LLapmiddelen Gorbatsjov levensgevaarlijk"
m
Roemeense president populair
^ondanks communistisch verleden
kÏÏ
IE:
Bouw aan
Eurotunnel
na zesde
ongeluk
stilgelegd
Bush: Chemische wapens moeten de wereld uit
UITENLAND
CcidócSoUAXMlt
DONDERDAG 10 MEI 1990 PAGINA 5
ulpverleners
rij in Liberia
c gec ei
rUSSEL Drie westerse
jlpverleners die een week
leden door Liberiaanse re-
werden ontvoerd, zijn
Ivoorkust weer vrijgela-
zo heeft Artsen Zonder
[Trenzen bekendgemaakt.
Amerikaan David Kelley,
Westduitser Werner Will
de Belg Ludo Pichrist
■rden op 1 mei ontvoerd
de Liberiaans-Guinese
>ns waar zij voorzieningen
vluchtelingen inspee
lden.
die d Hen
n Mos
ken
t Beaifei
ja m
va er(
Kohl bekogeld
met eieren en
tomaten
DÜSSELDORF Bondskan-
selier Helmut Kohl is gisteren
met tomaten, eieren en aard
appels bekogeld tijdens een
verkiezingstoespraak in Düs-
seldorf, de hoofdstad van de
Westduitse deelstaat Nord-
rheinwestfalen waar zondag
verkiezingen worden gehou
den. In een luid fluitconcert
in de zaal zaten meer dan
vijfduizend toeschouwers
maakte Kohl zijn toespraak af.
De politie heeft in totaal vier
personen aangehouden.
Hongaarse oppositie
wil uit Warschau Pact
BUDAPEST De belangrijkste
oppositiepartij in Hongarije heeft
het parlement gisteren opgeroe
pen een besluit uit 1956 om uit
het Warschau Pact te treden op
nieuw te bekrachtigen. Dat be
sluit van de toenmalige regering
van Imre Nagy was de aanleiding
voor de Sovjetinval in Hongarije.
De beoogde premier van Honga
rije, de conservatieve Jozsef An-
tall, die waarschijnlijk nog deze
maand een regering zal forme
ren, verklaarde onlangs echter
het niet nodig te vinden dat Hon
garije het militaire bondgenoot
schap verlaat.
De Klerk in Parijs
Zuid-Afrika's president
Frederik de Klerk is gis
teren met zijn vrouw en
minister van buitenland
se zaken Pik Botha in
Parijs aangekomen voor
een tweedaags bezoek
aan Frankrijk. De Klerk
zal besprekingen voeren
met zijn Franse collega
Franpois Mitterrand en
premier Michel Rocard.
Het is voor het eerst
sinds 1961, toen de Re
publiek Zuid-Afrika
werd uitgeroepen, dat
staatshoofden van bei
de landen elkaar ont
moeten.
FOTO: AP
Botsingen in Zuid-Korea
SEOUL Meer dan 20.000 studenten hebben gis
teren en vandaag in Seoul en andere Zuidko-
reaanse steden gedemonstreerd tegen de nieuwe
regeringspartij DLP en haar voorzitter Roh Tae
Woo die zij als „dictatoriaal en ondemocratisch"
omschrijven. In de hoofdstad kwam het tot grote
botsingen met de oproerpolitie. De protesten heb
ben deels een anti-Amerikaans karakter. De stu
denten staken het Amerikaanse cultuurcentrum
in Seoul in brand.
Zij menen dat de Amerikaanse ambassadeur in
Seoul, een voormalige CIA-agent, het brein is
achter een complot om met de nieuwe DLP de
macht in Zuid-Korea tot 1993 in conservatieve
handen te houden. De Zuidkoreaanse minister
van Justitie heeft een nog harder optreden van de
politie aangekondigd om de gewelddadige studen
tenprotesten tegen te gaan.
