tl and herstelt <j>nafhankeli ikheid Ambassadeur moet persconferentie in Kaapstad verlaten Burgemeester: snelle eenwording Berlijn JE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB NAVO zoekt naarstig naar eigen plaats in een nieuw Europa Lezeri service ËIFEL 3INA TTTENLAND - EcidócSotuont zaterdag 5 mei i990 pagina 5 (athey bedankt kor Antilliaans Irlement [ciPSBURG Claude [they, de politieke leider het Antilliaanse eiland St. irten, zal geen gebruik ma- van de Mogelijkheid op- iw zitting te nemen in het lliaanse parlement. Wat- heeft laten weten zijn ze- anden\ ter beschikking te stellen de een ander lid van de frac- 'omodivan de Democratische Par- heeft van St. Maarten. Bij de pslag, gste verkiezingen raakte J, weit alleen de partij een zetel iv |jjt, maar verloor Wathey op, n positie als populairste poli- Havel weer kandidaat PRAAG De Tsjechoslo- waakse president Vaclav Havel zal zich na de parle mentsverkiezingen van 8 en 9 juni opnieuw kandi daat stellen voor het ambt van staatshoofd. Het nieu we parlement moet binnen 40 dagen na de verkiezin gen een nieuw staatshoofd kiezen. Havel werd op 29 december 1989 tot interim president gekozen nadat de communistische partij door een burgerrevolutie afstand had moeten doen van de macht. Karamanlis (83) president van Griekenland ATHENE Konstantine Karamanlis is gisteren door het parlement met 153 van de 299 stemmen tot president van Grieken land gekozen. De 83-jarige Karamanlis ver vulde die voornamelijk representatieve post ook al van 1980 tot 1985. Daarnaast was hij sinds 1974, toen een eind kwam aan de militaire dictatuur, premier van zes ka binetten. Karamanlis is benoemd voor een periode van vijf jaar. Karamanlis volgt Christos Sartzetakis op. Griekenland heeft gisteren zijn ambassa deur uit de Albanese hoofdstad Tirana te ruggeroepen voor overleg omdat Albanese veiligheidstroepen zondag een asielzoeker wegsleepten van het grondgebied van de Griekse ambassade. Weer hulpgoederen naar Zuid-Sudan NAIROBI Het Interna- tionale Comité van het Rode Kruis heeft gisteren na een onderbreking van zes maanden de vluchten met hulpgoederen naar het zuiden van Sudan her vat. Vanuit Khartum ver trok een klein vliegtuig naar Wau, een stad die in handen is van de regering. Tegelijkertijd vloog een ander toestel naar de stad Ler aan de Nijl, waar de verzetsbeweging SPLA de dienst uitmaakt. 35-urige werkweek Westduitse metaal GÖPPINGEN De Westduitse metaal industrie krijgt als eerste bedrijfstak in de Bondsrepubliek een 35-urige werk week. De 35-urige werkweek gaat na een overgangsperiode per 1 oktober 1995 in en is afhankelijk gesteld van de eco nomische situatie op dat moment in de Bondsrepubliek. Vanaf 1 april 1993 geldt een werkweek van 36 uur. Momenteel kent de Westduitse metaal nog een 37- urige werkweek. Het gisteren gesloten compromis geldt vooralsnog alleen voor de noordelijke regio in de deelstaat Ba- den-Württemberg. De verwachting is dat de rest van het land spoedig zal volgen. De werknemers- en werkgeversorgani saties voorkomen met het sluiten van het compromis een massale stakingsgolf. h y tralinh}A Het parlement n de Sovjet-republiek ■tland heeft gisteren de afhankelijkheid van de vem$ltische republiek her- er n|id. De verklaring daar- 1 °iT wer(* aangenomen met -rarhW stemmen voor bij één van Jthouding. 