Hein van Berkel 40 jaar
in de ban van orgelcultuur
Ouderen in actie voor kwetsbare leeftijdsgenoten
LANGS
OMWEGEN
Symposium over
gynaecologie
Opleiding voor ziekenverzorgers
verhuist maandag naar Oegstgeest
mei [DEN OMGEVING £eidóe<3ou/UMit dinsdag is mei 1990 pagina 13
VEENDER LOOFT DE HEER OP KLAVIEREN
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
zou willen tegenkomen.
Ik ben bereikbaar via
)\ot ziens
h conducteur schreef op
juni 1988 een bekeuring
[aan een 22-jarige Leid-
Lrouw die reisde zonder
fze in het bezit was van
destijds geen geld had
I een biljet te kopen.
I ik moest per se naar
H and toe. Ik dacht: Ik
ruik maar een leugen-
I om bestwil". „En dat
M vulde kantonrechter
ran Leeuwen aan, „dat
y uw abonnement was
geten. Een dure manier
k reizen is dat".
begreep dat de vrouw
boete niet had kunnen
den omdat ze nooit een
«ptgirokaart had ont-
I gen van jusititie. Die
M gestuurd naar een
es aan de Lange Mare
de verdachte verklaar-
]dat ze daar nooit had
oond. „Ik heb nooit
acceptgirokaart gehad
iat vind ik raar. Als ik
wel had gekregen, dan
ik zonder meer be-
^1", vertelde ze. De
onrechter viel bijna
zijn stoel: „Maar u
toch zelf dat verkeer-
dres opgegeven aan de
lucteur, dan moet u
p[ klagen dat u geen ac-
J ^Igirokaart van ons hebt
^^Xtngen".
vond de vrouw op
beurt ook een onzin-
redenering. „Want",
ze, „ik heb nu toch ook
oproep gekregen om
h. te komen. Ze weten
adres dus wél". Rech-
BVan Leeuwen legde uit
ETldat gegaan was via de
Ngerlijke stand van de
'Teen te Leiden,
cier van justitie C.
|er had haar conclusie
jétrokken. Ze eiste „het
pond", namelijk een
van 75 gulden.
,fcnt dat mevrouw deze
isactie niet heeft ge-
jgen heeft ze geheel aan
(zelf te wijten". Kan-
rechter Van Leeuwen
het daar helemaal
eens.
(chillend reageerden
ïficier en rechter ech-
fop een volgende ver-
bte. Ook die had zon-
kaartje in de trein ge
in. De 23-jarige Rotter-
hmer bleek geen woord
lerlands te kunnen
iken en dus ging Van
juwen over op het En-
Dat ging hem redelijk
af, maar hij kon
[irden zoals acceptgiro
studiefinanciering
bitkering maar moeilijk
(talen. Zijn Engelse zin
waren dus doorspekt
Nederlandse termen.
|officier weigerde om in
Engels haar eis (een
jte van 65 gulden) uit te
iken. Dit omdat het
Serlands de officiële
(rtaal is in de rechtza-
Geduldig vertaalde de
hter de woorden van de
(cier. Nadat hij had uit-
1 dat het nog wel
maanden zou duren
rdat hij de „acceptgiro-
|rt" zou krijgen, had de
jterdammer geen pro-
inen meer met dat be-
De rechter vonniste
form de eis.
m kostte Van Leeuwen
moeite 'om een 23-ja-
Leidenaar te overtui-
De man fietste in de
lege ochtend 'van 8 au-
jtus 1988 met een maat
de Kalvermarkt. Hij
toen een grote beton-
bij zich. Agenten
lurden het tweetal om-
de plaatselijke ver-
ling staat dat het ver
in is om 's nachts met
ekers werktuigen
straat te gaan. De
jeman ging voor het
de kantonrech-
meteen in de verdedi-
wist helemaal
dat dat verboden was
f)vendien was hij heie
niet van plan om er-
een inbraak te ple-
„Maar", reageerde
Leeuwen geduldig, „u
iet toch wel dat het heel
makkelijk is om met een
lonschaar kettingsloten
fietsen door te knip-
De rechter voegde
echter aan toe dat hij
'an uitging dat de Lei-
naar geen verkeerde be
llingen had.
