Zwijgen over racisten helpt niet
Gemeenten kunnen beroep doen
op fonds sociale vernieuwing
^Verdenking rond aids-
lirganisatie was terecht
Hoe is
een zeepbel
Hoge Raad verwerpt
beroep moordenaar
Ritzen: Wantrouwen CDA is verdwenen
Braks wil halvering gebruik gif en mest
"BINNENLAND
CeidóeSouocmt
VRIJDAG 1 JUNI 1990 PAGINA 3
t]d-speler voor
jebruik gordel
JEEUWARDEN In Leeu
warden is begonnen met een
impagne om het dragen van
jtogordels te bevorderen. De
jkspolitie Friesland en Veilig
erkeer Nederland hebben
iervoor een flinke beloning
sschikbaar. Elke automobilist
Ie binnen de bebouwde kom
in veiligheidsriem draagt
[waakt kans op een draagbare
raI-speler. Een radio- en tv-
iak in de Friese hoofdstad
'irBlde 100 cd's beschikbaar.
e(aarnaast worden 60.000 gele
lifckers verspreid, voorname-
ïe|k bij de benzinestations,
fe
Amsterdamse Prijs
voor prof. Van Rood
LEIDEN De Leidse hoogleraar J. van Rood, ver
bonden aan de Rijksuniversiteit Leiden, krijgt de
Amsterdamse prijs voor de geneeskunde 1990. De
prijs is vorig jaar ingesteld door de Koninkljke Ne
derlandse Akademie van Wetenschappen en is be
doeld voor baanbrekend werk op het gebied van de
geneeskunde. De prijs bestaat uit een geldbedrag
van 250.000 gulden. Van Rood krijgt de prijs voor
zijn totale inzet op medisch wetenschappelijk ter
rein, in het bijzonder voor zijn baanbrekend werk
op het gebied van de immunohaematologie. Door
zijn werk is onder meer een belangrijke aanzet ge
geven voor de ontwikkeling van de transplantatie
geneeskunde. De prijs wordt op 26 oktober uitge-
reikt. Het is de bedoeling der prijs eens in de twee pr0f_ van Rood.
jaar toe te kennen.
'IRA-onderzoek is
niet uitzichtloos'
ROERMOND Het onder
zoek naar de IRA-aanslag op
twee Australische advocaten is
volgens de justitie in Roer
mond geenszins uitzichtloos.
Persofficier van justitie, mr. D.
Van Delft baseert die mening
op een combinatie van gege
vens. Er is nu meer optimisme
dan twee jaar geleden bij het
onderzoek naar de toen ge
pleegde aanslagen op zes Brit
se militairen in Roermond en
Nieuw-Bergen. Maar op de
vraag of er ook telefoonge
sprekken van mogelijk ver
dachte figuren worden afge
tapt, wil hij geen commentaar
geven.
Infiltratie-poging
BVD in Wageningen
WAGENINGEN De Bin-
nenlandse Veiligheidsdienst
blijkt geïnteresseerd in de han
del en wandel van actiegroe
pen in Wageningen. Ruud van
Aken, lid van de Wageningse
afdeling van Groen Links, is
onlangs benaderd door de BVD
met het verzoek inlichtingen
te verstrekken. Opnamen van
de twee gesprekken die heb
ben plaatsgehad tussen Van
Aken en de BVD-medewerker
zijn vanavond te beluisteren
via de Wageningse Omroep.
De BVD bleek geïnteresseerd
in de Wageningse acties tegen
Shell en de protesten tegen de
biotechnologie.
Werknemers NS Haarlem
weer aan de slag
UTRECHT De monteurs van de
NS-werkplaats in Haarlem zijn
vanmorgen weer aan het werk ge
gaan. Met een zeer ruime meer
derheid aanvaardden circa 200
werknemers het voorstel van de
directie van de Spoorwegen om
een arbitragecommissie in te stel
len die het 'asbest-conflict' moet
beoordelen. Woensdagochtend leg
den veertig monteurs van de
werkplaats het werk neer. Aanlei
ding was de schorsing van vier
collega's die hadden geweigerd
werkzaamheden te verrichten aan
zogenoemde „Hondekoppen"; ou
der NS-mateneel waarin het kan
kerverwekkende blauwe asbest is
verwerkt.