Russische parlementariër joeri afanasjev:
n is in
loor di
Uie ei
warei
"bij ge
in he HSTERDAM Het
Wattsrote Rijk van de Sovjet-
Stones nie, dat op het punt staat
et wapontaan en gewelddadig
iwintij in onder te gaan, moet
jrvangen worden door
in bondgenootschap van
nafhankelijke, met el-
in eeiaar bevriende staten,
s. Eei orbatsjov houdt de ont-
'a fikkeling in die richting
""ge,!gen en leidt zijn land
»meni ®armee rechtstreeks naar
menie ïarchie en burgeroorlog,
en w(
da lleen de progressieve opposi-
Da t kan de perestrojka nog red-
ichter en, maar dan moet zij zich
ise re d verenigen. Met die bood-
hap traden de prominente
;ische parlementariër Joeri
asjev en de Amerikaanse
^^ogleraar Peter Reddaway
iren in het voetspoor van
ndrei Sacharov' op het acht-
t hele t Sacharov-congres, dat tot
s-tuin-1 met vandaag in Amsterdam
ordt gehouden,
ii fanasjev is directeur van het
'n Ne-^tituut voor Archief en Ge
leder- hiedenis in Moskou, maar is
men- ikender omdat hij e
n za ijvende krachten is achter
t democratische oppositie te-
;amer- !n Michael Gorbatsjov. Hij is
it ma- ce-voorzitter van de Interre-
Het onale Groep in het Sovjet-
;r dement (de groep waarin de
e Ka- -ogressieve afgevaardigden
)en i) jch verenigd hebben), vice-
over oorzitter van de stichting
en ty
t zijn
verl
n hfi
JV
ntbr
nap
ussi
Kan;
Duspm
n ja;
in een
ik in
ie, het j:
h,e! li'
ïjuicht.
gee«oi
aerni-
wape-
Scil-
ifhan-
;earch
er
Zet
'Memorial', die de slachtoffers
van Stalin verenigt, en één
van de leiders van de Sovjet-
Amerikaanse vereniging. En
hij is somber. Terwijl Gorbatj-
sov 'steeds rechtser' wordt,
dreigt de losgeslagen Sovjetu
nie de afgrond in te denderen,
zegt hij.
„Het laatste jaar van zijn leven
kwam onze inspirator Andrei
Sacharov tot de conclusie dat
het huidige leiderschap van de
Sovjetunie niet in staat was de
problemen van het land op te
lossen, en die conclusie heeft
hij ook uitgedragen", aldus Af
anasjev, die uit zijn hoofd
sprak, omdat hij zijn toespraak
in Moskou had laten liggen.
„Het communisme stort overal
op de wereld ineen, maar Gor
batsjov probeert de basisprin
cipes ervan overeind te hou
den. Volgens de oude commu
nistische traditie beschouwt
zijn regering zich als een
macht die de wijsheid wel de
gelijk in pacht heeft. Tot een
dialoog met de oppositie is hij
niet bereid, dat bewijst hij wel
met zijn houding ten opzichte
van de Baltische staten. Gor
batsjov ervaart de linkse en
rechtse oppositie beide als te
genstanders van zijn hervor
mingen en daaraan doet hij,
aldus Afanasjev, volstrekt
verkeerd. „Links en rechts
zijn niet twee verschillende
poses van hetzelfde, maar to
taal verschillende stromin
gen".
Vier sprekers gistermorgen bijeen voor aanvang van het achtste Sacharov Congres in het Tropen
instituut in Amsterdam. V.l.n.r. Onno Ruding, hoofdredacteur Adam Michnik van de Gazeta Wy-
boreza uit Polen, mensenrechten-voorvechter Mart Niklus uit Estland en Joeri Afanasjev.
