ereldleiders hebben
f einig meer te leiden
Pakistan
speelt
mogelijk
nucleaire
blufpoker
fder m-jast strijd
heTTcSen drugs
"d^Juw elan in
Dode en gewonden bij aanslag in Jeruzalem
Iraakse leider waarschuwt Israël
Italiaans bankproces na
zeven jaar begonnen
^TENLAND
CfiidócSouocMit
DINSDAG 29 MEI 1990 PAGINA 5
(Van onze correspondent
Hans Kuitert)
PESHAWAR Tussen India
en Pakistan hangt nog steeds
de dreiging van een oorlog om
Kashmir. De brandende vraag
is vooral of een vierde oorlog
tussen beide Aziatische buur
staten nucleair zal worden uit
gevochten.
De Sovjetunie heeft tegenge
sproken dat zij vreest dat In
dia zich voorbereidt op het ge
bruik van kernwapens tegen
Pakistan. De Britse krant Sun
day Times meldde eergisteren
dat de VS en de Sovjetunie
bang waren voor een nucleair
conflict tussen India en Pakis
tan. De Sovjetunie, zo schreef
de krant, had Washington ver
teld dat India zijn nucleaire
arsenaal in gereedheid leek te
brengen als voorbereiding op
oorlog. Volgens het Soviet-mi-
nisterie van buitenlandse za
ken is „al deze informatie on
waar en volledig ongegrond".
Het Indiase ministerie van de
fensie wilde geen commentaar
geven. India bezit al zo'n jaar
of vijftien kernwapens, maar
de regering in New Delhi zegt
er niet op uit te zijn dit wapen
tuig te gebruiken.
Pakistan moet volgens des
kundigen in staat worden ge
acht een kernwapen te produ
ceren, maar het is onduidelijk
of de moslimstaat al een bom
heeft.
De Verenigde Staten, die Pa
kistan financieel en militair op
'de been houden, hebben steeds
genoegen genomen met de
stellige ontkenning van de Pa
kistaanse regering dat het land
nog geen kernwapen heeft en
de nucleaire technologie
slechts vreedzaam gebruikt. In
feite heeft Pakistan slechts het
voordeel van de twijfel gekre
gen, zelfs nadat het land zich
bereid toonde internationale
controle toe te staan in nieuwe
installaties, zoals de kerncen
trale die Frankrijk zal leveren.
Net als India heeft Pakistan
het verdrag tegen de versprei
ding van kernwapens niet on
dertekend, zodat niet alle in
stallaties onder internationaal
toezicht staan. Geen enkele
onafhankelijke waarnemer
kan dus constateren of Pakis
tan de bom heeft. De enige ze
kerheid is dat Pakistan, in te
genstelling tot India, nog nooit
een kernproef heeft genomen.
Satellietfoto's die zouden aan
tonen dat er grote militaire
transporten onderweg zijn van
Kahuta naar luchtmachtbases
aan de grens met India, lijken
de gedachte te wettigen dat
Pakistan inmiddels toch een
kernwapen heeft geprodu
ceerd. Het zou echter ook bluf
kunnen zijn. Het Pakistaanse
leger is zich ervan bewust dat
het in de gaten wordt gehou
den. Een schijntransport zou
India ervan kunnen overtui
gen dat Pakistan een aanval
met het afschuwelijke kern
wapen zal vergelden.
Nu alle bemiddelingspogingen
hebben gefaald, heeft Pakistan
er belang bij geen echte con
frontatie aan te gaan. Het
Indiase leger is volgens onaf
hankelijke militaire deskundi
gen tenminste twee maal zo
sterk. Net als in de oorlogen
van 1947, 1965 en 1971 zal Pa
kistan conventioneel het on
derspit moeten delven. Maar
wellicht dat een dreiging met
het kernwapen India af
schrikt.
Duitse legers gaan
contacten aan
OOST-BERLIJN De legers
van de Bondsrepubliek en de
DDR gaan met ingang van
volgende maand officiële bila
terale contacten onderhouden.
