Dies-
tel, geen twijfel.
Minster Diestel loofde gisteren
op een persconferentie in
Oost-Berlijn de samenwerking
tussen de politie in de DDR en
de Bondsrepubliek. Ook voor
de internationale samenwer
king op het gebied van de ter
reurbestrijding had hij veel
waardering. Inmiddels is een
procedure in gang gezet voor
de uitlevering van Albrecht
aan de Bondsreoubliek.
Volgens minister Diestel wor
den verdere successen in de
jacht op RAF-leden niet uitge
sloten geacht. Uiteraard wordt
ook onderzocht of, en zo ja in
hoeverre, de Stasi bemoeienis
heeft gehad met RAF-aansla-
gen in de Bondsrepubliek.
Peetoom
Al enkele maanden doen ge
ruchten de ronde dat de RAF
bezig is haar terroristische ac
tiviteiten te verleggen naar of
uit te breiden tot de DDR. De
arrestatie van Susanne Al
brecht mag echter niet als een
indicatie in die richting wor
den gezien. Voorzover valt na
te gaan heeft Albrecht, doch
ter van een Hamburgse advo
caat, zich al bijna dertien jaar
geleden teruggetrokken uit het
actieve korps van RAF-terro-
risten.
Samen met twee keurig gekle
de jongemannen bracht Susan
ne Albrecht op 30 juli 1977 in
Frankfurt am Main een be
zoek aan de peetoom van haar
zus, de president-directeur van
de Dresdner Bank Jürgen
Ponto. Het echtpaar Ponto liet
het drietal binnen. Toen Ponto
een vaas wilde zoeken voor de
bos bloemen die Susanne had
meegebracht, trok een van de
jongemannen een pistool en
schoot de man dood. Het drie
tal wist te ontkomen. De RAF
noemde de moord de vergel
ding voor de veroordeling van
de terroristen Andreas Baader,
Gudrun Ensslin en Jan-Carl
Raspe.
Enkele weken later, op 25 au
gustus 1977, was Susanne Al
brecht opnieuw van de partij,
toen een groepje terroristen in
Karlsruhe een aanslag wilde
plegen op het gebouw van de
hoogste openbare aanklager in
de Bondsrepubliek. De groep
overviel een bejaarde kunst
schilder en diens vrouw in
hun woning tegenover het
dienstgebouw en bouwde in
het venster een stalinorgel op.
Op het beslissende moment
weigerde de raket-afvuurin-
stallatie.
Na deze mislukte aanslag dook
Susanne Albrecht onder. Zij
werd in de Iraakse hoofdstad
Baghdad vermoed, waar ze
zich in Palestijnse kringen met
propagandistische activiteiten
onledig zou houden. In hoe
verre Albrecht inderdaad door
de DDR naar Irak uitgezonden
is geweest, is nog niet bekend.
de Kirgizen een flinke portie
Mongools bloed hebben en ook
in hun religie nog vele ele
menten van het Mongoolse sja
manisme hebben bewaard. In
de streek rond Osj hebben al
tijd etnische problemen ge
speeld, want Oezbekistan heeft
bij herhaling dat gebied opge
ëist.
Nu escaleert het conflict met
de dag en zijn er federale troe
pen naar het gebied gestuurd,
in totaal zo'n 3000 man. -Bo
vendien is voor heel Kirgizië
de staat van beleg afgekon
digd. De bevolking van Kirgi
zië eist het aftreden van de re
gering van de deel-republiek.
Studenten
protesteren in
de Kirgizische
hoofdstad
Froenze,
terwijl een
motoragent
een oogje in
het zeil houdt.
FOTO: AP
'13 in een oogwenk tijds is het dek van ,,'t Seepaert" een
slagveld geworden. Wel zijn de Moren aan boord gekomen, maar
lat betekent nog niet, dat zij de bemanning hebben overmees
terd. Overal flitsen de degens, messen, sabels, bijlen en spiesen,
vijsend storten de piraten zich op hun tegenstanders, die hen
''arm ontvangen. En daar staat ook Mustapha tegenover Rob.
*aar het gebruik van die tijd komt geen der schepelingen tus
senbeide, nu de beide bevelhebbers de degens kruisen. Het
vordt een verwoed gevecht, want beiden zijn meesters op dit
wapen. Het dek ligt bezaaid met kogels, vaatjes kruit, touwen en
gemakkelijk is het niet, een tweegevecht te leveren onder zulke
omstandigheden. Bovendien klinkt telkens het gebulder van de
kanonnen der andere schepen en trekken dikke wolken rook en
kruitdamp over het schip. Maar Rob verliest zijn tegenstander
geen moment uit het oog en hij heeft één voordeel: hij kent enke
le kunststoten, waarmee de Moor niet op de hoogte is. Waar
heeft hij ze geleerd? Even flitst Rob zijn droom van die nacht
door het hoofd. En meteen stoot hij toe. Kreunend zinkt Mustap
ha Ibn Abul in elkaar; hij is verslagen.
