ernieuwde Mazda RX 7
n Toyota Customwagon
apanse visitekaartjes
üw mazoa
malle basis breekt Bax tegen Molier op
M AUTO-HOME
LEIDERDORP B.V.
v. Haasteren
Motors
Stones-feiten zonder kapsones
portpers
erslaat
rainers
aet 5-4
Fraaie uitgave van verhalend
en kritisch werk Hans Andreus
(en
jis
UTO
QaidóaQowuvnt
ZATERDAG 19 MEI 1990 PAGINA 19
ORT/BOEKEN
Mazda RX 7 turbo II coupé.
starre assen bleven, maar nu
zijn ze opgehangen met
schroefveren en langsarmen.
Zoals bij een RangeRover, ja,
terwijl de vorige Customwa-
gon het nog deed met simpele
bladveren. Alleen heeft de
nieuwe Customwagon nog
trommelremmen achter be
houden, terwijl de Land- en
RangeRovers schijven rondom
hebben. Voor passende aan
drijving zorgt een tot 4,2 liter
vergrote zescilinder diesel, met
of zonder turbo. Opmerkelijk
is dat de versie zonder turbo
indirecte injectie heeft, en die
met turbo directe inspuiting.
De basisversie GX zonder tur
bo zit al niet krap in het ver
mogen, met 96 kW/131 pk aan
boord. Vooral de massa van de
Customwagon, een goede twee
ton, maakt dat de acceleratie
naar hoge snelheden toch de
nodige tijd vergt. Datzelfde
geldt voor de VX turbodiesel,
die 123 kW/167 pk op de been
brengt bij slechts 3600 tpm.
Een vrachtwagenmotor, zou je
zeggen, vooral met het oog op
het gigantische koppel van 360
Nm bij 1800 tpm. Geen won
der dat de Customwagon aan
hangers van 3500 kg kan trek
ken! De vergelijking met een
vrachtwagen-motor gaat niet
mank, deze Toyota's hebben
zelfs twee accu's en worden
gestart op 24 Volt (al werkt de
rest van het elektriek gewoon
op 12 Volt). Er is een tank van
95 liter aan boord; geen over
bodige luxe bij deze diesel
mastodonten die het nauwe
lijks zuiniger doen dan 1:6.
Eigen karakter
Nauwelijks verbazend zal zijn
dat ook de prijs in superlatie
ven valt. Er zijn bedrijfswa
gen-versies met geblindeerde
zijramen (maar niet meer als
voorheen met verhoogd dak),
die ruwweg 65 tot 90 mille
kosten. Een personenauto-ver
sie kost ten minste ƒ89.500,-
(Custom GX), het duurste mo
del Custom VX Turbo auto
maat komt op een ronde 125
mille. Een behoorlijk stuk
duurder dan de oude uitvoe
ringen, en daarmee in dezelfde
prijsklasse aangeland als het
RangeRover gamma. Maar al
richt de nieuwe Toyota Cus
tomwagon zich duidelijk op de
luxe, stijl en prijs van die Brit
se nobel-jeep, heel slim heeft
Toyota zijn terreinwagen-gam
ma een wat ander karakter ge
geven. Er is sinds kort immers
ook de 4-Runner, meer dan de
nieuwe Customwagon vooral
gericht op gebruik op de nor
male weg. Met diens V6 benzi
nemotor tegelijk een alterna
tief voor de pas gepresenteer
de Landrover Discovery, die
ongeveer even duur is (rond
zeventig mille) als voor dege
nen die nu juist de benzinemo
tor in de RangeRover op prijs
stellen. ^ange heeft veel
betere terreincapaciteiten dan
deze 4-Runner, maar zal de al
lergrootste moeite hebben om
daar de nieuwste Customwa
gon van zich af te houden. De
Customwagon biedt meer
ruimte dan een RangeRover,
meer kracht bij lage snelheid,
terwijl hij met zijn dieselmotor
op de snelweg weer niet op
kan tegen comfort en presta
ties van de V8 benzinemotor
in de Range. Dat wordt een
heel zware keuze voor de paar
gelukkigen die in deze klasse
kunnen winkelen.
