m
Het gemak van'n geldautomaat merkje ook al in het buitenlan
Armen Peru bestrijden zelf
gevolgen economische crisis
Wij accepteren geen leugens meer
Rabobank Q
Meer bank voor je ge
Het Zuidamerikaanse Peru staat er, één maand voor de
tweede en definitieve ronde van de presidentsverkiezingen,
beroerd voor. Wie er ook gaat winnen, de wereldvermaarde
schrijver Mario Vargas Llosa of de uit het niets omhoog ge
schoten grote onbekende Alberto Fujimori, de nieuwe presi
dent staat voor de krachttoer de vastgelopen economie weer
vlot te trekken. Ondertussen lijden de armsten het meest
van de gevolgen van de economische crisis: meer dan 5.000
procent inflatie, tachtig procent werkloosheid en een inko
mensachteruitgang van zestig procent. De Stichting Mensen
in Nood is inmiddels een campagne gestart om de eigen ini
tiatieven van de armste Peruanen te ondersteunen. Een rei
simpressie van Henk Hofste, voorlichter van deze stichting.
kost betaal je volgende week
al 1,35. Weer een week later
kost een brood, als het al te
krijgen is, 1,82 en nog een
week verder 2,46. Zo gaat het
maar door, en dan niet alleen
met de broodprijs. De lonen
houden hiermee geert gelijke
tred. De gemiddelde koop-
klacht zakte in het vorig jaar
met meer dan de helft.
Lima barst uit haar voegen. In
ruim twintig jaar groeide ze
uit van één miljoen inwoners
tot bijna acht miljoen. Het is
vooral de migratie die de stad
zo snel in omvang doet toene
men. Door het geweld van de
guerrillabeweging Lichtend
Pad, het tegengeweld van het
leger én door de nauwelijks
renderende landbouw ont
vluchten de mensen de achter
gebleven provincies in het ma
jestueuze Andesgebergte. Maar
ook Lima heeft hen nauwe
lijks iets te bieden. Het enige
wat er nog groeit zijn de krot
tenwijken, waarin nu al meer
dan vier miljoen mensen een
onderkomen vinden. Tot hoog
op de kale rotshellingen van
de bergen die de stad omrin
gen wordt er gebouwd. De
nieuwkomers moeten hun
plaats letterlijk uithakken in
de rotsen, voor ze een onder
komen - vijf rieten matten en
't palen, meer niet - kun
nen bouwen. Van noord tot
zuid zijn zo de laatste jaren
deze „jonge wijken", zoals ze
in Peru heten, uit de grond ge
rezen, tot tientallen kilometers
buiten het stadscentrum.
De bewoners van de wijken
zijn de werkelijke slachtoffers
van de economische crisis.
Hun leven is een dagelijkse
strijd om te overleven gewor
den. Met al hun ploeteren ver
dienen ze nog niet de helft van
wat nodig is om het dagelijkse
voedsel te kopen. Een recent
onderzoek van de Katholieke
partnerorganisatie van Men
sen in Nood, Caritas Peru,
wijst uit dat 45 procent van de
kinderen in dit soort wijken
ondervoed is, zeventien pro
cent zelfs chronisch onder
voed. Niet minder dan 48 pro
cent van de bewoners leed de
afgelopen jaren aan bloedar
moede als gevolg van de slech
te voeding.
Comecfores
Toch overheerst in de uitge
strekte krottenwijk de wil om
er iets van te maken. Overal
ontstaan organisaties van
wijkbewoners om gezamenlijk
hun situatie te verbeteren. De
vrouwen zijn hierachter de
drijvende kracht. In bijna alle
wijken hebben ze „comedores"
opgericht, gemeenschappelijke
keukens en eventueel eetza
len, van zo'n dertig tot tachtig
gezinnen. Individueel konden
ze door de gestegen prijzen
niet meer genoeg voedsel ko
pen. Gezamenlijk lukt dat nog
net. Om beurten kopen een
paar vrouwen het voedsel van
die dag in, waarvan weer an
deren een maaltijd bereiden.
Bij de ingang van de comedor,
meestal niet meer dan wat rie
ten matten, wordt in een
schrift of op een beduimelde
lijst precies bijgehouden wie er
eten is komen halen, hoeveel
porties en welk bedrag betaald
werd. Rond het middaguur zie
je overal in de wijk mensen lo
pen met wat potten, pannen of
een emmer, op weg naar de
comedor.
