Niek van Oosterum: „Met de piano
wil ik m'n brood kunnen verdienen"
Vijf jaar cel voor
diefstal Van Goghs
WINNAAR EUROVISIE WEDSTRIJD
Drie Nederlanders in finale
van Elly Ameling-concours
Den Haag krijgt theaterfestivJ
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
KUNST/RTV
£eidóe@oma/nt
VRIJDAG-1 JUNI 1990 PAGIH—
ARNHEM Het Gerechtshof in Arnhem heeft
vanmorgen een 38-jarige man uit Nijmegen veroor
deeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar wegens
de spectaculaire kunstroof uit het Kröller-Muller
museum te Otterlo in december 1988.
De roof betrof drie schilderijen van Van Gogh, met
een gezamenlijke waarde van 250 miljoen gulden.
De man had samen met een tweede hoofdverdachte
geprobeerd een losgeld van vijf miljoen gulden voor
de schilderijen te krijgen. De veroordeling was con
form de eis van de procureur-generaal; Het hof
neemt de man vooral kwalijk dat hij met de roof het
risico nam dat de werken beschadigd of verloren
zouden gaan. De tweede hoofdverdachte in deze
kunstroof moet op 29 juni voor het Hof verschijnen.
Extra treinen naar
Pinkpop - festival
UTRECHT De Nederlandse Spoor
wegen laten in verband met het Pink
pop-festival op maandag 4 juni, tweede
Pinksterdag, vanuit verschillende
plaatsen in het land extra treinen rij
den naar Heerlen. Daar vandaan rijdt
ieder kwartier een trein naar Land
graaf, waar het festival wordt gehou
den op de draf- en renbaan. Tussen
het station van Landgraaf en het festi
valterrein rijden bussen. Ook na afloop
van het popspektakel rijdt er ieder
kwartier een trein tussen Landgraaf
en Heerlen. Tien extra treinen bren
gen de festivalgangers vanuit Heerlen
weer naar huis. Die treinen rijden on
der meer naar Leeuwarden, Emmen,
Groningen, Den Helder, Enkhuizen en
Vlissingen.
Australië gaat geweld
op televisie beteugelen
CANBERRA De Australische regering wil gaan optreden tegen ge
weld op televisie, met name in nieuwsprogramma's, zo heeft ze bekend
gemaakt. In een gisteren in het parlement besproken rapport wordt de
aanbeveling gedaan dat de omroepen een uniforme gedragsregel op
stellen over het laten zien van geweld op televisie. Wanneer dat niet
gebeurt zou de overheid moeten overwegen van bovenaf normen op te
leggen en aan de zendvergunningen voorwaarden met betrekking tot
het vertonen van geweld te verbinden, aldus het rapport. In het rap
port staat dat vooral kinderen moeten worden behoed voor overdadig
vertoon van geweld. Vooral nieuwsprogramma's gaan volgens het rap
port in de race om de kijkcijfers onaanvaardbaar ver in het laten zien
van gewelddadige beelden, close-ups van verwondingen en het verto
nen van opdringerig gedrag tegenover rouwende mensen. Ook sport
programma's krijgen een veeg uit de pan wegens de „overdreven" aan
dacht die wordt besteed aan het geweld in de sport. Volgens Beazley
hebben de commerciële omroepen hun medewerking al toegezegd. Een
ontwerp-gedragscode moet over drie maanden klaar zijn.
Veronique mag EK-wedstrijden
Oranje op het scherm brengen
AMSTERDAM De
NOS heeft gisteren een
kort geding verloren dat
zij had aangespannen te
gen R. van der Hart, een
handelaar in televisie-
uitzendrechten. Dat bete
kent dat de commerciële
zender RTL Veronique
de wedstrijd Joegoslavië-
Nederland zondagavond
mag uitzenden.