officier achtte het feit
frezen en eiste de „stan-
ïrdboete" van 110 gul-
„Dat kan toch niet",
(»rok de man. Vanwege
slechte financiële om-
mdigheden van de man
'veerde de rechter dat
fit ziens", zei Van Leeu-
p. „Uhh...of niet tot
fc herstelde hij snel-
fckbaar was hij even
■"leten dat hij had ge-
I dat hij was uitgegaan
m de goede bedoelingen
de verdachte.
JANET VAN DIJK
DGB WORDT STICHTING OUDERENWERK
LEIDEN Met de vrij-
willigersdag die morgen
wordt gehouden slaat de
Stichting Ouderenwerk
drie vliegen in één klap.
Er wordt officieel afge
stapt van de naam Stich
ting Dienstencentrum Ge
coördineerd Bejaarden-
werk (DGB) ten gunste
van Stichting Ouderen
werk, daarnaast wordt de
Agendacommissie, een
soort medezeggenschaps
raad, voorgesteld en ten
slotte wordt geprobeerd
ouderen te interesseren
om vrijwilligerswerk voor
leeftijdgenoten te maken.
„En we maken er ook nog een
leuke dag van", voegt voorzit
ter A. Bakker van de Agenda
commissie daaraantoe. De vrij-
willigersdag moet jaarlijks te
rugkeren, georganiseerd door
de oudere vrijwilligers zelf.
Deze activiteit en de instelling
van de Agendacommissie zijn
het gevolg van veranderingen
bij de Stichting Ouderenwerk.
Aanleiding daarvoor was de
nota Ouderenbeleid in Bewe
ging die anderhalf jaar gele
den werd uitgebracht door de
gemeente. Gevolg was een
verandering van prioriteiten
bij het DGB. „Meer nadruk op
coördinatie en advies en min
der op het organiseren van so
ciaal-culturele activiteiten",
aldus J. van Keulen van de
Stichting Ouderenwerk. „Niet
dat de sociaal-culturele activi
teiten in de vergetelheid ra
ken. Daarvoor zorgen de oude
re vrijwilligers".
Die vrijwilligers krijgen een
grotere rol. Van Keulen: „We
hebben in de loop van de tijd
een andere kijk op ouderen
gekregen. Vroeger werd alles
voor ze gedaan. Maar waarom?
Een oudere is niet per defini
tie hulpbehoevend. Oudere is
ook een heel relatief begrip.
Wij hebben grofweg een twee
deling gemaakt: weerbare ou
deren en kwetsbare ouderen".
Geïsoleerd
De weerbare ouderen kunnen
in de filosofie van de Stichting
Ouderenwerk veel doen voor
de kwetsbare ouderen. „Dan
snijdt het mes aan twee kan
ten. De weerbaren kunnen en
willen vaak erg graag van al
les doen voor anderen. Ze blij
ven zelf aktief, betekenen wat
voor anderen en dat geeft veel
bevrediging", méént Van Keu
len. „Het helpt ze ook om niet
geïsoleerd te raken. Daarbij is
het voor de kwetsbare oude
ren heel gunstig dat er oudere
vrijwilligers voor ze aan de
slag gaan. In een rustig tempo
kunnen ze geholpen worden,
zodat ze langer zelfstandig
kunnen blijven wonen en le
ven".
Om de rol van de vrijwilligers
vorm te geven, is een „soort
medezeggenschapsraad" ge
vormd van zeven oudere vrij
willigers: de Agendacommis
sie. Daarin zitten ouderen die
nu al actief zijn bij verschil
lende vormen van hulpverle
ning. De commissie krijgt de
mogelijkheid leden voor het
stichtingsbestuur af te vaardi
gen, praat mee over het beleid
van Ouderenwerk en staat
binnen de stichting naast het
bestuur en de betaalde mede
werkers. Via de Agendacom
missie moeten de vrijwilligers
met elkaar in contact komen.