FOTO: ANP
Niet voldoende
Rechts probeert tegen alle ver
anderingen in te zwemmen,
links daarentegen trekt de lijn
door die Gorbatsjov vijf jaar
geleden heeft uitgezet, conse
quent en dus, volgens Afanas
jev, radicaal. „In het algemeen
is iedereen links van Gorbats
jov het er over eens dat het
niet voldoende is het huis een
ander kleurtje te geven. Nee,
het huis moet vervangen wor
den". Volgens Afanasjev is dat
de enige remedie voor de Sov
jetunie. De lapmiddelen die
Gorbatsjov toepast acht hij
volmaakt onvoldoende en le
vensgevaarlijk. „Gorbatsjov
heeft nog steeds niet begrepen
dat het Sovjet-Rijk geen toe
komst meer heeft. Hij probeert
te redden wat niet meer te
redden is, past de oude metho
den van de commando-politiek
toe. Dat is de belangrijkste
oorzaak van de spanning in de
Sovjetunie. Het rijk zou gecon
troleerd ontmanteld moeten
worden, dat is de enige reme
die. Alleen dan kan een bond
genootschap ontstaan, waar
van onafhankelijke, bevriende
staten op vrijwillige basis lid
worden".
Afanasjev noemt Gorbatsjovs
regering dé destabiliserende
factor in de Sovjetunie. Tege
lijkertijd moet hij de Sovjet
leider nageven dat deze een
succesvol 'verdeel en heers'-
beleid voert; de oppositie is
versnipperd en mist derhalve
kracht. Het komt erop aan dat
de oppositie een 'alliantie'
vormt, anders is ze het niet
waard oppositie te heten. En
^ls de oppositie, de linkse wel
te verstaan, erin zou slagen de
macht over te nemen? „Dan
zal blijken dat de regering van
Gorbatjsov de introductie van
de perestrojka heeft verzorgd
en dat de werkelijke perestroj
ka daarna kwam".
Burgeroorlog
Prof. Peter Reddaway, hoogle
raar aan de George Washing
ton Universiteit en ooit ver
bonden .aan de universiteit
van Moskou, deelt de analyse
van Afanasjev, maar hij durft
nauwelijks te hopen op een de
mocratische periode na Gor
batsjov. „Daarvoor zijn op dit
moment te veel sterke en te
gengestelde krachten werk
zaam". Volgens Reddaway ste
vent de Sovjetunie eerder af
op anarchie en burgeroorlog
dan op democratie. Hij citeert
een opiniepeiling waaruit zou
blijken dat de partij bij verkie
zingen niet meer dan vier pro
cent van de stemmen zou krij
gen. Hij constateert dat de po
pulariteit en autoriteit van
Gorbatsjov almaar verder af
nemen en ontwaart dan een
land dat geteisterd wordt door
criminaliteit en geweld, een
land waarin burgers van de
ene republiek (Azerbeidzjan)
die van de andere (Armenië)
nu al maanden afgesneden
houden van alle voedseltoe-
voer. Gorbatsjov heeft zijn ge
zag verloren, iedereen doet
wat goed is in zijn eigen ogen;
het collectieve belang, dat van
de samenleving, wordt door
niemand meer behartigd. Gor
batsjov probeert wel de bevol
king voor zich te winnen, al
dus Reddaway, maar hij slaagt
daar niet in. Op het marxisme-
leninisme kan hij zich niet be
roepen, dat heeft afgedaan.
Van de kerken hoeft hij het
niet te verwachten, die hebben
te veel onder het communisme
geleden. De nationalisten steu
nen hem ook niet, die zien in
hem te veel een niet-religieu-
ze, verwesterste politicus. Die
genen die op zoek zijn naar
een sterke leider, slaan Gor
batsjov over; hij heeft al te
zeer bewezen eerder zwak dan
sterk te zijn. En onder de com
munistische afgevaardigden ia
zijn aanhang ook al tanende.
Stemde in 1989 nog 96 procent
voor hem als voorzitter van de
Opperste Sovjet, dit jaar steun
de nog maar 59 procent hem
als presidentskandidaat. Red
daway concludeert dat Gor
batsjov weliswaar de Sovjetu
nie uit de 'nachtmerrie van
het communisme' heeft geleid,
maar dat hij niet in staat is zijn
land te brengen binnen de rea
liteit van de parlementaire de
mocratie. De kansen daarop
lijken te bezwijken onder de
spanning die óók door Gor
batsjov is vrijgekomen en die,
aldus Reddaway, dreigt te lei
den tot „gewapende coups, re
volutie, of zelfs burgeroorlog".