Kwart beroepsbevolking
heeft rugklachten
DEN HAAG Een kwart van
de Nederlandse beroepsbevol
king heeft geregeld rugklachten.
Dat blijkt uit onderzoek van het
TNO, verricht in opdracht van
het ministerie van sociale zaken.
Minister De Vries heeft het re
sultaat van het onderzoek aan de
Kamer aangeboden. De studie
maakt deel uit van een onder
zoeksprogramma van het minis
terie, dat de fysieke belasting bij
de arbeid wil aanpakken. Veel
klachten komen voor bij schoon
maakpersoneel, de bouwnijver
heid en het wegvervoer. Er
komt een onderzoek naar de oor
zaken.
.MSTERDAM De
jgphrik over de verkiezing
jjan zoveel extreem recht-
st» raadsleden in diverse
,aemeenteraden in ons
,l^nd zit er niet alleen bij
politici goed in. Tijdens
hpn gisteren door de Ne
derlandse Vereniging
QjOor Journalisten (NVJ)
georganiseerd symposium
Krasnapolsky in Am-
.erdam, bleek dat ook
lurnalisten zich prompt
)abor grote problemen ge
kaatst zien.
al snel door de vijf inleiders
beantwoord. Negeren helpt
niet, integendeel. Het maakt
de ultrarechtse politici tot
martelaars en veroorzaakt een
averechts effect. „Bovendien is
het heel Kafka-achtig om als
journalist te zwijgen over een
maatschappelijk verschijnsel",
zo stelde Vrij Nederland-re
dacteur M. van Weezel.
Wel aandacht dus, maar hoe?
Hoe groot de valkuilen zijn
waarin een journalist kan val
len, werd geschetst door onder
andere Van Weezel. Het radio
interview dat hij in 1983 sa
men meteen aantal VPRO-
collega's maakte met Cen
trumpartijlid Janmaat om
schrijft hij nog steeds als „de
grootste mislukking uit mijn
journalistieke carrière", on
danks de gedegen voorberei
ding die er was geweest.
Janmaat bleef kalm en be
leefd, zijn drie interviewers
daarentegen werden emotio
neel en van het publiek kwa
men er louter pro-Janmaatre
acties.
Taktiek
Van Weezel waarschuwde
voor een vaste taktiek die ul
trarechts geregeld hanteert.
Vertegenwoordigers van die
partijen geven geen antwoord
op vragen, gebruiken citaten
van mensen die iets hebben
gezegd dat in de verte lijkt op
de Centrumpartij-opvattingen
en trekken die naar zich toe,
en ze slagen erin om hun dis
criminerende uitspraken in
een „verlicht" jasje te steken.
„Je bent er niet met de tover
formule van een goede voor
bereiding", aldus Van Weezel.
Volgens J. Kroes van Radio
Noord-Holland zijn radio en tv
zeker geen geschikte media
voor een directe confrontatie.
Het is tijdens een rechtstreek
se uitzending, hoe capabel de
interviewer ook is, lang niet
altijd mogelijk om de desinfor
matie die de ultra-rechtse poli
tici rondstrooien te weerleg
gen. De gedrukte media heb
ben wel die mogelijkheden.
Rinke van den Brink, die als
free-lance-journalist in diverse
bladen publiceert over ultra
rechts in Frankrijk, schetste
een somber beeld van de greep
die Le Pen met zijn racistische
Nationaal Front intussen op
het land heeft gekregen. „De
tweedeling in de maatschappij,
tussen Fransen en buitenlan
ders, is overal zichtbaar. Al
lochtonen zijn grotendeels uit
het straatbeeld verdwenen; het
zijn er net zo veel als vroeger,
maar ze durven niet meer. Er
zijn café's voor blanken en ge
kleurde mensen en het is on-
zoeken. Kritische boeken en
tijdschriften worden uit biblio
theken geweerd. Veel Fransen
hebben er geen moeite meer
mee openlijk uit te komen
voor racistische ideeën".
