Leids college tegen
verbreden van A4
36 dagen lang
vaderdag vieren!
^cid^cSouxcwit
N
„Zwanger worden blijft
kwestie van geluk hebben
STAD OMGEVING/RTV
Delfts studentenduo wint debat-toernooi
blitiek levert suggesties voor referendum
AZL VIERT 250STE REAGEERBUISBEVRUCHTING
WOENSDAG 6 JUNI 1990 PAGINA 11
iidse vuilverbranding
lsuit op 3 september
lij DEN Het duurt nog tot 3 september tot de
|se vuilverbranding dichtgaat. Dat stelt waarne-
n, id directeur O. Scheepbouwer van de Gemeen-
v» ppelijke Vuilverbranding Leiden en omgeving
J vulei) in een brief aan Gedeputeerde Staten.
rwaarde daarvoor is bovendien dat het vuil van-
lni ie datum per trein naar Drenthe kan worden af-
oerd. Enige maanden geleden kondigde gedepu-
>de P. van Heemst aan dat de Leidse vuilver-
l0< iding nog voor de zomer dicht moest omdat de
aa loot van dioxinen onaanvaardbaar hoog was. La-
u' s nog enige keren geschoven met die datum om-
er alternatieven moesten komen om het huisvuil
|e Leidse regio af te voeren. Inmiddels is begon-
met de voorbereidingen om de vuilverbranding
i te bouwen tot opslag voor huisvuil. Dat moet
ee worden verladen op een overslagstation op het
d rmalige Van Gend en Loos terrein.
Oppascentrale wil wachtgebouw
niet delen met buurtvereniging
LEIDEN Oppas Centrale Mali (OCM) wil de door de gemeen
te beschikbaar gestelde ruimte in het wachtgebouw bij de Mor-
spoort niet meer dan een avond per week afstaan aan de buurt
vereniging De Put. In een brief aan de commisie voor volks
huisvesting zegt het OCM eigenlijk helemaal niet met De Put te
willen delen: „Maar omdat we erg omhoog zitten en snel de
ruimte willen betrekken hebben wij toegegeven aan de wensen
van de buurt".
De Put is nu al jaren in strijd met de gemeente over gebruik van
een ruimte in het wachtgebouw. Een zaaltje waar De Put haar
oog op had laten vallen, is door de gemeente aan de OCM toege
wezen. Voorwaarde was wel dat het OCM, een deels vrijwilli
gersorganisatie die zich bezig houdt met kinderopvang, deze
ruimte enkele malen per week af zou staan aan de buurtclub.
Ook De Put-voorzitster I. van Buuren is niet tevreden over het
voorstel van de gemeente. Zij vindt dat zij teveel moet betalen
aan het OCM voor het gebruik. Verder wil ze vaker dan wordt
voorgesteld gebruik maken van het zaaltje.
Tuinkeuringen in
Stevenshof en Merenwijk
LEIDEN Voor de tweede keer houdt de di
rectie groen van de gemeente dit jaar tuinkeu
ringen. Dat gebeurt dit keer in de Merenwijk,
bij de huizen aan de Rodes, en in vlek 6 en 7
van de Stevenshof. De keuring heeft plaats op
woensdag 13 juni. Alle tuinen in de genoemde
wijken die zichtbaar zijn vanaf de openbare
weg worden bekeken. Een tweede keuring is
op 12 september. De tuinen worden in drie ca
tegorieën beoordeeld: kleiner dan 25 vierkante
meter, groter dan 25 vierkante meter en ge
meenschappelijke tuinen. Voor alle drie de ca
tegorieën zijn prijzen beschikbaar. De gemeente
hield vorig jaar voor het eerst tuinkeuringen.
Dat gebeurde toen op verzoek van Leidenaren
die dat een leuk idee vonden. De wijk Boek
horst en de vlekken 1 en 2 van de Stevenshof
zijn toen bekeken.
Auto onder
vuur genomen
LEIDEN Onbekenden heb
ben vannacht met vermoede
lijk een luchtdrukwapen de
auto van een 23-jarige Leidse
onder vuur genomen.
