Christelijk sociaal denken onder kritiek
Kerk, zingeving en gemeenschap
£cicLc6oivtmt«>
mlT £eidóeSou/ta/rii
brieven van lezers
CeicLeSomcwt
kerk
wereld
Hervormden hekelen
Westen over Litouwen
n
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
dinsdag 8 mei 1990 pagina
DDR-kerk eist wisselkoers van 1 op 1
DESSAU De regionale Evangelische Kerk van Anhalt
(DDR) eist dat het geld van de Oostduitse kerken tegen een
koers van 1 1 wordt gewisseld in Westduitse marken. Tijdens
de Anhalter synode in Dessau werd scherpe kritiek geuit op
het feit dat hierover nog geen enkele duidelijkheid bestaat.
De Evangelische Kerk in de DDR heeft veel personeel in
dienst. De overgang van de DDR op de Westduitse markt zal
'sowieso' al tot grote moeilijkheden voor de kerken leiden. Die
gecompliceerde situatie wordt nog verergerd als niet duidelijk
is wat de waarde van de kerkelijke tegoeden is. Schindler wees
politici er op dat de monetaire unie niet ten koste mag gaan
van de dienst van de kerk aan de bevolking.
Belgische bisschoppen bepleiten begrafenis
BRUSSEL Wegens het symbolisch karakter ervan hebben
de Belgische bisschoppen een voorkeur voor begraven, maar zij
wijzen crematie niet principieel af. „Zoals Christus na de krui
siging in het graf werd gelegd, zo moet een christen ook met
Christus sterven en met hem opstaan uit de doden." Dit blijkt
uit nieuwe richtlijnen voor rouwdiensten van de bisschoppen.
Een crematie moet door een kerkdienst worden voorafgegaan,
waarna in het crematorium nog een korte gebedsdienst volgt.
De urn moet met hetzelfde respect worden behandeld als de
doodskist. De urn moet op een begraafplaats worden bijgezet
om de nabestaanden tot gebed voor de overledene uit te nodi
gen. De Belgische bisschoppen zijn om die reden tegen het uit
strooien van de as.
Met eerzucht is het net
als met zout water: hoe
meer men ervan drinkt,
hoe dorstiger men wordt
Robert von Hartmann
Tueeen arbeid en kapitaal. Een
eeuw katholiek en proteetanta soci
aal denken. Boekmakerij/uitgeverij
Luyten te Aalsmeer, 1990. Prijs
19,50.
DEN HAAG Wil de
keuze voor de armen in
de kerkelijke leer werke
lijk iets gaan betekenen,
dan zal het christelijk
denken een fundamente
le andere verhouding tot
de armen moeten gaan
krijgen. Kiezen voor de
armen betekent leren
van de armen, kijken met
de ogen van de armen,
hun analyse van de wer
kelijkheid serieus nemen,
en stemversterker van de
armen worden tot in alle
uithoeken van de samen
leving.
Wie zich bekeert tot de ar
men, zal zich gedwongen voe
len om steeds de waarheid
aan het licht te brengen dat
de armen slachtoffers zijn van
een economisch systeem dat
maatschappelijk en kerkelijk
in stand wordt gehouden. God
heeft, als God van de leven
den, een voorkeursliefde voor
het bedreigde leven. In de
noodkreet van de arme
spreekt God. En als God zo
kiest, dan hebben mensen
geen andere keus.
Dat is de fundamentele over
tuiging van de Bredase be-
drijfspastor Albert Slaats in
zijn bijdrage aan de onlangs
verschenen DISK-bundel
'Tussen arbeid en kapitaal.
Een eeuw katholiek en pro
testants denken.'