tien voetbalwedstrijden, alle
maal in het buitenland te
spelen, waarvan de eerste
zondagavond wordt gespeeld
(Joegoslavië-Nederland) en
de laatste op 22 december
volgend jaar (de EK-kwalifi-
catiewedstrijd Malta-Grie
kenland). De NOS wilde de
rechten voor die wedstrijden
voor 1,1 miljoen gulden ko
pen van Van der Hart, die er
1,7 miljoen gulden voor
vroeg en uiteindelijk met 1,5
miljoen, geboden door Vero
nique, akoord ging. Toen de
NOS daarop alsnog 1,7 mil
joen wilde betalen
der Hart niet thuis: dl
was gesloten, vond hij.i
De NOS betoogde in hl
geding dat Van der Hl
clusiviteit had toegezea^
deze omroep. NOS-T' J
handelaars Kees JansM
Mart Smeets wisten nl
hij tegelijkertijd ondl
delde met Veroniqul
deal met VeroniqueT
daarom onrechtmatig
meent de NOS.
De NOS bekijkt nog |rlaa
een bodemprocedure r*-r
Van der Hart zal started
HOORN „Het lijkt me
leuk^ Met die opmer
king pareert de 16-jarige
Niek van Oosterum uit
Hoorn vrijwel elke vraag
die zijn activiteiten als
pianist betreffen. Zojuist
terug van de Eurovisie
wedstrijd voor jonge mu
sici in Wenen waaraan
achttien musici uit even
zoveel landen deelnamen
en die hij winnend af
sloot, is hij nog te moe
om welk plezier dan ook
nader toe te lichten.
Wat hij later wil worden?
Concertpianist. Waarom?
„Lijkt me wel leuk". Mee
doen aan zo'n relatief zwaar
toernooi? „Leek me óók wel
leuk". Nog voorkeur voor
componisten? „Nee, eerlijk
waar niet. Alle muziek is
leuk". En dan schiet de 16-ja-
rige, die even goed is in zwij
gen als in pianospelen toch
nog even uit zijn slof: „Ge
loof het of niet, 't is allemaal
even leuk".
Niek van Oosterum is niet
echt stoïcijns, niet echt fleg
matiek, niet echt onwelwil
lend, maar het leven bevalt
hem eigenlijk wel, alles be
valt hem wel en waar zou
een mens zich nog druk om
maken. Maar hij kijkt ook
pienter uit z'n moeie ogen en
is hij ook goed in relativeren,
wat Niek te vertellen heeft,
is op z'n minst heel redelijk.
„Al heb ik de wedstrijd met
het eerste deel uit het Piano
concert in A van Grieg dan
ook gewonnen, ik kan niet
beoordelen of ik de beste
was. Er waren uit die acht
tien landen ook achttien
deelnemers op verschillende
instrumenten. Ik ken zo
langzamerhand de moeilijk
heden van de piano, maar ik
heb geen flauw idee hoe
moeilijk een viool is. Of een
accordeon. Er was ook geen
juryrapport waarin me werd
uitgelegd waarom ik de wed
strijd heb gewonnen. Ik
kreeg de eerste prijs en dat
was het zo'n beetje".
Nieuwe vleugel
Die prijs kan Niek van Oos
terum goed gebruiken, op
termijn. Waaruit de prijs dan
Niek van Oosterum: „Accordeon is óók moeilijk".
wel bestond. „Wat geld".
Hoeveel geld? Paar duizend
gulden. Hoevéél duizend gul
den? „Zeven en een half".
Om verder te studeren?
„Nee, voor een nieuwe vleu
gel. De vleugel die daór staat
is een beetje moe. In tien da
gen heb ik tien snaren stuk
geslagen". En toch nog met
een lachje, voor Niek nog net
niet voorgoed wegdommelt:
„Elke dag één".
Trouwens, wat gaat het een
ander aan; de vleugel waarop
Niek drie uur per dag speelt,
studeert, aanzit, betimmert -
„dat varieert per dag, af
hankelijk van m'n bui" - is
tachtig jaar oud en aan ver
vanging toe. „Nog leuk voor
iemand die er een uurtje per
dag wat op speelt, maar niet
meer bruikbaar voor echte
studie. Ik spaar voor een an
dere vleugel, gebruikt of
nieuw, alstie maar goed is", 't
Moet geen Yahama zijn.
„Daar houd ik niet zo van.
