ilmjournaal versloeg
uitse inval vrolijk
laatwerk in slobberkostuum
«Hoofdrollen verdeeld
?jvoor Les Misérables
Herdenkingsconcert nogal
vals en n beetje pompeus
Zingend herdenken
INA'UNST/RTY
QeidóaOowumt
ZATERDAG 5 MEI 1990 PAGINA 7
Islandse wint vioolconcours
^STERDAM De IJslandse violiste Gerdur
innarsdottir heeft het Postbank-Sweelinck
Jncours Viool 1990 gewonnen. De prijs bestaat
1 een bedrag van 10.000 gulden. Bovendien mag
winnares optreden met het symfonie-orkest
[n het Sweelinck Conservatorium onder leiding
jn de Italiaanse dirigent Gaetano Delogu op 6
litober in het Amsterdamse Concertgebouw. De
[Harige Gunnarsdottir speelde behalve de ver
lichte Sonatine van Ton de Leeuw het 4de vi-
fjlconcert van Mozart. Zij is leerling van Herman
'rebbers aan het Sweelinck Conservatorium. De
polse violiste Beata Warykiewicz (24) kreeg de
Sreede prijs. Zij ontvangt 5.000 gulden en ver-
Ijrgt een optreden in de Sonesta Koepelzaal op
oktober. Warykiewick studeert eveneens aan
Het Sweelinck. De deelnemers aan het concours
.i jonger dan 30 jaar en studeren aan een Ne-
Irlandse muziekvakopleiding of hebben hun
i;udie na 1987 afgerond.
Expositie 40 best
verzorgde boeken
AMSTERDAM Van de vorig jaar
verschenen boeken zijn' er 272 ingezon
den voor de bekroning van „De Best
Verzorgde Boeken". Dat hadden er vijf
tig mogen worden, maar de onafhanke
lijke jury kwam tot veertig titels. Daar
is geen enkel kinderboek bij. De veertig
bekroonde werken worden van 28 sep
tember tot 12 november tentoongesteld
in het Stedelijk Museum in Amsterdam.
Ze zijn ook te zien op de expositie Buch-
kunst International op de Boekenbeurs
die van 3. tot 9 oktober in Frankfurt
wordt gehouden. De jury bestond uit de
grafische vormgevers Gerard Hadders
en Karei Treebus, uitgever Peter van
Lindonk, drukker Cor Rosbeek en
boekverkoper Niek Smaal.
Alberto Moravia naar Nederland
AMSTERDAM De Italiaanse schrijver Alberto
Moravia (82) komt woensdag voor enige dagen
naar ons land. Twee van zijn nieuwste boeken
komen namelijk volgende week in het Neder
lands op de markt. Eén van de twee werken is
„De villa van de vrijdag". Deze novelle is nog
niet eens in het Italiaans uitgegeven. Het andere
boek is een roman onder de titel „De reis naar
Rome". Moravia zal vanwege zijn leeftijd slechts
één keer in het openbaar optreden: zaterdag 12
mei signeert hij zijn boeken in een Amsterdamse
boekhandel. De NOS wijdt een uitzending aan de
beroemde auteur. Zijn bekendste werk is „Vrouw
van Rome", uit 1947. Het werd in bijna 30 talen
vertaald.
Veel van Moravia's werken werden ook ver
filmd. Moravia's werken waren onder Mussolini
verboden. In 1952 werd zijn werk op de Index ge
plaatst, de lijst van door het Vaticaan verboden
boeken.
NOB beperkt verlies
en ziet verbetering
AMSTERDAM Het Nederlands
Omroepproduktie Bedrijf (NOB)
heeft in 1989 een verlies geleden van
5,3 miljoen gulden. In 1988, het jaar
waarin het NOB werd verzelfstan
digd, was nog sprake van een verlies
van 17,1 miljoen gulden. De netto
omzet nam toe van 408,2 miljoen in
1988 tot 417,8 miljoen in 1989. De
hoofddirectie van het NOB vindt het
jaar 1990 van „cruciale betekenis"
voor het bedrijf en verwacht over dit
jaar een verdere verbetering van het
resultaat. De reorganisatie van het
bedrijf is intussen zodanig gevorderd
dat de externe accountant - in tegen
stelling tot vorig jaar - een verkla
ring van goedkeuring heeft afgege
ven bij de jaarrekening.