„We denken aan het instellen
van een blaadje en door het
jaarlijks houden van een vrij-
willigersdag", aldus Bakker.
De eerste vrijwilligersdag, die
morgen vanaf 10.00 uur in de
Regenboog aan de Watermo
len 1 wordt gehouden, is een
speciale. J. van Keulen vertelt
over de verandering van DGB
naar Stichting Ouderenwerk.
Ook wordt het reglement van
de Agendacommissie gepre
senteerd en kunnen vrijwilli
gers met de commissie kennis
maken. Bovendien is het de
bedoeling dat er veel ouderen
zich als vrijwilliger aanmel
den, want de vraag naar hulp
is nog steeds groter dan het
aanbod. „Maar we gaan ook
leuke dingen doen meldt
Bakker. Zo is er een lunch in
de vorm van een koud buffet,
treedt trio Nostalgia op met
liedjes en conferences en ver
zorgt damesorkest Musika een
optreden.
NOORDWIJK Zin en
onzin van routinehande
lingen in de gynaecologi
sche chirurgie worden
donderdag en vrijdag be
sproken tijdens een twee
daags symposium in
Noordwijk. Dan presen
teert ook de Stichting Co
bra Research zich in Hotel
Oranje.
De stichting is een samen
werkingsverband vah vier
ziekenhuizen op het gebied
van wetenschappelijk gynae
cologisch onderzoek. De aca
demische ziekenhuizen van
Rotterdam en Leiden en de
Haagse ziekenhuizen Leyen-
burg en Westeinde bundelen
hiervoor al sinds enige tijd
hun krachten.
Tijdens deze zogeheten Co-
bradagen komen nieuwe ont
wikkelingen op gynaecolo
gisch chirurgisch gebied aan
de orde. Bijvoorbeeld moder
ne behandelmethoden die in
de plaats kunnen komen
voor het verwijderen van de
baarmoeder, of gynaecologen
die zelf borstafwijkingen be
handelen in plaats van alge
meen chirurgen. Gesproken
wordt ook over chirurgisch
handelen dat is ingeslepen
door opleidingstraditie en
persoonlijke voorkeur. Zo
worden in veel ziekenhuizen
nog steeds de eierstokken
met de baarmoeder verwij
derd, hoewel medisch gezien
voor het eerste geen aanlei
ding bestaat.
Kantoor EWR in
Voorschoten
wordt gesloten
VOORSCHOTEN Het
Voorschotense kantoor van de
N.V. Energie-en Watervoor
ziening Rijnland (EWR) zal
eind deze maand of de komen
de maand worden gesloten. De
Voorschotenaren kunnen dan
alleen nog terecht bij het kan
toor van de EWR in Katwijk.
De meeste vragen zullen tele
fonisch afgehandeld kunnen
worden. Mensen die slecht ter
been zijn kunnen, als hun
vraag telefonisch niet kan
worden beantwoord, worden
bezocht door een medewerker
van het energiebedrijf.
Volgens de EWR functioneert
het kantoortje in Voorschoten
niet goed. Men moet voor
elektriciteit, water en gas op
verschillende tijdstippen naar
het kantoor. De sluiting onder
deel van de bezuinigingsmaat
regelen van het bedrijf. De ge
meente Voorschoten heeft zich
bij de sluiting neergelegd on
der voorwaarde dat de EWR
zich soepel opstelt bij het af
handelen van klanten.