De ruim 120 journalisten uit
het hele land die de middag
bezochten, gingen zeker niet
met een pasklare oplossing,
maar met een lading goede
raadgevingen naar huis en
met de vaste overtuiging dat
de pers niet alleen in staat zal
zijn om de opmars van ultra
rechts te stuiten.
„Hun succes heeft veel te ma
ken met de hypocrisie van de
overige politici", zo wezen Van
den Brink en organisator van
de middag O. de Jong op de
grote verantwoordelijkheid die
de vertegenwoordigers van de
andere politieke partijen heb
ben.
Ambassadeurs Arabische Liga
'A-kamerlid Gualtherie van Wezel (links) in gesprek met de
.O-vertegenwoordiger in Nederland, Safieh. Zij spraken elkaar
;teren tijdens een ontmoeting tussen de vaste kamercommis-
buitenlandse zaken en ambassadeurs van landen van de Ara-
ische Liga. foto anp
MSTERDAM Er bestaat
$le aanleiding voor de ver-
iepnking van oplichting door
Stichting Nationaal Fonds
r Bestrijding, Opvang en
reventie van Aids, de NFBO-
A. Dit stelt de Amsterdamse
•chtbankpresident mr.
J.Asscher in het vonnis van
ït kort geding dat de Stich-
sag Aids-Fonds aanspande te-
,0'n de NFBOPA. Het Aids-
't(Dnds deed kort geleden aan-
Tte bij de politie van vermoe-
£lijke oplichting door de
IfBOPA. Het onderzoek hier-
jjjiar is nog bezig. Bovendien
stuurde het Aids-Fonds hier-
voer een persbericht de we
reld in. Tegen die aangifte en
persbericht spande de NFBO
PA het geding aan. De organi
satie zegt geld in te zamelen
voor onder meer opvanghui
zen voor aids-patiënten. „Er
moet worden gevreesd dat
hooguit een te verwaarlozen
deel van het door NFBOPA in
te zamelen geld - waarvan al
41.000 gulden binnen is - zal
worden gebruikt voor het doel
waarvoor NFBOPA zegt het
geld te werven", aldus mr. As-
ij Srabantse ambtenaren met de trein
9EN BOSCH Brabantse ambtenaren op dienstreis moeten
oortaan gebruik maken van de trein. Alleen als ze kunnen
it antonen dat het openbaar vervoer geen reëel alternatief is mo-
fen ze gebruik rpaken van hun eigen auto. Het College van Ge-
ll^eputeerde Staten denkt op die manier het aantaL ambtelijke au-
bkilometers per jaar met 100.000 te kunnen verminderen.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De sociale
vernieuwing zal, als CDA
en PvdA volgende week
hun meningsverschil over
de onderwijsproblemen
kunnen bijleggen, niet be
perkt blijven tot de 37
startgemeenten.
Ook andere gemeenten die
met reële problemen worste
len en daarvoor een goede
aanpak bedenken, kunnen een
beroep doen op het te stichten
rijksfonds sociale vernieuwing.
Minister Dales (binnenlandse
zaken), die dit kabinetsstand
punt gisteren in de Kamer met
bijval van CDA, VVD, D66,
Groen Links en Klein Rechts i
verdedigde, verwierf hiervoor
tenslotte ook de steun van de
PvdA-fractie. De socialisten,
zo bleek uit de toelichting van
kamerlid Buurmeijer, vrezen
„een gigantische financiële
problematiek rond de herver
deling van de zogeheten brede
doeluitkeringen als een groot
aantal andere gemeenten
daarop inhaakt".