Raad voor de Kunst
boos over stop
subsidie vertalingen
DEN HAAG De Raad voor de Kunst is zeer
verontwaardigd dat minister D'Ancona van cul
tuur de subsidie aan de Stichting voor Vertalin
gen heeft stopgezet. De schade die het verdwij
nen van de Stichting voor Vertalingen met zich
zal meebrengen voor de positie van de Neder
landse letterkunde in het buitenland, is volgens
de afdeling letterkunde van de Raad voor de
Kunst onaanvaarbaar groot. Bovendien is de
Raad boos omdat de minister haar besluit heeft
genomen zonder hem te raadplegen. De afdeling
letteren heeft de minister gevraagd haar beslis
sing op te schorten en voorgesteld een onafhan
kelijke onderzoekscommissie in te stellen.
PvdA wil Vrijmarkt
ook in Den Haag
DEN HAAG De fractie
van de Partij van de Ar
beid in de Haagse gemeen
teraad wil dat de „Vrij
markt" die elk jaar onder
meer in Amsterdam en
Utrecht wordt gehouden,
voortaan op Koninginne
dag ook in Den Haag op
het programma wordt ge
zet. Er is weliswaar al zo'n
markt in de Boekhorst-
straat, maar de PvdA vindt
die te klein en pleit voor
een markt op veel grotere
schaal. Den Haag zou hier
door een belangrijke im
puls kunnen krijgen inzake
extra verlevendiging van
de stad, aldus de fractie.
BIOSCOOP DRAAIDE TIJDENS BEZETTING GEWOON DOOR
jVERSUM Neder-
nders zouden zich dap-
pr verzet hebben tijdens
Tweede Wereldoorlog
ben de bezetter. Als die
elling waar is, dan zou-
en de exploitanten van
j[e Nederlandse bioscopen
mïoh die jaren geen Neder
landers geweest zijn.
^jjjpië conclusie kun je trekken
36^|it het boek 'De Bioscoop in de
117.00Dorlog' van de publicist en be-
^■jjjjjrijfsjournalist Thomas Leef-
745j3ng, die een uitgebreide stu-
53M|ie heeft gemaakt van het
53.20 ioscoopwezen tijdens de be-
ONGiettingsjaren. En daaruit blijkt
Mat de exploitanten zich vanaf
Q^iet begin aangepast hebben
1340.00jan hun rol binnen de nazi-
50.0ö[ropagandamachine van
73.50 fjoebbels.
1jM)e beschuldigingen die Leef-
47'9[Hng uit, zijn verbazingwek-
Mocfend. Een paar voorbeelden.
363.o;yanaf 8 januari 1941 waren de
^Nederlandse bioscopen offi-
88S|Cieel alleen toegankelijk voor
de vertegenwoordigers van het
'Germaanse ras. Het Amster-
lOSjdamse City Theater had echter
jjj^es dagen eerder, op 2 januari,
42.2H bor^es i" de ramen gehan-
358.00'gen met de tekst 'Verboden
foor Joden'. De door de bezet-
er opgerichte Nederlandsche
Cultuurkamer kende een on-
erdeel waarvan de bioscoop
exploitanten lid moesten wor
den, het zogenaamde Filmgil-
de.
De aanmelding was massaal en
men ondertekende even mas
saal de ariër-verklaringen. De
bezetter produceerde zeer an
tisemitische films, zoals 'Der
ewige Jude' en 'Jud Süss', die
verplicht gedraaid moesten
.worden. Dat gebeurde netjes
op bevel: van sabotage of ver
zet was geen sprake. Bioscopen
in joodse handen werden ont
eigend; de niet-joodse collega's
protesteerden niet.
