Nieuwe splitsing
reigt bij de NOS
Boeken, zang en dans
bij 'Haagse Hemelvaart'
PPB1B PpESS
Ruim één miljoen voor pastel van Odilon Redon
UNST/RTV
CeidócSomont
WOENSDAG 23 MEI 1990 PAGINA 15
rauchief fotograaf naar wetenschappelijk instituut
ffen.
im ee
Dpruii
n het
as, ko
ilf uui
eraf n
eren.
•vergt
IMSTERDAM De Stich-
ig Internationaal Instituut
lor Sociale Geschiedenis in
linsterdam heeft vrijwel het
i hele negatievenarchief
n het Algemeen Hollands
topersbureau (1945-1969)
n Ben van Meerendonk,
us de volledige administra-
verworven. Het materiaal
n het AHF is een zeldza-
want controleerbare
voor verder weten-
ïappelijk onderzoek naar
waarde van de persfoto-
ifie voor de moderne ge
le ïiedschrijving.
honderd kistjes lagen de
geveer 300.000 negatieven
bijna twintig jaar nagenoeg
ongebruikt op een zolder in
Voorburg. Alleen de rubriek
„koninklijk huis" wordt niet
met het geheel overgedra
gen.
vond in een faillissement,
stond met fotografen als
Presser, Herschel, Noske en
De Haan aan de wieg van de
naoorlogse Nederlandse pers
fotografie. Hij won in 1950,
1958 en 1966 de Zilveren Ca
mera. Hij legde in 1954 de
grondslag voor World Press
Photo, waarvan hij tot 1968
algemeen secretaris was.
Het AHF leverde foto's aan
nagenoeg alle persorganen.
Tot de opdrachtgevers van
het AHF behoorde De Waar
heid. Voor deze krant wer
den vele gebeurtenissen
vastgelegd die de CPN en de
vakbond EVC van belang
vonden: van stakingen tot
verkiezingsmanifestaties,
van colportage-acties tot be
stuursvergaderingen, van de
begrafenis van Hannie
Schaft tot folkloristische
dansavonden van de Vereni
ging Nederland-USSR.
Véronique
wil op
Vlaamse kabel
HILVERSUM RTL Véroni
que onderzoekt de mogelijk
heid om op de kabel in Vlaan
deren te komen. „We zijn een
Nederlandstalige zender en we
richten ons op de Nederlands-
taligen in Europa", aldus een
woordvoerder. Het onderzoek
is volgens hem in een verge
vorderd stadium. Het is de be
doeling dat Véronique nog dit
jaar via de kabel in de Vlaam
se huiskamers te zien zal zijn.
AMSTERDAM Tijdens
het eerste gedeelte van de
veiling moderne en he
dendaagse kunst van
Christie's in Amsterdam
ging gisteren een pastel
van een veldbouquet van
Odilon Redon uit 1905
voor 1.265.000 gulden van
de hand. De opbrengst be
hoort tot één van de hoog
ste prijzen die ooit voor
een pastel van Redon is
betaald.
Het bod werd uitgebracht door
een Japanse kunsthuis uit Osa
ka. De pastel was geschat op
een bedrag tussen de 250.000
en 350.000 gulden. Het hoogste
bedrag, dat ooit voor een pas
tel van Redon werd betaald,
werd in november 1988 bij
Christie's in Londen geboekt
en bedroeg 1.594.000 gulden.
Gisteren werd ook 'De Maan
nacht' van Piet Mondriaan ge
veild. Dit werk, dat sindsdien
1967 in bruikleen was bij het
Haags Gemeentemuseum, was
een anonieme bieder uiteinde
lijk 414.000 gulden waard. In
totaal werden op de veiling,
die nog tot en met woensdag
zal duren, tot nu toe 295 wer
ken geveild met een gezamen
lijke opbrengst van 6.200.547
gulden.
De opbrengst van de veiling
moderne en hedendaagse
kunst, die dinsdag en woens
dag bij Christie's in Amster
dam wordt gehouden, is dins
dagavond gestegen naar
15.805.577. Dinsdagmiddag was
er nog sprake van een tussen
stand van ruim zes miljoen
gulden.