Dit hebben de ministers van
defensie van beide landen in
Straysberg besloten. De West-
duitse minister Gerhard Stol-
tenberg en zijn Oostduitse pol-
lega Rainer Eppelmann kwa
men overeen dat de contacten
tussen beide legers op alle ni
veaus, van opperbevelhebber
tot soldatenvakbond, zullen
plaatsvinden om de samen
werking op het gebied van
veiligheid en wapenbeheersing
te intensiveren. Officiële con
tacten tussen de Westduitse
Bundeswehr en het Oostduitse
nationale volksleger was tot
nu toe verboden door de rege
ringen van de beide Duitslan-
den.
Treinongeluk in Lissabon
Reddingswerkers halen een van de gewonden met een brancard uit de forensentrein die gisteren in
de Portugese hoofdstad Lissabon in volle vaart op een stilstaande trein botste. Bij de botsing op
het station Cruz de Pedra, in de wijk Benfica, kwam een 80-jarige vrouw om het leven; meer dan
200 passagiers raakten gewond. Het is nog onduidelijk of het ongeluk werd veroorzaakt door een
menselijke fout of door een mankement aan de remmen van de binnenkomende trein.
FOTO: EPA
oomvoorziening
IJ Qouwen bijna stil
£OU De grootste elektriciteitscentrale
Sovjet-republiek Litouwen heeft zijn
jctie vrijwel gestaakt. De centrale is door
jievoorraden heen, zo is in de Litouwse
stad Vilnius vernomen. De centrale in
fenai in de buurt van Vilnius, die onder
lie omstandigheden 1,8 miljoen kilowatt
i produceert nu nog maar 150.000 kilo-
liet energietekort heeft er in Litouwen
leid dat sinds gisteren 340 bedrijven hun
Jctie hebben gestaakt. De regering van
Uische staat hoopt echter dat de energie-
lening spoedig zal verbeteren door het
in gebruik nemen van de kerncentrale
jjnalina. Deze centrale werd aan het be-
i de economische blokkade van Litou-
lor Moskou uitgeschakeld.
Jeltsin ook
in derde ronde
MOSKOU Het parlement van de Russi
sche Federatie heeft acht kandidaten aan
gewezen voor de derde ronde van de pre
sidentsverkiezingen, onder wie de radica
le politicus Boris Jeltsin. Door zijn aanbod
een coalitie te vormen zou Jeltsin ditmaal
een goede kans maken om gekozen te
worden. Zaterdag was het Jeltsin, noch
Ivan Polozkov, zijn belangrijkste conser
vatieve rivaal, gelukt de absolute meer
derheid te behalen bij een tweede ronde.
Voor de derde ronde is ook Aleksandr
Vlasov, die steun heeft van president Mi
chaïl Gorbatsjov, terug op de lijst. Vlasov
had zich vrijdag uit de strijd teruggetrok
ken. Wanneer de derde ronde wordt ge
houden is niet bekend.
Gabon kondigt noodtoestand af
LIBREVILLE De regering van de Westafrikaanse staat Ga
bon heeft gisteravond de noodtoestand afgekondigd in de ha
venstad Port Gentil en de bevolking opgeroepen de wapens bij
de autoriteiten in te leveren.
De onlusten in Port Gentil en enkele andere steden braken uit
nadat vorige week woensdag in een hotelkamer in de hoofdstad
Libreville het lijk was gevonden van de secretaris-generaal van
de oppositonele Partij van de Vooruitgang, Joseph Rendjambe.
Twee dagen eerder had de regering van president Omar Bongo
een grondwetswijziging doorgevoerd, die oppositiepartijen in
staat stelt mee te doen aan de verkiezingen in september.
Gisteren werden Franse en binnenlandse troepen ingezet om de
olieproduktie weer op gang te brengen die na dreigementen van
aanhangers van de oppositie was stilgelegd. Als deze situatie lan
ger zou hebben geduurd zou de regering in grote financiële
moeilijkheden zijn gekomen, omdat tachtig procent van de bui
tenlandse valuta van de olieverkoop afkomstig is. Sinds vorige
week woensdag zijn in totaal honderdvijftig familieleden van
werknemers van Shell met grote spoed uit de Westafrikaanse
staat Gabon naar Nederland geëvacueerd.
Vernielingen op
Spaanse kerkhoven
LEON Vandalen hebben
het afgelopen weekeinde
vernielingen aangericht op
twee katholieke kerkhoven
in Spanje.