De vrouw stopte om ongeveer
1.45 uur voor haar huis aan de
Steenschuur. Een 22-jarige in
zittende hoorde enkele „tik
ken" op de wagen. Toen het
tweetal ging kijken bleken er
een aantal putjes in de wagen
te zitten. Volgens de politie
ziin de schoten vermoedelijk
afkomstig vanuit een pand
aan de Steenschuur.
Subsidie voor opleiding bouw
LEIDEN Het Samenwerkingsverband Praktijkoplei
ding Bouw (SPB) krijgt alsnog van de gemeente een sub
sidie van 75.000 gulden voor de bouw van een leerlingen-
bouwplaats. Eerdere verzoeken van het SPB hiertoe wa
ren afgewezen omdat een dergelijke subsidie alleen in het
kader van het gemeentelijk doelgroepenbeleid verstrekt
kan worden. Na overleg tussen de wethouder onderwijs
H. van Dongen en het bestuur van het SPB bleek dat het
samenwerkingsverband wel degelijk op doelgroepen is
gericht en het subsidieverzoek gehonoreerd kan worden.
J. von Oven van het SPB hoopt met de nieuwbouw voor
de werkplaats, bijbehorende kantoren en lesruimten in
oktober te kunnen beginnen. Het gebouw moet komen te
staan aan de Dr. Lelylaan. Naast geld van de gemeente is
er van de provincie, uit werkgeversfondsen en eigen mid-
dellen totaal 250.000 gulden beschikbaar. „We zijn een
bouwopleiding dus het spreekt vanzelf dat we deze
nieuwbouw in eigen beheer en met eigen architect gaan
uitvoeren", aldus Von Oven.
EERST ANDERE MAATREGELEN TREFFEN
LEIDEN De „passage
Leiderdorp" van Rijks
weg 4 moet voorlopig
niet worden verbreed,
tej Beter is het af te wach-
uï ten wat het effect is van
de aanleg van de nieuwe
Rijksweg 11 waardoor de
op- en afritten bij de
Hoge Rijndijk komen te
'3 vervallen. Ook moet de
brug over dé Rijn min
der vaak worden geo
pend. Pas als over tien
jaar blijkt dat er nog pro
blemen zijn met de af
wikkeling van het ver
keer, valt verbreding te
overwegen.
Dat schrijft het Leidse colle
ge van B en W in een notitie
over de verbreding van deze
snelweg. Volgens wethouder
J. Walenkamp (verkeer) is
over dat standpunt overlegd
met de gemeenten Woubrug-
ge, Leiderdorp en Zoeter-
woude. Hij verwacht dat er
binnenkort een gezamenlijke
brief met dit standpunt naar
Rijkswaterstaat en de provin
ce gaat. De notitie wordt
'anavond besproken door de
raadscommissie voor ver
keer.
Walenkamp stelt desge
vraagd dat Leiden niet van
plan is de voorbereidingen
voor de verbreding te blok
keren. „We willen niet defi
nitief iets onmogelijk maken.
Dit is een eerste stap, we wil
len andere dingen niet uit
sluiten of naar nul teruggaan.
We bereiken zo twee belang
rijke doelen. De ergste pro
blemen worden opgelost en
we houden rekening met mo
gelijke alternatieven ën toe
komstige ontwikkelingen, zo
als een vermindering van het
autoverkeer. De wereld is
over vijf of tien jaar immers
niet meer dezelfde als die
van vijf jaar geleden".
De wethouder wijst er dan
ook op dat de studies van
Rijkswaterstaat waarop de
verbreding is gebaseerd in
middels ook al vier jaar oud
zijn. Met actuele ontwikke
lingen zoals het Nationaal
Milieubeleidsplan en de
komst van de ultrasnelle
trein TGV is daarbij geen re
kening gehouden. Walen
kamp meent dat het Leidse
college op basis van de huidi
ge situatie ook nog niet tot
een definitief standpunt kan
komen.
In de notitie van het Leidse
college wordt gesteld dat uit
breiding van de weg op zich
zelf niet wenselijk is. Er
wordt op gewezen dat daar
door weer meer verkeer
wordt aangetrokken zodat de
files zich naar de steden ver
plaatsen en daar extra mi
lieuhinder veroorzaken. Vol-,
gens het college heeft Rijks
waterstaat in zijn plannen
dan ook te weinig rekening
gehouden met de doelstelling
van het Nationaal Milieube
leidsplan om de groei van het
verkeer af te remmen en dat
liefst op het huidige peil te
handhaven.