Het Nederlandse bioscoopjour
naal versloeg de Duitse inval
bijna vrolijk, Polygoon maakte
er als het ware een bloemen
corso van. Een groot aantal
joodse bioscoopexploitanten
liet tijdens de oorlog het leven.
Toen na de oorlog werd beslo
ten om jaarlijks op 4 mei vijf
minuten stilte voor de gevalle
nen in acht te nemen, lieten
de bioscoopexploitanten wel
van zich horen. Die vierde mei
kon wel eens op een zaterdag
vallen en dan zouden die vijf
minuten wel eens een zeer na
delige invloed kunnen hebben
op de recette
Gezuiverd
Leeflang wil niet veroordelen,
maar wel vertellen hoe de be-
drijf stak zich gedurende de be
zettingsjaren aan de wensen
van de bezetter heeft aange
past. „Het is zo gemakkelijk
te stellen hoe wij
in zo'n situatie gereageerd zou
den hebben, zonder de echte
druk van het gevaar te voelen.
En dat gevaar was groot. Je
kon je baan kwijt raken, je
kon getransporteerd worden.
Je wist ook niet hoe het alle
maal zou aflopen. Het is dus
best voorstelbaar dat mensen
zich schikten in hun lot. Het
gebeurde niet alleen binnen
het bioscoopbedrijf, overal in
de maatschappij pasten men
sen zich aan aan de wensen
van de nieuwe bevelhebbers.
Maar mijn persoonlijke inte
resse ligt nu eenmaal bij de
film, en dus heb ik een studie
gemaakt van het bioscoopbe
drijf".
Voor de Duitsers was het bios
coopwezen een heel belangrij
ke branche. Het was een van
de belangrijkste instrumenten
in de propagandacampagnes
die door Goebbels gevoerd
werden tegen de joden en an
dere niet-arische bevolkings
groepen. De bezoekerscijfers
lagen destijds ook aanmerke
lijk hoger. In 1943 passeerden
54 miljoen bezoekers de ticke
thokjes. Ter vergelijking: vorig
jaar haalden de bioscopen nog
niet eens de vijftien-miljoenste
bezoeker.
Leeflang: „De bioscoop had tij
dens de bezettingsjaren echt
dezelfde functie als de tv,
maar het medium had een
veel grotere impact dan de tv
Immers: nu heeft ie
dereen keuze uit een groot
aantal kanalen en slikken we
niet alles meer voor zoete
koek wat we zien, want het
publiek weet nu beter hoe het
medium werkt. Die kennis
over de film ontbrak vroeger
bij het grote publiek: wat je
zag werd destijds veel sneller
voor waar aangenomen dan
vandaag de dag".
„De stemmen van de commen
tatoren van het Bioscoopjour
naal waren destijds even ver
trouwd als vandaag die van
Pia Dijkstra of Ron Brandste
den En die stemmen vertelden
de kijkers om toch vooral lid
te worden van de Jeugdstorm
of andere nazistische organisa
ties. De bioscoop heeft een ge
weldige invloed gehad. Dat
blijkt ook uit het feit dat het
bekend was dat je in de film
zaal het gevaar liep om eerder
opgepakt te worden tijdens
razzia's".
Aspirientje
De bioscoop was in die tijd
volgens Leeflang 'een aspi
rientje tegen de hoofdpijn'.
Een ontsnappingsmogelijk
heid. Leeflang: „De meeste
produkties in het theater wa
ren van Duitse makelij. In de
hele periode heeft er maar één
Nederlandse produktie ge
speeld, 'Drie Dagen Huis
knecht', met Paul Steenbergen
in de hoofdrol. De overige pro-
Thomas Leeflang: „De bioscoop was in de oorlog een aspirientje 1
dukties waren allemaal Duitse
sprookjes over mooie, gezonde
mensen. De grote sterren uit
die tijd waren Marika Rökk en
Heinz Rühmann en kassucces
sen waren films als 'Das Herz
der Königin', 'Rosen in Tirol'
en 'Nanette'.