OEGSTGEEST De Centrale
Opleiding Ziekenverzorgen
den verhuist maandag van de
Vestestraat in Leiden naar de
Pieter de Hooghlaan 2 in
Oegstgeest. De opleiding, die
vanaf dat moment het Oplei
dingsinstituut Poelweyde heet
wordt ondergebracht in het
gebouw van de voormalige
Oudenhofschool. Dat gebouw
is gerenoveerd en uitgebreid
en bevat nu elf theorielokalen,
twee praktijklokalen, video-
ruimte en verschillende staf-
kamers. Daardoor kan de in
stelling nu heel wat beter uit
de voeten. Het opleidingsinsti
tuut verzorgt de theoretische
opleiding tot ziekenverzorgen
de. Dat gebeurt in samenwer
king met de verpleeghuizen in
de regio. Poelweyde is vanaf
21 mei bereikbaar via 071-
153043.
Tennispaviljoen voor Adegeest
Het nieuwe tennispaviljoen van tennispark Adegeest in Voor
schoten (foto) wordt op zondag om 15.00 uur officieel geopend
door burgemeester mr. P. Cannegieter. Daarmee is het tennis
park aan de De Ruytersingel, dat een jaar geleden officieel in ge
bruik werd genomen, compleet. Het park bevat acht seniorenba-
nen, twee jeugdbanen en twee oefenkooien. Er zijn momenteel
750 gebruikers. FOTO pr
[door
[Ton
Pieters
gen we een Gregoriaanse mis.
Liever geen drumstel. Maar
schrijf dat nou in hemelsnaam
niet op, want dan krijg ik last
met pastoor Mussert, met wie
ik het overigens erg goed kan
vinden. Net zoals ik fijn kan
samenwerken met dirigent
Wim van Beek, na 35 jaar
werken met Gerard Kuipers
in de „Presentatie". Er is een
goeie, gezellige sfeer in het
koor en we onderhouden de
beste contacten met elkaar. Ik
repeteer graag met ze".
Het is een hele onrust als je zo
creatief bent. Achter in de
tuin bij Do en Hein staat een
spaarzaam bevolkte volière.
Daarvoor schilderde Hein van
Berkel, als Veense „Mesdag",
een achtergrond, een panora
ma van Hollands boeiend,
bloeiend polderlandschap,
met in de lucht een Flying
Dutchman op weg naar
Schiphol. De vijver met goud
vissen is inmiddels leegge
roofd door gretige reigers,
maar er zijn in elk geval nog
wat salamandertjes waar die
grijze ouwe mannetjesvogels
met hun natte kuif niet van
houden.
In elk geval heeft Hein van
Berkel, die hobbyist is geble
ven, een zit van 40 jaar achter
de rug en hij houdt voet bij
stuk: „Het moet een beetje
melodieus zijn en gemakkelijk
in het gehoor liggen". Het ge
zamenlijk koor kan zich in
die opvatting vinden en zo
ademt alles nog steeds de
sfeer van die kleine Hein van
Berkel. Volgende week zon
dag kunnen we dat nog eens
ervaren, als Hein van Berkels
jubileummis op vleugels van
zijn eigen muziek de „St.Jaco
bus de Meerdere" wordt bin
nengevoerd om geestelijk
voedsel te zijn voor het Oude
Weteringse kerkvolk. Vraag
niet hoe Hein het allemaal ge
daan heeft. „Voorlopig kan ik
vooruit, als de gezondheid
goed blijft. Iets wat je graag
doet geef je niet zo gauw op".
Het voornaamste is dat hij het
er op heeft zitten. Gloria,
Laus en Honor tibi sit..."
Als het aan Hein van Berkel
lag liet hij de beker aan zich
voorbij gaan. Een huldiging is
wel zowat het laatste waarop
hij zit te wachten. Maar Hein
komt er niet onderuit. Zondag
27 mei is hij jubilaris, of hij
wil of niet. Dan gaat de paro
chie en koorgemeenschap van
Sint Jacobus de Meerdere in
de Meerkreuk van Oude We
tering vieren dat Hein van
Berkel (72) veertig jaar lang
de kerkelijke liturgie met or
gelspel heeft opgeluisterd;
niet slechts in de Meerkreuk,
maar ook in andere Alkema-
dese kerken die aan zijn
klankrijke zorgen waren toe
vertrouwd. Om half elf is de
Hoogmis ter zijner intentie.
