sraël wil geen fN -waarnemers a bezet gebied Kremlin schuwt weinig om Jeltsin te stoppen S: „Granaten met kernkoppen zijn nu veilig" bemenen belagen tv-studio Bukarest IWONTUREN VAN KAPITEIN ROB Rechtszaak tegen Philips kan heel lang gaan duren Poolse politiek steeds instabieler ITENLAND CeidaeSowumt VRIJDAG 25 MEI 1990 PAGINA 5 tens pakt politie aan mag emand ilen is heb gt ïnertd'. ga ik a huur g,.dj iSEL De Belgische regering zal op 5 juni con- plannen indienen voor een grondige hervorming iet politie en justitie. Dat heeft premier Martens «kondigd in het parlement. Het beleidsplan moet intwoord geven op de forse kritiek die de zoge de Bendecommissie uit het parlement onlangs geleverd op het functioneren van het verouderde itern hopeloos verdeelde politie- en justitie-appa- itrande dolfijn haalt het niet DEN Een dolfijn, die dinsdag in hartje Londen oever van de rivier de Theems was gestrand en lendrachtige inspanning van de Britse brandweer, en dierenbescherming was gered, is vijf uur later leden. „Het dier was doodziek toen het hier aan- n en had longontsteking en een zwaar beschadigde doordat het te lang in zoet water had gezwom- aldus een dierenarts. Amnesty wil onderzoek dood studenten Zaïre LONDEN Amnesty International heeft de regering van Zaïre om een onafhankelijk onderzoek gevraagd naar de dood van 50 tot 150 studenten door het leger. De studenten zouden op 11 mei door soldaten met bajonetten en messen om het leven zijn gebracht, omdat zij had den gedemonstreerd tegen president Mobutu Sese Seko. De Belgische regering, die het bericht heeft bevestigd, zou zich vandaag bui gen over de betrekkingen met de voormalige kolonie. Mobutu zelf schreef gisteren „alle ge beurtenissen" toe aan een anti-Zaïrese perscampagne in het buitenland (lees België). „Godin van democratie" sterft vroegtijdige dood TAIPEI Het plan om vanuit de in ternationale wateren voor de kust van China radioprogramma's te verzorgen is een vroegtijdige dood gestorven. Het radioschip Godin van de democratie" zal in Taiwan geveild worden. Dit heeft de verantwoordelijke organisatie meegedeeld. De „Godin van de deniocratie" was ge noemd naar het standbeeld dat demon stranten vorig jaar juni hadden opge richt op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. Zowel Taiwan als Japan weigerden het schip te helpen aan de benodigde zend- apparatunt, terwijl Peking met geweld dreigde, waarna tot veiling werd beslo- Boete van franc voor Le Pen PARIJS Jean-Marie Le Pen, de leider van het extreem-rechtse Front National, is door een recht bank veroordeeld tot een boete van één franc (34 cent) omdat hij in 1986 voor de Franse radio het bestaan van de gaskamers tijdens de Twee de Wereldoorlog een „detail in de geschiedenis" noemde. „Le Pen zit fout en wel een zodanig dat hij zich niet meer kan verbergen achter zijn recht op vrije meningsuiting", aldus de rechter. De joodse organisaties die de rechtszaak hadden aange spannen toonden zich na de zitting tevreden. De veroordeling van Le Pen stond voorop; de boete was niet belangrijk. Ruime winst voor Labour LONDEN De Britse Labour- partij heeft bij een tussentijdse verkiezing in het noordelijke dis trict Bootle een verwachte ruime overwinning behaald. Uit een opiniepeiling van de BBC blijkt overigens dat de Conservatieven hun achterstand op Labour ver kleinen. Volgens de peiling haalt Labour op dit moment 47 procent en de Conservatieven 34 procent van de stemmen. Het verschil tussen beide partijen heeft de af gelopen maanden meer dan 20 procent bedragen. Ook beweegt de populariteit van premier Mar garet Thatcher zich weer in stij gende lijn. Japan erkent schuld