Dinsdagavond kwamen 133
kavels van de Cobra-groep on
der de hamer waaronder wer
ken van Constant, Appel en
Corneille. Het hoogste bod van
de avond werd echter op 'Les
Grands Transparants' uitge
bracht, een werk van 2 bij 3
meter van Pierre Alechinsky.
Een handelaar bood voor dit
schilderij 862.500 gulden. In
totaal worden dinsdag en
woensdag 216 Cobra-werken
geveild.
tieiOS-LAAT' MOGELIJK VANAF SEPTEMBER VAN HET SCHERM
^ninjlLVERSUM Na de af-
llitsing van de facilitaire
üdenpB-poot van de NOS tot
30.00p zelfstandig bedrijf,
)rden[eigt een nieuwe splijting
elastinnen dit overkoepelen-
wethf omroepinstrurhent.
Ie coifze dreiging hangt in de
[cht sinds de Mediaraad,
ministeriële advies-
;sie ojmmissie, onlangs op het
te kwam hét program-
nRR Jatische deel van de NOS
3 75 p te maken van de NOS
aar vif overlegorgaan, de fe-
oals duratieve functie,
thoudé
het ttar is kortgeleden bij de
s een os een hoorzitting over ge-
aan \juden waaruit viel af te lei-
gegevjn dat de splitsing op korte
eken hnijn beter niet kan gebeu-
in eek. De naweeën van de NOB-
nskerïcheiding liggen vers in het
nwoneheugen, spelen nog door in
en Deerne verhuizingen. De NOS
r en efeeg zelfs van de NOB aange-
zevefed maar beter over eigen
1 moelfeuwbouw te kunnen naden-
ethouqn. De kijkgelden zijn er
:t gëlojed voor.
ilkenait voorlopig afwijzen van
Kokjrdere afsplitsing wil overi-
ien zijhs niet zeggen, dat de situa-
jmberddaar op korte termijn min-
m vet complex van zou worden,
-t „anfenig programmatisch NOS-
est watiatief wordt zoal niet de
stiger |,nd ingeboord dan wel on
stevige kritiek gesteld
de overige omroepen, die een
redactioneel zelfstandig opere
ren van de NOS als een aan
slag en als een beknotting er
varen van de eigen zendactivi-
Nu weer staat mede als gevolg
van deze opstelling van de
Hilversumse omroepen het
programma 'NOS-Laat' op de
tocht, „dat tijdens de zomer in
verband met WK-voetbal en
Tour de France in een zeer
korte versie op het scherm
verschijnt. Erger is dat het
programma met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid
in september niet in de huidi
ge vorm terugkeert.
Goed idee
De tijd ligt gelukkig ver achter
ons, dat Joop Landré meende
het voetbal voor de TROS te
kunnen reserveren. En Rob
Out moest van het idee wor
den afgeholpen, dat het ver
slaan van de Elfstedentocht
aan zijn omroep diende toe te
vallen. Gelukkig vonden de
omroepen het na lang praten
toch wel een goed idee om een
meningen peilende rubriek als
'Capitool' op te zetten. De NOS
kon als enige omroep de objec
tiviteit daarvan garanderen.
Maar nu dreigt 'NOS-Laat' te
worden onthoofd. De redactie
van deze rubriek haalt, zo
luidt de kritiek in Hilversum,
de krenten uit de pap van de
actualiteit, bemoeit zich niet
alleen met politiek en algeme
ne zaken, maar ook met het
kunstgebeuren van de dag.
Daarmee loopt het de actuali
teitenrubrieken van de andere
omroepen voor de voeten. Het
programma 'Lopend vuur'
staat aan dezelfde bedenkin
gen bloot. Dat haalt in de trant
van 'Het Capitool' op zeker
moment de genomineerde
schrijvers voor de AKO-prijs
naar de studio om daar een
Capitool-achtige discussie mee
op touw te zetten. Elke andere
omroep had dit graag willen
doen, te beginnen bij Karei
van de Graaf.
Over dergelijke ontwikkelin
gen bij de NOS wordt bij de
andere omroepen in Hilver
sum binnenskamers diepgaand
gediscussieerd. De NOS is het
gezamenlijke bezit van alle
omroepen, maar om aan die
NOS nou alle programmati
sche touwtjes uit handen te ge
ven zou te ver voeren.
