r
D wijst verdrag over
wording van de hand
VERBIJSTEREN
Bloedbad in Israel
doet intifada opleven
Iet waren toch maar communisten"
Oppositie
Roemenië
wil niet in
coalitie
l^b2 avonturen van kapitein rob
^aginFENLAND
CeidaeSoutont
dinsdag 22 mei 1990 pagina 5
Beek wil andere
-S ^O-reclame in VS
ideEL Minister Ter Beek van de-
il dat de op de VS gerichte pu-
van de Europese NAVO-landen
-orden veranderd. Tot dusver
ia allerlei publikaties geprobeerd
•rikanen ervan te overtuigen dat
»pese NAVO-landen er wel dege-
geld voor over hebben om het
lootschap op de been te houden.
Ter Beek vindt het belangrijk
Amerikanen op het hart wordt
dat de Europese landen een
Ie stationering van VS-troepen
ipa hoogst gewenst achten. Ter
•i dit gisteren tijdens een verga-
gisteren op het NAVO-hoofd-
in Brussel. Zijn idee viel in
de bij zijn collega-ministers.
Sipri: kleine daling defensie-uitgaven
STOCKHOLM Volgens het Internationale Instituut voor Vredes
onderzoek (Sipri) in Stockholm zijn de militaire uitgaven vorig jaar
op wereldschaal nog nauwelijks teruggelopen, ondanks de ontspan
ning tussen Oost en West. Weliswaar werd, voor het eerst sinds de
enorme stijging van de militaire uitgaven in de jaren tachtig, minder
aan defensie besteed. De daling met twee procent tot ongeveer 1.760
miljard gulden wordt door het instituut echter als „bescheiden" aan
gemerkt
Oppositie Bulgarije wil 'vrede' niet tekenen
SOFIA De belangrijkste oppositiepartijen in Bulgarije hebben ge
weigerd een afspraak met de communisten over het verloop van de
verkiezingen te ondertekenen. Op 10 en 17 juni worden in Bulgarije
de eerste vrije verkiezingen sinds de Tweede Wereldoorlog gehouden.
De leider van het UDF, waarin de oppositie verenigd is, zei dat zijn
groep het in beginsel wel eens is met de verkiezingsafspraak. Maar hij
zei dat de UDF zich zeer stoort aan „het geweld, vervalsing van kies
lijsten en het onwettig optreden door burgemeesters en partijsecreta-
Noord- en Zuid-Yemen
voortaan samen verder
SANAA Noord- en Zuid-Yemen zul
len voortaan als de verenigde Yemeniti-
sche republiek door het leven gaan. In
officiële bron in Sanaa in Noord-Yemen
is dit bevestigd.
De nieuwe republiek wordt gedurende
een overgangsperiode van dertig maan
den geleid door een presidentiële raad.
President Ali Abdullah Saleh van
Noord-Yemen wordt de president van
de nieuwe republiek.
De president van Zuid-Yemen, Haider
Abu Bakr al-Attas wordt de nieuwe
§remier.
anaa, zo is overeengekomen, behoudt
zijn status van hoofdstad in de republiek
Yemen. Aden, de hoofdstad van Zuid-
Yemen, wordt het officiële economische
centrum van het land.
Jaarlijks veel doden
na clandestine abortus
GENEVE Jaariijks komen in landen
waar voortijdige beëindiging van de
zwangerschap bij de wet is toegestaan,
toch nog minstens 125.000 vrouwen om
het leven bij of na een clandestine abor
tus.
Dat heeft Mare Belsey, verbonden aan de
Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO),
bekendgemaakt. De meeste gevallen van
geheime abortussen komen voor in de
Sovjetunie. „Wij schatten dat 95 procent
van de vrouwen die bij of na een clandes
tine ingreep overlijdt, bit een normale be
handeling in het ziekenhuis in leven zou
blijven", aldus Belsey. Naast de Sovjetunie
en India komen clandestine abortussen
met name voor in Indonesië, Pakistan,
Bangladesh en de Filipijnen.