De PvdA is beducht voor een
situatie, waarbij de voor de so
ciale vernieuwing bedoelde
gelden min of meer van ge-'
meenten met grote problemen,
zoals de grote steden, weg
vloeien naar plaatsen met
minder ernstige vraagstukken.
Minister Dales kon de PvdA
in dit opzicht geruststellen,
ook zij vindt dat dit niet mag
gebeuren.
Dales gaat er overigens vanuit
dat lang niet alle gemeenten
tegelijk op de stoep zullen
staan en dat een groot aantal
plaatsen met geringe moeite
reeds geholpen kan worden.
„Er zijn gemeenten die zo'n
gering deel van de sociale pro
blematiek binnen hun grenzen
hebben dat ze ook met de
thans beschikbare mogelijkhe
den gemakkelijk uit de voeten
kunnen".
Dales zei overigens te beseffen
dat er tal van kleine gemeen
ten zijn, waar zich allerlei zeer
zorgelijke ontwikkelingen af
tekenen die hoognodig moeten
worden aangepakt. Daarom
zal het kabinet zeker niet al
leen het inwonertal als maat
staf nemen. Ook betrekt de re
gering nadrukkelijk de pro
vinciale besturen bij het over
leg. Dales wil dat ook de pro
vincies een rol bij de nieuwe
aanpak van de maatschappelij
ke problematiek vervullen.
Staatssecretaris Ter Veld (links) van sociale zaken'keerde gisteren tijdens het debat over de socia
le vernieuwing even terug in de kamerbankjes om met PvdA-kamerlid Buurmeijer een en ander
door te nemen. foto anp
Politie houdt controles op caravans
DRIEBERGEN Aan de vooravond van de vakantie-uitstroom
is de politie begonnen met de jaarlijkse controles op caravans.
De technische controle dienst van de rijkspolitie in Driebergen
voert vandaag in samenwerking met de gemeentekorpsen van
Utrecht, Maarssen, Nieuwegein en Woerden controles uit in de
buurt van Utrecht.
„Het gaat ons niet zozeer erom zoveel mogelijk proces-verbalen
uit te delen, maar we controleren op de veiligheid", aldus een
woordvoerder van de rijkspolitie Driebergen. Vooral technische
zaken, zoals banden, remmen en verlichting, worden onder de
loep genomen. „Caravans worden vaak aan het eind van het sei
zoen in een garage weggezet en er tegen deze tijd weer uitge
haald. Dan blijkt vaak dat de banden zijn uitgedroogd en dat de
remmen niet meer goed werken". De komende weken zal de po
litie vooral op de wegen naar Zeeland en Limburg extra contro
les uitvoeren op „het recreatieverkeer", zowel personenwagens
als caravans. De recreatierijders worden selectief aangehouden.
„Het is geen heksenjacht. We houden niet iedere caravan aan".
De technische controle dienst hield deze maand al eerder twee
controles in de regio Utrecht. De meeste overtredingen hadden
betrekking op documenten die niet in orde waren. De techni
sche stand van de caravans viel in het algemeen mee.
Drie leerlingen van het Maartenscollege in Haren (Gr.) die even
eens prijswinnaars waren, geven een demonstratie met een
zeepbel. foto: anp
99
ENSCHEDE Hoe meet je de
dikte van het vlies van een
zeepbel? Een belangrijke
vraag, waar sinds gisteren het
antwoord op bestaat. Pieter-
Tjerk de Boer, vwo-examen-
kandidaat op het Ichtuscollege
in Enschedé, won er de Natio
nale Natuurkundeprijs 1990
mee. De Boer leverde een ma
nier van meten in, waarbij ge
bruik wordt gemaakt van een
laser-apparaat, die de zeepbel
als een lamp verlicht. „Daar
door ontstaan lijnen, die je met
een lens kunt projecteren op
een vel papier. Daaruit kun je
berekenen hoe dik het vlies
is", aldus de wetenschapper-
Zodoende weten wij dat die
dikte varieert bovenin is
een zeepbel altijd dunner om
dat het water naar beneden
loopt tussen enkele dui
zendsten van millimeters. Met
die conclusies won Pieter-
Tjerk een drietal boeken over
natuurkunde, uitgereikt door
de organisatoren van de prijs,
de Nederlandse Natuurkundi
ge Vereniging en de Neder
landse Vereniging van Onder
wijsgevenden in de Natuurwe
tenschappen.
