ütad in aan hand van acteurs
Stijlvolle opening van
43ste Holland Festival
Wandelend vra
Jij - De
Laat nieuws
Veronique op
vast tijdstip
=EN HAAG ALS THEATER VOOR 22 'KLANTEN' PER DAG
'hilips
ntwikkelt
-ieuw type
eluidsband
H
Hans Vonk indrukwekkend
met zevende van Mahler
AAG IN DE JAREN'50
JNST/RTV
&2idóc Gouxaixt
ZATERDAG 2 IUNI 1990 PAGINA 19
|n irnard Haitink
TROS-radio
VERSUM TROS-radio
It op dinsdag vijf juni een
rview uit met de dirigent
\ard Haitink. Annemiek
rijver sprak met hem toen
pas geleden in Rotterdam
voor het bevrijdingsconcert
)e Doelen. Haitink vertelt
zijn leven en werk, de pro-
en jen die hij heeft met het
certgebouw Orkest en zijn
et -dirigentschap bij het Rot-
ef ams Philharmonisch Or-
Het interview wordt om
tD tijdens een extra afleve-
van het kunstmagazine Fl
es pE op radio vier uitgezon-
HILVERSUM Het late
nieuws van RTL-Veronique
wordt vanaf 4 juni op een vast
tijdstip uitgezonden. Het pro
gramma is dan van maandag
tot en met donderdag te zien
om kwart voor tien, op vrij
dag en zaterdag om tien uur
en op zondag om elf uur. Bo
vendien komt er in de maand
juni een redactie bij, de Euro-
desk-redactie in Luxemburg.
Deze zal zich richten op het
Europese nieuws en dan voor
namelijk op de ontwikkelin
gen in Oost-Europa.
Jules Croiset naar VS met
Van Gogh-programma
AMSTERDAM - De acteur Jules
Croiset zal op dinsdag 19 juni in het
Bing Theatre van het Los Angeles
County Museum of Art een voorstel
ling geven van zijn Engelstalige solop
rogramma over Vincent van Gogh,
getiteld ,,A certain Vincent". Hij doet
dit op uitnodiging van het museum.
De acteur zal aansluitend nog enige
voorstellingen en lezingen over Van
Gogh verzorgen in de VS. Van 7 tot
en met 12 augustus staat hij met het
programma over Van Gogh in de Bo
venzaal van de Stadsschouwburg in
Amsterdam. Hij brengt het daar twee
maal in het Engels en viermaal in het
Nederlands.
Tweede CARTOON AID
boek voor straatkinderen
UTRECHT- Het tweede Nederlandse CAR
TOON AID-boek wordt woensdag a.s. aan
Yvonne van Gennip, ambassadrice van Het
Nederlandse Rode Kruis, in Amsterdam over
handigd. De opbrengsten van het boek zijn be
stemd voor een straatkinderenproject van het
Nederlandse en Belgische Rode Kruis. Van het
geld wordt een „vriendenhoek" en drie op
vanghuizen in Corrientes, een stad in het
noord-oosten van Argentinië, gebouwd.
Het boek is bedoeld voor kinderen en bevat
strips, cartoons en illustraties. Het heeft als
thema voetbal, naar aanleiding van de wereld
kampioenschappen. Er staan Nederlandse, Bel
gische, Spaanse, Italiaanse en Engelse verhalen
in. De bekende stripfiguur Appie Happie, ge
schreven en getekend door Dik Bruynesteyn,
is de presentator van het boek.
Dead wood Dick aanstekelijke westernrevue
De Nieuw Amsterdam speelt Deadwood
Dick van W.B. Burdine jr.. Vertaling:
Mitta van der Maat. Regie: Rufus Col-,
lins. Kostuums: Joanne Becker. Gezien
in het Theater aan de Haven op 1 juni.
Vanavond herhaling.