Europa dumpt tabak
in Derde Wereld
LONDEN Duizenden tonnen Europees tabak met een te
hoog teergehalte zullen binnenkort verscheept worden naar
de Derde Wereld. Dat is het gevolg van maatregelen binnen
de EG, waardoor vanaf 31 december 1992 binnen de ge
meenschap geproduceerde sigaretten niet meer dan 15 mg
teer mogen bevatten. De tabak die in Griekenland en Italië
de voornaamste EG-producenten wordt gekweekt,
heeft een te hoog teergehalte. De verkoop ervan is al sterk
gedaald nu het Westen meer gezondheidsbewust is gewor
den. De tabak die niet verkocht kan worden, wordt in de
pakhuizen van de EG opgeslagen. Deze zal nu op kosten van
de Europese belastingbetaler (mogelijk twee miljard gulden)
naar Derde Wereldlanden worden geëxporteerd. Een
woordvoerder van de Wereldgezondheidsorganisatie noem
de het „absoluut onaanvaardbaar en ethisch onverantwoord
dat de EG tabak die in Europa te gevaarlijk wordt gevon
den, naar de Derde Wereld wil exporteren".
onze correspondent
Rink Drost)
ittigste IOOST-BERLIJN
t over j respectievelijk de
sieprogrigpyMiek Duitsland
de^schor^R denken de so-
r 0p".|mocratische Pai*tij-
Teepe, np heel verschillend
gesteld staatsverdrag dat
beleviijde beide Duitslan-
loet worden geslo-
p komst I
?r de laai
op jit buitengewone vergade-
1 PevraaBonn kwam het be-
n duidï, de SPD"West gister-
tot het eensluidende
atuurkuf' dat. heï. ontwerp-
;rd doorïdra« m z'Jn, huld'«e
bestempf1 acceptabel is. Iets
lijks aanrd m Oost-Berlijn de
;n zoals6 van "nan~
itepds kFer Romberg hetzelf-
s de graFP.van harte aanbe-
einiP in?n de leden van het
i van dement' de Volks'
cwam er Romberg kon moei-
leer dat F: hiï had vriidaS in
Bonn het ontwerp mede on
dertekend.
In het staatsverdrag wordt de
invoering van de monetaire,
economische en sociale unie
geregeld. Het is een belangrij
ke aanloop tot de hereniging
van de beide Duitslanden.
De weerstand van de SPD-
West was op gang gebracht
door de vice-voorzitter en
kanselierskandidaat Oskar La-
fontaine. Daar hij nog herstelt
van de aanslag op zijn leven
van vier weken geleden, was
hij niet op de vergadering aan
wezig. Maar zijn eisen waren
duidelijk: wanneer de partij
zijn bezwaren niet overnam,
zou hij niet bereid zijn als kan
selierskandidaat straks de de
gens te kruisen met de huidige
bondskanselier Helmut Kohl.
De SPD-partij- en fractievoor
zitter Hans-Jochen Vogel
sloofde zich gistermiddag voor
de pers uit om duidelijk te ma
ken dat zijn partij zich niet wil
verzetten tegen de Duitse een
wording, maar dat die eenheid
moet worden verwezenlijkt op
een tijdstip dat verantwoord is.
Voordat zij van een verant
woord tijdstip kan spreken,
wil de SPD antwoord hebben
op een aantal vragen. Op vier
punten moeten volgens de par
tij, hetzij in de verdragstekst,
hetzij in aanvulling daarop,
wijzigingen worden aange
bracht.
In zijn huidige versie bewerkt
het staatsverdrag volgens de
SPD de abrupte invoering van
de D-Mark in de DDR zonder
dat toereikende aanpassings
maatregelen voor de onderne
mers in de DDR zijn voorzien.
Vogel verweet bondskanselier
Kohl een weergaloze tijdsdruk
bij het doordrukken van het
verdrag.
Over hoe het staatsverdrag er
dan wel uit moet zien wil de
SPD met onmiddellijke ingang
met de bondsregering onder
handelen. Dat kan zowel in de
Bondsdag gebeuren als in het
deelstatenparlement, de
Bondsraad. In dat laatste colle-
leerling-
uit de g
Een rqf
amen.
Duits \l 1
as van ftar voor kenners
ge heeft de SPD vorige week
door de verkiezingsoverwin
ning in Niedersachsen een
meerderheid veroverd.
In hoeverre de SPD die meer
derheid in de praktijk kan uit
buiten om de bondsregering
tot aanpassingen te dwingen is
nog de vraag. De liberale partij
FDP, partner in de bondsrege
ring en voorstander van het
huidige staatsverdrag, wil na
melijk haar coalitie met de
SPD in de deelstaat Hamburg
afhankelijk maken van het
stemgedrag van de SPD-afge-
vaardigden in de Bondsraad.
Zonder de stemmen van de
Hamburgse SPD'ers komt het
in de Bondsraad tot een pat
stelling.
De Bondsdag discussieert mor
gen in eerste instantie over het
staatsverdrag. De Volkskam-
mer in Oost-Berlijn deed dat
gisteren al. Dat gebeurde in
een vreugdeloze stemming, die
allerminst recht deed aan het
feit dat de DDR ook met dit
verdrag als geen enkele ande-
Onder toezicht van een politieman laden Oostduitse arbeiders zakken met ost-marken uit een
vrachtwagen. De munten, die na 2 juli niets meer waard zijn, worden alvast omgesmolten in een
fabriek bij Leipzig.
