Joods restaurant Moskou heeft het druk...
brieven van lezers
kerk
wereld
Overheid vergeet geestelijke
voorwaarden sociale vernieuwing'
beroepingen
CeidóeSouaan
£eidóe(Ek>ma/rii
IS
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CcidócSoUAUTlt
DINSDAG 15 MEI 1990 PAGINI
NE
Nederlandse joden protesteren tegen grafschennis PvdA-top spreekt met bisschoppen
DEN HAAG De drie Joodse kerkgenootschaoppen irt Ne
derland hebben krachtig geprotesteerd tegen de schending van
Joodse begraafplaatsen in Frankrijk. Deze barbaarse daad
van antisemitisme raakt ons allen," zo schrijven het Neder-
lands-Israëlietisch Kerkgenootschap, het Portugees-Isra'elie-
tisch Kerkgenootschap, het Verbond van Liberaal-Joodse Ge
meenten, het CIDI en B'nai B'rith Nederland aan de centrale
raad van Franse Joden.
„Het is een teken aan de wand dat de krachten van het kwade
in Europa zich weer schaamteloos manifesteren. Tezamen met
alle mensen van goede wil zullen we dit monster bestrijden."
DEN HAAG Een delegatie van de PvdA heeft vanmiddag
in het gebouw van de Tweede Kamer een onderhoud gehad
met enkele leden van de rooms-katholieke bisschoppenconfe
rentie. De voornaamste onderwerpen van gesprek waren de
sociale vernieuwing en de positie van identiteitsgebonden orga
nisaties. Van de zijde van de PvdA namen onder anderen par
tijvoorzitter Marjanne Sint, partijsecretaris Allard Beek en
fractieleider Thijs Wöltgens aan het gesprek deel. Namens de
bisschoppen waren mgr. R. Ph. Bar, mgr. H.J.H. Bomers en
mgr. J.A. de Kok aanwezig. Het was de tweede keer dat de
PvdA-top overleg voerde met een delegatie van de r.k. kerk.
Vorig jaar maart vond de eerste ontmoeting plaats.
Wat redenaars aan
diepte ontbreekt, dat
geven zij in lengte
(Van onze correspondent
Rob Vunderink)
MOSKOU In 'Oe Joe-
zefa', volgens de exploi
tanten het 'enige joodse
restaurant' in Moskou,
nuttigen dezer dagen
honderden en nog eens
honderden joden hun
laatste maal voor ze defi
nitief naar Israël afreizen.
Knoflook- en vislucht, maar
ook oude en nieuwe joodse
liederen verwelkomen de gas
ten, die in het restaurant aan
de Doebininskajastraat, even
buiten het centrum van Mos
kou, alweer bijna traditioneel
hun afscheid komen vieren.
De sfeer hier is hartelijk
een mengeling van geloof in
een betere toekomst en tranen
van vaarwel.
Het is Gorbatsjovs perestroj
ka, die deze ware exodus van
joden op gang heeft gebracht.
De vijf jaar oude politiek van
openheid heeft mede geleid
tot vrijere emigratie. Veel
Sovjetburgers die allang weg
wilden, maar niet mochten,
hebben in Moskou prompt
een visum voor een enkele
reis aangevraagd.
Elke medaille heeft zijn keer
zijde, en dat geldt ook voor de
perestrojka. Door de toegeno
men democratie en de politiek
van glasnost heeft het lang
sluimerende Russische natio
nalisme, dat hand in hand
gaat met antisemitisme, ruim
kans gekregen de kop op te
steken en zieltjes te winnen.
Zulke zieltjes zijn er in over
vloed, want de zieltogende
Sovjet-economie kan de
schappen in de winkels niet
meer vul]en en de geschiede
nis heeft geleerd dat primitie
ve lagen van de bevolking dol
zijn op zondebokken. Daarom
heeft zich bij de allang wach
tende emigranten een nieuwe
groep gevoegd van joden die
voorheen absoluut niet weg
wilden uit hun vaderland, zo
als zij de Sovjetunie tot dusver
zagen. Maar nu wel, uit vrees
voor de groeiende haat, discri
minatie en pogroms.