Maar wat dan wel, weet ik
niet, dat zie ik wel als ik de
goeie tegenkom". Hoe groot
het spaarpotje voor het nieu
we instrument is, gaat nie
mand wat aan. „Ik zie wel, ik
vind wel wat. Binnen een
Begin
Niek van Oosterum doet
VWO, zit in de vierde klas
Atheneum en moet nog vier
jaar. Gelijktijdig volgt hij de
vooropleiding aan het Am
sterdamse Sweelinck Conser
vatorium, Jan Wijn leidt hem
op. „Die VWO maak ik af.
Moet ik afmaken". Nieks
moeder weet waarom: „Voor
zijn algemene ontwikkeling.
Dat is voor iedereen goed,
misschien juist voor musici".
Niek accepteert: moet het,
dan moet het, okee. Maar
niet omdat hij misschien in
een andere richting iets gaat
studeren, ,,'t Wordt de pia
no", weet hij zeker, „of ze
moeten m'n handen afhak
ken", voegt hij er berustend
aan toe.
Die zekerheid zat er al rede
lijk vroeg in. „Op m'n zeven
de". Aan de jaren daarvoor
heeft Niek geen uitgesproken
herinneringen, er waren
geen muzikale gebeurtenis
sen in de jaren daarvoor die
ergens op duidden. „Op m'n
zevende kon ik wat piano
spelen, wijsjes die ik hoorde,
met twee handen. M'n moe
der die vroeger piano speelde
leerde me noten lezen en zo
begon het, dus".
Met zijn volle medewerking
gaf Magda Lahuis in Den
Helder hem de eerste piano
lessen, gevolgd door Gerard
Boeters, waarna Jan Wijn het
aan het conservatorium over
nam. Als zo veel andere pia
nisten weet ook Niek van
Oosterum niets dan goeds
van deze pianist/pedagoog,
die hem in alle opzichten be
geleidt. „Ik weet ook geen
ander bij wie ik liever zou
willen; ik heb geen pianohel
den".
Afblijven
Niek: „Ik denk, dat er wer
ken voor piano bestaan, waar
ik van af moet blijven. Niet,
omdat ik ze technisch niet
aan zou kunnen, want alles is
in te studeren. Er zijn twee
andere belangrijke redenen.
Ik kan me voorstellen dat ik
als zestienjarige nog niet toe
ben aan werk dat een vijftig
jarige componist heeft ge
schreven, met alle levenser
varing die in z'n werk kan
liggen. En zelfs als ik daar
aan Zou beginnen, dan kan
de moeilijkheidsgraad zo
groot zijn, dat het nog niet
past in m'n lesopbouw. Daar
weet Jan Wijn alles van, die
bouwt stelselmatig op; die
legt me alles uit, praat over
het werk dat ik ga instude
ren. Het gaat niet om de
nootjes alleen, die zijn wel te
leren. Maar om het verhaal
dat in elke compositie zit. En
dat is er ook de reden van,
dat ik alles leuk vind: alles
heeft een eigen verhaal en ik
wil alles leren en ontdekken.
Daarom zou ik naar dat be
kende onbewoonde eiland
geen vijf stukken van Mozart
meenemen en vijf stukken
■van anderen. Ik zou tien ver
schillende stukken meene
men, ik houd van variatie".
En dat dan wel vanuit een
gedegen klassieke opleiding,
gewoon met Mozart en Beet
hoven en Brahms. „En Bach
vind ik mooi. Nono? Stock-
hausen? Dallapicolo? Nooit
van gehoord. Maar ik luister
ook wel naar popmuziek, op
de achtergrond, al zal ik daar
nooit wat van kopen. Ik heb
een CD-speler en als ik geld
heb voor een plaatje, dan is
dat iets klassieks; de keus
daarin is zo oneindig groot,
dat ik niet aan popmuziek
toekom. Maar het is ook wel
zo, dat ik een gekregen pop
plaat echt niet zal weggooien.
Pop is ook wel leuk".