STEVO AKKERMAN
(Van onze correspondent
Gert van Wijland)
LOIEST Wat zijn po-
tieke tegenstanders ook
an de huidige president
an Roemenië mogen zeg
en, één ding kunnen ze
iet ontkennen: Ion Ilies-
u mag zich in een grote
ipulariteit onder het
olk verheugen en maakt
e, erreweg de meeste kans
de eerste vrijgekozen
iaijiresident na de revolutie
worden,
lat bleek bijvoorbeeld gister-
iddag nog eens overduidelijk
een campagnebijeenkomst
het industriestadje Ploiest,
'aar de leider van het Front
Nationale Redding door
lim 20.000 mensen werd toe-
Het duurde minuten-
ing voordat de president zich
ildoende verstaanbaar wist
maken om de met bloemen,
laggen en spandoeken zwaai-
nde mensen toe te kunnen
preken.
-angs de invalswegen stonden
'iswaar anti-Frontdemon-
ten op de president te.
achten, maar op de een of
idere manier wist hij onge-
inderd in het centrum te ko
len, om na de manifestatie
ven snel en ongezien weer te
ertrekken. Het gerucht ging
an ook dat hij per helikopter
'as aan- en afgevlogen,
laar dat is nu precies wat de
ppositie tegen heeft op de
en lanier van campagne voeren
ie Iliescu erop nahoudt: het
ront heeft geld, politieke er-
aring en kader genoeg om
en professionele verkiezings-
trijd te voeren. Bij het ge-
ruik van een helikopter ste
en de karige middelen van
oppositie mager af. Temeer
lar Iliescu behalve de partij-
*52!
001 irante
Ion llliescu
infrastructuur ook de tv onder
direct gezag van de regering
heeft geplaatst.
Toch wees hij gisteren elke
aanval van de oppositie, als
zou hij misbruik maken van
zijn positie als regeringsleider,
zelfverzekerd van de hand. De
demonstranten die nu al meer
dan twee weken tegen zijn
bewind protesteren, „worden
gemanipuleerd door de overi
ge politieke partijen", zo stelde
hij. Ook riep hij de Boerenpar
tij, die „nu ineens om uitstel
van de verkiezingen eist", op
zich -te herinneren dat ook
deze partij via overleg de ge
kozen datum mede bepaald
heeft. Volgens' Iliescu moeten
ze nu niet terugkrabbelen nu
ze zien dat hij zelf zo populair
Toch voorsprong
Een paar zinnen later onder
streepte hij echter tegen wil en
dank dat hij als regeringslei
der wel degelijk een voor-
FOTO: AP
sprong lijkt te hebben op de
oppositie. „De tegenstanders
van het Front moeten zich re
aliseren dat ze deze kritiek al
leen maar kunnen uiten omdat
wij dat toestaan". Oppositie bij
de gratie van het Front, maar
de bevolking van Ploiest
juichte er niet minder hard
om: „Iliescu, we stemmen alle
maal op jou, zodat de boeven
en werkschuwen in hun woe
de zullen stikken", klonk het
uit vele kelen.
De mensen zien Iliescu als de
held van de revolutie, de red
der van Roemenië en als de
enige met voldoende visie om
het land te leiden. Vergeten is
schijnbaar het communistische
verleden van de man, die ooit
- zij het lang geleden en voor
korte duur - getipt werd als
de opvolger van Ceaucescu.
Zelfs de door demonstranten
en zijn politieke tegenstanders
verspreide foto's waarop Ilies
cu een genoeglijk partijtje ten
nis speelt met de voormalige
Tegenkandidaten
bereid zich
met Iliescu terug
te trekken
BUKAREST De beide
oppositiekandidaten voor
het Roemeense president
schap hebben verklaard
zich te willen terugtrek
ken als Ion Iliescu, de
kandidaat van het rege
rende Front voor Nationa
le Redding, hetzelfde doet.