Daarvan uitgaande is voorlo
pig een weg van de bestaan
de twee keer twee rijstroken
voldoende. Zo wordt „de in
frastructuur gezien als stu
ringsmechanisme". Wel
vindt ook het Leidse college
dat er maatregelen moeten
worden genomen om de vei
ligheid te verbeteren. Daarbij
gaat het bijvoorbeeld om de
aanleg van vluchtstroken op
de brug en het verleggen van
op- en afritten.
Rijksweg 11
In het Leidse standpunt
speelt de aanleg van het oos
telijk deel van de nieuwe
Rijksweg 11 (tussen Alphen
en Leiden) een belangrijke
rol. Als die weg er ligt na
verwachting na 1996 ver
liest de Hoge Rijndijk zijn ka
rakter als doorgaande weg.
De op- en afritten naar de A4
vervallen daar en worden
vervangen door de aanslui
ting met de nieuwe weg.
Vanaf dat punt bij Zoeter-
woude in zuidelijke rich
ting krijgt de weg wel twee
keer drie rijstroken. Het
Leidse college gaat er vanuit
dat daardoor een vloeiender
verkeersafwikkeling ont
staat, waardoor de verkeer
sintensiteit nog kan toene
men.
Walenkamp wijst daarbij ook
nog op de mogelijke komst
van de hogesnelheidstrein
TGV. „Die komt letterlijk en
figuurlijk veel sneller op ons
af dan veel mensen denken.
Als straks gekozen wordt
voor een traject langs de A4
veranderen de omstandighe
den totaal. Mogelijk zijn er
dan ook veel meer middelen
voor de uitvoering ervan",
aldus de wethouder die daar
bij geen enkele mogelijkheid,
zoals bijvoorbeeld ondertun
neling, wil uitsluiten.
[edische 06-
jn opgeheven
ilDEN De medische 06-
waarmee de Leidse artsen
ye Wind en Wim Landman
oktober van het vorig jaar
rtten, is opgeheven. In de
mte van waaruit de twee
iatiefnemers opereerden, is
ander bedrijf gevestigd,
lijn heeft nog geen half
bestaan.
idman en Wind zetten de
in oktober 1989 op. Na het
aien van een 06-nummer,
dagbladen werd gepu-
ceerd, kreeg de „klant" een
idje te horen over een spe-
ieke ziekte of aandoening,
isteren naar de lijn kostte
ftig cent per minuut,
nleiding voor het starten
de 06-lijn was de gebrek-
i relatie die er volgens de
e bestaat tussen patiënten
medici. Dat zou komen
r artsen die te weinig tijd
>ben voor voorlichting en
inten die informatie ver-
i te vragen. De initiatief-
mers van de lijn wilden die
mte vullen. Met adverten-
dagbladen werden de
lerwerpen die aan bod zou-
I komen bekend gemaakt,
naf het begin liep de lijn
t zoals verwacht. Landman
•Wind, die er elk veertig
■per week in stopten, hoop-
ieder 2000 gulden per
and te verdienen met hun
iject. Al na twee maanden
I dat er geld bij moest,
ndelijks gaven de twee
in de 7500 en 15.000 gul-
Ïuit aan advertenties, waar
hts 2500 gulden aan in-
msten tegenover stond. De
langstelling voor de lijn is
idsdien niet voldoende aan-
rokken om door te gaan
de exploitatie ervan.
In de Leidse Schouwburg werd gisteravond de finale gehouden van het studenten debat-toernooi.
Twee tegen twee werden diverse stellingen verbaal uitgevochten. foto: wim van noort
LEIDEN Maurits van der
Eerden en Jan Odenthal van
het Delfts studentencorps zijn
gisteravond winnaars gewor
den van het door de stichting
MASQ georganiseerde Leids
studenten debattoernooi. In de
finale versloegen zij een twee
tal stadgenoten van de plaatse
lijke studentenbond. De teams
uit Leiden van de verenigin
gen Augustinus en Quintus
werden in de voorrondes uit
geschakeld.