PETER FOKKER
Remlicht al na
gas loslaten
Bij het Israëlische ABLD-sy-
steem - Advanced Brake
Light Device - registreert
een opnemer op het gaspe
daal hoe snel het gas wordt
losgelaten, ervan uitgaande
dat alleen voorafgaand aan
het remmen plotseling de
voet van het gas gaat. Daar
op worden dan vast de rem
lichten ontstoken. De eerder
opgeroepen remreactie van
een achterligger kan de laat
ste bij een noodstop bij snel
wegtempo acht tot tien meter
extra remruimte opleveren,
zegt het persbericht. De prijs
van het simpel in te bouwen
systeem is 199,- (importeur
Technokar Van Hees, tele
foon 01806-19111).
ADVERTENTIES
Off. Mazda-dealer
Weversbaan 27
Leiderdorp
Telefoon 071-899349
-dealer in Alphen a/d Rijn e.o.
Boogaard Autobedrijf
Telefoon 01720-35401 Alphen a/d Rijn
Onze naam is uw garantie.
Weversbaan 9
2352 BZ Leiderdorp
071-899256
Officieel Toyota-dealer
iwone
laliteith
DRHOUT De zaal-
(etballers van Bax had-
i gisteravond de moge
heid om in de voorron-
om het Nederlands
tipioenschap een wel-
ist onoverbrugbare
-forsprong te nemen op
p concurrenten.
[olier, dat eerder in de
ïek een 1-1 gelijkspel
epte bij Canton Reiss,
i zelf echter zijn kansen
aat om na twee wedstrij-
voorlopige lijstaanvoer-
te worden. De zaalvoet-
lllers uit Roosendaal, die
rig jaar in De Gaasbak met
6-4 wonnen, zegevierden nu
met 4-5.
„Het is gewoon één van de
sterkste ploegen van ons
land", stak ook Bax-coach
Jan Schoen zijn bewondering
voor het verzorgde spel van
Molier niet onder stoelen of
banken. Bax was niet de
mindere, maar tegen Molier
brak de smalle basis de
Voorhouters op. Zeker als
Bax driekwart van de wed
strijd tegen een achterstand
aankijkt. Theo van Kampen
en Marten Bax halen nu een
maal niet het niveau van
Hans van Leeuwen, Mario
Faber, Jeffrey Forée en de
Het was de laatstgenoemde
ook die een vijftal minuten
voor tijd als 'vliegende keep'
zijn opwachting maakte.
Schoen, die op dat moment
met een 4-2 achterstand te
maken had, gokte en verloor.
Een schot van Marten Bax
werd door Taco van der Vel
de nog wel in het eigen doel
gewerkt, maar slechts enkele
seconden later leidde balver
lies van diezelfde Bax tot op
nieuw een tegentreffer. Koet
bleef het antwoord op de in
zet van Ferry Kotta schuldig.
De zestien seconden, die na
de benutte penalty van Ma
rio Faber (4-5) nog op de
klok stonden, waren te wei
nig om nog een gelijkspel uit
het vuur te slepen.
Het kwaad had in een eerde
re fase al toegeslagen. Bax
dat het in het begin vooral
met afstandschoten probeer
de, zag Fokke Zwart in de
tiende minuut profiteren van
een foutje van Hans van
Leeuwen. Koet maakte nog
wel gelijk, maar vlak voor
rust werd hij gepasseerd door
Ferry Kotta, die doeltreffend
uithaalde. Het waren met
name de individuele foutjes
die Bax de nek om deden,
want nadat Mario Faber vlak
na de hervatting ziin team
voor de tweede maal langzij
schoot, ging de blonde aan
valler zelf in de fout. Hennie
Austerman passeerde Rob
van Dijk vervolgens simpel
door de benen. Fokke Zwart
zorgde met een afstandschot
(2-4) voor het niet meer te
dichten gat van twee punten.
Door deze zege gaat Molier
in poule twee aan de leiding.
De ploeg heeft drie punten
uit twee wedstrijden. Eén
meer dan Bax. Canton Reiss
sluit de rij met één punt. „Er
is dus nog niets verloren",
luidde de conclusie van
Schoen.