Leeflang erkent dat hijzelf
destijds, hij was toen een jaar
of negen, ook geïmponeerd
raakte door de beelden. „Je
zag leeftijdgenoten in leuke
kampen in Duitsland allerlei
sportieve spelletjes doen. Die
kinderen zagen er gezond uit
en hadden veel dingen die ik
miste. Bovendien hadden ze
van die mooie, gestyleerde
uniformen. Ik wilde daarom
ook heel graag bij de Jeugd
storm. M'n ouders verboden
het me, maar de wens om daar
lid van te worden, kwam
voort Uit de positieve indruk- -
ken die ik in de bioscoop had
opgedaan".
„Soms was er wel eens een
operator die het bioscoopjour
naal met opzet onscherp ver
toonde. Maar lang hield hij dat
niet vol: het publiek maakte
dan luidruchtig van zijn on
vrede melding. Wat aanvanke
lijk ook wel eens gebeurde,
was dat het publiek joelde als
de Duitsers weer pochten op
grote overwinningen. Maar die
films werden in een volledig
verduisterde zaal afgedraaid,
zodat de oproerkraaiers duide
lijk konden worden gelokali
seerd en ingerekend".
Professioneel
„De filmindustrie van toen
lijkt verrassend veel op die
van de televisie nu. Nu gaat
het ook alleen om de kijkcij
fers. Vandaar dat Leeflang
vrij pessimistisch is.
„Ik denk niet dat we veel ge
leerd hebben. De programma
makers van tegenwoordig heb
ben hun mond vol over mis
standen en discriminatie en
ook de oorlog is nog altijd een
veel besproken onderwerp,
waarbij de programmamakers
vaak een duidelijke mening
ventileren. Maar vergis je niet:
het feit dat zij aandacht aan
misstanden schenken, moet je
niet verwarren met hun per
soonlijke betrokkenheid. Als
er een aktualiteitenrubriek, ik
noem geen titel, naar Afrika
afreist om ondervoede kinde
ren te filmen, dan worden die
stumpers gelokt met repen
chocola. Die repen krijg je niet
in beeld, de kinderen krijgen
het pas als het plaatje er mooi
op staat en de verslaggever te
vreden heeft vastgesteld dat
het 'mooie beelden' voor de af
titeling zijn".
„Als Nederland vandaag bezet
wordt, dan presenteert Die-
wertje Blok morgen nog ge
woon de '5 Uur Show'. Want
het eigenbelang en het eigen
ego zijn moeilijk te onderdruk
ken. Status is niet makkelijk
te missen. Ik ben er van over
tuigd dat de Nederlandse radio
en tv gewoon doordraaien in
zo'n situatie".
EDWIN BAKKER
Ongelukjes treffen
Londense theaters:
onderzoek gelast
LONDEN Neerstorten
de decorstukken, gordij
nen die niet opgaan en
draaiende tonelen waar
geen beweging in is te
krijgen: de Londense
theaters zijn de laatste
tien dagen getroffen door
een reeks van dergelijke
incidenten. De Britse ac-
teursbond heeft inmiddels
een onderzoek gelast naar
de veiligheid op het to
neel.
Het publiek dat donderdag de
première bijwoonde van A
Clockwork Orange, gespeeld
door de Royal Shakespeare
Company, kreeg van de hevig
in verlegenheid gebrachte di
rectie van het Royalty Theatre
een drankje aangeboden, toen
na de pauze het doek weigerde
op te gaan. Het duurde zeker
een kwartier, voor de toneelk
nechten het doek omhoog kre
gen.