Toekomst
Met het zelfde gemak waar
mee Niek van Oosterum
meedeed aan het Eurovisie-
toernooi, bekijkt hij ook de
toekomst. Pianospelen vindt
hij leuk en het meedoen aan
de wedstrijd ook. „Ik ben er
niet aan begonnen met het
gevoel dat ik het moest win
nen, dat hadden sommige an
deren wel. Tranen en zo,
vreselijk. Ik vond meedoen
al leuk. En eigenlijk verbaas
de het me wel een beetje, dat
ik het had gewonnen, maar
ik was ook niet echt ontevre
den over m'n spel. Ik speel
de, zoals ik het op dat mo
ment kon, niet beter en niet
slechter. En wat de toekomst
betreft, die ligt nu nog te ver
weg. Eerst het einddiploma
van de school over twee jaar,
dan het conservatorium, dat
ik misschien kan doen in
drie, in plaats van vier jaar.
Ik zie wel".
Onderhand worden bossen
bloemen binnengedragen, de
ene bos na de andere en Niek
ziet het welwillend toe, ter
wijl hij de pen van zijn moe
der, die ongerust toeziet, de
monteert en tóch weer inel-
kaar krijgt. „Die doet het
weer". En wat verder nog.
Pianospelen natuurlijk, want
de drie uur per dag zijn nog
niet binnen. En wat dan.
„Weet ik nog niet, dat zie ik
straks wel. De eerste ballade
van Chopin".
Meer bloemen, nóg meer te
lefoontjes. Alle Van Ooster
ommen en Oosterummen en
Oostroms van Nederland
worden sufgetelefoneerd en
gelukgewenst. Nieks moeder:
„Een onbekende mevrouw
Van Oosterom belde op, die
kreeg gisteravond zeker vijf
entwintig telefoontjes. Eerst
begreep ze er niets van, maar
zo na het tiende telefoontje
haakte ze in. Ze vond het ei
genlijk wel leuk, al die be
langstelling en begon hele
verhalen te vertellen. Maar
het is toch Van Oosterum
hoor, in Hoorn. Niet Oost-
rom, of wat".
FRITS BROMBERG
Opvallend
Een van de meest opval
lende werken van de
KunstRai Amsterdam be
treft dit mierzoete '1001
Nacht' van Brigitte Engel.
Het is een van de werken
in een serie, gebaseerd
op sprookjes, die is te
zien bij de stand van ga
lerie Witzenhausen/Mey-
erink. De vierduizend gul
den kostende werken
worden gezien als enkele
van de weinige uitschie
ters in een verder be
daagd aanbod van Ne
derlandse kunst. De
KunstRai duurt nog tot
en met tweede Pinkster
dag. Rechts: Kunstenares
Brigitte Engel.
FOTO: PR
Werk van Rembrandt haaf
streef prijs niet op veiling
NEW YORK „De boetvaardige Sint-Petrus", een schijf
van Rembrandt dat op een veiling in New York tenminstiagj
miljoen dollar had moeten opbrengen, is gisteren onverkocferst
bleven omdat dat bedrag niet werd gehaald. Het bieden hièb°
bij 9,5 miljoen dollar. Het schilderij van Sint-Petrus was dr^
ste Rembrandt die op een veiling onder de hamer ging siiLn
1986 het „Portret van een meisje met een met goud verend
mantel" voor 10,38 miljoen dollar van eigenaar verwisselde 0C
portret van Sint-Petrus was door een onbekende Amerik'
privé-verzamelaar te koop aangeboden. Het veilinghuis no9n
het een verrassing dat het schilderij niet verkocht werd.g.o:
gens Christie's bleef het bod laag omdat het schilderij rece-De
de markt is geweest. Twee jaar geleden kocht de huidige>ck
naar het portret van Sint-Petrus, een olieverfschilderij op^a"s
eiken panelen, van een particuliere Belgische verzamelaar.|aai
rigens bleef 40 procent van de 151 aangeboden stukken ofi.o;
kocht. jed'
Demi-finale op woensdag en don
derdag met zeventien kandidaten in
het Internationaal Elly Ameling
Liedconcours. De finale met vijf
kandidaten is morgen, aanvang
11.30 uur. Diligentia, Den Haag.