Enige tijd later nogmaals in
omgekeerde richting, maar
dan voorzichtiger, want met
een volle pan soep loop je niet
zo snel over de niet geplaveide
paden vol met kuilen en ste-
Solidariteit
Het meest treffende is nog de
onderlinge solidariteit. Bijna
elke comedor waar ik kwam
kende wel een aantal leden
die een gratis maaltijd kregen
omdat ze helemaal niets meer
konden missen. Een bejaarde
vrouw zonder familie, een ge
handicapte, een zieke alleen
staande moeder van drie jonge
kinderen.
Sefiora Monica Grillo-Caneto,
voorzitster van een comedor in
de wijk Canto Grande, wijst op
het belang van de eetzalen.
„Zonder onze gezamenlijke in
spanning zouden de meesten
van ons niet alle dagen een
maaltijd kunnen bereiden. Nu
gaat dat nog net. Hoewel we
daarbij wel de bijdrage van
Caritas nodig hebben. Ik denk
dat we zelf ongeveer zestig
procent van de werkelijke
Betogers in Bukarest in discussie met een hoge politie-functionaris, nadat een onbekende mi
betoger had aangevallen. F0T
Ik weet niet hoeveel jaren
voorbij zijn gegaan sinds ik
mijn eerste stappen in de we
reld der volwassenen zette. Ik
weet niet of iemand dat mo
ment met zekerheid kan vast
stellen. Ik weet alleen dat ik
en velen met mij vanaf het
tijdstip waarop onze ogen
opengingen en het zicht op de
werkelijkheid helderder werd,
mijn ouders begon te beschul
digen van heulen met de dic-
We beschuldigden hen omdat
we in onze jeugd in inhoudslo
ze waarden en dingen hebben
moeten geloven, omdat we een
speciaal soort poëzie moesten
lezen, omdat we tijdens school
feesten met vlaggen en beken
de foto's in de hand op een po
dium werden gezet. We zon
gen onze liederen, we kregen
onze diploma's en vervolgens
werden we in een pioniersuni
form gestoken om te leren
marcheren in de schooltuin.
We beschuldigden onze ouders
ervan te zwijgen. We zeiden
dat ze hun waardigheid had
den verloren door te applau
disseren, door in de rijen van
de feestparades mee te blijven
lopen door de leugens te ac
cepteren, zonder de moed te
hebben gehad om op te staan
tegen de leugenaars.
We beschuldigden hen van
angst, angst voor de Securitate,
angst voor de chefs op het
werk, angst voor hun buren,
angst voor hun vrienden. We
verweten hen mensonwaar
dige angst die hen belette om
te handelen, om te spreken,
zelfs te denken. Dezelfde angst
deed hen wankelen tijdens de
dagen in december toen wij,
hun kinderen, op de straten
voor onze vrijheid vochten.
We beschuldigden hen van al
deze dingen, tot zij ons uitein
delijk antwoordden: ze hadden
gezwegen en de leugens aan-
Open brief
Roemeense
demonstrant
BUKAREST Sören Du-
caru (26) is technisch inge
nieur in de Roemeense
hoofdstad Bukarest. Hij is
'elke avond te vinden op
het universiteitsplein,
waar hij deelneemt aan
het al weken durende pro
test tegen de 'machtspoli
tiek' van president Iliescu
en het Front van Nationa
le Redding. De vrees be
staat dat de regering mor
gen onder het oog van
de inmiddels op het plein
verzamelde wereldpers
zal trachten met geweld
een einde zal maken aan
de betogingen. Ducaru
schreef eerder deze week
onderstaande open brief
over de beweegredenen
van de demonstranten. De
brief zal in dë Roemeense
pers verschijnen. Ook onze
correspondent in Bukarest
kreeg er een exemplaar
van in handen.
MARK'
der niei
Igens P
om hun kinderen op te
groeien.
Sinds ze hebben geanhl
beschuldig ik mijn ouder >.6,90,
meer van passiviteit ofstkwalii
angst, maar ik kan zei
passief toezien hoe allei sr"
we ons herinneren opi van* "g
lijkt te gaan gebeuren, koeien
waarom ik met mijn leeft rt 170<
noten mijn schreden we
het plein moet richter d"g|°)
kunnen niet langer de
ren, de valse woorden
methoden' verdragen,
2e I
.../al. 6
van de donkere herinner
nog in onze harten en gieren
ten voortleven. We wille prijzer
opnieuw toezien hoe wO. Han
een afstand genegeerd
oordeeld worden.