aan leed Koreanen TOKYO De Japanse keizer Akihito heeft tegenover de Zuidkoreaanse presi dent Roh Tae-woo zijn spijt betuigd over het leed dat de Koreanen tijdens de Ja panse bezetting van 1910 tot 1945 is aan gedaan. Het was de eerste keer dat Japan openlijk de verantwoordelijkheid op zich nam voor de begane wreedheden tijdens de Japanse kolonisatie. Tijdens de Japan se bezetting waren de Koreanen gedwon gen keizer Hirohito te aanbidden als een god. De Koreaanse taal werd verboden en iedereen moest een Japanse naam aannemen. Bovendien werden tiendui zenden Koreanen als slaven uit hun land gehaald om in Japan te werken. Hun af stammelingen hebben nog steeds te lijden van discriminatie. er uit n. Maa ?er, dat n tegen i: gev jochie. st ook naar dj- >pgebroj patiëj ?en veyolg van de voorpagina) ine spijjZALEM Israël taa* "Hiiets weten van de HoortJ^ komat .,van uleerdëfiemers van "e Vere- maarl Naties naar de be- m. „Ré westelijke Jordaan- lamte", en de Gazastrook. ie verschillende kanten i Integi afgelopen dagen de ■k Nefstie gedaan dat het n er h van waarnemers 5 in (kunnen helpen een tijd geve maken aan het ge- m^was"1 bezette gebie- iger ac| oëoslfur 2«n ni8t te?en een VN" ïerkt rj naar de Gazastrook en mnnj jestelijke oever van de „j „.an, zo liet Washington m rfnnrn weten. Wel verzet t ika zich tegen het per- astbaar. it stationeren van waar- er noe 'F8 in de bezet gebied- e stellingname van Was- )n laat geen twijfel be- aan de groeiende ver enscrisis tussen de Ame- ise en de Israëlische re- geen pf' Washington is er ken- nu n'et meer van overtuigd Snfraë' de situatie op ver- ere amfrde wiJze in de hand M-maga[ouden de, Festijnen j reagef ip de mi xming kan bieden. Bel gië polst de komende dagen de EG-partners over het sturen van een VN-vredesmacht. Woordvoerders van CDA en PvdA hebben al laten weten dat ons land bereid moet zijn aan zo'n VN-vredesmacht deel te nemen. Annexatie Israël heeft altijd voorstellen van de hand gewezen om in ternationale waarnemers naar de bezette gebieden te sturen, alsof de gewenste annexatie van de westelijke Jordaanoe- ver en de Gazastrook al een voldongen feit is. In officiële verklaringen wordt zelfs ge sproken over aantasting van de Israëlische soevereiniteit, hoewel Israël als militaire be zettingsmacht helemaal geen soevereine aanspraken op de bezette gebieden kan maken. De Israëlische regering ziet daarbij verder over het hoofd dat de VN, op basis van een in 1948 genomen besluit, in de bezette gebieden en in de Is raël omringende landen al over VN-waarnemers (Untso) beschikken. Het korps Untso- officieren, dat sinds 1967 in de bezette gebieden nauwelijks meer iets omhanden heeft, zou met een verruimd mandaat en een aanzienlijke uitbreiding van de manschappen de be oogde waarnemerstaak kun nen vervullen. Israels opperbevelhebber Sjomron vindt waarnemers in de bezette gebieden overbodig, omdat het leger volgens hem al het mogelijke doet om de bevolking in rust te laten le ven, en zo min mogelijk slachtoffers te veroorzaken. In de dagelijkse praktijk blijkt het leger echter niet bereid of in staat te zijn haar taak uit te voeren, zonder met buitenspo rig veel militair geweld op te treden. Sinds de moord op ze ven Palestijnen in Rishon Le- zion zijn in de bezette gebie den nog eens zestien Palestij nen gedood en meer dan 850 anderen gewond geraakt. Peres Voorzitter Peres van de Arbei derspartij verklaarde gisteren na terugkomst van een verga- dring van de Socialistische In ternationale in Cairo, dat Is raël in een ongekend interna tionaal isolement is geraakt. Zelfs ooit met Isrël bevriende landen in Europa hebben vol gens Peres