In de hal van het theater dui
ken vlak voor de voorstelling
opvallende types op: meisjes
van plezier, soldaten uit de bur
geroorlog, berejagers, kasteleins
en natuurlijk cowboys. Het to
neel van De Nieuw Amsterdam
beperkt zich meestal niet tot
het theater. Dit keer is de arge
loze toeschouwer verzeild in de
westernmusical Deadwood
Dick waarin geparodieerde
wildwestcliché's met zang, dans
en muziek veel vermaak ople
veren.
Aan regisseur Rufus Collins
kun je dit soort spektakels wel
overlaten. Hij werkt graag met
amateurs en maakt daarmee
nooit perfecte, maar altijd le
vendige voorstellingen. Ditmaal
doen er zo'n dertig spelers uit
de Haagse regio mee. De Nieuw
Amsterdam maakt toneel dat
recht doet aan onze pluriforme
samenleving en daar ook naar
verwijst. Deadwood Dick is dus
een kleurrijk geheel met naast
dat wilde westen, ook onze
westerse stadscultuur: In de sa
loon praten de stamgasten over
kaartjes voor Prince, crackdea
lers en Linda Lovelace. Naast
Oh Susanna klinkt funk en En-
nio Morricone.
De dag na de première liep al
les nog niet gladjes, maar dank
zij de ironiserende humor is
Deadwood Dick een aansteke
lijke revue geworden. Met als
komische hoogtepunten de
Mexican Bandido (Andro Bis-
wane) met zijn tragediegebaren
en Meike van de Linde als Ma
dame Bon Bon.
DICK VAN TEYLINGEN
IN HAAG - Voor dit
iprek mag ik me ergens
Centrum Den Haag
•lden. Het adres blijkt
deur met een plank
[oor. Woonplaats voor
ikers? Afgekeurde wo-
ig? Verwarring. De
lotse theatermaakster
ma Templeton zal met
vijftiental Nederland
acteurs de komende da-
1 nog veel meer ver-
jring zaaien in Den
.ag. 'Jij, de Stad' heet
ar theaterproduktie
larbij iedere toeschou-
ir op een individuele
:ht langs allerlei loca-
s van Den Haag wordt
yoerd. Aan de hand van
woning achter de betim-
rde deur is een van de loca-
i. De woning stond leeg,
ar voor de produktie 'Jij, de
stad' is het een woning van ac
teurs geworden die acteurs
spélen. Elk fotootje aan de
muur, de spiegels, zijn speciaal
gekozen om ieder een klein
stukje historie van de nep-be-
woners te suggereren. Het
maakt op mij de indruk van
de woonplaats van een kamer
bewoner die zelden thuis is.
De toeschouwer die 'Jij De
Stad' gaat zien, zal er ook te
rechtkomen. Nadat hij ergens
in Den Haag op een kantoor
een formulier heeft ingevuld,
van de ene naar de andere ac
teurs wordt 'overgedaan' en op
een vervreemdende route door
zijn eigen stad belandt. Fiona
Templeton, bedenkster van
dat alles: „Ik heb het meege
maakt dat bezoekers van de
voorstelling in hun eigen
buurt terechtkwamen en abso
luut niet meer wisten waar ze
waren". Ze noemt de toe
schouwers overigens 'klant',
omdat, zegt ze, „er steeds één
is, met wie we in feite een
'deal' maken". Ze heeft dit
project al eerder in New York,
Londen en zojuist in Lubljana
- waar het nu nog gaat - neer
gezet. Zürich en San Diego
wachten nog op haar komst.
Overal worden locaties geko
zen, acteurs krijgen een com
pleet uitgewerkt script met de
teksten die ze de 'klant' toe
moeten dienen.
Taxi-chauffeur
Fiona Templeton: „In het be
gin zijn die teksten nogal poë
tisch, later worden ze natura-
listischer en komt er meer
ruimte voor antwoorden van
de klant. Hij wordt zo een on
derdeel van het stuk. De een
zal antwoorden, de ander niet.
Wat hij ook antwoordt, de ac
teur zal steeds iets terugzeg
gen. Door zijn tekst andere ac
centen te geven, of - als het
echt nodig is - te improvise
ren". Dat laatste gebeurt dan
hoogstens als een durfal van
een 'klant' zelf het heft in
handen wil nemen, en de ac
teur te veel in efen richting wil
duwen. Een aardige psycholo
gische taak voor de acteur.