Dan zingt „zijn" gemengd
koor van toegewijde dames en
heren Heins eigen latijnse
Missa Cecilia.
Hein zal dan niet, zoals een
echte jubilaris betaamt, voor
aan in de bank zitten met
vrouw en kinderen. O nee,
daar krijg je Van Berkel van
z'n leven niet. Als hij er dan
toch aan moet geloven, dén in
volledige functie aan het or
gelfront. „Die Mis speel ik
zelf. Dat laat ik niet aan een
gastorganist over. Het is al erg
genoeg dat ik in het zonnetje
gezet moet worden. Maar ja,
men wil dat nu eenmaal".
Hein van Berkel, met ver
zorgde grijze kuif, heeft niets
weg van een feestvarken. „Ik
heb een hekel aan al die poes
pas; doe maar gewoon", zo is
zijn echt Veense mentaliteit.
Eigenlijk is het zo, dat hij al
leen afkerig is van al het pu
blicistische lofgeklater. Hij
wil het allemaal heus wel we
ten, als het maar niet in die
krant moet. „Ik heb een gloei
ende hekel aan al die poes
pas", zei hij jaren geleden al,
toen enkele missen van zijn
hand aan het volk Gods en al
lerlei korenbestanden gepre
senteerd werden. „Over het
verleden wil ik helemaal niet
praten". Maar in zijn gouden
hartje bewaart hij toch wel
dierbare herinneringen die
„gevierd" worden in zijn ei
gen kamertje bij de Van Ber
kels aan de Berkenweg in de
Veen. Daar staat een hoogst
origineel Hammond-orgel,
waar Hein bijzonder trots op
071-122244.
Hein van Berkel: „Voorlopig kï
is en dat nog steeds de
schoonste en krachtigste ak
koorden voortbrengt: „Daar
kunnen die elektronische din
gen van tegenwoordig ge
woon niet aan tippen"*.
Ken je ze nog?"
Aan de muur een portretten
galerij. „Ken je ze nog?",
vraagt Hein quasi terloops.
Jawel, daar heb je die orgel
prominenten van de lichte
toets: de onvergetelijke Cor
Steijn of Stein, en de grijze
leeuw van het bioscooporgel,
Bernard Drukker, volgeling
van de fameuze Engelse Regi
nald Dickson op het BBC-or-
gel.
„En ken je deze jongeman
nog?" Wel zeker, dat is het
knaapjé Willy Alberti. Keurig
in een colbertkostuum uit de
jaren '50. Hein van Berkel
heeft zo z'n reminiscenties.
Maar hij wil er niet meer over
i ik nog even vooruit".
praten. Ook niet over de tijd
dat hij in het amusementgen
re bezig was en Valses Muset
tes Paris en Automne,
„apachen-muziek" produ
ceerde voor een muziekuitge
verij. Dat waren Heins stoute
en wilde jaren, „en dat weet
iedereen allang". Het gaat nu
om de kerk en de bijbehoren
de koor- en orgelklanken.
Of Hein nog wat uit het ver-,
leden van zijn 40 jaren orgel
spel kan opdiepen?, vraag ik
hem bij gelegenheid van zijn
jubileren. Van Berkel duikt
ergens in zijn „archief": een
grote enveloppe vol ongeda
teerde knipsels en program
ma's. Hij zoekt zich rot in die
stapel met flarden van herin
neringen. „Ik bewaar alles",
zegt hij zoekend, „Maar je
hebt er niets aan als je iets wil
vinden".
We zoeken naar hoogtepun
ten in Van Berkels kerkelijke
carrière. Daar heb je de Ceci
lia Mis. „Z'n eerste Mis en de
mooiste", zegt Heins vrouw
Do die haar Pappenheimer
goed kent; „ja, Latijn hè!".
