Italië wint songfestival met lied over Europa i Leids cabaretfestival strijd tussen genres :D Luchtige 5 mei-viering Carré met revue en dubbele bodems 7S - r Liszt-ontdekking weinig schokkend KUNST/RTV £cidóe (Sou/unit MAANDAG 7 MEI 1990 PAGINJ Graf van Brecht beklad OOST-BERLIJN Onbekenden hebben de graven van de schrijver Bertolt Brecht en diens vrouw Helene Weigel op het Oost-Ber- lijnse Dorotheenstaedtische kerkhof beklad. Het Oostduitse persbureau ADN meldde zater dag dat de daders op de grafsteen van Brecht en op de muur achter de graven van hem en zijn vrouw leuzen hadden gekalkt als „Joden eruit" en „Rotjood". Brecht, die in de jaren dertig voor de nazi's vluchtte en jarenlang als balling in het buitenland verbleef, geldt als een van de invloedrijkste toneelschrijvers van deze eeuw. Na de oorlog vestigde Brecht zich in Oost-Berlijn en richtte hier in 1949 het to neelgezelschap Berliner Ensemble op, dat tien tallen jaren lang het toonaangevende gezel schap van de DDR was. Na de dood van Brecht in 1956 leidde Helene Weigel het Berli ner Ensemble verder. Steye van Brandenberg gisteren overleden ROTTERDAM De acteur Steye van Brandenberg is gisteren op 72-ja- rige leeftijd in een Rotterdams zie kenhuis gestorven. Van Brandenberg genoot tientallen jaren bekendheid als theateracteur en -regisseur. Ook werkte hij mee aan televisie- en ra diotoneel. Als componist en tekst schrijver is hij onder meer bekend door het liedje „Ik voel de warmte van je hart". Hij startte zijn carrière bij het Residentie Tooneel in Den Haag. Van Brandenberg speelde ook in vijf Nederlandse films mee, waar onder „De vijf van de vierdaagse" en „Kind van de zon", beide onder regie van René van Nie. Hij was gehuwd met cabaretière Ansje van Branden berg. Residentie Orkest onder leiding van Jacek Kaspszyk. Solist de Ameri kaanse pianist Steven Mayer in he rontdekte composities van Franz Liszt. Zaterdagavond en zondag- middag in de Philipszaal, Den Haag. De geïnteresseerde muzieklief hebber kan komende zater dagavond via de televisie (Ne derland 3) kennismaken met het pianoconcert nr 3, op- .posth. van Franz Liszt. Het werk ging zaterdag en zondag in Europese première, in com binatie met de wereldpremiere van De Profundis in een weer gave door de Amerikaanse pi anist Steven Mayer met bege leiding van het Residentie Or kest onder leiding van de Pool Jacek Kaspszyk. Het was de Amerikaanse mu sicoloog Jay Rosenblatt die, op zoek naar materiaal voor zijn dissertatie over Liszt- werken, het ongelooflijke geluk had zo wel het zogenaamde derde pia noconcert als De Profundis te ontdekken. Reeds in 1983 was sprake van de herontdekking van het pianoconcert, toen werd melding gemaakt van een onvolledig handschrift. Bij toeval trof Rosenblatt het ont brekende deel aan en hij was in staat de complete partituur te reconstrueren. Het concert duurt vijftien minuten en stamt waarschijnlijk uit 1839, het jaar waarin ook het twee de pianoconcert werd geschre ven. Liszt begon in 1834 aan De Profundis voor piano en or kest. De 24-jarige componist droeg het werk op aan abbé Félicité de Lamennais. De La tijnse psalm was bij de abbé zeer geliefd en één van de the ma's van het lied was geïnspi reerd op het geharmoniseerde Gregoriaanse gezang dat de jeugdige Franz in Parijs had gehoord. Is het bij het derde pianoconcert de vraag waarom Liszt het werk niet heeft in schreven zoals de beide and concerten, zo blijft het bij Profundis een raadsel waar IA Liszt de compositie nooit hi afgemaakt. Jay Rosenblatt bruikte voor de voltooiing AT coda ontbreekt) het themati imp