(Van onze correspondent
Rink Drost)
OOST-BERLIJN De in-
niddels officieel ontbon-
len Oostduitse staatsvei-
igheidsdienst (Stasi) heeft
Ie afgelopen jaren een ui-
erst twijfelachtige rol ge-
ipeeld waar het gaat' om
ie Westduitse terroristen-
irganisatie Rote Armee
raktion (RAF).
ilet medeweten en met mede-
verking van de Stasi kwam
uim tien jaar geleden de we-
(Van onze correspondent
Alexander Mtinninghoff)
De onlusten
de Sovjet-republiek
breiden zich ver
uit. Sovjet-minister
binnenlandse zaken
gaf gisteren in de
Sovjet in Moskou
dat de plaatselijke au-
de zaak niet
in de hand hebben
dat er zelfs een regel-
oorlog tussen Kir-
en het aanpalende
dreigt.
Er zouden inmiddels 78 doden
en bijna 400 gewonden zijn ge
vallen. De grens tussen beide
Sovjet-republieken is afge-'
grendeld.
De onlusten zijn ontstaan in de
Kirgizische stad Osj toen daar
op maandag een slepend con
flict over de verdeling van
land geheel uit de hand liep.
De Oezbeekse minderheid wil
de het land als akkerland be
houden, maar 'de Kirgizische
meerderheid wilde er flats
neerzetten en drukte die be
slissing door, waarna de Oez-
beken naar de wapens grepen.
Zowel Oezbeken als Kirgizen
zijn Soenni-moslims, zij het dat
KAAPSTAD Vannacht
is in drie van de vier
Zuidafrikaanse provincies
een einde gekomen aan
de vier jaar oude noodtoe
stand. Het einde ervan
werd gisteren in het par
lement in Kaapstad aan
gekondigd door president
F.W. de Klerk. „Een over
winning voor alle Zuid
afrikanen", luidde de re
actie van ANC-leider Nel
son Mandela, op bezoek in
Parijs. Maar het is volgens
hem nog te vroeg om de
economische sancties te
gen Zuid-Afrika in te
trekken.
De maatregelen van De Klerk
houden in dat de noodtoestand
alleen in stand blijft in Natal,
waar in de de afgelopen vier
jaar zeker drieduizend doden
zijn gevallen bij geweld tussen
zwarte groeperingen onder
ling.
F.W. De Klerk
FOTO: AP
De noodtoestand werd op 12
juni 1986 door de toenmalige
president P.W. Botha uitgeroe
pen in een poging een einde te
maken aan het aanhoudende
verzet van de zwarte bevol
king. Sindsdien zijn zeker zes
duizend mensen, vooral zwar
ten, door geweld om het leven
gekomen.
Op grond van de noodtoestand
zijn de afgelopen jaren zeker
vijftigduizend mensen opge
pakt. Velen van hen werden
lange tijd zonder vorm van
proces vastgehouden. In totaal
zouden er nu nog zo'n driedui
zend politieke gevangenen
zijn. Verder stond het de poli
tie vrij elk gebouw te doorzoe
ken, organisaties te verbieden,
perscensuur in te stellen en de
toegang te beperken tot de zo
geheten „onrustige gebieden".
President De Klerk kondigde
gisteren verder aan dat veilig
heidswetten, die de politieke
vrijheid aan banden leggen,
hun langste tijd hebben gehad
en dat de wettelijke discrimi
natie verdwijnt. „Vol vertrou
wen kan ik verklaren dat de
regering staat voor de ver-
Door de
opheffing van
de
noodtoestand
zullen taferelen
als dezehet
opbreken van
een betoging
in juni '86 in
Zuid-Afrika
wellicht tot het
verleden gaan
behoren.
FOTO: AP
plichtingen die ik heb uitge
sproken sinds ik president ben
geworden. Wij praten niet al
leen. We brengen snel achter
een de stappen in praktijk die
we ons hebben voorgenomen.
Het is tijd dat het ANC de ba
lans opmaakt van zichzelf en
van zijn ware bedoelingen. De
leiders van Zuid-Afrika
moeten nu bewijzen dat ze te
gen de situatie op kunnen".