Al jarenlang neemt het DISK,
het verband waarin het r.k.
bedrijfspastoraat en het refor
matorische industriepastoraat
samenwerken, het op voor 'de
arme kant van Nederland':
uitkeringsgerechtigden, bij
standsvrouwen, wao-groepen
en werknemers aan de onder
kant van de samenleving. Zij
zijn met de sectie Sociale
Vraagstukken van de Raad
van Kerken de drijvende
kracht achter de strijd tegen
de 'nieuwe armoede' in Ne
derland als het gevolg van de
'no-nonsense' politiek van
drie kabinetten Lubbers, ka
binetten met een deels chris
telijk signatuur. Het is dan
ook geen wonder dat in deze
bundel over het christelijke
sociale denken een aantal for
se kanttekeningen gezet wor
den bij de officiële tradities,
die volgend jaar zowel in ka
tholieke als in reformatori
sche kring in Nederland een
eeuw bestaat. Diverse christe
lijke organisaties maken zich
reeds nu op om dan het feit te
herdenken dat een eeuw gele
den in Rome de encycliek
'Rerum Novarum' van paus
Leo XIII verscheen over de
'sociale quaestie' en de refor
matorische staatsman Abra
ham Kuyper enkele maanden
later op het eerste christelijk-
sociaal congres in Amsterdam
zijn 'architectonische kritiek'
op de samenleving propageer
de. Hoogtepunt van de viering
van het honderdjarig jubile
um van het katholieke en
protestantse sociale denken
moet volgend jaar een nieuw
christelijk-sociaal congres
worden, waaraan van katho
lieke en protestantse zijde een
evenredige bijdrage wordt
verwacht. De speciaal daartoe
opgerichtte Stichting 1991
o.l.v. de VU-professor Th.
Kuiper en de emeritus-hoog
leraar Van Zuthem treft daar
voor de voorbereidingen. Als
voorschot daarop publiceerde
het DISK (Dienst aan de In
dustriële Samenleving van
wege de Kerken) vorige week
een bundel artikelen, waarin
na twee historische overzich
ten (dr. H. Woldring, protes
tants en dr. Th. Salemink, ka
tholiek) enkele reformatori
sche en katholieke auteurs de
hoofdstroom van hun sociale
tradities kritisch onder de
loup nemen.
Tekorten
Het reformatorische sociale
denken is vooral tekort ge
schoten in het onderkennen
van conflictueuze relaties en
het analyseren van verhou
dingen in termen van macht,
zo luidt samengevat de kritiek
Herman Noordergraaf, staf
medewerker van de Sectie
Sociale Vragen van de Raad
van Kerken. De oorzaken
daarvan ziet hij liggen in de
poging van het protestantse
sociale denken een blauw
druk te leveren van een toe
komstige samenleving als
Gods wil, in het denken in
scheppingsordonantiën en be
ginselen ('God heeft de stan
den gewild') en in het harmo-
niedenken waarin de samen
leving gezien wordt als een
organisme. De aandacht bleef
tezeer gericht op de rol van
de overheid in de samenle
ving, waardoor de economie
en het vrije markt-denken
buiten het gezichtsveld ble
ven. Juist die economie en het
vrijemarktdenken zijn ver
antwoordelijk voor het grote
armoedeprobleem en de mi
lieuproblemen van deze tijd.
Wil het christelijk-sociaal
denken vruchtbaar zijn voor
de grote vragen van armoede
en milieu, dan zal het 'archi
tectonische kritiek' op de eco
nomie niet mogen schuwen,
zo is zijn stelling.
De r.k. theoloog Rob van Kes-
sel sluit daar op aan. Welis
waar is er naast de kritiek op
het socialisme sinds Rerum
Novarum kritiek op het kapi
talisme in de westerse mark
teconomie geuit, maar de ka
tholieke sociale leer is door
haar eenzijdige personalisti
sche uitwerking na Vatica-
num II zwak gebleven in de
analyse van situaties en oor
zaken van armoede, bijvoor
beeld in het zien van de totale
economische afhankelijkheid
bij de ontwikkelingslanden
van de rijke landen in het
westen. In de sociale verkon
diging verkoos de r.k. Kerk
een veilige strategie door zich
te scharen achter de politiek
aanvaarde Rechten van de
Mens.
Van Kessel blijft echter zeer
mild in zijn oordeel: de katho
lieke sociale leer behoudt
haar waarde in het stimuleren
van katholieken tot maat
schappelijk engagement, in
het motiveren van parochies
tot allerlei vormen van nabije
en verre diaconie, en in het
geven van hoop aan katholie
ken, die een binnenkerkelijke
verandering nastreven.