FOTO: AP
re Oostblokstaat uit het moe- te nemen van de oude waar- ciale problemen en spannin-
ras wordt getrokken. den. Voor ons staat de intrede gen. Die kunnen uitsluitend
SPD-minister Romberg zei on- in een dynamisch economisch worden opgelost met de vak
der meer: „Voor de DDR-bur- systeem; deze intrede zal ge- bonden in samenwerking met
ger gaat het er nu om afscheid paard gaan met groeiende so- ondernemingen en regering".
®ëe eeuwen oude wijn
noeilijkhf'
kHc°Sk^ van v°°rPag'na)
od schcDe tewaterlating
j tweeduizend flessen
werden l in zee voor de Bre-
ist moeten rijpen, le
en bijzonder schouw-
I Vijf platte schuiten
(Saget, zijn wijn, een
\ktie Kdi°umalisten' dlde du'~
LAKS) |twee douaniers langs
?r druk f kwekerijen voor het
van divfuin' viJftig kilometer
klachtent61'!11 van Nantes.
rcfnnrt v^e lokale oestervissers
j tijdens hkbrauwen fronsten
een antfrden onverstoorbare
snurken douaniers of niet-be-
ppn prnlvoorscbr^ten werden
rnstiger r iaaUte tot in-
rde Sur\P'er van Sa«et: "Dat
school d<fansa wlJn in .tee z°u
tijtie baslw0 gegooid heeft
ai het <*ver n001t kunnen
nde in L
er nog #aSet ®aat het om een
ran een *us experiment. „Uit-
1 een of# was de Soede kwa_
ontvarf 69 flessen Monbazil-
Tgerac, die vier jaar
iven water kwamen
ir op de zeebodem te
Het wrak
Amsterdammer', een
ijs koopvaardijschip
Jtijds op 300 meter uit
Voor Hastings ontdekt
i Nederlandse archeo-
!y Garowski. De Fran
se journalist Christian Saint-
Roche, hoofdredacteur van het
'Vakblad der Sommeliers' be
hoorde tot de eerste proevers.
„De intensiteit in de mond, de
rijkheid van de bestanddelen,
de fruitigheid als van confitu
re het had de dimensie van
nectar", herinnert hij zich de
slok van de twee eeuwen oude
wijn. Het was voor Jean-Louis
Saget interessant genoeg de
sprong in het diepe te wagen.
Ónder de zeespiegel moet de
wijn bij een constante tempe
ratuur van zo'n tien graden
rijpen. De verzonken flessen
werden daarvoor bewerkt met
zegellak opdat het zeewater de
kurk niet aantast. Normaliter
neemt een wijn tijdens een
klassiek vinificatie-proces nog
al wat zuurstof op, door de
kurk heen. Onder water is dit
uiteraard onmogelijk. Saget
gaat ervan uit dat wanneer
zijn wijnen hun eigen zuurstof
geconsumeerd hebben en het
niveau in de flessen zakt er
een reactie plaatsvindt die
verrassende aroma's zal ople
veren. „Het is natuurlijk een
gok. De druk onder water, het
zoute en gejodeerde water
kunnen als katalysator wer
ken. Over twee jaar kunnen
we, hoop ik, iets proeven.
Maar pas over tien jaar kan ik
zeggen of het een succes is".
Met de boeien om zit de 21-jarige Ami Propper in de r
De verdachte van het bloedbad van zondag moet van
een psychiatrisch onderzoek ondergaan.
(Vervolg van de voorpagina)
JERUZALEM De Israëli
sche autoriteiten zijn bang dat
de explosie van geweld van de
afgelopen twee dagen een
nieuwe dynamiek zal verlenen
aan de intifada, de opstand
van de bewoners van de bezet
te gebieden.
Die intifada leek de afgelopen
weken enigszins te verlopen.
Maar gisteren laaide het verzet
in volle hevigheid op en het
geweld bleef niet beperkt tot
de bezette gebieden. Duizen
den Israëlische Arabieren gin
gen de straat op om uiting te
geven aan hun woede. De fel
ste confrontaties tussen beto
gers en politie hadden plaats
in Nazareth, de grootste Arabi
sche stad in het noorden, en in
Taibeh ten oosten van Tel
Aviv. De politie schoote met
rubberkogels en traangasgra
naten, maar niet met 'echte'
kogels zoals in de bezette ge
bieden wel het geval is. Daar
door vielen hier geen doden.