„Ja" antwoordt de regisseuse,
„de acteur moet ook mensen
op kunnen vangen. Mensen
die bang worden, of die te bru
taal worden. Ik elke zin die de
acteur gebruikt komt het
woordje 'you' voor, in het Ne
derlands is dat, al naar gelang
de situatie U of jij, of jullie.
Het kan het 'U' zijn op dat
kantoor, het 'U' in een kerk,
het 'je' van een taxichauffeur
die eigenlijk zichzelf bedoelt,
en het 'jullie' van een zwerver
die tegen de wereld staat te
schreeuwen. 'Jij, de Stad' gaat
over relaties. Over betrokken
raken. Dat is het sleutelwoord.
De klant moet zich gevoelsma
tig bewust gaan worden hoe al
die verschillende relaties in el
kaar steken. In de praktijk zie
je dat het net zo werkt als in
het normale leven. De ene
'klant' krijgt een relatie met
de acteur, de ander niet. Ieder
een reageert anders."
Aan de bar
Fiona Templeton (37) schrijft
en regisseert al vijftien jaar
lang 'performances'. Ze maak
te deel uit van het 'Theatre of
Mistakes' (beeldhouwers, mu
zikanten, acteurs), ze was
eerder met experimentele pro
jecten in het Stedelijk Mu
seum. Ze maakte theater in
een bar, waar de acteurs ach
ter en de bezoekers aan de bar
zaten. Ze maakte theater aan
het strand. Ze houdt van echte
locaties, buiten: „Het publiek
is gewend aan film en televi
sie, een meer fysieke confron
tatie met locaties. Ze zijn ge
wend aan close-ups, die ze in
het theater nooit krijgen".
Voor 'Jij, de Stad' - is per dag
ruimte voor 22 'klanten', die
allemaal in hun eentje de tocht
maken, om de tien minuten
van het uitganspunt 'vertrek
ken', elkaar één maal tegenko
men, zonder dat de een van de
ander weet wie de acteur is en
wie niet, en als climax op een
verwarrende wijze onderdeel
van het stuk lijken te belan
den, en de acteurs competitie
aandoen. Welke die locaties
zijn, moet een geheim blivjen.
Fiona Templeton onthult
glimlachend alleen dat het
Fiona Templeton: „Relaties is het sleutelwoord"
kantoor waar 'Jij, de stad' be
gint in New York het gebouw
van een verzekeringsmaat
schappij was. „Dat vond ik in
Den Haag niet zo passen. Dus
hier is het een semi-overheids-
gebouw geworden".
Na de tocht van twee uur
wordt de 'klant' met zachte
hand naar een établissement
geleid, waar hij even kan bij
komen van de vervreemdende
gewaarwording. Tien minuten
na hem zal er een volgende
klant neerstrijken. Fiona Tem
pleton: „Meestal wordt het dan
een uitwisseling van: Heb jij
dat ook gehad? Hebben ze dat
ook tegen jou gezegd? Iedereen
wil weten hoe het bij de ander
is gegaan". In een New Yorkse
kritiek meldt de recensente
een ogenblik bang geweest te
zijn, dat de politie die vreemd
FOTO: FRANK VELDMAN
converserende acteur en zijn
'klant' van straat zou oppak
ken. Fiona Templeton schudt
geruststellend het hoofd:
„Daar hoef je echt niet bang
voor te zijn. Iedereen in de
omgeving van de lokaties is
ingeseind". Het blijft tenslotte
toch theater, al is het allemaal
anders.
BERT JANSMA
Rechter legt BRT zendverbod op
BRUSSEL - Een rechtbank in Brussel heeft de BRT vrijdag ver
boden een televisiedocumentaire uit te zenden over de collabo
ratie van medewerkers van de Belgische radio tijdens de oorlog.
„Zender Brussel" zou vanavond op de buis gebracht worden.