Ion Ratiu van de Nationa
le Boerenpartij verklaarde
dit gisteravond voor de te
levisie, nadat eerder op de
dag Radu Campeanu van
de liberale partij eenzelfde
aanbod had gedaan. De
oppositiekandidaten willen
bereiken dat de presi
dentsverkiezingen van 20
mei worden uitgesteld,
omdat die vroege datum in
het voordeel van het rege
rende Front werkt. Presi
dent Iliescu zal zaterdag
een nieuw gesprek hebben
met leden van de oppositie
die het universiteitsplein
in Bukarest al achttien da
gen onafgebroken bezet
houden.
dictator lijken zijn populariteit
niet te schaden.
Zoals een van de aanwezigen
op het plein in Ploiest het uit
drukte: „Het kan me niet sche
len dat hij communist was, het
gaat erom wat hij doet en al
gedaan heeft na de revolutie".
Van het argument dat Iliescu
nog alleen zo populair is omdat
hij via de tv campagne kan be
drijven, begrijpt de vrouw
niets. „We zien het Front veel
minder op tv dan de andere
partijen. Hoe kunnen de de
monstranten daar nu over kla
gen?". Dat het Front ook maar
een van de tachtig aan de ver
kiezingen deelnemende partij
en is, doet volgens haar niets
af aan het feit dat Iliescu meer
op de televisie zou moeten ko
men.
Parade van de victorie
Het Rode Leger marcheert over het Rode Plein ter viering van de Dag van de Overwinning. Giste
ren was het precies 45 jaar geleden dat het Sovjet-leger nazi-Duitsland tot capitulatie dwong.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Roger Simons)
DOVER Billy Cartman
zal pas worden begraven
als het Engelse gerecht
nauwkeurig heeft onder
zocht hoe en waarom hij
begin deze week aan zijn
einde is gekomen. Tot die
tijd wordt de bouw van de
Kanaaltunnel aan Engelse
zijde tijdelijk stilgelegd.
Billy (33, vader van drie
kinderen) werkte als voe
ger bij Eurotunnel in Do
ver. Een loodzware ma
chine heeft hem verplet
terd.
Cartman is al het zesde dode
lijke slachtoffer in achttien
maanden aan de Engelse zijde
van het Kanaal. De Fransen
betreuren nog maar één dode.
„Er zijn twee redenen voor dit
grote verschil", zeggen de tun
nelgravers. „In de eerste plaats
werken aan Engelse zijde bijna
zevenduizend arbeiders, ter
wijl de Franse helft van
Transmanche Link bijna de
helft minder werkkrachten
heeft. Bovendien - en dat is
wel het ergste - nemen onze
bazen het doorgaans niet erg
nauw met de veiligheidsvoor
schriften. De bazen bekomme
ren zich nog alleen om snel
heid". zeggen ze, „want elke
dag die de tunnelgraverij extra
in beslag neemt, kost een for
tuin".
Transmanche Link in Londen
ontkent natuurlijk dat onder
het Kanaal te weinig rekening
wordt gehouden met de veilig
heidsvoorschriften. „Alles is er
prima in orde", zegt een
woordvoerder. „Wij beschik
ken over een perfect waar
schuwingssysteem voor brand,
ongelukken en onvoorziene
gebeurtenissen".
Achterstand
De snelheidswedstrijd onder
het Kanaal is onder meer een
gevolg van de hooglopende ru
zie tussen de Britse vleugel
van Transmanche Link en de
vijf Britse aannemers over de
almaar stijgende kosten van de
tunnelconstructie. Transman
che zelf staat onder druk van
de Eurotunnelmaatschappij,
die eigenares is van de hele
santekraam. Vooral aan de
Engelse zijde van het Kanaal
valt nogal wat achterstand in
te lopen. Het ziet er dan ook
naar uit, dat de Eurotunnel
ten vroegste eind 1993 in ge
bruik zal kunnen worden ge
nomen. De oorspronkelijke
streefdatum was mei 1993.