Dat was anders in de Gaza-
strook. Daar kwamen gisteren
drie mensen om het leven toen
betogers massaal het uitgaans
verbod negeerden.
Maar ook in Jordanië sloeg de
onrust toe. De politie van de
hoofdstad Amman heeft met
zwaar materieel een kordon
gelegd om de Amerikaanse
ambassade om deze te bescher
men tegen betogers. Een groep
van tweeduizend jongeren
plunderde gisteren een Ameri
kaans hotel, sloeg ruiten in en
haalde vlaggen neer voordat
de politie haar verwijderde.
Eerder op de dag werd in Am
man een aanslag gepleegd op
een Franse bus waarbij negen
toeristen en een Jordaanse fo
tograaf gewond raakten.
President Chaim Herzog van
Israël heeft geprobeerd wat
olie op de golven te gooien. In
Stockholm verklaarde het
staatshoofd dat de gewelddadi
ge reactie op het bloedbad van
zondagmorgen volledig nor
maal is. „De man die de aan
slag pleegde, was geestesziek.
Zulke tragische dingen kun
nen gebeuren. Met name in
het Midden-Oosten gelden de
rellen die er op volgden als
een natuurlijke reactie".
Het Israëlische leger neemt
binnenkort een nieuwe kogel
in gebruik die is gemaakt van
samengeperst zand en speciaal
ontworpen is voor de bestrij
ding van rellen in de bezette
gebieden. De nieuwe munitie
zou tot slechts gering lichame
lijk letsel leiden. „De kogel is
niet bedoeld om ernstige ver
wondingen aan te richten,
maar om af te schrikken", al
dus een legerwoordvoerster.
De nieuwe kogel is vooral be
doeld om problemen met de
plastic kogel te ondervangen.
Plastic kogels werden geacht
niet dodelijk te zijn, maar in
tussen zijn zeker 128 Palestij-
nen door plastic kogels gedood.
Nederzettingen
Het Israëlische parlement
heeft intussen premier Shamir
toestemming gegeven ruim
dertig miljoen gulden te spen
deren aan de bouw van wegen
en de aanleg van nederzettin
gen in bezet gebied. Door de
breuk met de Arbeiderspartij
is een aantal beperkingen
weggevallen die deze partij
had gesteld aan de vestiging
van nieuwe nederzettingen.
BUKAREST De Roe
meense interim-president
Ion Iliescu, winnaar van
de zondag gehouden pre
sidentsverkiezingen, is
voorstander van vorming
van een coalitie-regering.
Maar de leider van de Li
berale Partij, Radu Cam-
peanu, liet direct weten
dat zijn partij daar niet
aan zal deelnemen.
„Roemenië heeft bekwame
bestuurders nodig", zei Ilies
cu. Hij kondigde aan, zodra
de officiële uitslagen van de
presidents- en parlements
verkiezingen bekend zijn,
„competente politici" van de
verschillende politieke groe
peringen te zullen benade
ren. Iliescu zei te willen bou
wen aan een sociaal-demo
cratische toekomst voor Roe
menië naar Zweeds model.
Daarin zou zijn partij, het
Front voor Nationale Red
ding, de eerste viool spelen.
Overigens zal Iliescu, zodra
hij president is, zijn partij
moeten verlaten. De Roe
meense president mag geen
partijlid meer zijn.
Oppositieleider Campeanu
op zijn beurt hekelde op
nieuw de zijns inziens frau
duleus verlopen verkiezin
gen van afgelopen zondag.
Iliescu schreef de grote ver
kiezingsnederlaag van Cam
peanu en van Boerenleider
Ion Ratiu echter toe aan hun
jarenlange verblijf in het
buitenland. „Ze zijn te lang
in het buitenland geweest. Ze
hebben tijdens de verkie
zingscampagne de stemming
onder de bevolking niet goed
aangevoeld", aldus Iliescu,
die er aan toevoegde geen
bezwaar te hebben tegen een
onderzoek naar de mogelijke
onregelmatigheden tijdens de
verkiezingen.
Buitenlandse waarnemers bij
de verkiezingen van zondag
hebben verklaard dat enige
reserve en kritiek op het
verloop van de stembusgang
op zijn plaats is. Maar van
grootscheepse fraude is vol
gens de bijna zeshonderd
waarnemers geen sprake.