Zij haalden kruisen en graf
stenen omver, aldus een
woordvoerder van de plaat
selijke autoriteiten. In Virgen
del Camino werden 48 gra
ven vernield en in het hon
derd kilometer verderop ge
legen Luyegi de Somoza in
de provincie Leon moesten
negen graven het ontgelden.
De politie heeft geen idee
wie verantwoordelijk is voor
de grafschennis.
Eisen van afscheiding
Junglecommando
PARAMARIBO Het Junglecom-
mando moet zich uit het gebied van
de bosnegerstam Saramaccaners te
rugtrekken en de Afobaka-kracht-
centrale moet door de overheid wor
den beschermd. Dit zijn twee van de
drie eisen van de nieuwe illegale ge
wapende Surinaamse groepering An-
grula, waarvan vertegenwoordigers
gisteren in Paramaribo kwamen pra
ten met legerleider Bouterse. De der
de eis is dat de noden van de Sara
maccaners op korte termijn worden
gelenigd. Angrula is een afsplitsing
van het Junglecommando van Bruns-
wijk. Het heeft alle Saramaccaners
opgeroepen om „onder het wettig ge
zag" het stamgebied op te bouwen.
Het
:eft dit
00 klacl
ing van
ial schrfcn onze correspondent
voor mi Mare de Koninck)
.^PfSnNGTON Het
tentelefr
d gesl(Paëse samenzijn dat
keer vge Bush en Michaïl
Vaiatsjov morgenavond
die gist^ashington beginnen,
een van dg merk-
inhoud Nste„ Amerikaans-
meest v^che toppen die ooit
1 weker(ehouden.
navo-d hebben de twee leiders
van m^nmando over 96 procent
er dan lie kernbommen op aar-
elden <&ar voor het eerst in het
>pmaak tijdperk is beider mili-
rdoor zijsupermacht een volko
gen ha^nbetekenende factor in
(ontmoeting van de twee
idheden.
geen
een soort echo uit een
u'nijgen tijdperk zullen Bush
P rbatsjov het in Washing-
jg wel hebber* over nu-
wapenbeheersing. Maar
Leeuwa^en tot een akkoord ko-
kqver het kernbommenar-
iavo-exa; js eigenlijk nauwelijks
og niet fesant meer. De vraag
ist. De rjst naar de overzichtelij-
voor dit|-ieden tijd, toen de we-
interesse0g jn Oost en West was
eeft. Hokid. „We staan voor een
gistere^nde toekomst waaraan
stond, m
tekst) e
«lypviria
Komend
>r lerarei
iesF DTA De kandi-
Ln pppn de regerende Li-
e Partij, Cesar Gavi-
jie de zondag in Co-
i gehouden presi-
erkiezingen heeft
nen, is met zijn 43
Ie jongste president
Colombiaanse ge-
tienis. Van hem
t nieuw elan ver-
t in de strijd tegen de
j imaffia die met
ji, chantage en om-
|g de dienst uitmaakt
Latijnsamerikaanse
we dringend vorm moeten ge
ven. We hebben nauwelijks
tijd om het verleden op te rui
men", zei gisteren een advi
seur van president Bush.
De 'top' is ook wat vreemd,
omdat ze een innige lotsver
bondenheid tussen de twee su-
permogendheden beklemtoont.
Het feit dat Gorbatsjovs gezag
binnen de Sovjetunie sterk is
aangetast en dat zijn land eco
nomisch en staatkundig aan de
rand van de afgrond staat, zijn
omstandigheden die voor
Amerika de eigen status van
wereldmacht irrelevant drei
gen te maken. De identiteits
crisis die de VS daaraan over
houden, en concrete proble
men hoe bijvoorbeeld de de
fensie-economie om te vor
men, overschaduwen alle
Amerikaanse tevredenheid
over de ineenstorting van een
langverguisd communistisch
rijk.
Die Amerikaanse status van
wereldmacht is Bush' grootste
zorg en wordt bepalend voor
zijn besprekingen met Gor
batsjov. De discussie zal zich
toespitsen op de kwestie-Duits-
land want van de toekomstige
positie van een groot Duits
land in Europa is de rol van de
VS in dat werelddeel afhanke
lijk.