Massimo Bonanno: „The Rolling
Stones Chronicle". Uitgave Loeb.
Prijs ƒ39,50.
De rechtgeaarde Stones-fan
heeft natuurlijk niet alleen
alle groeps- en soloplaten van
zijn idolen en zijn kamer vol
geplakt met posters, maar be
zit ook een uitgebreide biblio
theek met de tientallen bla
ken van velerlei niveau die
over de groep zijn volgeschre
ven en -gefotografeerd.
Met het drietal concerten in de
Rotterdamse Kuip, vanavond,
morgen en maandag als uit
gangspunt komt er natuurlijk
nog weer nieuw materiaal bij
ook; uitgevers hebben een fij
ne neus voor actualiteit.
Interessantste aanwinst is zon
der twijfel ,,The Rolling Sto
nes Chronicle" van Massimo
Bonanno, met dat niet zonder
ironie als veelzeggende onder
titel voert „The First thirty ye
ars".
Het gaat hier om een zakelijk
opgezet soort dagboek, dat zui
ver chronologisch de historie
van de roemruchte rockgroep
beschrijft. Geen analyses of
commentaren van de auteur,
maar gewoon de feiten achter
elkaar op datum, hier en daar
toegelicht met citaten van be
trokkenen of uit de media.
Het boek is rijkelijk geïllu
streerd, dat wel, met ruim
driehonderd foto's die alle mo
gelijke beelden en beeldjes to
nen die aan de Stones zijn ge
relateerd. Een boek zonder
kapsones, dat een hartelijk
welkom verdient Het is een
uitgave van de Nederlandse
uitgeverij Loeb, maar Engels
talig. Geen bezwaar voor de
meerderheid van de fans en
andere in de Rolling Stones
geïnteresseerden.
RENÉ DE COCQ
tmenlij
leeija;
de klasse der exclusie
automobielen blijft de
inenstrijd tussen Euro-
en Japan harder dan
doorgaan. Het zijn
it de modellen waarop
fabrieken direct
leten draaien, maar wel
visitekaartjes van een
rk.
vist U
zo'n fiji
rtwagen
is al wat jaren geleden dat
Japanse industrie zich rea-
erde niet meer te kunnen
eien met complete en goed-
e gezinsauto's alleen. Men
toe aan een aanval op de
klasse, die eerst wat mee-
werd gadegeslagen door
estigde (meest Europese)
len. Inmiddels zit de schrik
;oed in, nam men in Euro
tegenmaatregelen en
roomde men in Japan niet
daar weer op te reageren
superauto's tegen voor-
n onvoorstelbare prijzen. U
dus voor de hier aange-
idigde vernieuwde Japan-
niet massaal naar de dea-
stormen, ze blijven voorbe
den aan behoorlijk welge-
de kopers. Wat hun smaak
is: een alternatief voor
rsche? Waarom geen Mazda
7, in plaats van een 944. Of
it u uw autoplezier liever
iet terrein dan op de snel-
Bijvoorbeeld met een
ota Customwagon, in
its van een RangeRover.
!t turbo
:da vernieuwde zijn duur-
model vooral in details. De
7 maakt zich steeds meer
'an zijn verleden als fraaie
rtwagen voor de massa.
>ft het iets te maken met
feit dat ook Porsche af-
■id nam van de 924? De RX
onder turbo verdwijnt uit
Nederlandse gamma, de
bo II versie krijgt er nog
vermogen bij. De twee-
jfsWankelmotor levert
•taan 147 kW/200 pk, 14
meer dan de oude versie,
dere technische opwaarde-
vinden we in een verbe-
ng van achterwielophan-
Toyota Landcruiser Customwagon 4.2 turbo diesel VX automaat.
ging en remsysteem. Uiterlijk
zal slechts de kenner opvallen
dat neus en achtersteven iets
anders gedetailleerd zijn, met
onder meer vergrote spoilers.