op het congres van de Socialistische Internationa le een anti-Israëlische positie ingenomen. De ernstige ver slechtering van de Israëlische Een Palestijnse moeder trekt haar dochtertje weg bij een Israëli sche soldaat vandaan. FOTO: AFP betrekkingen met de VS is volgens hem te wijten aan de overtuiging van Amerika dat de demissionaire regering- Shamir is teruggekomen op het vredesplan, waartoe zij zelf het initatief heeft genomen. De vertegenwoordiger van de Palestijnse Bevrijdings Organi satie in Nederland, Afif Sa- fieh, is intussen nog steeds in hongerstaking. Hij wil hier mee kracht bijzetten aan de eis dat de Veiligheidsraad maatre gelen neemt tegen Israël, een internationaal onderzoek wordt ingesteld naar de Israë lische onderdrukking van de Palestijnen, en een VN-vre- desmacht in de bezette gebie den wordt gelegerd. De Verenigde Staten hebben onderwijl de deur weer open gezet voor joodse immigranten uit de Sovjetunie. Eerder had de Egyptische president Muba rak verklaard dat de komst van Sovjet-joden en hun mo gelijke vestiging in de bezette gebieden de kans op een nieu we oorlog vergrootte. (Van onze correspondent) MOSKOU Het Kremlin lijkt vrijwel geen middel te schuwen om de politie ke terugkomst te dwars bomen van Boris Jeltsin. Vrijwel geen wapen blijft ongebruikt om te verhin deren dat Jeltsin wordt gekozen tot president van de Russische Federatie, de grootste en belangrijkste republiek van de Sovjetu nie. Maar dank zij Gorbatsjovs ei gen glasnost komen dergelijke onheuse praktijken tegen woordig aan de oppervlakte. Zo maakte het hervormingsge zinde weekblad 'Argoeminty I Fakty' eerder deze maand melding van gemanipuleer door de Moskouse televisie om Jeltsin van de buis te weren. Lev Soechanov, assistent van Jeltsin, kreeg van dit blad de gelegenheid om uit te leggen hoe de vork in de steel zat. Jeltsins strijd om het presi dentschap is overigens nog niet gestreden. Het Kremlin heeft in de huidige premier van Rusland, Aleksandr Vla- sov, een eigen kandidaat. Daarnaast zijn er nog elf ande ren, maar zij spelen nauwelijks een rol. Het gaat vandaag tus sen Jeltsin en Vlasov. De stemming zou in de loop van de dag worden gehouden. Gorbatsjovs vrees voor 'presi dent Jeltsin' is niet ongegrond. Ooit heeft Gorbatsjov de rebel se Jeltsin als medestander bin nen het Kremlin gehaald. Toen bleek dat de witgelokte reus uit Sverdlovsk veel dras tischer wilde hervormen dan de baas zelf, en het ook nog waagde op een partijvergade ring kritiek te leveren op diens vrouw, vloog hij de laan uit. Sindsdien is hij geheel op eigen kracht overeind gekrab beld. Jeltsin is er dan ook de man niet naar, om naar Gor batsjovs pijpen te dansen. Als Jeltsin de grootste republiek van de Sovjetunie aan Gor batsjovs gezag onttrekt zo als hij vanmorgen nogmaals verklaarde te willen doen rijst de vraag wat er voor Gor batsjov nog te regeren valt. Boris Jeltsin kan bij de meeste Sovjetburgers geen kwaad doen. Velen hopen dat hij president van de Russische Federatie wordt. FOTO: EPA de westnr ijkheid ken wf krijgen at gesel r onmi<y°lg van de voorpagina) Mijn hHINGTON In in. Het-ika is grote onge le nu v^id ontstaan over de l' ja- deiheid van de kernwa- t ze h Behalve de ook in ik niet drland opgeslagen leschik £nch-artilleriegrana- len, gaah de SRAM-kernkop- hetgerGijn 00k de kernla- ïn'°in °\(n van Trident-on- i ze geh'eërs omstreden ge in dat d|. Het is onbekend hoeveel nu cleaire SRAM-vliegtuigraket- ten de VS precies hebben. Al die wapens moeten worden aangepast om het risico uit te sluiten dat ze tot ontploffing maar het zijn er ten minste komen als gevolg van een on- 1500. Ze maken deel