De kritische vragen die Van
Kessel en Noordergraaf stel
len werkt de reeds geciteerde
Albert Slaats, r.k. bedrijfspas-
tor uit Breda, verder uit in
zijn bijdrage. „Door mijn pas
torale arbeid ben ik in de leer
gekomen, eerst bij keuterboe
ren in Zuid-Chili en daarna
bij fabrieksarbeiders in Breda.
Zij zijn mijn belangrijkste
leermeesters in de christelijk-
sociale leer", merkt hij in het
begin op. Geen christelijk-so
ciaal denken, maar een chris-
telijk-sociaal-anders-denken
door de bijbelse levenskeuze
voor de armen. Het christelij
ke denken moet zich bekeren
tot de armen en moet uitgaan
van de bijbelse levensethiek,
die zich toespitst op de men
sen in de samenleving die de
meeste doodsbedreiging erva
ren: de economisch zwakken,
de sociaal kwetsbaren, de psy
chisch en lichamelijk gebrek-
kigen. Aan de kansen van
hen en die van de weduwen,
wezen en vreemdelingen om
tot leven te komen wordt de
kwaliteit van de samenleving
gemeten. De bijbelse God
heeft een voorkeursliefde
voor de meestbedreigden.
Kiezen voor de armen bete
kent je ook teweer stellen te
gen een spiritualiteit waarin
de materiële armoede ver
geestelijkt en aldus weggespi-
ritualiseerd wordt. Pas wan
neer diaconie het hart van de
kerkelijk leven gaat uitma
ken, de armen in het middel
punt van die diaconie gezet
worden, en de kerk van on
derop gedemocratiseerd
wordt, kan er weer leven ko
men in de steriele en doodse
kerkelijke sociale leer, aldus
Slaats. Die kerkelijke sociale
leer staat wat hem betreft
maar voor één, maar daarom
niet minder grondige opgave.
„Een wereld die zichzelf kan
redden is niet gediend met
een kerk die vanuit een har-
moniedenken alleen het alge
meen welzijn probeert te die
nen. Dat leidt gemakkelijk tot
de handhaving van allerlei
wanverhoudingen. Kerken
zullen zich moeten richten op
het bijzonder welzijn van
mensen die lijden onder deze
wanverhoudingen. De boeren
in Zuid-Chili, de arbeiders in
Breda. En al die anderen. Dat
is de uitdaging aan het chris-
telijk-sociale denken en de
kerkelijke sociale leer in de
volgend honderd jaar. Een
uitdaging voor het leven."
THEO KRABBE
Belgische
bisschoppen
laken nieuwe
abortuswet
BRUSSEL De Belgi
sche rooms-katholieke
bisschoppen wijzen de
nieuwe abortuswet
krachtig van de hand. „In
ons land hebben de onge
boren kinderen in de eer
ste twaalf weken van hun
bestaan geen wettelijke
bescherming en ook na
die tijd worden enkelen
voor hun geboorte met de
dood bedreigd", aldus de
bisschoppen in een her
derlijk schrijven dat don
derdag is gepubliceerd.
De bisschoppen herinneren de
gelovigen eraan, dat alles wat
volgens de wet geoorloofd is,
daarom nog niet moreel is
toegestaan. De nieuwe wet
schendt de mensenrechten en
de rechten van de kinderen.
De nieuwe wet, die vorige
maand pas van kracht werd,
nadat koning Boudewijn voor
korte tijd van ziin taken was
ontheven, staat abortus toe tot
twaalf weken na de bevruch
ting, als de moeder zich in een
noodsituatie bevindt.
De bisschoppen vinden het
onbegrijpelijk, dat in een sa
menleving die het privé leven
onder alle omstandigheden
wil beschermen, in naam van
de vrijheid van het individu
„onschuldigen kunnen wor
den gedood". De bisschoppen
zijn zeer bevreesd, dat bin
nenkort ook euthanasie, gene
tische manipulatie of experi
menten met embryo's wette
lijk mogelijk worden.