Slechts dertien deelnemers
dongen mee naar de Nationale
Natuurkundeprijs 1990. Doel
van de landelijke prijsvraag is
het stimuleren van de belang-,
stelling voor het vak natuur
kunde. Gevraagd naar wat de
wereld aanmoet met deze vers
verworven kennis, antwoordt
Pieter-Pjerk nuchter: „Geen
flauw idee. Het is gewoon een
aardigheidje, en ik vond het
leuk om mee te doen".
DEN HAAG De strafkamer van de Hoge Raad heeft het
beroep van een 44-jarige man tegen zijn veroordeling voor de
moord in 1984 op de Haagse bordeelhouder Tinus Fens verwor
pen. De man werd vorig jaar door het hof in Amsterdam veroor
deeld tot twaalf jaar cel.
De advocaat van de verdachte, mr. G. Spong, voerde in zijn cas
satie-beroep aan dat de ex-vriendin van de verdachte onder
druk een belastende verklaring heeft afgelegd. De vrouw zou
door familie van Fens zijn bedreigd. Uit angst voor represailles
verscheen zij ook niet in de rechtszaal. Naar de mening van
Spong had het hof in het vonnis duidelijk moeten aangeven of
die bewuste verklaring werd erkend als bewijs.
De Hoge Raad wees die redenering echter af. In de regel hoeft
geen motivering te worden gegeven voor de delen van het be
wijs die wel of niet worden gebruikt voor de veroordeling.
EN HAAG De aanvanke-
jk wantrouwige houding van
CDA-Tweede-Kamerfractie
genover het 'PvdA-duo' op
nderwijs (Ritzen en Wallage)
verdwenen. Daar is Ritzen
a ruim een half jaar regeren
an overtuigd, zo zegt hij deze"
eek in een interview met het
eekblad van het Nederlands
enootschap van Leraren,
i de eerste maanden van deze
abinetsperiode verwachtten
ïel CDA'ers volgens Ritzen
;en dubbele bodem" aan te
effen in de toedeling van de
onderwijsportefeuille aan twee
PvdA'ers. Het wantrouwen
werd nog versterkt door het
feit dat minister van finan
ciën, Kok, die uit hoofde van
zijn functie veel met de finan
ciële problemen op Onderwijs
te maken heeft, ook een
PvdA'er is.
Ritzen vertelt dat hij en Wal
lage door vele persoonlijke
contacten met CDA-kamerle-
den een eind hebben kunnen
maken aan de achterdocht.
Vanaf het begin af aan hebben
de bewindslieden daarbij ook
benadrukt niet te willen tor
nen aan het recht op de vrij
heid van onderwijs zoals dat in
de Grondwet is verankerd.
Ritzen verheelt niet dat hij erg
gelukkig is met het feit dat
Kok een partijgenoot is. „Kok
is een keiharde minister van
financiën, iemand die bepaald
terughoudend is in het doen
van extra uitgaven, maar hij
zal toch vaak dezelfde politie
ke keuzen maken als ik. Het
geeft ook wel een grote mate
van vertrouwen dat deze mi
nister van financiën het on
derwijs niet zal laten zakken".
Ritzen is het eens met de stel
ling dat het Nederlandse on
derwijs eigenlijk te duur is. De
begroting voor dit jaar bedroeg
ruim 30 miljard gulden en zal
de komende jaren nog flink
groeien door de koppeling van
de ambtenarensalarissen aan
de lonen in het bedrijfsleven.
Toch vindt de minister toch
dat het afgelopen moet zijn
met bezuinigen op zijn begro
ting. „Die tijd is voorbij".