materiaal van De Profun erh Het werk draagt als ondertapie Psaume instrumentale. Het iter< zeker bezien vanuit musici jt e< gisch standpunt, een go >r I zaak dat beide werken niet idei de boekenplank van een bliotheek zijn blijven ligger m b it d edii ADRIAAN HAG ein MAYWOOD BLIJFT STEKEN OP VIJFTIENDE PLAATS ZAGREB De Italiaanse zanger Toto Cutugno heeft zaterdagavond in De Lisinkski-concerthal in Zagreb de 35e editie ge wonnen van het Eurovisie Songfestival. Met zijn lied je 'Insieme 1992' over de komende eenwording van Europa hield hij 'Somew here in Europe' van de Ierse zanger/pianist Liam Reilly en 'Black and Whi te Blues' van de Francaise Joelle Ursull op een af stand van 17 punten: Italië scoorde 149, Ierland en Frankrijk beide 132 pun ten. De Nederlandse in zending, 'Ik wil alles met je delen' van en door het duo Maywood, bleef met 25 punten steken op een vijftiende plaats, net als Justine Pelmelay vorig jaar in Lausanne. „Deze winnaar is goed voor het festival", zegt Willem van Beusekom van de NOS verge noegd op de afscheidsparty za terdagnacht in de stampvolle en bloedhete Lisinski-concert- hal in Zagreb. „Een festival mag zich gelukkig prijzen met zo'n top-drie: een sterke win naar, een volbloed artiest, en nummers twee als Ierland en Frankrijk - daar hoef je je niet voor te generen. Allemaal pri ma nummers, die ik ook alle maal getipt heb". De inmiddels vaste commenta tor van de NOS bij het Eurovi sie Songfestival vindt het een geslaagd festival. „Nederland laag? Ja, dat is wel zo, ik had Maywood zelf ook hoger inge schat. Bij die middenmoot zit een heel stel liedjes die zeker niet beter zijn dan het Neder landse, die eigenlijk wat lager hadden moeten eindigen. Oos tenrijk bijvoorbeeld is erg hoog gekomen, Zwitserland zeker". Alice en Caren de Vries zelf zien er eigenlijk nog heel fris en monter uit. „Ja, natuurlijk een teleurstelling. Vijftiende plaats, dat valt even tegen. We hadden er echt meer van ver wacht. Een domper, zeker. Maar we hebben wel voor een miljard mensen opgetreden", stelt Alice nuchter vast. „Dat is ook niet niks." En ze voegt er zakelijk aan toe: „Daar kun nen best wel eens wat contrac ten uit rollen." Haar zuster Caren heeft geen traan gelaten. „Nog niet", waarschuwt ze, „Dat kan na tuurlijk nog wel komen. Maar ja, hoor es, je weet dat 't kan gebeuren, het is en blijft een soort loterij. Leuk is het niet, als het zo afloopt. Maar ik heb m'n best gedaan, meer kun je niet." Ze maakt inderdaad niet de indruk dat haar wereld is in gestort. In tegenstelling tot het trouwe bestuur van de May- wood-fanclub, meegereisd naar Zagreb voor de onaf wendbaar lijkende triomf. De drie dames zien nu bedrem meld toe hoe winnaars en ver liezers zich in het feestgedruis storten. Nuchterder is de voor zitter van Eurovision Artist, de fanclub van Songfestival liefhebbers. „Prima winnaar, die Italiaan. Heb ik best vrede mee. En Maywood had ik al niet zo hoog ingeschat". Fout Dirigent Harry van Hoof schudt het hoofd over de als nederlaag ervaren vijftiende plaats. „Het valt me echt te gen. De meiden zongen echt goed, het orkest ging prima, het stond als een huis. En dan weer vijftiende. Je vraagt je dan toch af: wat doen we steeds fout? Mischien moeten we ons daar straks in Holland maar eens goed over beraden. Mischien moeten we af van de publiekskeuze voor een liedje, of van die vrije inzending. Je kunt je voorstellen dat je ge woon iemand aanwijst die het moet doen, en die er dan een jaar de tijd voor krijgt om het helemaal perfect neer te zet- Hoe kwam het dat we geen baroktrompetje te horen kre gen tijdens