57 afgevaar- jgden boycotten uit pro- Ét de stemming, aldus jk! Htm niet-officiële telling, ikte hor het aanvaarden was n ^f.in twee derde meerder- l^ten)id (1^2 stemmen) van p en parlement vereist. jn hlgens de resolutie gaat het r en jrstel van de onafhankelijk- are M gepaard met een over- 'e/smangsperiode die moet uitmon- zijn jn in daadwerkelijke onaf- rjooifnkelijkheid. „De soevereine p ee/ibubliek Letland (1920-40) lie Siifeft de jure nooit opgehouden 'S had bestaan en is vandaag de came^to hersteld", aldus de reso- tie. Het Letse parlement wil t een „regeringscommissie" 'nverwijld met Moskou gaat iderhandelen over de toe- imstige verhouding tussen de [publiek aan de Oostzee en het moèderland, zo staat in de onafhankelijkheidsverklaring. Letland is de derde van de drie Sovjetrepublieken aan de Oostzee die kort na elkaar verklaard hebben dat ze het staatsverband van de Sovjetu nie willen verlaten, of dat al gedaan hebben. Het verst ging Litouwen, toen het zich op 18 maart onafhankelijk verklaar de van Moskou. De centrale regering heeft daarop gerea geerd met het afkondigen van een economische boycot van de kleine republiek aan de Oostzee. Estland en Letland lijken be hoedzamer te opereren ten op zichte van het centrale gezag in Moskou. Dat bleek ook gis teren bij de stemming in het parlement in Riga: de vereiste twee-derdemeerderheid van het parlement verklaarde de grondwet van 1922 opnieuw van kracht, maar sprak tevens uit dat de strafwet van de Sov jetunie en overige Sovjet-wet ten van kracht blijven voorzo ver die niet strijdig zijn met de Letse grondwet van bijna 70 jaar geleden. Aleksandr Jakovlev, die lid is van het Politburo en de presi dentiële raad van president Gorbatsjov, zei 's middags dat „opschorten of ongedaan ma ken van de onafhankelijk heidsverklaring vooraf dient te gaan aan elke vorm van di aloog". Dit standpunt had hij ook geformuleerd nadat Litou wen zich op 18 maart onafhan kelijk had verklaard. Estland deed het op 30 maart. Toen de uitslag van de stem ming bekendgemaakt was, stonden de afgevaardigden op en hieven het Letse volkslied aan. Honderden Letten buiten het parlementsgebouw juich ten en zwaaiden de rood-witte Letse vlag. Daarop trokken zij door de straten van Riga op weg naar een grote bijeen komst voor de ohafhankelijk- heid. Voor het eerst heeft gisteren een lid van de Sovjetleiding verklaart dat Moskou genoe gen neemt met bevriezing van de Litouwse onafhankelijk heidsverklaring van 11 maart. Voorzitter Vytautuas Lands- bergis van het parlement van Litouwen vindt dat Estland. Letland en Litouwen geza menlijk Met Moskou moeten gaan onderhandelen. Intten >nmm .1# Dagaan veiliger "(Samenwerken lse F4DDESDON Frank- enenjk en Groot-Brittannië, op defe enige twee landen in mgeibest-EUr0pa die over een ;en kernmacht beschik- an op de terreinen n opfcn veiligheids- en defen- lij sfiepolitiek nauwer samen werken dan ze al deden. ',e lit hebben premier Mar- -van-fret Thatcher en presi- taar jent Frangois Mitterrand waarjsteren besloten op hun <of Aiarlijkse bijeenkomst ten '30eiborden van Londen. samenwerking oner, beft betrekking op de aan- /j'rtujhaf van materieel, wapens idellk radarsystemen, de uitwisse- roewjig van personeel, gezamenlij- zntrót manoeuvres en bepaalde em Ijicleaire programma's. Britse premier bleek opti- istisch te zijn over haar poli- Grike toekomst na de gemeen- tooit padsverkiezingen van don- rdag, waarbij Labour aan- ïnlijk won maar de Conser- lfs ditieven belangrijk minder rloren dan de opiniepeilirt- n hadden voorspeld. Zij orspelde dat zij in 1993 als its premier de tunnel onder t Kanaal zal openen. Blij- ns de resultaten uit op één alle 201 gemeenteraden had ibour 300 zetels winst ge- A^4ekt, de Conservatieven 