De uitrusting is op het hoogst
mogelijke niveau gebracht,
met standaard leren bekleding
en in de coupé zowel aircondi
tioning als een elektrisch be
diend schuifdak. Die coupé
komt nu op ƒ103.139,-, de
technisch gelijke cabriolet met
elektrisch bediende kap kost
f 123.610,-. Een mille of dertig
goedkoper dan een Porsche
944 coupé of cabrio, nog altijd
een heel stuk luxueuzer, maar
toch al zo duur dat degene die
het kan betalen ook nog wel in
staat is een echte Porsche te
bekostigen. Tien jaar geleden
had je voor een ton drie Maz
da's RX 7...
Al heel lang maakt vooral
Toyota het leven voor Landro
ver zuur: als onverwoestbare
en onstuitbare terreinwagen
kon alleen de Toyota Land-
Cruiser wedijveren met een
Landrover. Alweer bijna twin
tig jaar geleden deed Landro
ver een gouden greep met een
terreinmodel dat men rustig
naast de Rolls in de garage
kon zetten: de RangeRover,
waarop Toyota lange tijd geen
echt antwoord had. Als luxe
versie van de LandCruiser
verscheen wel een Customwa
gon, maar de verfijning van
een 'Range' haalde die variant
in de verste verte niet. De tij
den veranderen echter; nu
lijkt Toyota dan toch definitief
bij te zijn met zijn duurste ter
reinwagen. Meer dan ooit is de
Customwagon iets heel anders
dan een gemiddelde Land
Cruiser. Het model kreeg een
gemoderniseerd, stijlvoller ui
terlijk, krachtiger motoren en
nog meer luxe. De zachtgeron-
de neus en sierlijke bumpers
laten er geen twijfel over be
staan dat zakelijkheid bij deze
auto niet vooropstaat. In het
interieur vinden we een dash
board dat geheel aansluit bij
foto's: pr
de modellering die in Toyota's
luxe sedans wordt toegepast.
De eenvoudigste versie GX
heeft al permanente vierwiel-
aandrijving en stuurbekrachti
ging. De VX pronkt met cen
trale deurvergrendeling, -elek
trisch bediende ramen en spie
gels, dikke wielkastverbre-
ders, aluminium treeplanken,
bestuurdersstoel met hoogte
en lendesteunveïstelling, ge
deelde achterbank enzovoort.
Helemaal het eldorado voor
terreinrijders is de VX Auto
matic. Behalve een viervers-
nellings automaat heeft deze
versie standaard airconditio
ning, elektrisch schuifdak,
lichtmetalen velgen en uitge
breide stereo aan boord, plus
een extra achterbank en zo
doende acht zitplaatsen.
Ruimte daarvoor kwam er
door een flink verlengde wiel
basis, nu 285 cm groot (plus
twaalf centimeter t.o.v. vorig
model). Technisch veranderde
de auto ook ingrijpend. De
en om
idt,
inkel
die
ant da
zen
^laar
)lle-
GSTGEEST In het
rlijkse treffen met de
itbaltrainers lijken de
irtjournalisten de nega
te spiraal voorgoed te
'bben doorbroken. Was
7-7 gelijke spel vorig
al een teken aan de
nd, ditmaal trakteer-
i de 'schrijvers' hun op-
lenten op een neder-
g. Op het ASC-terrein
digde het duel in 5-4.
iterire
aarde
ils gebruikelijk vallen in
e toegift van het voetbal
soen de doelpunten als rij-
appelen van de boom. De
irtiende editie vormde
ook geen uitzondering
deze traditie. Rob van der
iden opende op een pass
Erik-Jan Berendsen de
voor de schrijvende
s. De trainers, die in het
•leden al zeven maal de
;rwinning voor zich opeis-
i (vier maal werd het ge-
leken vervolgens orde
zaken te stellen. Piet Bu-
kopte uit de rebound
neer
details^
looie
<t! 'k, nadat John Eelman
i'o au der het houtwerk boven
I O. Ml I T
eper Jaap Visser raakte,
k bij het tweede doelpunt
kwali"sten Buter en Eelman el-
Voor de derde keer waren de sportjournalisten te sterk voor de trainers.
kaar blindelings te vinden,
waarbij ditmaal de trainer
van Noordwijk de- eer te
beurt viel om te scoren. Uit
een voorzet van Kees 'Gento'
van Herpen maakte Jelle
Raap voor rust zijn reputatie
als topscorer waar.