De Amerikaanse eis dat een
herenigd Duitsland volledig
lid blijft van de politieke èn
militaire NAVO weerspiegelt
de zorgelijke overtuiging in
Washington dat „een NAVO
zonder Duitsland gelijkstaat
aan een Europa zonder de
VS". De NAVO immers is de
enige structuur waardoor
Amerika militaire en politieke
zeggenschap in Europa heeft.
President Bush hoopt Gorbats
jov er in de komende dagen
van te overtuigen dat het ook
in het Russische belang is, het
machtige -Duitsland stevig te
verankeren in de grote wes
terse militaire structuur. Maar
hoe logisch dat argument ook
klinkt, de overtuigingskracht
van Bush wordt aangetast door
een besef in Amerika dat het
politiek te veel gevraagd is
van Gorbatsjov, om zo'n ver
gaande concessie te doen. Bo
vendien realiseert ook de
Amerikaanse regering zich dat
de NAVO als zodanig haar zin
en nut aan het verliezen is.
Zijden draad
De 'top' in Washington is ten
slotte zo merkwaardig, omdat
de Amerikanen voor het eerst
geconfronteerd worden met
een Sovjet-leider wiens politie
ke positie aan een zijden draad
fijkt te hangen. Het klonk als
of hij zichzelf moest geruststel
len, toen president Bush giste
ren over zijn komende bespre
kingen met Gorbatsjov ver
klaarde: „Ik denk dat Gorbats
jov behoorlijk sterk staat. Ik
ga afspraken met hem ma
ken".
Minister van buitenlandse za
ken James Baker is blijkbaar
minder overtuigd van de ste
vigheid waarmee de Russische
leider nog in het zadel zou zit
ten. „We hebben niets te ver
liezen als we akkoorden met
hem sluiten. Als hij aanblijft
zal hij ze nakomen en als hij
wordt afgezet dan zal het voor
zijn opvolger toch moeilijk zijn
om erop terug te komen", al
dus Baker.
Met een konvooi van twaalf
vliegtuigen komen Michaïl en
Raissa Gorbatsjov morgen in
Washington aan. Vijfduizend
journalisten zullen de top vol
gen, inclusief het 'priv^-reisje'
dat het Russische echtpaar
aansluitend nog maakt binnen
de VS.
Israëlische agenten beschermen een Arabische jongen die ervan wordt verdacht betrokken te zijn
geweest bij de aanslag in Jeruzalem.
a FOTO: AP
JERUZALEM De radicale
Palestijnse guerrillagroep Fa
tah Opstand heeft de verant-
woordleijkheid opgeëist voor
de aanslag, die gisteren in Je
ruzalem aan een 72-jarige man
het leven heeft gekost. De
bom ontplofte op een joodse
markt in West-Jeruzalem. Er liërs verzamelde zich buiten
vielen ook negen gewonden, de marktplaats en riepen leu
zen als „dood aan de Arabie
ren". De politie kon ternau-
De politie hield kort na de wernood een confrontatie tus-
aanslag tientallen Palestijnen sen joodse winkeliers en Pale-
aan voor ondervraging. Een stijnse voorbijgangers voorko-
groep van driehonderd Israë- men.
««liezing van de 43-jarige
Gaviria houdt een ga-
in dat de harde strijd te-
drugskartels zal wor-
oortgezet. Zijn voorgan-
irgilio Barco verklaarde
igsmaffia verleden jaar
szoek geps de oorlog. Dat ge-
^msterda' na 3e moord op senator
wordt bffalan> voor wie Gaviria
lerleden I moment fungeerde als
P. Muldgneleider.
en H. Hi>treden tegen de drugs-
FO^en was de allesbeheer-
kwestie bij de verkiezin-
'an de vier belangrijkste
llKSiehte" w?s gaviria dege-
J de hardste lijn koos. Hij
verzoefukt dat hiJ onder Seen
li voorwaarde bereid is
f, morgen" onderhandelingen te
uur verlden met de drugsmaffia,
angere sf"ander is .G/™ria, er,
t geding ?ordrongen dat de strijd
- de eedefk machtige cocaïneba-
»n van d,nder voortgaande bui-
dse steun een verloren
is. De Colombiaanse
aaffia heeft kunnen uit-
ji tot een staat binnen de
omdat zij verzekerd is
Cesar Gaviria (43), de jongste president van Colombia.
van grote afzetmarkten in de
VS en Europa. Zo lang die af
zetmarkten blijven bestaan, zal
de drugshandel een lucratieve
zaak zijn, meent Gaviria.