Naar men bij de NOS te ken
nen geeft, gaat 'NOS-Laat'
vooral ten gronde aan ver
schillen van mening binnen de
eigen redactie. Een deel daar
van zou er meer cultuur in
willen hebben, een ander deel
opteert voor meer politiek in
de actuele sfeer. Op deze wijze
zou 'NOS-Laat' verloren gaan
als gevolg van innerlijke te
genstellingen binnen de redac-
Maar al bij het begin van het
opzetten van deze rubriek, tij
dens de voorbesprekingen, te
kenden de contouren van deze
scheiding der geesten binnen
FOTO: NOS
de eigen redactie zich af met
als wezenlijke aanstichter de
vrees, dat men zich al tezeer
zou gaan bewegen op de ter
reinen die de andere Hilver
sumse omroepen geneigd zijn
voor zichzelf te reserveren.
Dat zou het werken alleen
maar moeilijker maken, omdat
dan voor elk soort van onder
werp moet worden overlegd of
de NOS er wel aan mag ko
men. Dit bevordert de effi
ciency van handelen niet,
neemt ook het plezier in het
werken weg.
Hoorzitting
Men vond het bij de NOS tijd
worden voor een hoorzitting,
die inmiddels is gehouden op
initiatief van de Onderne
mingsraad. De schrik voor
weer een splitsing zit er zo
Beelden
Bij veilinghuis
Gijselman komen op
dinsdag 29 mei
sculpturen van
bekende
buitenlandse
beeldhouwers onder
de hamer. Onder de
kunstenaars
bevinden zich
Rousseau, Bonheur,
Paroubek en Pueva.
Van Bonheur wordt
'renpaard met
jockey' geveild
(foto), dat zo'n
vijftienduizend
gulden moet
opbrengen.
diep in, dat men daar voorlo
pig niet aan wil. Ook in de
personele sfeer heeft dit enor
me consequenties. De rook
wolken hangen nog bóven het
slagveld van voorgenomen
ontslagen. Men wil vooralsnog
liever rust in huis en in het ei
gen hart. Dat maakt het wer
ken een stuk plezieriger.
Dit evenwel onder erkenning
van de complicaties, waarmee
de programmatische kant van
de NOS te maken zal blijven
krijgen. Het voortdurende va
ren tussen Scylla en Charibdis
om de tot de NOS-gezamen-
lijkheid behorende omroepen
niet al tezeer onwelgevallig te
zijn.
Binnen de NOS vindt die stro
ming op dit moment de meeste
aanhang die ervoor pleit om
de eigen kracht te richten op
al die onderwerpen welke
door de belendende omroepen
als „niet nodig" worden erva
ren. Dit komt over als het wil
len varen op een veilige koers.
Dat haalt de spanning eruit,
zeker voor de NOS-program-
mamakers die een bepaald on
derwerp eens willen benade
ren vanuit een originele in
valshoek.
In elk geval zit vanwege de
niet te overziene gevolgen nie
mand direct te wachten op een
nieuwe splitsing. Men verlangt
wel dringend goede raad in
deze gecompliceerde affaire.
Men kon aan het slot van de
hoorzitting elkaar ongeveer
vinden in het voornemen, sa
mengevat in de bewoordingen:
„We zijn in Hilversum alle
maal collega's onder elkaar.
Omroepmensen van elke
geaardheid werken samen in
NOS-programma's, zie een ge
slaagde radiorubriek als 'Met
het oog op morgen'. Op die ba
sis moet het mogelijk zijn
eerder elkaar te willen vinden
dan elkaar voor de voeten te
willen lopen. Dit moet dan ge
paard gaan met het streven de
directe invloed van de om
roepvoorzitters te verminde
ren".
Vanuit dit perspectief heeft
N OS-ondernemingsraad voor
zitter Tonny van Velzen toe
gezegd deze zaak te zullen
aankaarten bij de onderne
mingsraden van alle Hilver
sumse omroepen. Maartje van
Weegen en Charles Groenhuij-
sen vinden zonder 'NOS-Laat'
hun weg wel in Hilversum,
maar al die anderen.