In het Lyttelton-theater werd
een van de acteurs uit de mu
sical Sunday in the Park with
George van het Royal Natio
nal Theatre op een haar na ge
raakt door een omvallende
boom. De voorstelling werd
afgebroken, de komende voor
stelling werden afgezegd en
het publiek kreeg zijn geld te
rug. Een week eerder was tij
dens een voorstelling van de
musical, die handelt over het
leven van de 19de-eeuwse
Franse schilder Georges Seu-
rat, reeds een ijzeren tralie los
geraakt.
De voorstelling van de kome
die The School for Scandal in
het Olivier-theater tot slot,
moest op 24 april halverwege
worden stopgezet, toen een hy
draulische krik afbrak, waar
door het draaiende toneel het
niet meer deed.
&HIL COLLINS ZINGT VOOR DE DAKLOZEN
i Serious Tour. Met Phil Collins
tg, piano, drums), Leiand Sklar
bs), Chester Thompson (drums),
ryl Stuermer (gitaar), Brad Cole
oetsen), Bridgette Bryant (zang),
^.Arnold McCuller (zang), Fred White
35 ang) en de Phenix Horns. Ahoy',
Rotterdam. Gisteravond.
121,!
16,
16^ s een publiek dat vijftig gul-
1, en heeft neergeteld om zijn
]j dool te zien meer gemotiveerd
lan een massa die maar vijf
endertig gulden heeft hoeven
betalen? Ja, als we tenmin-
mogen afgaan op de fana-
jeke houding waarmee een
^)mvol Ahoy' in Rotterdam
fieh, ondanks de tropische
«mperaturen, in het zweet
lansde en zong voor Phil Coi
ns. Ze hingen aan de lippen
n deze Engelse muzikant en
ewel niet helemaal onte-
cht, toch wat overdreven.
Jet drie uur durende spekta-
tel, dat als 'The Serious Tour'
73i/flit jaar over de aardbol trekt,
6Qwas een staalkaart van Phil
757/ipollins kunnen. Hij putte uit
He facetten van zijn veel om
vattende oeuvre en reeg in-
7651 trumentale jazzrock naadloos
5631 lan weemoedig klinkende lief
desliedjes. Het leverde een uit
gebalanceerd concert op,
waarbij Collins niet hoefde te
steunen om zijn hitsucces en
het publiek niet in slaap viel.
Zijn hitparels doseerde hij zeer
spaarzaam door een optreden
dat een even lichtzinng als se
rieus karakter had. Hij leverde
maatwerk in een slobberkos
tuum, want eerlijk gezegd zat
de muziek in een even strak
keurslijf als het (circus)jacquet
waarmee hij op de voorkant
van het programma-boekje
pronkte. Improviseren was er
niet echt bij en dat had vooral
in de snellere composities de
feestvreugde extra verhoogd.
Nu dansden de geliefden op
het ritme van dezelfde drum.
Hoe 'serious' deze tournee is,
bleek na vijfenveertig .minu
ten. Nadat hij de show had ge
opend met een paar snelle
nummers waarin vooral The
Phenix Horns funky mochten
uitpakken, hij de eerste koude-
rillingen bezorgde met
'Against All Odds' en de draak
had gestoken met zijn Neder
landse uitspraak, vroeg hij
aandacht voor de daklozen
van Rotterdam. „Misschien
heb je' de Collecte-bussen ge
zien. Stop er wat in", waarna
hij zijn emoties de vrij loop liet
in 'Another Day in Paradise'.
Even later leek het erop dat
hij zou gaan preken, toen hij
aandacht vroeg voor de positie
van de zwarten in Zuid Afri
ka, maar het bleken de enige
echte serieuze momenten te
zijn.
Wie het materiaal van Phil
Collins kent, kan enigszins
voorspellen wat er tijdens het
concert zal gebeuren,. Toch
had Collins genoeg verrassin
gen ingebouwd om een heel
snel insluipende eentonigheid
te vermijden. Hij gedroeg zich
op het podium als een jonge
hond die de wereld ontdekte
en liet nergens een ingesleten
vanzelfsprekendheid horen.