In het eerste kwartaal van dit
jaar hebben al 33.000 joden de
Sovjetunie verlaten. Israël
denkt dit jaar 100.000 Sovjet
joden te mogen verwelkomen.
De volgende vijf of zes jaar
kan dit getal aangroeien tot
Een demonstratie van Moskouse joden die wilden uitwijken, wordt door de politie ontbonden (1988) foto: ap
750.000. Daarnaast mogen
750.000 joden jaarlijks naar de
Verenigde Staten emigreren.
Een eenvoudige rekensom
leert, dat van de anderhalf
miljoen joden die nu nog in de
Sovjetunie wonen, over vijf
jaar meer dan de helft zal zijn
verdwenen.
Overdreven?
Veel Russen en andere niet-
joden in Moskou noemen de
joodse vrees overdreven. Mis-
ja, een 35-jarige Moskouse
computerprogrammeur, die
zelf uit de Kaukasus komt en
tot het kleine volk der Oedi-
nen behoort, steekt zijn erger
nis niet onder stoelen of ban
ken: „Waarom doen de joden-
of ze het slechter hebben dan
wij? Ze hebben het juist beter,
want zij kunnen tenminste
weg als ze willen. Ik word
vanwege mijn Kaukasische
uiterlijk ook wel voor een
jood versleten en uitgeschol
den." Misja vertelt glimla
chend hoe een cassière in een
zelfbedieningszaak hem tij
dens een woordenwisseling
ooit toebeet, daarbij enkele
termen verwarrend: „Als je
het hier niet bevalt, dan rot je
maar op naar Israël, vuile an
tisemiet!" „Ik heb genoeg
joodse vrienden", vervolgt
Misja, „normale lui, die begrij
pen dat we het in dit land al
lemaal beroerd hebben, jood
of niet-jood. Maar mensen die
net doen alsof al hun ellende
voortkomt uit hun joodse na
tionaliteit, daar word ik niet
goed van."
Toch onderschat Misja vol
gens veel joden hun proble
men. Zij wijzen op een moord
in Leningrad, afgelopen win
ter, toen op straat een lijk
werd gevonden met daarin
een jodenster gekerfd. Uit
Moskou, Kiev, Odessa en an
dere steden komen berichten
over dreigementen aan het
adres van joden. Sommigen
vonden zelf vergiftigde brie
ven in hun brievenbus. Ook
zijn er honderden gevallen
van grafschennis gemeld.
Het liberale weekblad 'Ogon-
jok' plaatste onlangs een brief
van een 40-jarige joodse
vrouw, die haar naam niet ge
publiceerd wilde zien uit
vrees voor represailles. Zij
had zich bij de Amerikaanse
ambassade aangesloten bij de
rij wachtenden voor een emi
gratie-aanvraagformulier.
Haar nummer in de rij: 36124.
De vrouw schreef dat zij niet
weg wil omdat er in het land
geen vlees, suiker, laarzen,
zeep, sigaretten of andere za
ken te koop zijn. Ze wil niet
weg omdat haar gezin zo krap
behuisd is zonder kans op een
ruimere woning. Ze wil ook
niet weg omdat ze nergens te
recht kan om haar maag
zweer te laten behandelen of
omdat zij en massa's andere
mensen na een artikel in
'Ogonjok' over Aids niet meer
naar de tandarts durven. Ze
wil zelfs niet weg vanwege
het feit dat produktief wer
ken in de Sovjetunie niet mo
gelijk is, omdat het grootste
deel van de werktijd verloren
gaat aan het invullen van
overbodige formulieren.
De vrouw wil weg, omdat ze
een vreemde is geworden in
haar eigen land. Haar gepen
sioneerde Russische buur
vrouw raadt haar regelmatig
aan naar Israël op te krassen.
Toen ze een dronken vrouw
van een wisse dood redde
door haar van een drukke rij
weg te plukken, vertrouwden
omstanders haar toe, dat het
de joden zijn die het Russische
volk dronken voeren. Leden
van de nationalistische Russi
sche vereniging 'Pamjat' kon
digen aan dat ze haar en an
dere leden van haar volk als
wandluizen zullen dood druk
ken.