SAAIBAAI
door WILLEM RITSTIER
Basisproblemen
In de vier kascomplexen op het Proef
station voor Tuinbouw onder Glas (PTG)
in Naaldwijk wordt onderzoek gedaan
naar vermindering van de belasting van
het milieu. De basisproblemen: het lozen
van voedingsstoffen in met name het op
pervlaktewater en de bodem, de inzet en
verspreiding van gewasbeschermings
middelen, het energieverbruik en het af
val van kunststoffen, kunstmatige sub
straten en planteresten. Gewerkt wordt
aan de ontwikkeling van gesloten teelt
en bedrijfssystemen voor de glastuin
bouw. Dit zijn systemen waarbij geen
uitstoot van water en meststoffen meer
plaatsvindt (via recirculatie in goten,
wortelbevochtigingssystemen en zand-
bedden), de inzet en afhankelijkheid van
gewasbeschermingsmiddelen wordt ge
minimaliseerd (biologische
scherming) en het gebruik van energie
en C02 wordt geoptimaliseerd.
Op het verlanglijstje van het PTG staan
nog een kas voor zogenaamd zoutonder-
zoek, van belang voor gesloten systemen
met recirculatie en enkele kasjes voor
het geïsoleerd kweken van nuttige en
schadelijke insecten voor de biologische
bestrijding van plagen.
NAALDWIJK Het ge
bruik van meststoffen en
landbouwgiffen in de
glastuinbouw moet voor
het jaar 2000 met 50 pro
cent zijn teruggebracht.
Dat zei minister Braks
van landbouw gisteren bij
de opening van vier nieu
we experimentele kassen
op het proefstation voor
tuinbouw onder glas
(PTG) in Naaldwijk.
In de kassen worden proeven
genomen met een gesloten,
milieuvriendelijk bedrijfssys
teem.
De glastuinbouw kenmerkt
zich door een intensief gebruik
van mest en gewasbescher
mingsmiddelen. „Dat gebeurt
thans op een wijze waarbij de
natuurlijke hulpbronnen wa
ter en lucht, die ook voor deze
sector van levensbelang zijn,
zwaar bedreigd worden", aldus
Braks, die hiermee direct de
gespannen relatie tussen som
mige agrarische produktieme-
thoden en het milieu neerzet
te.
Voornaamste oogmerk van
zijn beleid, dat thans wordt
uitgewerkt in het Meerjaren
plan Gewasbescherming dat
op 1 november aan de Tweede
Kamer wordt gepresenteerd, is
het terugdringen van het ge
bruik van die middelen. Braks
noemt dit zelf een speerpunt-
project. „Wij moeten dat nu
gaan beperken, willen we die
glastuinbouw toekomst geven
en daarmee de mensen die
daarin werkzaam zijn", aldus
Braks.
Toch toonde de minister zich
niet pessimistisch. „De glas
tuinbouw verkeert in een uit
stekende uitgangspositie, ge
zien haar over het algemeen
goede financieel-economische
draagkracht". Ook het hoge
technische niveau en de toe
gankelijkheid van de techni
sche kennis versterkt volgens
Braks de verwachting dat ge
sloten bedrijfssystemen met
terdaad haalbaar zijn.
Energie
Hoewel de prijs van de energie
op dit moment erg laag is,
moet er volgens Braks op ge
rekend worden, dat deze gaan
deweg weer zal stijgen. Daar
om moet worden gestreefd
naar een energie-efficiency
voor het jaar 2000, die vergele
ken met 1980 zeker 50 procent
hoger is. Dit kan deels tot
stand worden gebracht door
een hogere produktiviteit per
vierkante meter en deels door
inperking van het aardgasge
bruik. Dit laatste komt het mi
lieu bovendien ten goede door
een vermindering van de uit
stoot van kooldioxyde. Her
nieuwde aandacht voor zaken
als rookgascondensors, ener-
gieschermen en warmte
kracht-koppeling ziin volgens
Braks daarom geboden.