'In the Air Tonight' zong hij
bijvoorbeeld met zoveel passie,
dat de tranen in je ogen spron
gen. Collins, die afwisselend
achter de microfoon, de piano
en de drums was te vinden,
heeft voor deze tournee het
crème de la crème uit de mu-
ziek-industrie bij zich. Het
spetterende gitaarspel van Da-
ryl Stuermer is van bijzondere
Phil Collins lootste zich met plezier door het gebeuren héén zonder
wekken echt aan het werk te zijn".
klasse, het kwartet blazers Drie uur Phil Collins is een
groots (zoals in de Motown- beetje lang, hoewel niet voor
medley) en de twee zangers en de echte fan natuurlijk. De
de zangeres leveren soms met een dosis humor uitge-
adembenemend mooie koortjes voerde Engelsman zelf lootste
af. Daarbij mag Bridgette Bry- zich met plezier door het ge-
aqt extra glanzen in 'Seperate beuren heen zonder maar een
Lives' een duet met Collins. ogenblik de indruk te wekken
echt a&n het-werk te zijn. En
hij had aan het bègin van het
concert iedereen gewaar
schuwd. 'Het wordt een lang
durig gebeuren. Ik hoop dat
jullie je lunchpakketjes hebben
meegenomen'.
HANS PIËT
IENK POORT ALS VALJEAN
va
'1IMSTERDAM
10.
era AMSTERDAM De
VNlhoofdrollen in de Neder-
versie van „Les Mi-
0 érables", de musical ge-
cdiv! )aseerd op de gelijknami-
4 1 V roman van Victor
n&"ugo, zullen worden
'epeeld door Henk Poort,
Ernst Daniel Smid, Joke
naade Kruijf, Danny de
Munk, Vera Mann en Bill
van Dijk.
alde^De bariton Poort speelt de
t walhoofdpersoon, de edelmoedige
1211 lean Valjean. Smid, eveneens
14 ebariton, gaat de rol van poli-
24,51 liecommissaris Javert vertol-
ggenken. De rol van Cosette is toe-
11,50 bedeeld aan De Kruijf. Zij trad
tvisi eerder op in de musical „Cats",
De alt De Munk wordt Marius,
töde jonge geliefde van Cosette.
0,0e sopraan Mann speelt de rol
jvan Eponine. Van Dijk (bari
ton) fungeert als*studentenlei
der Enjolras.
Er moest gekozen worden uit
1100 kandidaten. Hiervoor wa
ren vier auditie-ronden nodig.
Het Brits/Amerikaanse zoge
naamde „creative team"
kwam hier telkens voor naar
Nederland. Naast de 26 vol
wassen bijrollen zijn voor de
drie kinderrollen 37 kinderen
„gecast", die na toestemming
van de Kinderinspectie bij
toerbeurt optreden, aldus de
producent.
Les Misérables gaat op 28 fe
bruari volgend jaar in het Ko
ninklijk Theater Carré in Am
sterdam in première. Aan de
produktie werken ongeveer
100 mensen mee. Door deze
grote bezetting vinden de
voorstellingen uitsluitend in
dit theater plaats. Er zijn in
middels 60.000 toegangskaar
ten verkocht, een voor Neder
landse begrippen absoluut re
cord, aldus Joop van den Ende
Theaterprodukties.