de definitieve uit voering van 'Ik wil alles met je delen'? Van Hoof haalt de schouders op: „Foutje van de techniek. Je doet het nummer een hele week, elke keer gaat het goed, en als het erop aan komt vergeet iemand een mi crofoon open te zetten. Dat heeft ons misschien een paar puntjes gekost, want het was echt heel belangrijk in het ar rangement". Het was niet het enige foutje van het Zagrebse festival za terdagavond. Het begon met een al met een doodse stilte toen eigenlijk de inzet moest komen van liedje nummer 1, het Spaanse 'Bandido'. De be trokken technicus draaide ver woed de volumeknop open, maar toen liepen de twee zan geresjes Encarna en Toni Sala- zar al verontwaardigd van het podium. Een mini-schandaaltje dus: zulke fouten hebben we de laatste jaren niet meer mee gemaakt op het Songfestival. Aardig was ook het feit dat tij dens de puntentelling alle tele foonlijnen in Europa het de den (in tegenstelling tot bij de generale repetitie), behalve Uitgerekend de binnenlandse lijn naar de Joegoslavische jury. Maar het liep allemaal goed af, alle puntjes arriveer den in het Zagrebse scorebord, en echte calamiteiten bleven verder achterwege. Het presentatieduo was niet briljant (vooral de mannelijke helft wilde iets te leuk doen), maar kwam gelukkig tijdens het echte liedjesgebeuren nau- welijk meer aan het woord. Eerder in de week hadden Vlahovic en Mlakar voor een rel gezorgd door zich terug te trekken vanwege onduidelijke afspraken met de programma leiding. Maar na excuses van die kant besloten ze het toch maar te doen. In de rellensfeer paste ook het verhaal dat de persdienst liet uitgaan over een Joegoslavi sche componist die claimde dat een groot stuk uit het Zwitser se liedje (van die meneer met die viool) gepikt was van een stuk van zijn hand. De Zwit sers reageerden als door een wesp gestoken, wezen alles verontwaardigd van de hand, en de persdienst moest zich in duizend bochten wringen om alles weer in het reine te krij gen. Sloffen En al die stormpjes in evenzo- vele glaasjes water waren uit eindelijk niet nodig, want Toto Cutugno kreeg bij de jurering al van het eerste land de mees te punten, werd nog wel even voorbijgestreefd door Ierland, maar won uiteindelijk op z'n sloffen. Een lied met een boodschap, zijn 'Insieme 1992', een nobele oproep tot eenwording van de Europeanen. Jawel, maar vooral een klassieke Italiaanse festivalsong, met bravoure en vakmanschap neergezet, met stevige pathetische uithalen en veel overtuigingskracht. Cu tugno bewees bij de huldiging meteen al dat vakmanschap door de zaal te betrekken bij zijn lied. Zelf is hij al door alle wateren gewassen op festivalgebied. Hij is vaste klant voor ereplaatsen op het fameuze San Remo-fes- tival in z'n eigen land, en liet na afloop van zijn Eurovisie zege meteen al weten dat dit wel leuk was, maar niet in de schaduw stond van de fantasti sche ervaring die hij in San Remo had toen hij met Ray Charles mocht optred Waarmee hij meteen het Ei visie Songfestival zijn pli 1 wees. En wat mogen we in de I komst van Toto Cutugno v wachten, nu hij een Europrm topper is geworden? „Weelaaz nog niet", meldde de scho"m zanger. „Het belangrijtFaa vind ik gezondheid". Waai5611 ge slotwoorden voor een roi w*r 35e Eurovisie Songfestn voor het eerst gehouden ini 'socialistisch' land. Als het a de zich vrij worstelende Oo I bloklanden ligt, is hef n.' voor het laatst, want ze te trappelen om mee te mo doen, zo leuk vinden ze ZJ festival. RENE DE CC Bad To The Bone laat L VC swinsen De concurrentie op de Neder landse popmarkt is aanzienlijk toegenomen. Een