'Pamjat' gedijt uitstekend in
deze broeierige, vergiftigde
atmosfeer. Niemand twijfelt
eraan dat met name deze or
ganisatie achter de antisemiti
sche dreigementen en acties
steekt. 'Pamjat' is geen homo
gene organisatie: er zijn ver
schillende" richtingen die el
kaar beconcurreren en ervan
beschuldigen met de overheid
te heulen. Maar ze hebben an
tisemitisme als gemeenschap
pelijk kenmerk.
De tentakels van het nationa
listische monster strekken
zich uit tot veel Russische ste
den. Leden van de beweging
steken zich in zwart leer en
dragen T-shirts met opschrif
ten als 'Weg met de joodse na-,
ties'. De leiders laten zich om
ringen met lijfwachten. De
beweging bedient zich van
een eigen jargon. Zo heet an
tisemitisme: antizionisme. De
vijand is de 'joodse vrijmetse
larij' en worat bestempeld als
'Russofoob' of 'kosmopoli
tisch'. 'Pamjat' bedient zich
van een uiterst eenvoudig
middel tegen Russen, die deze
nationalistische beweging be
strijden: ze worden eenvou
digweg tot joodse vrijmetse
laars bestempeld. Die eer is
ook Vitali Korotitsj, hoofdre
dacteur van 'Ogonjok', te
beurt gevallen, omdat hij jo
den in zijn blad hun beklag
laat doen. „Rusland zal het
kwaad van de wereld uitroei
en!" en „Wij zullen overwin
nen", zeggen de leiders van
'Pamjat'. Dat kwaad van de
wereld wordt gevormd door
de joden en iedereen die zich
tegen 'Pamjat' keert.
Vorige maand heeft president
Gorbatsjov op het congres van
de communistische jeugdbe
weging Komsomol verzekerd
dat het Kremlin al het moge
lijke zal doen om het opbloei
end antisemitisme in het land
de kop in te drukken. De
Amerikaanse president Bush
heeft al laten weten dat hij
Gorbatsjov eind deze maand
tijdens de top aan de tand zal
voelen over het toenemend
antisemitisme in de Sovjetu
nie.
Joden in Moskou zijn skep-
tisch. De overheid kan niet
overal bij zijn, redeneren zij.
Bovendien zijn ze skeptisch
over de rol van de politie, die
bijvoorbeeld nauwelijks in
greep, toen in afgelopen janu
ari leden van 'Pamjat' een ge
bouw van de schrijversbond
in Moskou binnendrongen en
joden onder de aanwezige
schrijvers molesteerden.
Restaurant 'Oe Joezefa' doet
goede zaken. Het ziet er niet
naar uit dat daar snel veran
dering in gaat komen.
Tabernakel op
ware grootte op
tentoonstelling
DE STEEG Een kopie
op ware grootte van de
tabernakel, de verplaats
bare joodse tempel tijdens
de uittocht van de Israë
lieten uit Egypte, is de
belangrijkste attractie
van de bijbeltentoonstel
ling 'Expo Exodus 1990'
in het Gelderse dorp De*
Steeg. De tentoonstelling
is maandag geopend door
de directeur van de
Evangelische Hogeschool
in Amersfoort, drs. N.C.
van Velzen. Zij is tot en
met 15 september te be
kijken.
De tentoonstelling op het ter
rein van kasteel Rhederoord
is een initiatief van de Stich
ting 'Wat zegt de Bijbel' uit
Leeuwarden. De stichting, die
in 1977 werd opgericht door
drie evangelisten uit de kring
van de Vergadering der Gelo
vigen, stelt zich ten doel
christelijke lectuur uit te ge
ven. Zij exploiteert een evan
gelische boekhandel in Leeu
warden en houdt bijbelcursus
sen, waaraan op dit moment
ongeveer 1500 mensen deel
nemen.
De kopie van de tabernakel,
die 1200 vierkante meter in
beslag neemt, is eén paar jaar
geleden gebouwd door een
groep docenten en studenten
van de Bijbelschool Hagen in
het Westduitse Breckerfeld.