TON OLIEMULLER
unst is goede investering voor nieuwe Japanse rijken
bgeL
PKYO Het is te ver-
ichten dat de komende
en nog meer van de
stbaarste schilderijen
wereld naar Tokyo
'llen gaan, waar de ster
yen, de hoge grondprij-
ui en de stijgende aande-
Jiprijzen steeds meer Ja-
v)nners in staat stellen te
als Getty's,
rwacht echter niet dat de
nstwerken tentoongesteld
len worden op voor de
id liggende plaatsen. Een
)anse gokhalkoning huis-
it zijn Picasso's, Renoirs en
agalls in een museum dat
heeft laten bouwen naast
i vulkaan in een afgelegen
>ied in het zuiden van Ja-
Kunstliefhebbers die 'Les
ces de Pierrette' willen
de duurste Picasso die
is verkocht (97 .miljoen
den) zullen moeten afreizen
L»r een museum naast een
irenbaan in Zuid-Japan.
:himasa Marauchi, die rijk
rd door een paar goed gesi-
«rde rijstvelden te verko-
i aan begerige projectont-
kkelaars, is eigenaar van
i meubelwinkel in een saaie
itenwijk van Tokyo, waar
zijn spectaculaire collectie
kunstenaars uit de School
H Barbizon, waaronder tien
lu urbets en evenzoveel Co-
s, aan de muur heeft han-
Masahiro Takano, eigenaar
van een groot taxibedrijf,
heeft de grootste collectie ter
wereld van schilderijen van de
Franse kunstenares Marie
Laurencin: de werken zijn te
zien in een afgelegen oord op
een heuveltop.
Het bedrijf Yasuda, door het
Japanse ministerie van finan
ciën ernstig berispt voor zijn
dramatische duik in de kunst
wereld, maakt het de kunst
liefhebbers minder moeilijk.
Het toont Van Goghs Zonne
bloemen aan het publiek in
het hoofdkwartier van het be
drijf in Tokyo.
Voorbeelden
Dit zijn slechts een paar voor
beelden van het nieuwe type
kunstverzamelaar dat ontstaan
is in Japan, waar de staat niet
echt een kunstweldoener is.
Maar aan bedrijven die een
beetje glamour willen toevoe
gen aan hun reputatie, bieden
kunstaankopen aanzienlijke
belastingvoordeeltjes.
Hoewel veel schilderijen direct
van de veilinghal naar een
goed vergrendelde Japanse
kluis gaan, zetten steeds meer
zakenmannen en kleine be
drijfjes musea op. Volgens een
schatting zijn de afgelopen tien
jaar ongeveer vijfhonderd
nieuwe musea geopend in Ja
pan. Hun koopkracht is bijzon-
der groot.
De nieuwe Japanse eigenaar
van Van Goghs Portret van
dokter Gachet, dat afgelopen
dinsdag voor een recordbedrag
van 152 miljoen van eigenaar
verwisselde, is nog tamelijk
onbekend. Hideto Kobayashi,
een galeriehouder uit Tokyo
die het schilderij kocht na
mens een bedrijf dat op de
aandelenmarkt van Tokyo
goed genoteerd staat, wil
slechts kwijt dat zijn klant het
schilderij tegen elke prijs wil
de. „Ze zijn uiters tevreden",
zegt hij.
Kunstexperts gaan er van uit
dat vier op de tien schilderijen
van topkwaliteit die in de gro
te internationale veilinghuizen
verkocht worden, hun weg
naar Japan zullen vinden. Zij
zeggen dat de recente troebe
len op de aandelenmarkt het
enthousiasme van de Japanse
schilderijenkopers niet getem
perd heeft. Integendeel, kunst
lijkt nu meer dan ooit een goe
de investering.
Invoer
Waar de aandelen in Japan
gekelderd zijn, stijgen de
grondprijzen nog steeds en
worden elke dag nieuwe Ja
panse Rockefellers geboren.
De eigenaars van kleine
buurtwinkeltjes, of de beroem
de stadshoeren van Tokyo die
een rijstveld bezitten dat nau
welijks groter is dan een ten
nisbaan, worden dollarmiljo
nairs als ze hun stukje land
verkopen. Kunst is vaak de
aangewezen manier om het
geld voor de belastingen te
verbergen.