uit van geval, zoals brand of het neer- de continue Amerikaanse cleaire paraatheid en hangen onder de B-l, B-52 en FB-111- storten van een vliegtuig. De kans wordt zeer gering, maar niet geheel uitgesloten geacht, bommenwerpers, die mede in dat een ongeval tot een volle- Europa zijn gestationeerd. De dige kernexplosie leidt. De verwachting is dat de Ameri- mogelijkheid echter van een kaanse regering in de loop der gedeeltelijke ontploffing, komende maanden al deze wa pens zal terugroepen naar de VS. waarbij grote ho'eveelheden giftig plutonium vrijkomen, is De VS en de NAVO hebben de afgelopen dagen getracht de risico's die zouden hebben bestaan af te zwakken. De pers zou de gevaren hebben overdreven en de granaten zouden nu volkomen veilig zijn. Feit is dat de kernkoppen zich in 1988 in een technische staat bevonden die verplaat sing ervan onmogelijk maakte. De Amerikaanse reparatie- teams gingen in allerijl de mu nitiedepots af om enkele hon derden granaten buiten wer king te stellen, zodat het ge vaar van spontane explosies kon worden weggenomen. De gebreken aan het ontstekings mechanisme waren ontdekt tijdens simulatieproeven met nieuwe computers in het Li- vermore nucleaire laborato rium in Californië. De hele kwestie van het nu cleaire veiligheidsrisico komt voor Washington op een zeer ongelegen moment, aangezien Amerika een toenemende druk vanuit Europa voelt om zich nucleair en conventioneel voor een deel uit West-Europa terug te trekken. De Ameri kaanse regering had al beslo ten de nucleaire Lance-raket en de acht-inch-granaten over enkele jaren niet meer te ver vangen door nieuwe modellen. Maar ze wil niet onmiddellijk overgaan tot terugtrekking van die wapens, zoals onder meer door Nederland is voor gesteld. als 'coi notie', n afbl; ontsteli volg' Bolk. eert zi< isidente Doinea Cornea spreekt de menigte betogers op liversiteitsplein in Bukarest toe. BUKAREST Demon stranten in de Roemeense hoofdstad Bukarest zijn vandaag opgetrokken naar de centrale televi siestudio om te eisen dat de staatstelevisie een videoband uitzendt die de huidige regeringsleden in opspraak brengt. De band toont beelden van t vooraanstaande leden van het regerende Front van Nationa le Redding die zich nog op 22 december van het vorig jaar de dag dat Oeausescu ten val werd gebracht verdrin gen om een goede overheids functie. Ook zou op de band worden aangetoond dat het Front ruim voor de val van Ceausescu al bestond en dat Frontleden de volksopstand tegen de dictator hebben ge bruik om de macht te grijpen. Het Front van Nationale Red ding heeft steeds gezegd een directe vrucht van de decem- berrevolte tegen Ceausescu te Gisteravond laat al was een groep demonstranten opge trokken naar het gebouw van de Roemeense staatstelevisie om de uitzending van de be wuste videoband te eisen. De televisiestudio werd toen om ringd door een twintigtal ge helmde soldaten en enkele pantserwagens terwijl het hoofdkwartier van het Front van Nationale Redding werd bewaakt door zo'n 200 soldaten in gevechtsuitrusting. Volgens de Verenigde Staten zou president Iliescu er goed aan doen als hij een onafhan kelijk televisiestation opricht te. „Het is in het belang van een democratisch land om vrije, onafhankelijke media aan te moedigen en niet af te wijzen", verklaarde gisteren een woordvoerster van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER i de boel- Er staat maar een lichte bries en het duurt dan ook nog a het Eê uren v00r de schepen elkaar zo dicht zijn genaderd, dat hickenïpartijen elkaar goed kunnen opnemen. Peer weet die tijd up*. te gebruiken; snel worden de schepen gevechtsklaar ge- HÓFL#- De