Zij toont onder meer het
brandofferaltaar, het wasvat
voor de priesters en de meno
ra, de zevenarmige kandelaar,
waarvan de lampen moesten
blijven branden.
Voor de gelovige jood had de
tabernakel niet alleen de be
tekenis van een fraai litur
gisch centrum, maar was hij
ook een verwijzing naar de
komende Messias, onder
streepte Van Velzen. Voor
christenen is de belangrijkste
betekenis echter dat het een
goddelijk leermiddel is: God
brengt de blijde boodschap in
beeld.
LEUSDEN De Neder
landse overheid dient oog
te hebben voor de geeste
lijke, culturele voorwaar
den voor sociale vernieu
wing, net zoals de kerken
oog moeten hebben voor
de materiële voorwaar
den voor sociale vernieu
wing.
Dit zei prof. dr. H.E.S. Wol-
dring, sociaal filosoof aan de
Vrije Universiteit, zaterdag op
een conferentie van het gere
formeerde maatschappelijk
activeringswerk te Leusden.
Thema van de dag was de
vraag welke bijdrage de kerk
kan leveren aan de sociale
vernieuwing in Nederland.
De regering denkt bij sociale
vernieuwing vooral aan de
centralisatie, bestrijding van
werkloosheid, zorg op maat
en medeverantwoordelijkheid
van de burger. „Dat zijn geen
nieuwe prioriteiten", aldus
Woldring. „Daar zijn we al
twintig jaar en langer mee be
zig. Het eerste christelijk soci
aal congres (1891) ging daar al
over!"
Wil sociale vernieuwing wor
tel schieten, dan is culturele
vernieuwing noodzakelijk,
waarin de kwaliteit en de
identiteit van het leven en het
samenleven centraal staan. Er
moet nagedacht worden over
degeestelijke, immateriële
voorwaarden voor sociale
vernieuwing, maar daarover
zwijgt de regeringsnota. „Uit
onmacht,, of vanwege de plu
riformiteit in onze samenle
ving?"
De reformatorische kerken
kunnen hieraan volgens Wol-
dring een belangrijke bijdrage
leveren. Het bekritiseren van
de grondslagen van de samen
leving past geheel in hun tra
ditie. In de Reformatie ging
het immers ook om maat
schappelijke (en kerkelijke)
vernieuwing. „De kerk moet
weten waar het hart klopt en
waar de bloedarmoede van de
maatschappij zit", zo zei hij.
De kerken moeten zich echter
niet alleen hierop toeleggen;
zij dienen eveneens oog te
hebben voor de-materiële as
pecten van de sociale vernieu
wing. „Het zou een slechte
zaak zijn als de kerken en an
dere maatschappelijke organi
saties verantwoordelijk wor
den gesteld voor de immate-
rële aspecten van de vernieu
wing en de overheid voor de
rest".
De plaatselijke kerken zouden
hun diakonaal-maatschappe-
lijke verantwoordelijkheid
meer zichtbaar moeten ma
ken, aldus een van de aanbe
velingen aan het slot van de
conferentie. Ook zouden zij
kunnen deelnemen aan een
plaatselijk op te richten socia
le raad of de betaald werken
de kerkleden kunnen oproe
pen tot loonmatiging ten gun
ste van de uitkeringsgerech
tigden.
Kerkelijke Shell-werknemers willen
actiegroepen op aandeelhoudersvergadering
AMSTERDAM Kerke
lijke werknemers van
Shell, zowel voor- als te
genstanders van het
Zuid-Afrika-beleid, vin
den de aanwezigheid van
Komité Zuidelijk Afrika,
NOVIB, Pax Christi en
KAIROS op de komende
aandeelhoudersvergade
ring gewenst. Daardoor
wordt de discussie binnen
Shell en binnen de ker
ken over Zuid-Afrika ge
stimuleerd.
Dit bleek maandag in Am
sterdam bij de presentatie van
de brochure 'Shell-werkne
mers tussen zwart en wit', die
onder verantwoordelijkheid
van DISK (faienst in de in
dustriële samenleving vanwe
ge de kerken) is uitgegeven.