Van de zeventien demi-finalis
ten in het Elly Ameling Lied
concours zijn gisteravond, na
twee dagen waarin de vocalis
ten uit tien landen andermaal
op het Diligentia-podium ver
schenen, vijf finalisten geko
zen. De Nederlandse kandida
ten Irene Maessen (sopraan),
Corrie Pronk (mezzo-sopraan)
en Maarten Koningsberger
(bariton) zullen morgen met
de Engelse baritons David
Mattinson en Simon Keenlysi-
de strijden om de vier beschik
bare prijzen.
Simon Keenlyside lijkt over
de beste papieren te beschik
ken, mede dank zij zijn bege
leider Malcolm Martineau
maakte hij - ondanks een lich
te heesheid - een schitterende
indruk. Hij is een uitgesproken
liedzanger die in liederen van
Ravel, Poulenc, Schubert,
Beethoven en Wolf muziek en
tekst tot een ideale eenheid
wist te smeden. Het zal bij de
finale moeten blijken of Maar
ten Koningsberger terecht aan
dit concours heeft deelgeno
men. Strikt genomen valt hij
buiten de bepalingen van het
reglement waarin staat ver
meld dat de kandidaten gebo
ren moeten zijn na 26 mei
1956. Koningsberger is van
1955. Juryvoorzitter Manus
Willemsen zal bij de aanvang
van de finale hierover een
verklaring afleggen, al blijft
het jammer dat deze regle-
ments-overschrijding niet
eerder is geconstateerd.
Jury plaats
Bij het eerste Elly Ameling
Liedconcours in 1988 weigerde
mevrouw Ameling om plaats
te nemen in de jury. Zij was
van mening dat het haar niet
paste toekomstige collega's te
beoordelen. Is dat standpunt
nu niet meer van toepassing?
Elly Ameling: „Ja, eigenlijk
wel, maar collega's kom je op
het podium in feite alleen te
gen bij oratorium-uitvoeringen
en die doe ik niet meer". De
liedzangeres bij uitstek is over
het niveau van dit concours
zeker tevreden. „Ik heb eigen
lijk niemand echt slecht horen
zingen. Wat de doorslag geeft
om een goed liedvertolker te
zijn is verbeeldingskracht. Bij
het lied komt het veel meer
dan bij de opera of het oratori
um aan op verbeeldingskracht.
Je hebt daar op dat kale podi
um geen decors en kostuums,
je staat daar met muziek en
tekst en je moet het helemaal
zelf maken. Echte liedzangers
of zangeressen zijn zeldzaam,
Robert Holl behoort voor mij
tot de allerhoogste top en zo
zijn er nog enkelen. Maar ei
genlijk wacht de, vocale we
reld op mensen als Gérard
Souzay en Suzanne Danco. Zij
waren de perfecte voorbeelden
van het begrip dat 'een plus
een is twee' bij het lied niet
opgaat, het moet veel meer
zijn dan dat".
Elly Ameling zegt bij de be
oordeling van de kandidaten
de deskundigheid van jurylid-
Udo Reinemann te missen.
Reinemann is door familie
omstandigheden afwezig en
zijn plaats wordt ingenomen
door mevrouw Thea Ekker-
van der Pas.
Tegenvaller
Viel de demi-finale tegen?
Eerlijk gezegd, ja. Meerdere
van de zeventien kandidaten
hadden al in de voorronden
kunnen afvallen. Bij een deel
van het publiek was de Russi
sche tenor Alexandr Naou-
menko favoriet, maar de goe
de indruk in de voorronde
wist hij niet te continueren.
Ook Fabienne Jost liet in de
demi-finale steken vallen. De
Amerikaanse Suzanne Du-
Plantis kon" velen bekoren,
maar haar terrein is de komi
sche opera of de operette. Mo
nica Rubens zong weliswaar
fraai, maar heel lief, heel teder
en heel zacht. De finaleplaats
voor Corrie Pronk lijkt na
haar routineus aandoende ver
tolkingen toch wat geflatteerd.
Irene Maessen is een zangeres
met uitstraling en tekstbele-
Elly Ameling, dit keer zelf aanwezig tijdens het naar haar ver
noemde liedconcours in Diligentia Den Haag.