Streep
De nieuwe Colombiaanse pre
sident heeft aangekondigd dat
hij het parlement, dat door
grote corruptie en intimidatie
van de drugsmaffia wordt ge
plaagd, wil hervormen. Dat
geldt ook voor het rechtsappa-
raat, dat onder de veelvuldige
moorden en dreigementen van
de drugsbazen is bezweken.
Als hij erin slaagt om de rech
terlijke macht te reorganiseren
en adequaat te beveiligen te
gen de drugsterreur, zal hij
een streep kunnen halen door
het beleid van zijn voorganger
om gepakte drugshandelaren
uit te leveren aan de VS. Er
bestaat in Colombia veel ver
zet tegen dit uitleveringsbe-
leid, omdat het land daarmee
een deel van zijn soevereiniteit
aan de VS zou prijsgeven.
Maar de meeste Colombianen
erkennen dat berechting van
drugshandelaren in eigen land
onder de huidige omstandighe
den onmogelijk is.
NEDERLAND VOELT WEINIG VOOR VREDESMACHT
BAGHDAD President
Saddam Hoessein van
Irak heeft Israël opnieuw
gewaarschuwd dat hij niet
zal aarzelen massale ver
nietigingswapens tegen de
joodse staat in te zetten als
vergelding voor een mo
gelijke Israëlische aanval
op zijn land. De Iraakse
leider uitte deze waar
schuwing gisteren in zijn
openingsrede tot de Ara
bische top die in zijn land
wordt gehouden.
„Als Israël wapens van massa
le vernietiging gebruikt, dan
zullen wij dergeljke wapens
tegen Israël gebruiken en we
zullen Palestina nooit opge
ven", zo betoogde Saddam. Hij
lichtte niet nader toe aan wat
voor wapens hij dacht. Naar
Saddams eigen zeggen be
schikt zijn land over een voor
raad chemische wapens en
volgens deskundigen is Irak
ook niet ver meer verwijderd
van de fabricage van een
kernwapen. Israël is al een
kejnmacht en beschikt vol
gens de Arabische landen over
100 tot 200 kernwapens.
Saddam beschuldigde de VS
ervan de Israëlische „politiek
van agressie en expansie mo
reel en financieel te onder
steunen". Zonder die steun
„zou de zionistische entiteit
(Israël) niet in staat zijn zich
schuldig te maken aan agressie
en territoriale expansie ten
koste van de Arabieren", zei
de Iraakse leider.
Saddams scherpe rede weer
spiegelt de vrees van een groot
deel van de Arabische wereld
dat Israël niet tot een vreed
zaam compromis te bewegen
is. De Arabische landen, met
Jordanië voorop, hebben grote
bezwaren tegen de door Israël
voorgenomen vestiging van
Sovjet-joden in de bezette ge
bieden. Jordanië vreest dat
uitbreiding van de nederzet
tingen op de Westoever de
daar wonende Palestijnen naar
Jordanië zal drijven, hetgeen
een gevaar zou kunnen vor
men voor de stabiliteit van het
koninkrijk.
De Jordaanse koning Hoessein
is daarom één van de grootste
voorvechters van een onaf
hankelijke Palestijnse staat in
de bezette gebieden, zoals de
PLO die wil. In zijn openings
rede onderstreepte de koning
dit nog eens. „Het opgeven
van Palestina betekent het
verspelen van een pan-Arabi-
sche veiligheidsstructuur", al
dus de Jordaanse vorst.
Een woordvoerder van de Is
raëlische premier Shamir
haastte zich in Jeruzalem te
verklaren dat Israël geen
agressieve bedoelingen heeft
tegen Jordanië en hij uitte kri
tiek op de nauwe band die zich
tussen Jordanië en Irak aan
het ontwikkelèn is.
Nederland voelt weinig voor
het legeren van een vredes
macht van de Verenigde Na
ties in de door Israël bezette
gebieden, zoals Arafat m de
Veiligheidsraad heeft bepleit.