Familie van de toenmalige directeur van het Nationaal Instituut
voor radio- Omroep (NIR), Jan Boon, en de destijds voor het
NIR verantwoordelijke minister Antoine Delfosse was naar de
rechter gestapt omdat de reputatie van de twee inmiddels over
leden mannen door het slijk werd gehaald en eiste een uitzend-
verbod. De rechter kwam hen daarin tegemoet. Daarop ging de
BRT in beroep. Zij vindt het verbod onzin omdat de rechter al
leen de klagende partij had gehoord en bovendien het program
ma niet had gezien. Daarnaast beriep de BRT zich erop dat het
programma was goedgekeurd door de groep experts die in Bel
gië de historische juistheid van programma's over de Tweede
Wereldoorlog nagaat. De rechter kwam echter niet op het uit
zend verbod terug. De BRT heeft nu een kort geding aangespan
nen. Maker van de documentaire is Maurice de Wilde die al een
omstreden serie over België tijdens de Tweede Wereldoorlog op
zijn naam heeft.
ADVERTENTIE
Een Nafaoabx kort n
per maand.
(exdusief BTW)
Nteisltaa
Asca telecommunicatie
Mangaanstraat 74
Den Haag. tel. 070-3213024
)S ANGELES - De Ne-
rlandse elektronicapro-
cent Philips heeft een
rbeterde versie van de
nventionele geluids-
nd ontwikkeld waarvan
Amerikaanse muzie-
ndustrie verwacht dat
gunstig kan concurre-
op de nieuwe markt
n digitale geluidsban-
r
lilips heeft nieuwe vinding
yige week in Los Angeles
^emonstreerd aan enkele
langrijke platenmaatschap-
?en. Een technicus van
krner Bros. Records noem-
de kwaliteit minder dan
'n de compact disc, maar
Sikken beter dan de analoge
ijsettes die nu gemeengoed
,~n. Philips weigert de ge-
-imen van de zogenaamde
vitale compactcassettere-
;rder prijs te geven. Het ap-
5=raat moet volgend jaar op
3markt komen. Met de
LjBuwe technologie zouden
ï^edkope conventionele cas-
L:ttes de geluidskwaliteit van
c=gitale cassettes kunnen be
rderen. De Amerikaanse
Muziekindustrie verwacht
Tt de vinding de ommekeer
H|n betekenen in de stagne
rende verkoop van geluids
cassettes. Het nieuwe appa-
Mat van Philips zou ook de
marktpositie van het bedrijf
I Hf kunnen verbeteren.
j| (ADVERTENTIE)
optiek
on
's-Gravenhage
CD
L w. Meerdervoorl 135
w. Hoytemastraat 107
Fr. Hendriklaan242 i
Heulstrut 19^^^
worden voor hen. De foto's in dit boek, gemaakt door be-
„LA CLEMENZA Dl TITO
„La Clemenza di Tito", opera vao
Mozart door de English Baroque So
loists, het Monteverdi Choir, onder
leiding van John Elliot Gardiner,
met medewerking o.a. van Anthony
Rolfe Johnson en Charlotte Margio-
AMSTERDAM - In aanwezig
heid van koningin Beatrix en
prins Claus is gisteravond in
het Amsterdamse Concertge
bouw het 43ste Holland Festi
val van start gegaan. Dat ge
beurde met de concertante op
voering van Mozarts „La Cle
menza di Tito" door de En
glish Baroque Soloists en het
Monteverdi Choir onder lei
ding van John Eliot Gardiner.
De koningin kreeg bloemen
aangeboden door de sopraan
Charlotte Margiono.