Ja, van een afstand. Wa
leen wanneer de afstam
sen degenen in het rege
gebouw en de mensen
straat te groot wordt, k n',^ g
vaard vanwege ons, zodat wij
niet als wezen hoefden op te
groeien; zodat wij de straat op
konden gaan om te vechten
voor ons recht, voor het recht
op een menswaardig leven. Ze
antwoordden dat ze verraden
waren, maar dat ze daar te laat
achter waren gekomen. Toen
hadden ze al een gezin gehad
en ze moesten blijven leven
kreet om hulp van 'daar üteit 4'
den' verdraaid wordeiliteit 2
'pressie van de straat', zo ®n
officiële communiques
weer schrijven. Van deze
nitie naar de'wil om het
geschreeuw om te
applaus en toejuichingen
te kleine stap.
Onze ouders zwegen
voorkomen dat wij wezeifo
den worden, zoals ze ond
een door vreugdetranen
stikte stem vertelden in
cemberdagen. Mar omd&htschè
ons niet opnieuw willen
verraden, acepteren
leugens meer. Daarom
ren wij zo scherp. Tevee
gen zijn voor ons nog vi jk en i
gen gehouden. Wat wij h
doorgemaakt mag nie H''z®n
nieuw gebeuren. Wille
onze kinderen later
ogen durven komen, da
gen de dingen die wij h
doorgemaakt niet opnieu'®^
beuren.
SÓRIN DU(
hoger.
400-5(
iwalitei
zen ge
Vlee:
22-21
en
25 kg
Kaï
usief I
Ooier
sief
Stierk
1e kw
450-5J
iets h
-230, I
iruikss
BUITENLAND
ftzidóe Gouacmt
WOENSDAG 16 MEI 1990 PAGIN
99
„Terry Waite leeft
en maakt het goed
BAYRUT Terry Waite, de afgezant van de
Britse Anglicaanse kerk die veertig maanden
geleden in Libanon werd ontvoerd, is in leven
en maakt het goed, zo is gisteren uit pro-
Iraanse bronnen vernomen. Kort geleden is
hij ziek geweest, maar inmiddels is hij her
steld. „Waite wordt vastgehouden onder rede
lijke omstandigheden in de zuidelijke buiten
wijk (van Bayrut) en krijgt regelmatig medi
sche aandacht", aldus de zegslieden. Waite
verdween in januari 1987, tijdens een bezoek
aan Bayrut voor onderhandelingen over de
vrijlating van twee Amerikaanse gijzelaars.
Aangenomen wordt dat hij in handen is van
pro-Iraanse militanten die banden hebben
met de Hezbollah, die de meeste andere wes
terse gijzelaars in Libanon vasthoudt.
Arrestatie RAF-leden
in Hamburg mislukt
HAMBURG De Westduitse politie
heeft gisteren 2.200 man sterk een zoek
actie gehouden in een straat in Ham
burg waar zich naar werd aangenomen
twee vermeende leden van de terroristi
sche organisatie Rote Armee Fraktion
(RAF) bevonden.
De twee werden in de hermetisch afge
sloten straat echter niet aangetroffen.
De massale politiemacht begon de actie
om tien uur in de ochtend. Tot laat in
de middag werden huizen doorzocht. De
politie hoopte in een van de kraakpan
den de 38-jarige Karl-Heinz Gerum en
diens 31-jarige vriendin Corinna Kam-
mermeier aan te zullen treffen.
Achtste dode
bij bouw
Kanaaltunnel
PARIJS Aan de Franse
kant van het Kanaaltunnel
project is een werknemer om
het leven gekomen toen hij
door een vrachtwagen werd
geraakt. Het slachtoffer, &e 56-
jarige Rene Saint-Georges uit
Calais, is de achtste dode die
het project eist. Het is de be
doeling dat de tunnel in juni
1993 in bedrijf wordt geno
men. Momenteel is ongeveer
de helft van het project vol
tooid.