De Belgische minister van bui
tenlandse zaken Mark Eys-
kens liet vorige week weten
dat Brussel de regeringen van
de andere EG-landen polst
over zo'n vredesmacht. Een
woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken
in Den Haag zei dat Nederland
alles wil steunen wat kan wor
den gedaan om de situatie te
verbeteren. Maar hij wees er
op dat VN-vredesmachten tot
nu toe steeds zijn ingesteld bij
conflicten tussen twee landen,
waarbij elk van de landen toe
stemming verleende.
MILAAN Na een vooronderzoek van zeven jaar is vandaag in
Milaan het proces begonnen tegen 35 personen die worden ver
dacht van betrqkkenheid bij het frauduleuze faillissement van
de Banco Ambrosiano, indertijd de grootste particuliere bank
van Italië. Onder de verdachten zijn vijftien leden van de raad
van bestuur van de vroegere bank, een aantal vooraanstaande
industriëlen en de leiders van de controversiële vrijmetselaars
loge P-2. Aartsbisschop Paul Marcinkus en twee andere topfunc
tionarissen van de bank van het Vaticaan, die de belangrijkste
aandeelhouder van de Banco Ambrosiano was, zitten niet in de
beklaagdenbank. De topman van de bank, Roberto Calvi, kwam
in juni 1982 in Londen onder mysterieuze omstandigheden om
het leven.
Turkse minister
bepleit opnieuw
EG-lidmaatschap
DEN HAAG De Turkse mi
nister van buitenlandse zaken,
Ali Bozer, heeft in Den Haag
opnieuw krachtig gepleit voor
de toetreding van zijn land tot
de Europese Gemeenschap. Hij
was gisteren op bezoek in ons
land.
Minister Van den Broek
meent echter dat vóór 1993
zelfs niet over uitbreiding van
de Gemeenschap kan worden
gesproken. In dat jaar moet de
interne EG-markt zijn vol
tooid en moeten in de EG een
Economische en Monetaire
Unie en een Politieke Unie
zijn gevormd. Wel is het vol
gens Van den Broek mogelijk
de bestaande samenwerking
tussen de EG en Turkije uit te
breiden. Turkije is bang dat de
aandacht voor Oost-Europa de
Turkse kansen op EG-lidmaat
schap verder verkleint.
Tijdens het gesprek tussen
Van den Broek en Bozer is
ook gesproken over de men
senrechten in Turkije. In dat
land zijn momenteel meer dan
duizend Turkse en Kurdische
gedetineerden, voor het groot
ste deel politieke gevangenen,
in hongerstaking. Zij proteste
ren tegen de slechte behande
ling die zij in de gevangenis
krijgen.
sende, un
50
Welgemutst staat Peer de Schuymer de volgende morgen
_,e verschansing geleund. Och, het leven is nog zo kwaad
e moet, vooral als zeerover, het geluk een beetje op he
I «lebben. Ai, wat keek de Spanjool zuur, toen hij merkte, dat
indige piraten het goud toch hadden gevonden. Ja, ja, zo
et iedereen, die probeert Peer om de tuin te leiden. In
niddag komt de Afrikaanse kust in 't zicht, ,,'t Zal me be-
in of Mohammed Bey nog bericht heeft gekregen over Ro-
'inszoon", zegt Peer terloops tegen zijn opperstuurman,
ir de baai in Paré in 't zicht komt. „Wel, kapitein", ant-
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
woordt de stuurman, terwijl hij scherp naar de horizon tuurt, „ik
heb zo'n idee, dat Robert Janszoon hem een bezoek heeft ge
bracht...." „Wat?", roept Peer uit, zijn kijker grijpend. En dan
betrekt zijn gezicht. Want er hangt een dikke rook boven de de
baai. De trotse vloot van Mohammed Bey is in brand gestoken
en Peer heeft het niet kunnen verhinderen. Knarsetandend laat
hij de kijker zakken. „Hoe wist die schurk, waar onze schuilplaats
zich bevond?" vraagt hij zich af. Ach ja, Peer de Schuymer heeft
ook nog nooit van microgolven en professor Prudon gehoord.