Mozart maakte twee zelden
gehoorde opera's naar Griekse
tragedie's. „La Clemenza di
Tito" was de laatste, uit 1791,
zijn laatste levensjaar. De an
dere, „Idomeneo, re Creta",
wordt zondag uitgevoerd. Bei
de concertant. In juni 1791
kreeg Mozart opdracht een
feestopera te maken voor de
kroning van de Boheemse ko
ning Leopold II. Op 6 septem
ber volgde de première van
„La Clemenza" reeds. Het ver
haal van keizer Titus die een
door Vitellia beraamde uitge
voerde moordaanslag over
leeft, de dader niet voor de
wilde dieren werpt, maar
grootmoedig vergeeft. Deze
feestelijke opera schittert do'or
De Nederlandse sopraan Char
lotte Margiono, die in Mozarts
„La Clemenza di Tito" de rol
van Vitellia zingt en van wie in
ternationaal grote verwachtin
gen worden gekoesterd, be
groette koningin Beatrix tij
dens de openingsvoorstelling
van het 43ste Holland Festival
met een bos bloemen.
FOTO: ANP
briljante coloratuurzang met
maar liefst vier sopranen. Te
genover elf grote aria's staat
een even groot aantal ensem
ble-nummers. De Nederlanse
sopraan Charlotte Mangiono,
van wie men grote internatio
nale verwachtingen heeft,
zong de rol van Vitellia.
In het Muziektheater debu
teerde Riccardo Chailly gister
avond in het Holland Festival
als opera-dirigent met ,,L'
Ange de feu" van Prokofjev
bij de Nederlandse Opera.
kende foto-journalisten als Simon E. Smit, Karei de Haas en
Peter van Breukelen, geven hiervan een uitstekende weer
spiegeling. In deze uitgave komt het politieke en parlemen
taire leven nauwelijks aan bod, maar gaat alle aandacht uit
ckery/Het Gebeuren: „Jij - De
•d", tekst en regie: Fiona Temple-
Vertaling: Lex Bohlmeijer,
tarten Kaster. Met o.a. Bas Voets,
_mnie Wiliams, Fred van der Hilat,
'tty Pontier. Lokatieproject, pre-
ère vrijdag 1 juni, voorstellingen 5'
n 22 juni, 11-16 uur. Reserveren,
73'nimaal drie dagen van tevoren bij
^tt Gebeuren, 070 - 3543202.
i stad vanuit een andere op-
ïk waarnemen; dat zou de
fdoeling kunnen zijn van
iona Templetons „Jij - De
.ad". Na Edinburgh, Londen
Ljubljana - waar het „Na
Tvojem Mestu" heette - is Den
Haag aan de beurt. Komt dat
zien, Hagenaars.
Met een begeleidend briefje
wordt de pers dringend ver
zocht zo min mogelijk prijs te
geven over lokaties en „de
suspense niet te verraden".
Het is een persoonlijke tocht;
„Jij - De Stad" doe je alleen,
en daarom kunnen reacties
nogal verschillen.
De voorstelling begint op een
luxe kantoor, waar bij een re
ceptioniste een vragenlijst in
gevuld dient te worden. De
merkwaardige toonzetting van
die vragen zet wellicht op het
verkeerde been. „Helpt het?"
is er een. Dan neemt een an
der je mee, waarmee „Jij - De
Stad" een merkwaardige esta
fette wordt. Kleurrijke, sjofel
geklede of vlot sportieve types
nemen het slachtoffer bij de
arm en vuren vragen op hem
af. Antwoorden is niet nodig,
maar mag. De uitkomst is ge
tuige de vragen reeds bekend:
het publiek heeft zich schuldig
gemaakt aan eigenzinnigheid,
gebrek aan betrokken-zijn, is
geen jij, maar wat of wie wel?
„Jij - De Stad" geeft de ge
waarwording alsof de bezoe
ker deelneemt aan een thea
terstuk van Pinter, waarvan
hem geen tekst is toebedeeld.
De sfeer benadert die welke
K. gevoeld moet hebben in de
boeken van Kafka. En intus
sen wandel je arm in arm met
een onbekende door verpau
perd en reeds opgeknapt Den
Haag.
Het aardige aan de voorstel
ling is, dat de buitenwereld
steeds kan ingrijpen. Hoe zou
het zijn als de omstanders plot
seling zouden deelnemen aan
„Jij - De Stad"? Wat deze bij
zondere ervaring echter na
laat, is een moment van reflec
tie. De acteurs en actrices spe
len hun rollen zeer overtui
gend. Tekst en regie zetten de
'slachtoffers' zo ademloos aan
het luisteren, dat er weinig tijd
voor kijken overblijft.