Sinds 1988 worden, in navol
ging van TV-debatten voor
kamerleden, door studenten
toernooien in het debatteren
gehouden. De regels zijn af
komstig van het „academie de-
bating" zoals dat in de Vere
nigde Staten bekend is. Twee
teams van twee personen vor
men de voor- of tegenstanders
van een stelling die verdedigd
danwel aangevallen moet wor
den. Dit debatteren is nu ook
onder Nederlandse studenten
zo populair geworden dat er
een stichting voor in het leven
werd geroepen. De afgelopen
maanden moesten voorrondes
worden gehouden om gister
avond in de Leidse Schouw
burg acht teams uit Leiden,
De prominente jury bestaande
uit oud-cabaretier F. Kist,
„Dikke van Dale"-redacteur J.
Heestermans, debatdeskundige
I. van der Geest en de profes
soren I. Diepenhorst en W.
Wagenaar gaven met drie te
gen twee in de uiteindelijke fi
nale het voordeel aan Odent
hal en Van der Eerden. Zij
hadden hun standpunt als te
genstanders van de voorgeleg
de stelling „welgestelde gevan
genen moeten huur betalen"
het best verdedigd.
1DEN De raadsfracties
D66, PvdA, CDA, Groen
ts en de SP hebben diver-
onderwerpen aangedragen
r het eerste lokale referen-
i. Dat moet volgend jaar
ltshebben, tegelijk met de
tkiezingen voor provinciale
in op 6 maart 1991.
het autovrij maken van de de
binnenstad, de inrichting van
het stationsgebied, uitbreiding
van het kabelnet, bereikbaar
heid van gemeentelijke dien
sten en de invoering van 30
kilometer als maximumsnel
heid in de stad als onderwer
pen.
De PvdA sluit grotendeels bij
deze onderwerpen aan, maar
komt ook met andere opval
lende onderwerpen. Bijvoor
beeld bouwen bij de Gooi
meerlaan in het kader van so
ciale veiligheid, maar ten kos
te van een aantal volkstuinen,
handhaven van het vergun
ningensysteem bij schuttingen
en schuurtjes, overkapping
van Zwembad De Zijl en de
politie in wijkteams.
Het CDA kiest niet voor slui
tingstijden van de horeca, en
de inrichtng van het stations
gebied, maar voor de bestem
ming van de Oostvlietpolder.
Het CDA draagt ook de auto-
luwe binnenstad aan als on
derwerp, waarbij ook de vraag
aan de orde moet komen of er
nog wel openbaar vervoer
door de Breestraat mag rijden.
Groen Links kiest alleen voor
de bestemming van de Oost
vlietpolder als onderwerp. De
SP wil de verhoging van het
reinigingsrecht aan de orde
stellen middels een referen
dum.
Uit de directies kwamen voor
stellen als een milieuvriende
lijke oplossing voor het open
baar vervoer tussen het Cen
traal Station en station Lam
menschans om de Breestraat te
ontlasten en zelfs werd de mo
gelijkheid om weer een tram
in Leiden te laten rijden geop
perd.
Leidenaars die nog ideeën
hebben voor het referendum
kunnen deze middels een brief
tot eind volgende week indie
nen bij B en W. In september
wordt over het onderwerp be
slist. Vanavond worden de
eerste onderwerpen besproken
in de raadscommissie voor
verkeer.
Dr. N. Naaktgeboren (rechts) in het laboratorium: „Ik kan me indenken dat na zeven jaar proberen een tweeling welkom is".
foto: wim van noort
LEIDEN Met een fees
telijke bijeenkomst is van
daag in de Vrouwenkli
niek van het Academisch
Ziekenhuis Leiden feeste
lijk de mijlpaal gevierd
van de 250ste „reageer
buisbevruchting" die daar
tot stand is gekomen.
Die mijlpaal werd in feite al in
maart bereikt. Maar de viering
is uitgesteld tot vandaag omdat
het op 6 juni precies vier jaar
geleden is dat de Vrouwenkli
niek begon met wat officieel
als In Vitro Fertilisatie (IVF)
wordt aangeduid. Een behan
deling die steeds meer mensen
aangrijpen als laatste strohalm
om een kind te krijgen.