Volgens rapporten van de dou
ane werd het afgelopen jaar
voor een bedrag van 280 mil
jard yen kunst ingevoerd in
Japan. Dit is vijf keer zoveel
als in 1988. Werken van Fran
se impressionisten genoten de
voorkeur - ze zijn makkelijk
herkenbaar, van betrouwbare
herkomst en worden door de
Japanners over het algemeen
minder riskant gevonden dan
de Oude Meesters.
De dagen dat galeries, waren
huizen en een handjevol in
vesteerders en verzamelaars
op persoonlijke titel de markt
beheersten lijken definitief
voorbij. Iedereen wil nu mee
doen met de pret.
De Japanners stoppen echter
niet bij de aankoop van be
roemde schilderijen. Een van
de kleurrijkste Japanse gale
riehouders, Yasumichi Moris-
hita, heeft een aandeel ge
kocht in Christie's, het huis
dat de Van Gogh in New York
veilde. Morishita, een finan
cier met een crimineel verle
den en een spraakmakende re
putatie, werd vorig jaar herfst
de op drie na grootste aandeel
houder van Christie's toen hij
een belang van ongeveer 105
miljoen gulden in het Britse
veilinghuis kocht.
JOE JOSEPH
(c) The Times, Londen
DEN HAAG Een
sprankelend literair pro
gramma in de vorm van
'Haagse Hemelvaart', dat
is wat de swingende boe
kenwurm behaagt bij het
Haagse boekenfeest, mor
genavond 24 mei in Bar-
Bodega Ca l'Emile in Den
Haag. Presentatoren Rein
Edzard en Walter Schef-
fer ontvangen de gasten
en kondigen maar liefst
dertig Haagse schrijvers
aan, die belangeloos voor
het voetlicht treden.
Het boekenfeest wordt geo
pend door Astrid Roemer. Het
Haagse gemeenteraadslid, zelf
verdienstelijk kunstenaresse,
laat ballonnen de lucht in vlie
gen. Vanaf 19.00 uur voltrekt
de avond zich dan op drie
plaatsen: Het Literair Theater
Branouil, Bar Bodega Ca l'E-
mille en de tuin Branoul, dit
alles op loopafstand van elkaar
verwijderd. Gedurende de
avond treden dertig Haagse
schrijvers op. Daan Cartens,
Anke de Vries, Jill Stolk, Frits
Enk, Adriaan Bontebal, Anton
Korteweg en vele andere au
teurs spelen een hoofdrol op
het boekenfeest. Het trio
Mexico Lindo, het Crisiskoor
en het trio Sjefke Wedekind
zorgen voor de muzikale inter
mezzo's. The John Rich Band
biedt de mogelijkheid tot 'dan
sen toe'.
Het Literair Theater Branoul
is te vinden in de Maliestraat
12. Toegangskaarten zijn ver
krijgbaar bij Boekhandel
Paagman, Bar-Bodega Ca l'E
mile en theater Branoul.
Aanvang donderdagavond,
19.00 uur. Reserveren via tel:
070-3657285.
Beurs voor
artistieke
gehandicapte
DEN HAAG De 17-jarige
verstandelijk gehandicapte Mi
chel Kempers uit Bredevoort
krijgt op donderdag 24 mei in
het Deense Vejle een beurs
van 2500 ECU uitgereikt om
zijn kunstzinnigheid verder te
ontplooien. Het is een EG-prijs
voor gehandicapte kinderen
met artistieke aanleg. De beurs
wordt donderdag voor het
eerst overhandigd, zo heeft de
Stichting JCunst met Gehandi
capten Nederland meegedeeld.
Deze Stichting nomineerde
Kempers om zijn tekeningen
en gedichten met tekeningen.
In Vejle nemen nog tien kin
deren uit andere EG-landen
de beurs in ontvangst. De
beurs is ingesteld door Eucrea,
de door de Europese Commis
sie opgerichte vereniging die
de creativiteit van lichamelijk
en/of geestelijk gehandicapten
moet bevorderen, en Very
Special Arts International als
financier. Very Special Arts
International is de wereldor
ganisatie van instellingen als
de Stichting Kunst met Ge
handicapten Nederland.