De tunnelgravers vertellen dat
het onder het Kanaal hoofdza
kelijk aankomt op tempo. Bei
de diensttunnels zijn maar vijf
meter breed. Er komt geregeld
een miniatuurtrein doorheen,
geladen met materiaal of met
weggeboord krijt en zand dat
moet worden afgevoerd. Om
hem te laten passeren dienen
de aanwezige arbeiders te gaan
liggen op banken die zijn be
vestigd aan de wanden van de
tunnel. Vanwege het slechte
zicht merken zij vaak pas op
het laatste moment dat de
trein op komst is. Terwijl hij
voorbijrijdt, blijft tussen de ar
beiders en de treinwagens
maar een ruimte over van
nauwelijks dertig centimeter.
Toch zijn er maar weinig tun
nelgravers die klagen over de
ontoereikende veiligheids
voorzieningen. Want wie dat
doet, wordt bedreigd met
strafmaatregelen of krijgt een
andere taak toegewezen, door
gaans met een fors verlies van
loon.
China laat groep
dissidenten vrij
PEKING China heeft 211
gevangenen vrijgelaten die vo
rig jaar betrokken zijn geweest
bij de op een' bloedbad uitgelo
pen pro-democratische demon
straties op het Plein van de
Hemelse Vrede. Onder hen is
een aantal vooraanstaande dis
sidenten. De gevangenen, die
zijn vrijgelaten nadat de on
derzoeken naar hun activitei
ten waren afgerond, zijn mild
behandeld, zo meldde Peking.
Indien zij „hun kwalijke prak
tijken" voortzetten en geen be
rouw tonen over „hun crimi
nele activiteiten", lopen zij
echter alsnog het risico strenge
straffen te krijgen. Het westen
heeft China vanwege haar po
litieke gevangenen herhaalde
lijk veroordeeld.
90 Rob voelt een hevige schok. Alles draait om hem heen. nog niet. Eindelijk komt Rob weer tot zichzelf, maar wanneer hij
lij bemerkt, dat hij zijn bewustzijn verliest, maar ziet nog, dat naar zijn hand kijkt bemerkt hij, dat hij nu de degen helemaal in
Prof. Prudon toesnelt om de stroom uit te schakelen. Rob is ech- zijn hand houdt. En in welke omgeving is hij verzeild geraakt?
«r wel in staat zich te bewegen en houdt het gevest vastge- Het lijkt zowaar wel een scheepskajuit! Rob doet een paar stap-
<lemd. Prudon haalt vliegensvlug een handle over, maar de mi- pen naar voren en deinst dan verschrikt terug. Daar staat een
crogolven hebben haar werk reeds gedaan...Welke uitwerking zij bed en... er ligt iemand inl
tyecies hebben op het menselijk lichaam, weet ook de geleerde
WASHINGTON De
Amerikaanse president
George Bush is bereid de
produktie van chemische
wapens te staken als de
Sovjetunie een tijdsschema
accepteert voor de vernie
tiging van haar strijdgas
sen.
Naast het accepteren van een
tijdsschema zou de Sovjetunie
de VS moeten toestaan een
klein arsenaal chemische wa
pens te behouden, totdat alle
landen die de wapens kunnen
produceren bereid zijn een we
reldwijd akkoord te tekenen.
Bush bood vorig jaar nog aan
de produktie van chemische
wapens binnen acht jaar te
beëindigen. Maar om de top
ontmoeting eind mei met Sov
jetleider Michaïl Gorbatsjov
nog enig cachet te geven, heeft
Bush besloten sneller over te
gaan tot een produktiestop van
chemische wapens. De Ameri
kaanse minister van buiten
landse zaken, James Baker, zal
volgende week in Moskou het
nieuwe voorstel bespreken
met zijn Russische ambtgenoot
Edoeard Sjevardnadze De VS
beschikken over 32.000 ton
strijdgassen. Volgens de VS
heeft Moskou een nog grotere
voorraad, hoewel het Kremlin
in 1987 aankondigde de pro
duktie van chemische wapens
te staken.