Waar deze overrompelende
wandeling uiteindelijk toe
leidt, is de vraag. Welke ge
dachte zit er achter de tek
sten? Wie stelt die vragen?
Zou de schrijfster zich geïden
tificeerd hebben met de stad?
De afgevuurde overhoring
gaat helaas in zo'n rap tempo,
dat je amper aan nadenken
daarover toekomt.
PETER SNEL
Zevende symfonie van Gustav Mah
ler door het Residentie Orkest on
der leiding van Hans Vonk. Herha
ling vanavond. Anton Philipszaal,
Den Haag.
Geen ouverture, geen solist,
geen pauze, 'slechts' één sym
fonie op het programma dat
gisteravond in de Anton Phi
lipszaal werd uitgevoerd. Maar
wat voor een symfonie! Chef
dirigent Hans Vonk en het Re
sidentie Orkest hebben zich
met hart en ziel op de zevende
symfonie van Mahler gestort,
een gigantisch opus.
Amsterdam heeft vanouds een
Mahlertraditie -zo werd de ze
vende symfonie in het Con
certgebouw onder leiding van
de componist al in 1909, een
jaar na de premiere uitge
voerd- en in Rotterdam heeft
James Conlon met het Rotter
dams Philharmonisch Orkest
de laatste jaren aan Mahler
uitgebreid aandacht besteed.
Het zou een goede zaak zijn als
ook het Residentie Orkest een
dergelijke reeks zou opbouwen
en niet te hooi en te gras een
Mahler-orkestwerk zou uit
voeren.
Een dergelijke opzet kan dan
wel niet meer onder Hans
Vonk tot stand komen, maar
bij de keuze van een nieuwe
chefdirigent -en die keuze is
nog lang niet gemaakt- zou
hiermee rekening gehouden
kunnen worden.
Gisteravond startte in Amster
dam het Holland Festival. Wat
zou het een voortreffelijke ge
dachte geweest zijn als het (be
scheiden) Haagse aandeel van
het festival geopend was met
de indrukwekkende weergave
zoals Vonk en het orkest van
Mahler's zevende gisteravond
realiseerden. De interpretatie
verdiende zeker het predikaat
'festival-concert'. Vonk heeft
het machtige opus allure,
spankracht, dramatiek, glans
en beklemming verleend,
waarbij hij de hartstochtelijke
emoties tot in de diepste diep
ten wist te peilen. Zou men in
de ruim tachtig minuten du
rende vertolking hoogtepun
ten willen aanwiizen, dan zijn
dat zonder twijfel de doorleef
de Nachtmusiken. Het Resi
dentie Orkest, aan het einde
van een druk en woelig sei
zoen, heeft geen noemens
waardige steken laten vallen.
De wil een optimale weergave
tot stand te brengen was maxi
maal aanwezig.
ADRIAAN HAGER
naar het gezinsleven, mode, onderwijs en het straatbeeld
in die jaren.
De foto's in dit boek vormen de basis van een tentoonstel
ling die wordt gehouden in het Haags Historisch Museum.
U kunt dit boek bestellen door storting/overschrijving van
f 25,- op giro 5378421 van Sijthoff Informatie Centrum In
Rijswijkonder vermelding 'Den Haag in de jaren '50'.
Het boek is ook te koop bij de stadsvestiging van de Haagsche Courant/dagblad Het
Binnenhof, Spuistraat 71/hoek Spui, geopend ma. t/m vr. van 8.1517.00 uur. Verder is het verkrijgbaar
in het Haags Historisch Museum, Korte Vijverberg 7 en in een aantal boekwinkels in de Haagse regio.
Bij veel Hagenaars zal dit fotoboek herinneringen oproepen
aan een gelukkige tijd. Een tijd waarin het steeds beter ging
Een unieke terugblik op het Haagse leven
na de bevrijding.
•S-SIJTHOFF PERS