kanonnen worden klaargemaakt, de musketten nage- l, de dolken en sabels gewet. De matrozen zijn in een goe- tmming, want een Spanjool betekent doorgaans een rijke En het zijn de gevaarlijkste tegenstanders niet. Praatjes hebben ze genoeg, maar vechten.... ho maar! Wanneer Peers schepen de Spanjaard tot op schootsafstand zijn genaderd, geeft Peer bevel een waarschuwingsschot te lossen vóór de boeg. Allen staan nu gereed. Het gevecht kan ieder ogenblik be ginnen. Daar dreunt het schot en de dikke kruitdamp legt zich als een dikke nevel over het water. En wanneer die optrekt, slaakt Peer een kreet van verwondering. Wat?! De Spanjool heeft zijn vlag al gestreken. „Hij durft niet, die,lafaard!" gromt de zeerover. (Van onze correspondent Mare de Koninck) NEW YORK De advocaat van de Amerikaanse Philips- aandeelhouders, Stephen Oestreich, klinkt niet erg overtuigend als het gaat om zijn kansen het Nederlandse concern via de Amerikaanse rechter tot een schadevergoe ding voor geleden koersverlies te dwingen. Over de vraag of er voorbeel den in de VS bekend zijn van succesvolle procedures wegens 'bewuste misleiding' tegen bui tenlandse ondernemingen, moet Oestreich gerqime tijd nadenken. Aarzelend zegt hij dan: „Ik kan ze u zo niet noe men, maar ik weet zeker dat ze er zijn". Zelf heeft hij, net als het New- yorkse advocatenbureau waar hij werkt - Wolf, Popper, Wolf, Ross and Jones - wel volop ervaring met schade claims van Amerikaanse be leggers tegen Amerikaanse concerns. „Ik heb talloze za ken gewonnen", zegt hij. Oestreich maakt duidelijk dat de aanklacht tegen Philips een zeer langdurige kwestie kan worden. Pas in het najaar valt een eerste rechterlijke beslis sing te verwachten over de aard van de procedure die daarna gevolgd kan gaan wor den: een dagvaarding op grond van individuele aanklachten van gedupeerde aandeelhou ders, dan wel een zogeheten 'class action', waarin benadeel den collectief rechthebbend kunnen worden verklaard. In dat laatste geval kan de schade voor Philips extra hoog oplo pen. Formeel vertegenwoordigt Oestreich alleen de New- yorkse Linda McLatchie, die haar duizend Philips-aandelen op 3 mei met 17 procent zag dalen als gevolg van de ver rassend slechte kwartaalcij fers. Intussen hebben volgens de advocaat nog „drie of vier individuele aandeelhouders en vooralsnog geen institutionele beleggers" in Amerika een zaak tegen Philips aangespan nen en coördineert Wolf, Pop per etc. hun acties. Oestreich zegt dat de koers verliezen die Philips-aandelen ook in de weken na 3 mei heb ben ondergaan, deel zullen uit maken van de schadeclaims, „omdat dat verlies nog altijd het gevolg is van de misinfor matie". Hij heeft geen idee hoe hoog het totaalbedrag aan claims kan oplopen, alleen dat het om „miljoenen dollars" gaat. Ongeveer 11 procent van alle Philips-aandelen zou in Amerikaanse handen zijn. Oestreich heeft namens Linda McLatchie negen Philips-com- missarissen en bestuurders aangeklaagd, onder wie Van der Klugt, Dekker en Timmer. Volgens de jurist lijdt het geen twijfel dat zij in Amerika juri disch aansprakelijk zijn, omdat Philips de Amerikaanse beurs wet zou hebben overtreden (met name het artikel tegen 'bedrieglijke en misleidende informatie met betrekking tot koop of verkoop van aande len') en omdat Amerikaanse burgers zijn gedupeerd. Veel deskundigen echter me nen dat het uiterst moeilijk zal zijn om een Amerikaanse rechter tot de uitspraak te brengen dat de Philipsleiding in Nederland zich aan bewuste misleiding omtrent bedrijfsre sultaten heeft schuldig ge maakt, zodat ook Amerikaanse beleggers met opzet zijn bena deeld. Oestreich heeft al eens