De bisschoppen dringen bij de
regering aan op „royale"
maatregelen, „zodat kinderen
bij ons welkom zijn". Zij be
velen in dit verband aan de
adoptiewet uit te breiden en
gezinnen betere woningen ter
beschikking te stellen.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Kootwljk-Kootwljker-
broek J. Maasland te Capelle aan
den IJssel; te Zeist G.H. Jansen,
kand. te Geldermalsen. Beroepen
door de Generale Synode tot pred.
voor buitengewone werkzaamhedem
(geestelijk verzorger In het Huls van
Bewaring te Breda) A. Poldervaart te
Hilvarenbeek (part-time).
Garaformaarda Kerken vrijgemaakt
Beroepen ^e De Bllt-Bilthoven A.
Kruizinga te Zaamslag; te Driesum
drs.J.B. de Rijke, kand. te Duiven.
Beroepen te Harderwijk H. Eende-
bak te Nljkerk.
Nederlands Gereformeerde Kerken
Beroepen te Deventer l.c.m. Lange-
slag G.J. Lakerveld te Haren.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Rotterdam-West R. Kok
te Damwoude.
Doopsgezinde Broederschap
Beroepen te Beemster-Oosthulzen
(part-time) mw.J.A. Thimm-Rlchard-
son, wonende te Haarlem, die dit
beroep heeft aangenomen.
Enthousiasme
Een enthousiaste menigte stond op de paus te wachten toen hij aankwam in Veracruz, tijdens
zijn bezoek aan Mexico. In haar enthousiasme zo dicht bij de paus te zijn greep een vrouw de
toog van de paus.
LEIDSCHENDAM Het
moderamen (dagelijks be
stuur) van de Nederlandse
Hervormde Kerk heeft kri
tiek geuit op de voorzichtige
opstelling van het Westen ten
opzichte van Litouwen. „Een
streven naar ontspanning en
vrijheid wordt tot een leugen
wanneer men een volk dat
daar de rechtmatige conse
quenties uit heeft getrokken,
in de naam van dat streven
laat vallen."
Dit schrijft het moderamen in
een brief aan, predikanten en
kerkeraden, waarin de ge
meenten tot voorbede voor
regering en volk van Litou
wen wordt opgeroepen. Het
moderamen heeft er overi
gens begrip voor dat de wes
terse staten, waaronder Ne
derland, alle voorzichtigheid
in acht nemen om de gunstige
ontwikkelingen binnen de
Sovjetunie en de betrekkin
gen tussen Oost en West niet
onnodig te verstoren.
Het moderamen verwijst naar
een solidariteitsverklaring
van de Hervormde Kerk uit
Polen waarin deze zegt „met
vurig gebed" achter het stre
ven van de Litouwse natie
naar onafhankelijkheid en
achter haar vreedzame in
spanningen om een vreemd
juk van zich af te werpen. Tot
de Tweede Wereldoorlog
vormde de Poolse Hervormde
Kerk één kerkverband met
de Hervormde Kerk in Litou
wen.
Kuwayt: handel in gesloten oesters is kansspel
KUWAYT De handel in oesters is gestaakt, omdat het om
een kansspel zou gaan. Er zou namelijk een parel in een oester
aanwezig kunnen zijn.
De hoogste Islamitische rechter van Kuwayt, sheik Mubarak
Al Sabah, heeft daarom de handel verboden. „De verkoop van
ongeopende oesters is tegen de wet van God, want alleen Allah
kan weten of oesters een parel bevatten". Volgens het Islamiti
sche recht, de sharia, zijn alle kansspelen verboden. Sheik Mu
barak onderzoekt nu, of een oesterliefhebber die onvoorzien
tóch een parel in zijn maaltijd aantreft, ook de sharia breekt.
Is het waar dat mensen die
met Christus onderweg willen
zijn, daarbij een kerk nodig
hebben? Velen hebben zich
aardig losgemaakt uit de fa
miliebanden, waar die als
knellend werden ervaren. Ze
voelen zich niet zo meer ge
bonden aan de streek of het
land, waarin ze geboren zijn.