Kort geding NOS
over EK-rechten
AMSTERDAM Het conflict
tussen RTL-Veronique en de
NOS over de uitzendrechten
van in totaal 12 kwalificatie
wedstrijden voor de Europese
Kampioenschappen (EK) voet
bal wordt uitgevochten voor
de rechter. Een NOS-woord
voerder zei gisteren dat de
omroep een kort geding wil
aanspannen tegen het bureau
International Sport Consultan
cy (ISP), die de rechten aan
Veronique zegt te hebben ver
kocht. De commerciële televi
siezender RTL-Veronique
maakte donderdag bekend de
kwalificatiewedstrijden te zul
len uitzenden. Volgens de
NOS beschikt zij echter over
de uitzendrechten van onder
meer de uitwedstrijden van
Oranje tegen Portugal, Malta
en Finland. De NOS baseert
zich op een mondelinge én een
schriftelijke overeenkomst
met bemiddelaar ISP. Eige
naar R. van der Hart van ISP
ontkent dit echter.
„Ik heb inderdaad gesproken
met twee vertegenwoordigers
van de NOS maar dat is op
niets uitgelopen en toen
ben ik gaan praten met Vero
nique".
Herdenkingsconcert door Christelij
ke Oratoriumvereniging Schevenin-
gen, Zangkoren „Deo Sacrum" Poel
dijk en het Residentie Orkest o.l.v.
Jos Vranken m.m.v. Hilary Reynolds
en Charles van Tassel met werken
van Berkeley en Ireland. Muziekthe
ater Den Haag, gisteren.
Dodenherdenking: dè gele
genheid om sterk moralisti
sche muziekwerken uit te
voeren. Gisteravond tijdens
een herdenkingsconcert in
de Philipszaal klonk „Or
shall we die" uit 1982 van de
Engelse componist Michael
Berkeley, die hiermee de
mensheid wil wakker schud
den en waarschuwen tegen
de gevaren van de westerse
maatschappij. lan McEwan,
die de tekst schreef, stelt het
vrouwelijke in de zin van
het intuïtieve, het gevoelige,
tegenover het mannelijke,
het militaristische, het koel
wetenschappelijke. Als we
niet oppassen, zullen we ten
onder gaan in de harde, on
gevoelige carrièremaatschap
pij. De boodschap is het ge
voel met het intellect te ver
binden. Dan alleen kunnen
we sterk zijn zonder agressie
en verachting.
Berkeley gebruikt een groot
orkest, koor en twee solisten
(sopraan en bariton) om deze
mooie gedachten tot uitdruk
king te brengen. Het geheel
is over het algemeen nogal
pompeus en doet niet overal
even oprecht aan. Op de
meer gevoelige momenten
balanceert de componist ge
vaarlijk op de afgrond van
de kitsch. Bovendien had
Berkeley wel van te voren
kunnen weten dat de solisten
niet te verstaan, zelfs niet
eens te horen zijn als je een
groot symfonie-orkest achter
hen volledig laat uitpakken.
Veel van de woorden van de
Venezolaanse sopraan Hilary
Reynolds en bariton Charles
van Tassel vielen dan ook in
het water.
De koren-mix die ontstond
door de vermenging van de
Christelijke Oratoriumvere
niging Scheveningen met de
Zangkoren „Deo Sacrum"
Poeldijk verdient een ruime
voldoende voor hun „Or we
shall die". Ook opereerden
de koren flexibel genoeg in
Irelands „These things shall
be". Helaas leek de vlag van
het Residentie Orkest de
hele avond halfstok te han
gen. Men speelde nogal vals,
niet enthousiast en erg onge
lijk.
ARTHUR VAN DER DRIFT
Herdenkingsconcert in de Grote
Kerk door Die Haghe Sangers, Ha-
gacantare en het Noord Philharmo-
nisch Orkest, het geheel onder lei
ding van René Verhoeff. Donderdag-
Vele Hagenaars herdachten
gisteravond in een volle Grote
Kerk hen die hun leven lieten
tijdens de oorlogsjaren. Het
leeuwedeel van het program
ma kwam voor rekening van
het mannenkoor Die Haghe
Sangers die openden met een
vier eeuwen oud dodenlied
van Jacobus Gallus. Met een
grote sprong ging het van het
einde van de 16e eeuw naar
dat van deze eeuw, in de vorm
van het eerste deel van het
speciaal voor deze dag gecom
poneerde vierluik Testimoni
um Europeanum van de Haag
se componist Jaap Geraedts.