IVF is het bevruchten van ei
cellen in het laboratorium om
ze daarna bij dé betrokken
vrouw terug te plaatsen. De
behandeling heeft sinds 1986
een spectaculaire ontwikkeling
doorgemaakt. Ze is niet alleen
eenvoudiger geworden, ook de
kans van slagen is ook verdrie
voudigd, vertelt de bioloog dr.,
N. Naaktgeboren, die leiding
geeft aan het Leidse IVF-team.
In 1986 was de kans op succes
ongeveer zeven procent per
poging. Nu ligt dat op twintig
procent. Per patiënt worden
maximaal zes pogingen ge
daan. Na drie keer worden ze
echter opnieuw onderaan de
wachtlijst van één jaar ge
plaatst. Uiteindelijk is na vijf
pogingen 65 tot 70 procent van
de vrouwen zwanger.
Naaktgeboren verwacht dat
die percentages niet niet heel
veel meer stijgen. „Uiteindelijk
is de mens niet erg vruchtbaar.
De kans op zwangerschap bij
het niet gebruiken van voorbe
hoedsmiddelen is ook ongeveer
twintig procent. Het is niet uit
zonderlijk dat het dan nog een
jaar duurt voordat iemand in
verwachting raakt. Dat zou ge
lijk staan aan twaalf pogingen
bij ons. Zwanger worden blijft
een kwestie van geluk heb
ben". Naaktgeboren ziet in die
natuurlijke omstandigheid
geen reden om het aantal be
handelingen per patiënt uit te
breiden. „Bij dit aantal komt
iedereen op een redelijke ter
mijn aan de beurt. Bovendien
blijkt dan dan een behoorlijk
aantal vrouwen zwanger te
zijn. Het is ook beter als de pa
tiënten zich instellen op een
beperkt aantal behandelingen.
Over het algemeen kun je zeg
gen dat het bij de resterende 30
procent ook echt niet lukt om
zwanger te worden. Het kan
dan aan de man liggen, het
kan ook gaan om onverklaar
bare onvruchtbaarheid. Er blij
ven nu eenmaal problemen die
we nog niet kennen".
Hij wijst er op dat IVF voor de
betrokkenen de laatste moge
lijkheid is. Hoe ver paren gaan
in hun pogingen een kind te
krijgen is heel verschillend.
Naaktgeboren: „Het ene paar
trekt een duidelijke grens hoe
ver ze willen gaan. Anderen
raken verstrikt in de medische
zorg. Het is zaak dat te beper
ken. Als mensen jaren bezig
blijven om in verwachting te
raken, gaat hun sociale leven
daaronder lijden"
Naaktgeboren vindt het mede
daarom van belang dat de
wachtlijsten vöor IVF korter
worden door onderzoeken en
behandelingen sneller uit te
voeren. Een andere reden is de
leeftijd van de patiënten. Ge
middeld zijn de vrouwen die
zich aanmelden tussen de 32 en
34 jaar oud. Naaktgeboren:
„Dat heeft met de maatschap
pelijke ontwikkeling te maken.
Mensen willen carrière maken,
een huis kopen, voor ze aan
kinderen gaan denken". Selec
tiecriteria worden door het
IVF-team niet gehanteerd.
Wie in aanmerking komt voor
de behandeling komt altijd on
deraan de wachtlijst. Daarbij
wordt niet eerst naar de kans
op succes gekeken. „Er geldt
alleen een leeftijdsgrens van 40
jaar. Dan wordt de kans op af
wijkingen groter", aldus
Naaktgeboren. Inmiddels heb
ben zich in Leiden al vrouwen
voor een tweede bevruchting
gemeld.
Eenvoudiger
IVF werd de afgelopen jaren
niet alleen succesvoller, maar
ook eenvoudiger. Naaktgebo
ren: „Aanvankelijk gebeurde
het nog onder algehele narco
se. Nu is het een poliklinische
behandeling, onder plaatselijke
verdoving. De ingreep zelf
duurt een uur. Na anderhalf
uur kan een vrouw weer naar
huis".