Vaderlandsliefde zegt hen
weinig. Ze kiezen als mondige
mensen zelf hun partner, of
juist geen partner. Waarom
zou een even autonome, mon
dige keus voor Christus dan
een kerk tot consequentie
moeten hebben?
De kerk trekt niet. In Rome
zit een sociaal open maar wat
de leer betreft starre paus, die
de gelovigen binnen zijn gare
len wil manoevreren. De her
vormden en gereformeerden
doen in Samen op Weg onbe
grijpelijk moeilijk, voorname
lijk over formele en beheer
sproblemen, die helemaal niet
interessant zijn; de pinkster-
gemeenschappen bieden
warmte en eindeloze splitsin
gen, omdat de relatie tot de
Heer te persoonlijk wordt; bij
de Doopsgezinden wordt de
schare aldoor kleiner en de
Vrijgemaakten weten het te
goed.
Waarom een kerk? Lezen in
de bijbel en bidden kan ik zelf
wel, verder ga ik naar een mij
aansprekend leerhuis of cur
sus, ik luister of kijk naar
boodschappen op radio en tv,
die me wat zeggen, en kijk zo1
nu en dan bij de boekhandel
of er ook wat nieuws uitgeko-
Vijf op de tien Nederlanders
voelen zich niet langer
betrokken bij de christelijke
kerken. Bij het antwoord
dat zij geven op het leven,
voelen zij zich niet
betrokken, want velen van
hen hebben geen idee van
de vraag die daar aan vooraf
moet gaan. Onder het motto
„Jezus is het antwoord,
maar wat is de vraag",
schrijft dominee Ype Schaaf
geregeld over de relatie
tussen kerk en samenleving.
mensen met elkaar. Aan de
andere kant heeft de kerk
toen en nu mensen aange
sproken, wanneer ze er rele
vante antwoorden konden
vinden op hun vragen en
wanneer die kerk hun be
hoeften bevredigde.
Zo sprak de kerk met haar
boodschap van hoop en ver
trouwen op een andere we
reld slaven aan in het Ro-
Christus' dood en opstanding
in Afrika een antwoord op
het vele lijden en de vaak
vroege dood. Zo werden in
India vele rechteloze paria's
christen, omdat ze in de kerk
meetelden. De alcoholicus
vond bij het Leger des Heils
een Jezus, die hem van zijn
verslaving afhielp en de
zwarten van Zuid-Afrika la-
men is, waar ik wat aan kan
hebben.
Laat de kerk maar zitten.
Prof. Anne van der Meiden
spreekt in dit verband een
derne mens is ook religieus
een consument geworden, die
datgene uitkiest en koopt en
opeet wat hij of zij lekker
vindt.
Gemeenschap
In het Nieuwe Testament is
de kerk een onmisbare ge
meenschap om steun bij el
kaar te vinden, om samen te
bidden en te vieren, om te le
ren en om te doen aan elkaar
en aan anderen. In een we
reld die in meerderheid an
ders denkt, is de kerk zo ook
een soort model van de door
God gewilde omgang van
zen het verhaal van de uit
tocht als voor hen geschreven.
Zo goed als bij de nieuwe bij
belbeweging in Latijns-Ame-
rika men de bijbel een middel
tot analyse en verandering
van de eigen situatie wordt.
Duizenden aanhangers van de
natuurgodsdiensten in Afrika
laten zich dopen, omdat de
kerk hen zinnige antwoorden
verschaft op hun vragen,
waar de tovenaar niet meer
uitkomt én omdat de kerk
practisch mogelijkheden biedt
om een beter leven op te bou
wen met hulp van scholing en
moderne organisaties
Eigenlijk zoekt de mens in
onze dagen twee dingen: zin
geving in het leven én ge
meenschap. Wetenschap en
kennis maken vele zaken be
grijpelijk en hanteerbaar,
maar geven geen antwoord op
het waarom. Welzijnswerk,
hulp en therapieën leveren
wel vaardigheden om proble
men te hanteren, maar geen
antwoord op de vraag naar de
zin. Ze troosten ook niet.