De officiële uitslag van de
verkiezingen wordt morgen
verwacht. Het tellen neemt
zoveel tijd in beslag omdat de
opkomst erg hoog was en de
stembiljetten meer dan der
tig pagina's besloegen. In to
taal heeft naar schatting 85
procent van de kiesgerech
tigden zijn stem uitgebracht.
ien van
lelijke ei
volgt:
.1 A; 12
22 B;
2 B; 33
43 D;
i van de voorpagina)
GTON Het
g hoofd van de
erikaanse diplo-
in CIA-agenten in
die het PKI-
il in kaart bracht,
2 B 33 u^ert Martens. Hij
I; 43 B; 4f gisteren in de
;on Post: „Ik heb
11 B; 12
waarschijnlijk veel bloed
aan mijn handen".
Maar de man toont weinig
spijt. „Wat er gebeurd is, is
niet alleen maar verkeerd. Er
zijn tijden waarop er hard
moet worden toegeslagen".
Martens functioneert thans
nog als adviseur van het Ame
rikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken.
De VS waren destijds gebeten
op de PKI omdat het de op
twee na grootste communisti
sche partij ter wereld was en
Amerika in een sfeer van
communistenangst verkeerde
welke tot de oorlog in Viet
nam leidde.
De groep van Robert Martens
werkte vanuit de Amerikaan
se ambassade in Jakarta. Vol
gens getuigen is twee jaar lang
gewerkt aan een 'wie is wie in
de PKI' en beschikten de
Amerikanen daarmee over
veel betere informatie ter zake
dan de Indonesische autoritei
ten. De lijst bestond uit zo'n
5.000 namen van landelijke,
regionale en lokale PKI-acti-
visten en van kaderleden van
de verwante nationale vak
bond.
De gegevens gingen met in
stemming van de toenmalige
Amerikaanse ambassadeur in
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
Nog diezelfde middag komen de vrijgelaten slaven aan
in Robs schepen. Wat zien de mannen er uit! Verma-
jrvuild, hongerig, bedekt met wonden, maar allen zijn vol
joed, nu ze eindelijk zijn bevrijd uit de kerkers van de
neemt de mannen goed op; flinke kerels zijn het, goed
yolk, die zo spoedig ze weer wat zijn opgeknapt, het
ïakte driemastschip van Mohammed Bey kunnen be-
Maar kijk, daar loopt zowaar een kleine jongen tussen
hgenen. Rob laat hem bij zich roepen. „Wie ben jij?"
vraagt hij. „Mijn naam is Bart Barendsz, seigneur", antwoordt de
knaap, „ik ben 14 jaar oud en kom uit Vlissingen." Rob neemt
de jongen eens goed op en vraagt hem dan: „Zou jij mijn kajuits
jongen willen worden, Bart?" Nou, dat hoeft Rob geen twee maal
te vragen. En wanneer de volgende morgen de vloot weer uit
vaart - nu vier schepen sterk - heeft ,,'t Seepaert" als jongste lid
van de bemanning aan boord Bart Barendsz van Vlissingen, ka
juitsjongen van kapitein Rob.
Indonesië, Marshall Green,
naar Suharto, die in mei 1966
de macht zou overnemen van
Sukarno. De Indonesische
staatsman Adam Malik diende
als tussenpersoon tussen de
Amerikaanse ambassade en
Suharto.
Volgens de voormalige CIA-
chef in Indonesië, Joseph La-
zarsky, gebruikte Suharto de
Amerikaanse lijst als een
'schietlijst' voor PKI-leiders.
„En we kregen in Jakarta goe
de informatie terug over wie
er waren opgepikt". Volgens
Robert Martens is de Ameri
kaanse medewerking van des
tijds „grotendeels verantwoor
delijk voor het feit dat de PKI
nooit meer is teruggekomen".
Overigens heeft het legeropt-
reden in 1965 aan honderddui
zenden Indonesische burgers
het leven gekost. De CIA zelf
heeft gesproken van „een van
de grootste slachtpartijen van
de twintigste eeuw". Dat on
der de slachtoffers in elk geval
ook het kader van de PKI zou
zijn, was de belangrijkste
Amerikaanse zorg. Op de
vraag of de Amerikanen voor
zagen dat de PKI-stafleden be
halve aangehouden ook ver
moord zouden worden, zei
toenmalig Indonesië-deskundi-
ge op het ministerie van bui
tenlandse zaken in Washing
ton, Howard Federspiel, giste
ren in een Amerikaanse krant:
„Dat kon niemand hier wat
schelen. Het waren toch maar
communisten".
(ADVERTENTIE)
ROMANTISCH
Groot rond model klamboe
voor 1- of 2-persoons bed.
Kleur wit Om msekten buiten
te sluiten en de sfeer van
de tropen in hus te halen.
Normaal 89.90 Nu voor de
verbijsterende pnjs van
M H
de Bijenkorf (2£)