Per poging worden drie be
vruchte eitjes ingebracht. Door
die werkwijze is de kans op
een meerling vrij beperkt.
Drielingen komen niet voor
omdat niet alle embryo's tot
ontwikkeling komen. Wel is
bij dertig procent van de ge
slaagde bevruchtingen sprake
van een tweeling. Over het al
gemeen zijn de betrokkenen
daar heel blij mee. Naaktgebo
ren: „Ik kan me indenken dat
na zeven jaar proberen een
tweeling heel welkom is".
De zwangerschappen die zo
ontstaan leiden in 75 procent
van de gevallen tot bevallin
gen. Ze verlopen na succesvol
inbrengen van de embryo's
volgens Naaktgeboren niet an
ders dan bij bevruchting langs
natuurlijke weg. „Er is litera
tuur waarin gewezen wordt op
kleine statistische verschillen.
Kinderen zouden ook iets va
ker enkele weken te vroeg
worden geboren. Maar om dat
echt aan te tonen heb je een
goede vergelijkingsgroep in de
zelfde leeftijd nodig. Dat valt
niet te realiseren".
De vereenvoudiging van de
behandeling weerspiegelt zich
ook in de aantallen. De Leidse
kliniek ondernam in het eerste
Sar 125 bevruchtingspogingen,
et afgelopen jaar waren dat
er 500. Inmiddels zijn er dit
jaar alweer 270 geslaagde be
vruchtingspogingen gedaan.
Met de toename van dat aantal
hoopt Naaktgeboren ook dat er
een vlottere doorverwijzing tot
stand komt, met als gevolg
kortere wachttijden.
Uitbreiding van capaciteit is
volgens hem niet nodig. De
twaalf Nederlandse centra die
zijn aangewezen voor IVF zijn
in staat 5.000 behandelingen
door te voeren. Het AZL werkt
daarbij in de regio samen met
het Haagse Rode Kruiszieken-
huis, het Alphense Rijnoord en
het Reinier de Graaf Zieken
huis in Delft. Daar wordt het
voorbereidende deel van de
behandeling gedaan, zoals het
„prikken" van eicellen, terwijl
de feitelijke bevruchting in het
AZL plaatsvindt.
Kosten
Het centrum in het AZL hoort
tot de grotere met nu ongeveer
500 bevruchtingen per jaar.
Verdere groei wordt in te
genstelling tot bijvoorbeeld het
Amsterdamse VU-ziekenhuis,
niet nagestreefd. Naaktgebo
ren: „Je blijft bij dat aantal de
patiënten kennen, het is de
vraag of uitbreiding hen ten
goede komt. We werken nu
met een klein team dat speci
fiek bezig is met IVF en met
inseminatie".
Reageerbuisbevruchting werd
aanvankelijk gefinancierd met
een subsidie. Inmiddels hebben
de ziekenfondsen toegezegd
IVF in hun pakket op te ne
men, waarschijnlijk met terug
werkende kracht per 1 februa
ri. Verschillende ziektekosten
verzekeraars gingen de fond
sen daarin al voor. Naaktgebo
ren noemt de behandeling op
zich niet extreem duur. Met
een miljoen gulden aan subsi
die zijn tussen de drie- en vijf
honderd behandelingen moge
lijk. Dat komt per patiënt neer
op twee tot drieduizend gul
den. Naaktgeboren: „Dat is
niet goedkoop, maar er zijn
veel duurdere onderzoeken".
RUDOLF KLEIJN
U geeft op 17 juni niet
zomaar een cadeautje
aan vader.
Voor slechts,,
u 'm op
verrassen
cadeauct
voor 6 wel<
plezier met
Dat is goed.
Naam:
Straat:
Postcode/plaats:
Laat van 18 juni t/m 28 juli
de Leidse Courant bezorgen bij.
De heer:
Straat:
'ostcode/plaats:
lefoon:
or controle bezorging)
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel plakken - r
Leidse Courant, abonneeservice,
antwoordnummer 998. 2501 VC Den Haag.
Indien daartoe aanleiding bestaat, kan een verzoek om een
proefabonnement worden geweigerd
Ceidóc &owumt