goede zaak. Topbands als The Urban Dan ce Squad en The Fatal Flowers maken klassieke albums en ja gen daarmee hun achtervol gers op. De rest begint zich uitgedaagd te voelen, Bad To The Bone voorop. „Whirlwind on Fire", de twee de CD van dit rockeskader, is bepaald geen storm in een glas water. De windturbines moeten op volle kracht heb ben geblazen tijdens de opna men. „De boel heelhouden" was ten tweede male de taak van de Engelse producer Mike Vernon. Welnu, die studio, het beroemde ICP-bolwerk in Brussel, staat er nog. Het resultaat van al deze daad kracht is een elftal krakers. Rampestampers, maar ook één enkel nummertje in medium tempo (de single „Black Te- ars") en zelfs een heuse rock- ballad („No Answer To The Question"). Een zeldzame ba lans op een Nederlandse plaat, die tevens een buitengewoon ostentatieve wildemansdans introduceert: de „Boneshaker". Een benenbrekertje dat zijn weerga niet kent in de Wes terse beschaving. Kop- en kontschuddend swingden de aanwezigen bij het concert van Bad To The Bone in het LVC afgelopen zaterdagavond de veters uit hun schoenen en hun hersens uit de pan. Heel het repertoire van Gou da's glorie Bad To The Bone bestaat in feite uit dit soort handenbindertjes. Zelfs de sloomste slapjanus in het pu bliek moest eraan geloven. Be slagen brilleglazen, losgeslagen gekken, platgeslagen kapsels, wat een taferelen. En dat al bij het eerste nummer, „Rock 'n Roll Nurse". Dat. daarbij geen Pleegzuster Bloedwijn werd geschonken, moge duidelijk zijn. Op de door een menge ling van bier en zweet spek glad ge\yorden vloer ontstond een ijsbaan waarop en passant alle wereldrecords werden ge broken op de van Chuck Ber ry bekende danspas de „duc- kwalk". Enerverend heet dat. De cover „Guns Of Brixton" mocht worden opgevat als een groter eerbetoon aan het origineel van The Clash dan de vreselij ke versie van Beats Internatio nal, die onder de titel „Just Be Good To Me" momenteel hit land verontreinigt. ROBBERT TILLI Ton Lutz als grootvader met Isadora Olshansky als vragenstellend meisje. AMSTERDAM De formule waarop de 5 mei-viering zater dagavond in Carré was geba seerd, was in elk geval aardig bedacht, de omstandigheden in aanmerking genomen. De vie ring werd rechtstreeks op tele visie uitgezonden, koningin Beatrix, prins Claus, premier Lubbers en nog wat politici waren erbij en het moest ook leuk zijn voor kinderen. De uitbundige manier waarop Beatrix na afloop langdurig en stralend applaudiseerde, was getuigschrift genoeg. En zel den zal, eenmaal vrij in de warme foyers, zo veel oranje- sap tegelijk zijn genuttigd: be vrijding op bevrijding. Toch bevatte de vertoonde re vue, waarin de meesterhand van Annie M.G. Schmidt dui delijk had huisgehouden, eén aantal dubbele bodems, tot ge noegdoening van de mogelijk velen voor wie 5 mei nog steeds is beladen met gram schap en onverteerd verleden. Waaraan het getoonde niet in geringe mate bijdroeg. Vooral de beginscène, met al die fees tende mensen en Canadezen: was het zo? Liepen we er zo vreemd gehobbezakt bij, met geplakte kuiven en slobbercol berts? Ja ja, zo was het en de geur van een intens beleefd verleden kwam voor de mees te toeschouwers terug. Samensteller en bedenker Jac ques Klöters had het zo ge dacht: een opa (Ton Lutz) ver telt een vragenstellend meisje (Isadora Olshansky) over be vrijdingsdag en wat er in de jaren daarna aan vrijheid in ons land te beleven viel. Dat pakte goed uit, al moest voor deze revue een willekeurige greep worden gedaan 'die chronologisch soms wat vreemd aandeed. Herinneringen De zaal en de mensen thuis