De brochure, het resultaat
van gesprekken met en tussen
kerkelijke Shell-werknemers,
verschijnt drie dagen voor de
jaarlijkse aandeelhoudersver
gadering van de Koninklijke
Shell-groep komende donder
dag in Den Haag.
Directe aanleiding voor de ge
sprekken tussen Shell-werk
nemers was de oproep van de
Wereldraad van Kerken in
1988 om geen Shell-produkten
te kopen en de spektakelblok
kade voor het Shell-laborato-
rium in Amsterdam vorig
voorjaar. Hierdoor kwamen
kerkelijke Shell-werknemers
in de positie van „dubbele
loyaliteit" omdat „zowel de
kerk als Shell deel uitmaken
van je leven", zoals een van
de aanwezige Shell-werkne
mers het verwoordde. Discus
sies binnen de kerken over
het afstoten van Shell-aande-
len versterkte dit gevoel.
Na de oproep van de Wereld
raad van Kerken veel Shell-
werknemers teleurgesteld wa
ren en het gevoel hadden dat
ze door de kerken onrecht
vaardig werden bejegend, zo
zei Dick Pranger, industrie
pastor in Rotterdam-Euro
poort. De werknemers had
den vooral behoefte aan een
uitspraak van de plaatselijke
kerken, maar die gingen niet
op het probleem in.
Herman Bode, DISK-voorzit-
ter, verklaarde desgevraagd
dat hij vraagtekens zet .bij het
standpunt van Shell dat haar
aanwezigheid in Zuid-Afrika
de afschaffing van apartheid
bevordert. Dit standpunt is al
leen geloofwaardig als Shell
in de nabije toekomst duidelij
ker stappen onderneemt dan
tot dusver.
Bode, voormalig vice-voorzit-
ter van het FNV, pleitte voor
gesprekken van Shell met de
Zuidafrikaanse vakbeweging.
Bij een eventueel vertrek uit
Zuid-Afrika moet Shell over
eenstemming met de vakbe
weging bereiken over de wij
ze waarop dit vertrek Vorm
krijgt. „We moeten het niet
beter willen weten dan de
mensen daar", aldus Bode.
„Het ANC heeft niet gezegd
dat we met onze acties
moeten stoppen."
Hongaarse kardinaal
tijdens bezoek aan
St. Servaas bestolen
DEN HAAG De feestelijke
opening van de St. Servaas-
kerk in Maastricht had voor
de Hongaarse kardinaal Lazlo
een rouwrandje. De kardinaal
was nog geen tien minuten in
de kerk of hij was bestolen.
Met geweld hadden onbeken
den een ruitje van zijn auto
vernield en twee attachékof
fers en een aktetas gestolen
met daarin onder meer een
rijbewijs, paspoort en een aan
tal bijbels. De auto van de
Hongaarse primaat stond in
de directe omgeving van de
St. Servaaskerk geparkeerd.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Babylonlenbroek
J. de Wit, kand. te Elburg. Bedankt
voor Nieuw Stadskanaal D.M. van de
Linde te Hattem -
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Dordrecht drs. A.S.J.
Smilde te Rotterdam: te Winsum-
Obergum drs.L.A.J. Wolthuis te
Monster; te Leek mw.drs.D. Boers-
ma te Raalte, die dit beroep heeft
aangenomen -
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Culemborg M. Vlietstra
te Zeist.
CIDI hekelt
PLO-verklaring
Raad van Kerken
DEN HAAG De verklaring
van de Raad van Kerken,
waarin gepleit wordt voor Ne
derlandse erkenning van de
PLO, is volgens het CIDI on
evenwichtig omdat er geen
enkele kritiek op de PLO
wordt geuit. Verder is de ver
klaring hoogmoedig omdat de
Raad eenzijdig vaststelt dat de
PLO alle Palestijnen verte
genwoordigt.