Zingeving
Sommige filosofieën en alle
godsdiensten hebben wel ant
woorden op de vraag naar de
zingeving. Met name in het
Verre Oosten bloeien daarbij
allerlei systemen, die een
menging zijn uit verschillende
godsdiensten en filosofieën.
De moderne versie daarvan
bij ons heet 'New-Age'-den-
ken. In het kader van een in
dividualistische benadering
van de diepste levensvragen
kunnen deze syncretistische
systemen een soort diner a la
carte leveren.
Bij die zingevingsvraag gaat
het niet om een gemeenschap,
maar een antwoord op de
vraag naar het waarom. Op
dat punt is in onze wereld de
ideologie te mager gebleken.
De ideologie is als motivering
voor handelen en als model
van inrichting van de maat
schappij ook stuk gelopen op
het gebrek aan diepgang, om
dat de ideologieën in feite te
weinig nagedacht hadden
over de werkelijke aard, mo
gelijkheden en gebreken van
de mens.
Pinkstergroepen, die de snelst
groeiende tak van het chris
tendom zijn, bieden overal op
de wereld persoonlijke aan
dacht, gemeenschap en warm
te. En daar hunkeren niet al
leen vele mensen in de nieu
we reuzensteden van de Der
de Wereld naar, maar ook in
onze, in eenlingen uiteenval
lende maatschappij. Mensen
zijn niet gemaakt om alleen te
leven; mensen worden mens
aan elkaar.
De kerk mag en moet een
plaats zijn waar die gemeen
schap en warmte wordt gebo
den. Die gemeenschap is ook
een opgave, omdat men de le
den niet kan uitkiezen, zoals
men de aansprekende pro-
dukten in een supermarkt wel
zelf in het karretje kan gooien
en de rest kan laten staan.
Ook binnen de kerk als ge
meenschap is het liefdegebod
onmisbaar.
env
nodi V
pori
Bitter weinig nieuws
STAATSSECRETARIS Heerma blijft van mening
nationale woningvoorraad drastisch moet worden herv rech
deeld. Te veel mensen wonen, gemeten naar hun inkomiloge
te goedkope huurhuizen. Op zich zou dat geen ramp zi i®
ware hét niet dat ze op die manier voor mensen met een c11
ger inkomen de mogelijkheid blokkeren een betaalbaar d n zj
boven het hoofd te krijgen. Een uit eigen zak betaalbaar d eer<
wel te verstaan. Want aangezien je moeilijk een hele bev ant
kingsgroep letterlijk op straat kunt laten staan, is indert sop\
voor deze groepering het stelsel van de individuele huursi
sidie uitgevonden.
DEZE befaamde „open-einderegeling", die de achtereenv
gende ministers van volkshuisvesting en financiën de n<
nachtmerries heeft bezorgd, is in feite een bizarre ontspori
van het woningbouwbeleid. Huizen zijn in ons land
danks subsidiëring van de stichtingskosten zo duur
worden dat veel burgers een kostendekkende huur niet me f H
kunnen opbrengen. Dus krijgen ze subsidie van de overhe diei
Woningen die nog wel binnen het bereik van hun portemc
nee liggen worden bezet gehouden door mensen die eigen] am'
een veel duurder huis zouden kunnen betalen. Een wond
lijke situatie die zorgt dat een grote hoeveelheid belastii
geld eigenlijk volstrekt nodeloos wordt rondgepompt. ttei
ir. I
HET probleem dateert niet van vandaag of gisteren, ma b'
een politiek en praktisch haalbare oplossing is nimmer 11
vonden. In zijn notitie over het huisvestingsbeleid in de jai dsc'
negentig suggereerde Heerma indertijd enkele zeer ingiSnb
pende maatregelen om de doorstroming te bewerkstelligd v
die een eind zou maken aan de scheef gegroeide verdeliirdf
van woopruimte. De meest rigoureuze en ongetwijfeld
effectiefste maatregel is de invoering van een huurbel j*
ting. Wie volgens bepaalde tevoren vastgestelde normen e
relatief te gering deel van zijn of haar inkomen verwoo
krijgt een aanvullende rekening van de staat. Het is een tx
te op individuele onderbesteding in de huisvestingssfeer,