voor de buis kregen aan af doend aantal herinneringen te verwerken, leuke, heel leuke en schrijnende: over de man die op 5 mei niet terugkeerde en ook niet daarna; of de te rugblik op het oude Indië: we waren bevrijd en in die verre kolonie bezetters, te laat wak ker wordend in de klamboe. Meisje: het is toch onder de klamboe. Opa weet het ook niet meer, in of onder. Een prima staaltje van onkunde en onbegrip; zo eenvoudig en toch zo moeilijk. Of de voortratelende moeder die haar modern opgevoede zoon niet begrijpt en andersom en tegen het einde van de scè ne de tekst uitspreekt dat het misschien wel goed zou zijn voor zoonlief als er nog es zo'n oorlog uitbrak. Belachelijke onzin en niet alleen zo vaak gehoord, maar ook met iets akelig waars erin. Vijf mei: natuurlijk kan be vrijdingsdag worden gevierd, nadat een avond tevoren de doden nog waren herdacht. Maar de revue bracht ook iets anders naar voren: dat het niet alleen gaat om doden en be vrijding, maar ook om al dan niet verwerkte emoties die persoonlijk misschien verder gaan dan het herdenken van doden. De zaal, sterk betrok ken, reageerde daar wisselend op, met honderden na-ge- sprekken. De vijfde mei toen: net zo stra lend als 5 mei 1990. De man die toen jongen was en zag hoe grote kerels in het zwart om onbegrijpelijke redenen een piano van drie hoog gooiden. Een man die uit een legerauto stapt en onmiddellijk in de keuken zijn gezicht gaat was sen. Terwijl het jongetje van tien bevreemd hoort: „Dat is je vader". Leefde die dan nog, na al die jaren? Die vreemde man? Goede afdruk De revue gaf, ondanks alle be perkingen, een goede afdruk van het bevrijdingsbeeld in de afgelopen 45 jaar. Dat na de vijfjarige zonsverduistering weer ruimte kwam voor feest en licht, kreeg zonnig getinte aandacht. Met steeds hogere nieuwbouw op de achtergrond. Maar ook de misse kanten van die zonsverduistering werden voldoende belicht. Met Annie M.G. ook nog even sprekend in beeld, duidelijk blij te mo gen leven in een vrij land waar zelfs ministers straffeloos mogen worden uitgescholden. „Dat heb ik een keer gedaan", vertelde Annie monter. „En ik ben niet in de gevangenis te rechtgekomen". Maar zo ge makkelijk komt geen enkel publiek van haar af. De moe der des moederlands moest er nog iets eigens aan toevoegen en dat is altijd ironisch: „Maar dat kon komen, omdat er geen cel meer voor me over was". Voor iedereen was tijdens deze revue wel iets te plukken; goe de dans, echt grappige grapjes, ontroering en nostalgie en de vraag, of vier en vijf mei wel zo gescheiden van elkaar moeten worden gehouden. De directeur van een bank uit Cuyk: „Ach, ook in het dage lijks leven van nu volgen mooi en lelijk elkaar als bladzijden op, de ene dag herdenk je de doden, de andere dag vier je feest". Maar de suggestie dat het einde van de oorlog, met alle vreugde en napijn tot een nationale dag van bezinning zou kunnen leiden, wilde hij wel naar het Brabantse mee nemen. Al had hij genoten van deze overwegend feestelijke revue. FRITS BROMBERG Finale van het twaalfde Leids caba retfestival. Met Hester Macrander, André Manuel en Marcel Boon. Gastoptreden: Kamagurka en Herr Seele. Presentatie: Lebbis en Jan sen. Gezien op 5 mei in de Leids# Schouwburg. De jury heeft het niet gemak kelijk gehad. Een evergreen onder de cliché's die bij de fi nale van het Leids Cabaretfes tival eens terecht kon worden gebruikt. Behalve tussen drie kandidaten van een behoorlijk niveau moest ook gekozen worden tussen moeilijk verge lijkbare soorten cabaret. Uit eindelijk bleef Hester Macran der, de deelneemster die