Diezelfde Raap profiteerde
in de tweede helft van een
fout van Bert Jansen, 3-2.
Loman Leefmans vierde zijn
debuut met de vierde treffer
voor de journalisten. Nog
even hoopten de trainers op
een klein wondertje toen Jan
Vieveen (Ouwe Dirk) de
marge voor de trainers ver
kleinde. Scheidsrechter
Chiel Slierings schoot de
'schrijvers' echter te hulp.
Aan het prachtige doelpunt
van Fred Segaar (stiftballe-
tje) ging wel buitenspel voor
af. Aan de andere zijde toon
de Wim van Duivenbode
zich ook niet de beroerdste.
Deze tweede man in het
zwart zag door de vingers dat
Peter Ciere doelman Jaap
foto: henk snaterse
Visser met bal en al over de
lijn werkte. „Een goedma-
kertje", vond men in het
kamp van de sportpers. De
journalisten konden zich er
niet druk om maken. De buit
was binnen. Eerlijkheidshal
ve werd zelfs toegegeven dat
de vierde en vijfde treffer
toch wel het gevolg waren
van „laffe counters".
In deze novelle en romans is
opvallend hoe Andreus steeds
weer observeert en observaties
omzet in beeldende taal. Maar
een groot verteller is hij nooit
geworden, ook niet in de korte
verhalen die in deze mooie
uitgave zijn opgenomen. Veel
van wat er in „Verzameld
Proza" is opgenomen, is nog
nooit in boekvorm versche
nen. Er staan allerlei teksten
in, die toch weer een boeiende
ontmoeting met de schrijver/
dichter opleveren.
De samenstellers hebben ook,
in ruime mate, geput uit het
werk dat Andreus voor allerlei
dag- en weekbladen leverde.
In de jaren zestig schreef hij
voor De Nieuwe Linie, vaak
bijna als een soort column. In
„De Gids" schreef hij in die ja
ren vooral over literatuur, zo
als over tijdgenoten als Sybren
Polet, Leo V roman (aan wie
hij een fraaie in poëzie gesto
ken ode aanbiedt), en vele an
deren. De redaktie van dit
boek spreekt trouwens uit dat
zij ernstig twijfelt of zij erin
geslaagd is een redelijk beeld
te geven van alles wat van
Andreus in vele jaren is ver
schenen in allerlei tijdschrif
ten. Het moet onnoemelijk
veel en niet te achterhalen
zijn. Maar toch is veel van wat
Andreus bijvoorbeeld ook in
het „Algemeen Handelsblad"
schreef opgenomen.
Gerrit Borgers was tijdens zijn
leven nog werkzaam aan deze
uitgave. Jan van der Vegt en
Pim de Vroomen maakten het
werk af. De lezer die bijvoor
beeld Andreus' visie op poëzie
wil leren kennen, heeft met
dit boek evenveel plezier als
wie nog eens de verhalen en
romans van hem wil herlezen.
JAN VERSTAPPEN
Hans Andreus: „Verzameld Proza".
Uitgave Bert Bakker. Prijs 79,50.
Het werk van de nu al dertien
jaar geleden overleden dichter
Hans Andreus blijft boeien. Na
de uitgave van zijn „Verza
melde Gedichten" komt nu
van Bert Bakker het boek
„Verzameld Proza", waarin
meer dan negenhonderd pagi
na's een beeld geven van aller
lei kwaliteiten van Andreus.
Er wordt nog een derde deel
in het vooruitzicht gesteld,
waarin ondere andere de
hoorspelen, toneelstukken en
tv-spelen van zijn hand wor
den verzameld. Bovendien
schreef Andreus voor. kinde
ren. Dat schijnt in deze driede
lige reeks van zijn Verzameld
Werk overigens niet te wor
den opgenomen.
In „Verzameld Proza" komen
vier grote verhalen voor, een
novelle, „Bezoek" en de ro
mans „Denise", „Valentijn",
en „Uit het jeugdige leven van
Melchior Belvoet". Vooral
„Valentijn" is daarvan bekend
geworden.