tevens een prikkel om aangezien men het geld toch ki»
op zoek te gaan naar een „passender", duurder huis jjj
1 e icië:
„H
IETS minder verregaand, maar ook niet echt publieksvrie
delijk, is een systeem met tijdelijke huurcontracten. Wie
in een periode van vijf jaar niet in slaagt de verhouding t
sen inkomen en woonlasten in een maatschappelijk aajjjn
vaardbaar evenwicht te brengen, gaat voor de bijl. Ook de itinj
huurder mag een extra heffing gaan betalen of opkrassen to
het zijn tamelijk draconische methoden om mensen
verhuizen te dwingen. Begrijpelijk dat Heerma forse kriti 'w
over zich heen kreeg, toen hij met deze suggesties op
proppen kwam. In de aanvullende „doorstroom-brief" die
onlangs naar het parlement heeft gestuurd, neemt de staa
secretaris van volkshuisvesting dan ook gas terug. De paa
demiddelen huurbelasting en tijdelijk huurcontract blijv
op stal, maar Heerma wenst ze nog niet helemaal te verg i"
ten. Als andere instrumenten om de doorstroming te bevoer
deren mochten falen, kunnen deze krasse ingrepen weer
de kast worden
gd c
e ffif.
het is niet te hopen dat de bewindsman het ooit zo ver
laten komen. Hij gokt voorlopig in elk geval wijselijk
zachtere middelen, zoals het bouwbeleid van de corporat
het gemeentelijk toewijzingsbeleid en de bevordering van
gen huizenbezit waardoor de huursector over de hele lii u
wordt ontlast. Deze traditionele methoden hebben tot dusvpi k
overigens niet veel zoden aan de dijk gezet. Als de rei
stand hoog blijft kan ook Heerma er immers niet voor zorg
dat mensen massaal een eigen huis kopen. Politieke disci
sies over de hoogte van het huurwaardeforfait werken in
opzicht ook niet stimulerend.
HeT dilemma zal daarom voorlopig wel blijven bestal ït
Vrijwillig zullen mensen niet snel een duurder huurhuis
zoeken als ze er niet echt behoefte aan hebben. Een stok ac 5TI
ter de deur is er niet. De enige echte stok is een vorm v
huurbelasting. Maar die aanslag op de vrijheid van de burj
heeft zoveel nadelen dat het zoals Heerma vermoedel
ook wel beseft geen reëel alternatief is. Resteert het U
wijzingsbeleid, en dat was er altijd al. Zodat Heerma al n
al bitter weinig nieuws heeft te bieden om het probleem v
de verdeling van woonruimte op te lossen. Dat is een telei
stellende constatering.
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonder
stukken te bekorten
Eenheid
Met de opmerkingen die Pie-
ter Rijnja maakt in de rubriek
Kerk en Wereld over de een
heid ben ik het geheel eens:
„We moeten niet streven naar
het verdwijnen van de ver
schillen, maar naar de juiste
manier om er mee om te gaan.
Eenheid komt alleen maar tot
stand juist door die verschil
len. Zie maar naar de man en
de vrouw die hoewel heel ver
schillend beiden toch één zijn
zoals het ook is bij de dieren
en de dingen van de aarde. Sa
men vormen ze een eenheid.
Liefde is er op uit de am
hoger te achten dan zichzi
liefde wil niet heersen ma
dienen, liefde meent niet
wijsheid in pacht te hebb«
maar wil open staan voor i
die ander te zeggen heeft
daar zijn voordeel mee doe
waarmee de mens zichzelf
de ander verrijkt. Mensen
in zichzelf zijn opgesloten r
hun eigen waarheid en r
open staan voor de ander z.,
voor zichzelf en de ander ef"1
hinderpaal die het geluk in
weg staat.
E. Bitter-Detollenaere,
DEN HAAG.
fpe
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15 00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart:
per maand f. 24,85 per maand f. 25,85
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal 75,10
per jaar f. 284,50 per jaar 285,50
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