eerder in de VS met Philips van doen gehad en kent Van der Klugt persoonlijk uit die tijd. „Hij is een zeer charmante man. Al thans, dat was hij toen", aldus de Newyorkse advocaat. WALESA VERKLAART IEDEREEN DE 'OORLOG' (Van onze* speciale verslaggever Hans Bos) WARSCHAU Met de lokale en regionale ver kiezingen van aanstaande zondag in het vooruitzicht lijkt iedere politiek actie ve Pool zich maar een uit gangspunt te herinneren: ieder voor zich en God voor ons allen. Polen wordt in snel tempo politiek instabiel. Als de voortekenen niet bedriegen, is Polen op weg naar een reeks van ongecontroleerde sociale uitbarstingen. De hongerstaking van de spoor wegarbeiders in het noord westelijke Pommeren zou best eens de bijl kunnen zijn aan de wortels van de huidi ge regering. Het aantal hon gerstakers ligt al boven de vijftig, terwijl steeds meer knooppunten in het railver keer door de wilde staking worden lamgelegd. Daarmee worden de regering van Ma- zowiecki en de vakbond Soli dariteit voor de eerste keer in hun bestaan serieus ter discussie gesteld. De ernst van de staking blijkt uit het feit dat vakbondsvoorzitter Lech Walesa zijn geplande reis langs vier Skandinavi- sche landen gisteren heeft afgezegd. Vandaag komen premier Mazowiecki en de gematigde vleugel van de spoorwegvakbond van Soli dariteit in spoedzitting bijeen nadat de radikale vleugel het overleg gisteren had afgebro ken. Olifant Het invoeren van democrati sche procedures gaat gepaard met flinke aardschokken. Vervulde enkele maanden geleden de Poolse vakbond Solidariteit nog de rol van bind- en smeermiddel, de laatste weken is de vakbond meer te vergelijken met een schep zand in de toch al niet best geoliede Poolse politieke raderen. De uitspraken van Walesa doen het democratische pro ces nog stroever verlopen. „Als de top hervormingen doorvoert, houden de gelede ren zich rustig. Als de leiding echter rustig aan doet, intro duceren de gelederen de her vormingen zelf wel", zo merkte Walesa onlangs op. Hij verklaarde het langzame hervormingsproces de oorlog en leverde ongezouten kri tiek op zijn politieke even knie in de regering, premier Mazowiecki. „Voor mij is parlementaire democratie een vreedzame oorlog van iedereen tegen iedereen", stelt Walesa. De roep om oorlog is Walesa in eigen gelederen niet in dank afgenomen. „Walesa moet nu eindelijk eens zeg gen waar hij in de Poolse po litiek staat. Hij is te groot om zo tegenstrijdig te handelen. Het is onmogelijk om een oli fant te verbergen in de die rentuin", zei een van de be langrijkste leiders van de burgercomité's, Woycicki bij die gelegenheid. Strijd De vraag is waar dit onder ling gekrakeel toe moet lei den. Niet uitgesloten is dat Walesa op deze wijze de weg vrij wil maken voor zijn toe komstige presidentschap. Hoewel hij het in alle toon aarden ontkent, maakt hij zich grote zorgen over zijn teruglopende populariteit. De jongste enquête wijst uit dat Walesa als presidentskandi daat in populariteit is gezakt naar de derde plaats, achter premier Mazowiecki (dertig procent van de stemmen) parlementsvoorzitter Gere- mek (zeventien procent) en slechts met een procent voor sprong op Brezezinski, de voormalige adviseur van de Amerikaanse president. De lokale verkiezingen van zondag vormen slechts een 'voorspel' in de strijd om het presidentschap. Walesa, Ma zowiecki en mogelijk Brze- zinski kunnen elkaar in het strijdperk tegemoet treden. Wie het presidentiële hoofd kwartier, het Belweder mag betrekken staat nog niet vast. Duidelijk is dat de strijd zich niet kan afspelen zonder conflicten en gezichtverlies.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 5