Het viel niet te ontkennen dat
de eenvoudige polyphonie van
Gallus het in deze kerk beter
deed dan de lange vloeiende
lijnen met kleine toonsafstan-
den die door koorgedeelten
kenmerkten. Sterk daarente
gen waren de instrumentale
inleiding en begeleiding door
de beiaard en enkele luidklok-
ken van de kerk. De grootste
luidklok, de Jhesusklok legde
de grondtoon onder het man
nenkoor. De Haghe Sangers
die ook nog het lied 'van de
achttien dooden' van Jos
Vranken zongen, kwamen met
hun heldere tenorenboven
bouw goed voor de dag. Ge
raedts herdenkt in zijn compo
sitie de 17.000 weggevoerde
joodse Hagenaars van wie er
15.000 niet meer terugkeerden.
Rabbijn Soetendorp ging daar
in zijn korte herdenkingstoe
spraak niet direkt op in. Hij
drukte de mensen op het hart
om aan een wereld mee te
werken die veilig is voor alle
kinderen en die wordt gere
geerd door medemenselijk
heid.
Staande en in stilte de doden
herdenkend en daarna het
Wilhelmus zingend, deed ieder
daar het zijne aan. Ellen Schu
ring en een naamloze Haar
lemse jongenssopraan zorgden
daarop voor een gewijd mo
ment van bezinning met het
pure en ingetogen Pie Jesu
van Lloyd Webber. Na een do
denherdenkingslied van Gret-
cheaninov door het gemengde
Hagacantare koor, zongen bei
de koren samen met het
N.H.Philharmonische Orkest
het bekende Requiem van
Fauré. René Verhoeff hield
het enorme koor redelijk bij
elkaar en bij het orkest maar
nam de tempi vrij langzaam
waardoor het stuk iets aan
spanning inboette. Dat werd
ruimschoots goedgemaakt door
de uitstekende soli van orga
nist Aart de Kok, sopraan El
len Schuring en de bariton
Bernard Kruijsen. ERIK BE
SIER
Hagenaars in het Capitool
DEN HAAG - In het Capitool zondag (12.00 uur, Nederland 3)
een discussie over extreem rechts en het minderhedenbeleid.
Gasten zijn onder meer Gerard van Otterloo, ex-wethouder van
Den Haag, Astrid Roemer, schrijfster en gemeenteraadslid voor
Groen Links in Den Haag en Wim Bruyn, gemeenteraadslid
voor de Centrum Democraten in Amsterdam. Gespreksleidster
is Violet Falkenburg.
Mediaraad vraagt ander
beheer omroepzenderpark
DEN HAAG Het Nederlandse omroepzenderpark moet an
ders worden beheerd. De bemoeienis van de staat zou terugge
bracht kunnen worden van 59 tot 51 procent van de aandelen.
Ook andere gebruikers van het zenderpark dienen in verband
met toekomstige ontwikkelingen invloed te krijgen. De Media
raad bepleit dit in een ongevraagd advies aan minister D'Anco
na (WVC). De NV Nederlandse Omroepzendermaatschappij (No-
zema) moet volgens de raad ook anders worden bestuurd: de
aandeelhouders houden wel de laatste zeggenschap maar zitten
niet meer in het dagelijks bestuur. De huidige verdeling van de
bevoegdheden is te onduidelijk. De PTT speelde èn speelt nog
steeds een belangrijke rol bij de zendermaatschappij, want de
PTT oefent binnen de Nozema het stemrecht namens de staat
uit en de feiteljke uitvoering van de Nozema-activiteiten was op
contractbasis aan PTT Nederland uitbesteed. Dit contract is ech
ter onlangs opgezegd en, hangende de veranderingen bij de No
zema, nog niet verlengd. Daarover loopt momenteel een door de
PTT aangespannen procedure bij de Raad van State.