FOTO: PR
ving, zij voldoet aan de Ame-
ling-voorwaarde van verbeel
dingskracht.
De finale, morgen in Diligen
tia vanaf 11.30 uur, zal het
antwoord moeten geven op de
vraag of de leiding van het
Reine Elisabeth concours te
Brussel inderdaad bereid is in
nauw verband met het Ame
ling-concours te gaan samen
werken. Die samenwerking
lijkt een voorwaarde om het
Haagse concours de noodzake
lijke internationale allure te
verlenen.
ADRIAAN HAGER
DRIE JAAR PARALLEL AAN BRUSSEL EN ANTWERPS"
RT
ROTTERDAM Het
Theaterfestival wordt drie
jaar lang in Den Haag en
parallel in Brussel of Ant
werpen gehouden. Het be
stuur gaf de voorkeur aan
Den Haag als basis boven
Den Bosch, nu de ge
meente Rotterdam en de
Rotterdamse Schouwburg
niet langer als gast willen
opereren.
De keuze valt op Den Haag,
omdat hier vergeleken met
Den Bosch meer publiek
voor het festival aanwezig is
en omdat bezoekers van el
ders beter in staat zijn de
voorstellingen met openbaar
vervoer te bereizen.
Het Theaterfestival bestaat
uit twee onderdelen. Voor
het begin van een nieuw to
neeljaar wordt een aantal
voorstellingen uit het voor
gaande seizoen door een des
kundige jury geselecteerd.
Daarnaast geven lezingen en
discussies een beeld van het
theaterklimaat in Nederland
en Vlaanderen.
Vanaf 1991 vindt het festival
voor het eerst in een dubbe-
luitvoering plaats, zowel in
Vlaanderen als in Nederland.
Het festival zal over een aan
zienlijk groter budget kun
nen beschikken, ongeveer
negen ton. Dat is drie ton
meer dan tot nu toe het ge
val was. Samen met de pro
vincie Zuid-Holland draagt
Den Haag twee ton bij. De
Koninklijke Schouwburg
heeft wat meer financiële
armslag gekregen om de uit
koopsommen van de door
een jury uitverkoren voor
stellingen te betalen.
Directeur Hans van Westree-
nen van de Koninklijke
Schouwburg vertelde giste
ren dat zowel het huisgezel
schap van de Koninklijke
Schouwburg, Het Nationale
Toneel, als toneelgroep De
Appel de verhuizing van het
festival naar Den Haag van
harte toejuichen. Ook de
Haagse cultuur-wethouder
Ans van den Berg heeft zich
hier voor ingespannen.
Het Theaterfestival verlaat
om twee hoofdredenen na
drie jaar Rotterdam. Er be
staat een onoverbrugbaar
verschil van mening over de
invulling van de zogeheten
randprogrammering. Arthur
Sonnen, directeur en geeste
lijke vader van het Theater
festival, vindt dat de evene
menten rond het hoofdpro
gramma zowel artistiel
quas intentie dienen ar"
sluiten bij de opzet vaf J
festival. Rotterdam wil P,
een grootschaliger manij^
tie met allerlei vormeqnr
podiumkunst in de tranj, v
het Teatro Fantastico. ko
e
Dit jaar wordt het fevs
nog in de Rotterdj|W
Schouwburg gehouden,or
30 augustus tot en men-
september. Het hoofrac
gramma bestaat onder ier
uit 'Prometheus' door >n'
landia (deze voorstëk'
wordt alleen op lokatPr£
een autosloperij in Wesf"
opgevoerd); 'Oom \^n(
door Maatschappij Disc
en twee voorstellingen
toneelgroep Amster
'Lulu' (coproduktie mei
Vlaamse gezelschap De
en 'Ballet'.
Een jury, bestaande uil
van Vlijmen, toekomst!
recteur van het Holland
tival en Adri Duivestiji—
recteur van het ArchiteOi
Instituut in Rotterdam
paalt welke voorstellin]
het aanbod van het The p
festival bekroond wordl
de Dommelsch Theater"
waaraan een m
30.000 gulden verbondei"
MAX SI"