Roemeense dissidente
weer in hongerstaking
CLUJ De Roemeense Doina Cornea, een be
kende dissidente ten tijde van het regiem Ceau-
cescu, is sinds vorige week donderdag opnieuw in
hongerstaking uit protest tegen de regering en de
Roemeense verkiezingscampagnes. „Wat ik met
deze hongerstaking beoog, is dat de mensen goed
en kwaad van elkaar leren onderscheiden dat
ze wakker geschud worden", zegt de voormalige
lerares Frans in haar woning in Cluj. „Kijk maar
naar deze verkiezingscampagnes: het is éen en al
kwaadsprekerij en geweld. Het Front probeert ie
dereen te manipuleren. Er is in wezen niets ver
anderd met vroeger". Cornea is niet van plan de
hongerstaking tot het einde toe vol te houden,
maaT ze zegt vol vertrouwen te zijn dat haar actie
succes heeft.
Sudan beschuldigt
Tchad van bloedbad
KHARTUM Tchadische
gevechtstroepen hebben in in het
westen van Sudan, in de provincie
Durfar, achttien dorpen platge
brand en zeventien inwoners ge
dood, zo heeft een Sudanese func
tionaris gisteren gezegd. Generaal
Tiganni Adam al-Tahir, lid van de
Sudanese militaire junta, verklaar
de dat de actie werd uitgevoerd
door Tchadische legereenheden
die vorige week de grens van Su
dan overschreden in een achter
volging op Tchadische rebellen. De
door Libië gesteunde Tchadische
rebellen hebben in de provincie
Durfar hun thuisbasis.
Brusselse rechter afgeluisi
BRUSSEL De zaak-Reyfiiers, de
rond het hoofd van de Brusselse gerec
ke politie die wordt beschuldigd van
ting en valsheid in geschrifte, blijft in
de aandacht trekken. Volgens de VI
krant De Morgen zijn onlangs twee W(
mers van Reyniers' korps op heterdai
trapt in een telefooncentrale in de nat
van het kantoor van onderzoeksr
Bruno Bulthé, die met de zaak-Reyn
belast. Onderzoek wees uit dat ze tel
tjes van Bulthé afluisterden of op
opnamen. De politiediensten in
zo stelde een parlementaire commis
een spraakmakend rapport over de r
dadige bende van Nijvel. Vooruitlope
het debat over het rapport zal de rej1"
zich eind deze week over deze zaak bi-n
(ADVERTENTIE)
Met een Eurochequepas met p «Me
code haal je geld waar en wanneer je maarv 9.0,33;
Dat is makkelijk als u op vakantie gaat.
Met een Eurochequepas plus pincode vanlê:"krüi
Rabobank staat u niet meer in de rij bij 10-0,5*
buitenlandse bank, of aan een dichte dl
Want ook dan kunt u 24 uur per dag %so!
geld opnemen bij 'n geldautomaat, net si sla
makkelijk als in Nederland. (o; t™
In heel Europa staan er nu
zo'n 17.000. Verdeeld over 10 landen (Sp S
je, Frankrijk, België, Luxemburg, Portui o-Js
Denemarken, Groot Brittannië, Italië,
Oostenrijk, ja zelfs Andorra). Bij de Rabobi V
ligt een boekje klaar waarin staat aangege j>I
hoe u die geldautomaten herkent en gebru Si
Heeft u nog geen Eurocheq Si8 ®0C
pas met pincode? Ga dan snel naar
de Rabobank en vraag er een aan. Pretff;
vakantie alvast.
ibloerr
oemkoc
>ol 12
1,45-1
40; Koe
>0-0,45
LIMA Het oude stads
centrum van Lima maakt
een verwaarloosde in
druk. Veel, ooit monu
mentale, gebouwen zijn
vervallen. De meeste plei
nen en kruisingen zijn
veranderd in een grote
wirwar van voortdurend
claxonnerende auto's om
dat de stoplichten niet
meer werken. Om de ha
verklap zitten delen van
de stad zonder elektrici
teit, soms zelfs dagen lang.
Eens in de paar dagen
stroomt er een uurtje wat
water uit de waterleiding.
Lima, de hoofdstad van Peru,
is een stad in crisis. Iedereen
klaagt over de slechte situatie
en is graag bereid om je te ver
tellen hoe beroerd het land er
voor staat. Vooral als ze weer
eens urenlang in eert rij voor
een bank of winkel staan te
wachten.