Mozart-avond
van Nationaal
Ballet en
Nederlandse Opera
AMSTERDAM De
vrienden-organisaties van
Het Nationale Ballet en
van De Nederlandse Ope
ra houden op vrijdag 8
juni een groots opgezette
Mozart-avond.
Op het programma staat onder
andere een optreden van de
sopraan Charlotte Margiono,
die onlangs nog te zien was in
de rol van Fiordiligi in Mo-
zarts opera Cosi lan tutte. Vier
musici van het Nederlands
Kamerorkest voeren het hobo
kwartet van de componist uit
en het Nederlands Mozart Trio
verzorgt een optreden. De ope
ra- en muziekspecialist Paul
Korenhof verzorgt een lezing
over Mozart en er wordt een
gedeelte vertoond van de film
Amadeus van Milos Forman.
Tenslotte voeren drie dansers
van Het Nationaal Ballet - Co
leen Davis, Kevin Cregan en
Jean-Luc Beaupefe - delen uit
van het nieuwe ballet van
Toer van Schayk.
Het idee voor de avond ont
stond naar aanleiding van het
besluit van Van Schayk om
zijn nieuwe creatie voor het
juni-programma op de muziek
van Mozarts Requiem te zet
ten. De thema-avond vindt
plaats in de theaterzaal van
hotel Krasnapolsky in Amster
dam.
X
Alberts in Concertgebouw
Koos Alberts beleefde gisteren een voorlopig hoogtepunt in zijn
carrière, met een optreden in de 'tempel van de klassieke mu
ziek', het Amsterdams Concertgebouw. De invalide volkszanger,
wiens verschijning hele volksstammen in vervoering brengt, sloot
met dit optreden een toernee door ons land af. Het optreden in
het Concertgebouw was geheel uitverkocht.
FOTO: ANP
Vijf eeuwen vriendschap in
kunstige poëziealbums
DEN HAAG Voor het eerst in Nederland wordt deze zomer
in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum in Den Haag
een overzicht geboden van de ontwikkeling van het poeziëal-
bum in de afgelopen vijf eeuwen.
De afgelopen tien jaar hebben prof. dr. C. Heesakkers (Universi
teit Leiden) en drs. K. Thomassen (Koninklijke bibliotheek Den
Haag) de kunstige albums geïnventariseerd. Het aanleggen van
een alba amicorum: 'lijst van vrienden', de voorloper van het
huidige album, was vroeger een bezigheid van volwassenen, met
name binnen het universitaire milieu. De alba zagen er heel an
ders uit dan het album van nu. De bijdragen bestonden niet uit
standaardversjes en pasklare illustraties, maar uit geleerde cita
ten, geschilderde wapens en tekeningen.
Het vrouwenalbum in de vroege periode is één van de thema's
in de overzichtstentoonstelling. Heel karakteristiek zijn ook de
albums van de politieke gevangen in het paleis Huis ten Bosch
uit 1798. Veel aandacht wordt besteed aan een aantal schrijfwer
ken van belangrijke achttiende- en negentiende eeuwse literato
ren. Op de tentoonstelling zijn werken van Aart van der Neer,
Frans Mieris en Rembrandt van Rhijn te bewonderen.
De tentoonstelling wordt van 8 juni tot 11 augustus gehouden in
Het Rijksmuseum aan de Prinsessegracht in Den Haag. Het mu
seum is gratis te bezoeken en geopend van maandag tot en met
zaterdag van 13 tot 17 uur. Op zon- en feestdagen is het museum
gesloten.
(ADVERTENTIE)
Reserveren: 354 32 02 (Het Gebeuren) ol 346 94 50 (Schouwburg)
Do 24
20.30
Korzo:
De dansende man
Onafhankelijk Toneel
Vr 25
20.15
Schouwburg:
Volgens Contr. II
R'damse Dansgroep
20.30
Korzo:
Love Love Love
Zeca Nunes
22.30
Korzo:
Impromptus
Ana Teixido
Za 26
20.15
Schouwburg:
Marike
Introdans
20.30
Korzo:
lei, maintenant
Delauney en Gerrets
Zo 27
20.15
Schouwburg:
De dood en het meisje
Introdans
Do 31
20.15
Schouwburg:
Eleven shades ol grey
Shusaku