het meest professioneel op het po dium stond, een beetje beteu terd met lege handen staan. André Manuel won het festi val, Marcel Boon kreeg met een minimale voorsprong op Manuel de publieksprijs. Juryvoorzitter Joost Niiissl van de Kleine Komedie sprak bij de beoordeling van Manuel over voorbeelden en invloe den. Daarmee deed hij en zijn collega's Gien Kamphorst (re dacteur entertainment bij de Vara) en recensent/tekst schrijver Jan Pieterse geen recht aan Manuels heel eigen gevoel voor humor. Manuels' 'Ik wil een beest in mijn bed' is een programmaat je met verbale, visuele en mu zikale vondsten. Het was niet permanent sterk, maar wees wel op een origineel talent. Manuel kwam op, zong zijn ti- tellied met een tweevingerige pianobegeleiding, en er was muziek. Twee wijnglazen te gen elkaar maken een spoor wegovergang. Iemand die dat kan, heeft goeie oren. Manuel spreekt zich duidelijk, maar zonder boodschapperig te worden uit tegen onrecht in de wereld en voor de mens. Hij maakt de indruk veel van wat hij zegt ter plekke te ver zinnen. Op het laatste Cama- rettenfestival won hij al de persoonlijkheidsprijs, nu mag hij gaan proberen of hij een volwaardig cabaretprogramma in elkaar kan zetten. Hopelijk neemt hij de tijd. Er zijn ge noeg voorbeelden van veelbe lovende finalisten die in een avondvullende voorstelling niet verder komen dan een waterig aftreksel. Ook Groninger Marcel Boon valt in de categorie jonge hon- s Marcel Boon legde beslag op de publieksprijs, foto: wiMfen NOjagr den. Als hij de clown kan uit hangen is hij op z'n best, bij voorbeeld in het nummer Dis co-gezellig, met een trui vol kerstboomlampjes. Zijn lied teksten zijn matig, met veel rijmdwang en verkeerde klemtonen. Wel had hij de leukste songfestivalgrap van de avond, in zijn verhaal over torren: „Ik wil alles met je de len/ samen in m'n hol/ ik heb hier nog een zweepje/ niets is mij te dol". Vorig jaar haalde hij in Leiden al de halve finale met voor een deel dezelfde stukken als zaterdag. Hij is wel iets, maar niet zo veel vooruit gegaan. Zijn sympathieke uit straling en het feit dat hij als laatste optrad - het publiek heeft een kortademig geheu gen - leverde hem de persoon lijkheidsprijs op. Dat Hester Macrander die niet zou krijgen, was te verwach ten. Haar collage van eigen teksten en liederen van onder anderen Bertolt Brecht was daarvoor te afstandelijk. Door dat de jury een kleine voor keur had voor André Manuel viel zij buiten de prijzen. Ik had haar graag gefeliciteerd met haar goede stem en haar mooie interpretaties van de met smaak gekozen liede en maar ze was al weg. Bij q dan maar. In de door haarzelf gesel rje ven conférences zou ze cjj, wat economischer met t< an moeten omgaan. Overgan jap als van haar verhaal over enorme culturele aanbod r laa de 'Dichtgevroren vijver' ln Hauser Orkater moeten ",11,. worden voorbereid. Haar raai treden was ingetogener, acj. daardoor krachtiger dan En van maandag in de voorror jet toen zij het gebrek aan rea( aar uit de zaal leek te wilen o schreeuwen. Dat zij niet vien ligt zeker niet aan haar get !rb aan kwaliteit, maar aan aa(; voorkeur voor het mir kleinkunstacademie-achtig cabaret dat de jury had. wie zo'n theaterpersoon.4* heid heeft en zo veelzijdig, kan alle kanten op. Van ï,u ter Macrander valt nog vet verwachten. EU De drie kandidaten zorg en samen met het gastoptre Om van de gestoorde Vlamir i I Kamagurka en Herr S acl voor een mooie avond cabi en. Volgend jaar februari mc lorj we hopen op dit finalenivi en< DICK VAN TEYLIN( les,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 6