Het Centrum voor Informatie
en Documentatie Israël
schrijft dit in een brief aan de
Raad van Kerken, die vorige
week een vervolg publiceerde
op een verklaring uit 1979. Zo
wordt nu onder meer gepleit
voor opwaardering van de
status van de PLO-vertegen-
woordiger in ons land, die er
in 1979 nog niet was.
De Raad had, zo schrijft het
CIDI, deze verklaring moeten
aangrijpen om krachtig te
protesteren tegen de wereld
wijde aktie van de PLO tegen
de emigratie van Joden uit de
Sovjetunie. Ook heeft de Raad
nagelaten het Palestijns terro
risme te veroordelen. Overi
gens zijn de Palestijnen zelf
steeds vaker het doelwit van
deze terreurdaden. Sinds het
begin van de intifada zijn
meer dan 200 Palestijnen door
andere Palestijnen vermoord.
Het is verder niet aan de
Raad van Kerken in Neder
land, maar aan de Palestijnen
zelf om in verkiezingen uit te
maken wie hen vertegen
woordigt. Behalve de PLO
zijn er meer Palestijnse orga
nisaties, zoals de Harnas. Zoals
de Raad van Kerken niet alle
christenen in Nederland ver
tegenwoordigt, zo represen
teert de PLO niet alle Pales
tijnen.
Opwaardering van de diplo
matieke status van de PLO is
volgens het CIDI alleen mo
gelijk als Palestina als souve-
reine staat werkelijk bestaat.
Nu is de oproep van de Raad
daartoe slechts politieke pro
paganda voor de PLO.
Tenslotte betreurt het CIDI
dat in de verklaring op geen
enkele wijze de dubbele loya
liteit van de Raad met Israël
en de Palestijnen valt de ont
dekken. „Wat ons opviel was
de eenzijdige solidariteit met
de PLO/'
Barsten in borstwering
HAA
00 uw
p m
OOK de borstwering van Hfet laatste bolwerk van het „ec n °P 1
communisme", Albanië, begint barsten te vertonen. Het 1
dat zich tot nog toe hermetisch van de rest van Europa '&c
sloot en met heel de wereld niets te maken wenste te hebb l
begint langzaam deuren op een kier te zetten, ramen vo itraat
zichtig te openen en de blik op de buitenwereld te richt
De secretaris-generaal van de VN, Javier Perez de Cuel: je0
was eind vorige week op uitnodiging een paar dagen te j
Tirana. Maar dat is noch het eerste, noch het enige tel Jj r
van buitenlandse „glasnost" van de communistische reger i
Albanië.
Na de dood van En ver Hoxha, de communistische dicta
die meer dan veertig jaar met ijzeren hand over Albar-
heerste, begon zijn opvolger Ramiz Alia in 1985 in feite
voorzichtig contact te zoeken met de buitenwereld:
West-Duitsland, Groot-Brittannië, Griekenland en Fr<
rijk. Er werden afspraken gemaakt over vliegverbindii
En Albanese diplomaten verschenen weer op internatioi
conferenties, zoals bijvoorbeeld de Balkanconférentie ti
Griekenland, Bulgarije, Roemenië en
HET jongste en duidelijkste bewijs dat ook de Albai|
communisten de tekenen des tijds weten te verstaan, is e
ter het verzoek toe te mogen treden tot de CVSE, de Coi|
rentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Op z
zelf is die stap een revolutie. Albanië is het enige Europl
land waarvan de handtekening ontbreekt onder de slota
van Helsinki van 31 augustus 1975. Bij die gelegenheid kej
de Albanese leiders van toen misprijzend neer op de Eur<
se landen, die zich volgens Tirana gedwee aan de leiband
ten leiden door de Sovjetunie en de VS, de supermachten
ervan beschuldigd werden een imperialistische, geme riem
schappelijke soevereiniteit over Europa uit te oefenen.