Voor sopraan, alt en bas. Dat
was in '76, veertien jaar gele
den. Daarna kwamen er nog
drie „Hollandse" missen. Hein
van Berkel: „Die worden in
ongeveer 25 parochies in de
hele regio in het westen, Bol
len-, Rijn- en Veenstreek, nog
gezongen. M'n laatste, de Mis
sa van Onze Lieve Vrouw
Geboorte, zal nu een jaartje
oud zijn. Ik heb er ook een
jaar op gewerkt, na ingevin
gen en blijmoedige stemmen
in m'n binnenste. Tweestem
mig en tegelijk voor volks
zang. Zeg maar volkszang met
begeleiding. Die Mis doet het
niet erg, ondanks alle tamtam
die jullie er nog in de krant
voor gemaakt hebben. Ik vind
hem zelf ook niet zo geweldig.
FOTO: HENK VAN DEN ENDE
Die andere, die zijn veel
mooier, en die Latijnse is zelfs
pittig, een beetje moeilijker".
Dat is een aardig criterium,
vind ik.
Overspannen
„Ik was als jongeling destijds
bij de (Maria) congregatie. Ik
zal een jaar of 18, 19 geweest
zijn. Toen speelde ik daar al
als organist in de oude Sint
Petrus' Banden in de Veen.
Los vast. Later werd het de
Maria Presentatie, in de nood
kerk zelfs, die oude inmakerij
van Piet de Jong. In '51 speel
de ik in de nieuwe kerk. Ik
was toen de vaste organist,
maar ik deed toen ook de Ja
cobus de Meerdere erbij: twee
koren en twee orgels. Met
hoogtijden had je geen eens
tijd om een kopje koffie ertus
sen door te drinken. Dat werd
te veel. De dokter zei ook al:
Hein, doe het maar wat kal
mer aan. Ik was een beetje
overspannen geraakt. Toen
heb ik gekozen voor de Oude
Wetering. Door de week is
het ook veel spelen in de om
geving, als „nood", en als er
geen andere organist voor
handen is".
„Ik heb van alles gedaan, wat
heb ik eigenlijk niet gedaan?
Ook piano- en orgelles gege
ven. Was semi-musicus. Ik
ben ook vanaf '46 gediplo
meerd pedicure geweest. Nee,
dat doe ik niet meer, ik heb
nog een doodenkel klantje".
Ik sta op het punt, mijn eigen
zorgelijke, ingegroeide en van
allerlei andere vreemde struc
turen voorziene teennagels
hem in zijn welwillende, ver
zorgende aandacht aan te be
velen. Maar ik zie daar maar
vanaf, wetend dat Hein nog
slechts oog en oor heeft voor
de lof des Heren die in psalm
150 grote hoogten bereikt en,
muzikaal, allesomvattend is.
Het gaat bij Hein van Berkel
we zien op de televisie een
gedeelte van de inwijdings
plechtigheden van de Maas
trichtse Servaas-basiliek en
Hein neuriet een tijdje het Of
fertorium mee: „Prachtig is
dat" om de kerk en derzel-
ver muziek, „de rest is niet
nodig", vindt Hein, die op het
klavier „geënt" werd door
„onze Jan van der Meer" en
Leidse organist Bram Martijn,
en die ooit harmonieleer stu
deerde en zich daardoor kon
toeleggen op het schrijven
van Missen. En dat is hem
uitstekend afgegaan. Een jaar
tje geleden bekroop hem nog
de lust om „een Ave Maria te
proberen" Maar toen had hij
er niet zoveel puf in en op het
moment is die puf er ook niet.
Wat dat betreft is het dus
maar afwachten. Wellicht
komt er nog eens een nieuwe
inspiratie die zijn vroom en
muzikaal gemoed zal treffen.
Gregoriaans
„Ik vind de Latijnse kerkmu
ziek, het Gregoriaans, nog
steeds mooi. Elke maand zin-