Met de gigantische migratie
stroom uit de bergen groeide
de „informele sector", het le
ger straatventers, kraambe-
heerders en prullaria-verko-
pers. Met hun koopwaar ver
stikken ze de trottoirs. Voor
voetgangers zif er niets anders
op dan zich, vaak niet zonder
levensgevaar, op de rijbanen
van de al even verstopte door
gangswegen van Lima te bege
ven. Een wandeling over de
Avenida's Tacna, Vgarte of
Grau lijkt meer op een rond
gang over een overbevolkte
markt dan op een stadswande
ling. Duizenden en nog eens
duizenden bieden hun koop
waar aan. Allen proberen ze
op die manier het hoofd boven
water te houden, ander werk
is ér niet.
Dollars
De geldwisselaars doen goede
zaken. Als enigen waarschijn
lijk in deze barre economische
tijden. De Peruaan die ook
maar een paar inti's weet over
te houden probeert ze zo snel
mogelijk om te wisselen in
dollars. Morgen is hun natio
nale munteenheid immers
weer minder waard geworden.
De mannen, en een enkele
vrouw, met een rekenmachine
in de ene, een stapel bankbil
jetten in de andere hand, vind
je nu overal in de stad. AI lang
niet meer alleen in dat hoekje
van het Plaza San Martin, tot
voor kort de enige plaats om
geld te wisselen. Bijna met de
dag bieden ze meer inti's voor
een dollar. Eind april steeg de
koers binnen een week van
25.000 tot meer dan 28.000 in
ti's voor een dollar. Een gevolg
van de op hol geslagen inflatie
in het land.
Per week stijgen de voedsel
prijzen zo'n 35 procent. Voor
een brood dat nu een gulden
kosten betalen" aldus de voor
zitster.
De rest wordt via Caritas Peru
door Mensen in Nood aange
vuld. Dan gaat het vooral om
de duurdere en meer energie-
en eiwitrijke produkten als
spijsolie, havermout voor een
bord pap 's ochtends voor de
kinderen en granen.
Er is nog een ander aspect vol
gens Monica. „Omdat wij nu
niet meer dagelijks hoeven te
koken kunnen we tijd vrijma
ken om buitenshuis te gaan
werken en te proberen ergens
een inkomen te gaan verdie
nen". Maar ze voegt er gelijk
aan toe dat dat in de huidige
economische situatie niet zo
makkelijk gaat, gezien het of
ficiële werkloosheidscijfer van
tachtig procent. Dat het meest
al niet bij een comedor alleen
blijft wordt me duidelijk in de
wijk Afto Nuevo. Daar ben ik
op een zondag getuige van de
opening van een zogenaamde
„botequin", een medische
hulppost. Luz Carnero van Ca
ritas Peru: „Dit initiatief komt
van de vrouwen van de come
dor hier. Tijdens onze cursus
sen over voeding, hygiëne en
gezondheid werd al snel dui
delijk dat er in de wijk behoef
te was aan een gezondheid-
spost. Die is er dus nu. Één
maal in de week is er een arts,
de meest elementaire medicij
nen zijn in voorraad. Ook gaan
een paar vrouwen van hier,
die daarvoor een opleiding
volgden, nu een cursus geven
aan andere vrouwen over „ge
zonde voeding".
Crèches
De comedores in de krotten
wijken van Lima blijken zo
vaak een beginpunt te zijn
voor de verdere ontwikkeling
van zo'n wijk. Luz Carnero:
„Zodra de eetkeukens functio
neren richten de vrouwen zich
al snel op de andere proble
men, zoals het oprichten van
crèches zodat de moeders kun
nen werken en het onderwijs
voor de vrouwen zelf. Ook
deze „botequin" is daarvan
een voorbeeld. Op deze wijze
proberen de vrouwep zelf hun
levensomstandigheden te ver
beteren, ondanks de economi
sche crisis in ons land".
Mensen in Nood is in Neder
land gestart met een campagne
om deze „comedores" te on
dersteunen. Daardoor zijn de
armste bewoners van Lima
niet alleen in staat om ten
minste nog één goede maaltijd
per dag te bereiden, het onder
steunt ze ook in hun streven
om hun krottenwijk tot een
echte woonwijk om te vormen
en de economische crisis het
hoofd te bieden.
U kunt hieraan uw steentje
bijdragen door een gift over te
maken op giro 1111.222 van
Mensen in Nood, Den Bosch,
o.v.v. Peru.
HENK HOFSTE
Peruanen op
de
afvalhopen
bij Lima op
zoek naar
koop- en/of
eetwaar.
FOTO: STICH
TING MENSEN
IN NOOD
De Olt
Vlissin;
0lau-Li