HA
WANNEER Albanië zich nu daadwerkelijk wil inpassen
het Europees diplomatieke concert en wil meewerken
het proces van Europese eenwording, vormt dat een radii
ommekeer met de praktijk van meer dan 40 jaar. Onderte |}Se
ning van de Helsinki-akkoorden en de besluiten van
CVSE-vervolgconferenties zullen grote gevolgen hebl -
voor de interne politiek van Albanië. De bepalingen inz ''S"
de rechten van de mens zijn een regelrechte aantasting
het machtsmonopolie van de (uiteraard communistische)
■gel
he
lidd
banese Arbeiderspartij en voor de totalitaire structuur van
maatschappij.
tij(
ALBANIË sloot in 1967 bijvoorbeeld alle 2169 moskeeën
kerken van het land en riep zich uit een unicum in
wereld tot de eerste atheïstische staat ter wereld. Het li i
overweegt nu de kerken voor godsdienstoefeningen te he
penen. Wanneer de Albanese leiders vastbesloten zijn te
ken met de praktijk van het verleden, die er vooral in
stond het volk arm en dom te houden, dienen ze ook te
seffen dat de uitkomst van dat proces niet veel kan verscl
len van wat de laatste tijd in Oost-Duitsland, Tsjechosloi in rr
kije en andere landen in Oost-Europa allemaal overhoo)
gehaald. Het blijft de vraag of dictator Ramiz Alia en
kameraden uiteindelijk de onvermijdelijke prijs daan
zullen willen betalen.
Brieven graag kort an duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondei
stukken te bekorten
Veronica
Sorry hoor, heër Beinema
(CDA) en mevrouw Van Nieu-
wenhoven (PvdA): Uw boos
heid over de wandaden van
Veronica verbaast mij zeer.
Voor mij als niet-specialist
heeft van het begin af aan
vastgestaan dat Veronique al
leen met daadwerkelijke hulp
(personeel en financieel) van
Veronica (Rob Out) van de
grond kon komen. Naïviteit of
onoplettendheid? Ik kan het
moeilijk beoordelen welke van
beide hier een rol heeft ge
speeld.
H. Buller,
VOORSCHOTEN.
Vals of echt
Jammer dat vergelijkingen
meestal mank gaan, maar bij
al het getwist over 'vals' of
'echt' ten aanzien van schilde
rijen van Frans Hals en Van
Gogh wil ik aan het proces-
Wacker te Berlijn omstreeks
1929 herinneren. De kunst
schilder met dié naam had ui
terst knappe 'echte' Van
Gogh-vervalsingen geprodu
ceerd, die de bekende Neder
landse kunsthistoricus Baart
de la Faille ertoe brachten een
boek te publiceren: 'De valse
Van Goghs', nadat hij deze
werken eerder als originele
had beschouwd. Het hele pro
ces werd destijds breed in de
pers uitgemeten, waarbij het
gevleugelde woord ontstond:
„Deutsche, kauft Deuts
Van Goghs!". De vergelijk ligt
de conclusie wil ik aan de
zer overlaten.
H.M. Cramer,
DEN HAAG.
^er(
Moederdag
Hoeveel moeders zijn het
eens met Moederdag, vr jij0^
Iteke Weeda zich af. Da >n
moeilijk te zeggen, dan zou [es
alle moeders ondervr; gn
moeten worden. Wat mij
treft, voel ik meer voor
mensenrechtendag waarin
mens centraal staat en tot
recht mag komen zelfs het
ongeboren mensenleven,
kind. Waartoe de machtsp
tie van de ouders in het ve
den heeft geleid,
Iteke Weeda, zou volgensk
cijfers incest en mishande
zijn. Wat vind ik dat grol
minderwaardig om dat te
weren. Gehoorzaamheid
kinderen aan het
ouders was en is nodig,
opvoeden tot mondigheid I
in de weg hoeft te staafl.
ouders hadden en hebben
recht en de plicht de kin.de
op verantwoorde wijze op®1
voeden. Overal kan misbi'loc
van gemaakt worden, ook Dnd
gezag en een te grote vrijh 2
!W )S1
ji
IEK
rge
Ook nu nog worden kinde
en kleinkinderen gezien al
kroon op de liefde en het v
van de ouders en terecht. 1
Mevrouw Bitter-Detollenae eg€
DEN HAAG.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon 071-122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaai
per maand 24,85 per maand 25,1
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal t 75,
per jaar f. 284,50 per jaar f. 285,
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatiè en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