191 verlies en de Sociaal- en beraal-democratische partij zetels verlies. Labour kreeg controle over 110 gemeen- raden (voorheen 97), de Con- citen vatieven over 51 (voorheen De SDLP had 17 raden lê\ as 19). In de rest kreeg geen mm kele partij de meerderheid. erspt ilgens een computeranalyse ve' n de BBC had Labour 42 an e DCent van de stemmen ge- egen, doorgaans genoeg voor n ruime overwinning bij rlementsverkiezingen, en de mel inservatieve Partij 31 pro- nt. De SDLP kreeg 18 pro- scMJnt. Ook de Amerikaanse komiek Bob Hope wil een stukje van de Berlijnse Muur. foto: ap OOST-BERLIJN De Westberlijnse burgemees ter, de sociaal-democraat Walter Momper, heeft gis teren samen met de SPD- kandidaat voor het Oost- berlijnse burgemeester schap, Tino Schwierzina, een programma gepresen teerd voor de snelle een wording van Berlijn na de komende gemeenteraads verkiezingen in de DDR. Tegelijkertijd riep Momper de regering in Bonn op zich „openlijk uit te spreken" voor Berlijn als hoofdstad van een verenigd Duitsland. De West en Oostduitse SPD-politici wil len na de invoering van de Duitse economische en sociale unie op 2 juli alle douanecon troles tussen het oostelijk en westelijk stadsdeel opheffen, omdat die dan overbodig zijn geworden. Ook moet uiterlijk in juli sprake zijn van geheel vrij personenverkeer tussen Oost- en West-Berlijn. Volgens Momper en Schwierzina moeten alle metro- en S-bahn- stations in Berlijn met het oog hierop weer in gebruik wor den genomen. (ADVERTENTIE) LADA JOH. L. SPAANS B.V. Showroom: Westduinweg 214, Den Haag. Tel. 070 - 51.29.41. De Zuidafrikaanse president F. W. de Klerk en ANC-leider Nelson Mandela genieten van hun eerste gezamenlijke persconferentie. foto: ap (Van onze speciale verslaggever Jos Timmers) KAAPSTAD Hendrik Verwoerd, de grondlegger van de Zuidafrikaanse apartheid, moet zich in zijn graf hebben omge draaid. In de naar hem genoemde betonnen kolos op het regeringsterrein in Kaapstad kwam uitgere kend de leider van het (door Verwoerd nog ver boden) ANC uitleggen op welke manier gewerkt zal worden aan de totale af schaffing van de apart heid. Kaapstad, vrijdagmiddag 16.30 uur. Hoewel de persconferen tie van Nelson Mandela en president De Klerk niet voor 18.00 uur wordt verwacht, be vinden zich al tientallen jour nalisten in de zaal. Camera teams hebben strategische po sities ingenomen recht tegen over twee lege stoelen, twee glazen water en vier micro foons. Van de gezichten van de veiligheidsagenten is de spanning af te lezen. Tegen vijven zijn alle stoelen in de zaal bezet, terwijl voor de deur nog tientallen verslaggevers staan die naar binnen willen. De Nederlandse ambassadeur in Zuid-Afrika heeft zich evenals zijn Franse, Ameri kaanse, Zweedse en Belgische collega onder de journalisten gemengd. Hij geeft een mede werker opdracht de gezamen lijke verklaring van Mandela en De Klerk „vanavond nog" naar Den Haag door te facsen. Kaapstad, 17.09 uur. De be langstelling van de pers is zo groot, dat een Zuidafrikaanse regeringswoordvoerder de „mogelijk in de zaal aanwezige diplomaten" vriendelijk maar dringend verzoekt de zaal te verlaten. „Want dit is niet meer dan een persconferen tie". Ambassadeur P.A. van Buuren kijkt even teleurge steld om zich heen, doet zijn koffer dicht en staat op. Hij krijgt, in tegenstelling tot de meeste journalisten, ongetwij feld nog de gelegenheid Man dela persoonlijk te spreken. De Amerikaanse ambassadeur daarentegen blijft gewoon zit ten, met een blocnote op zijn schoot. Intussen schiet een fo tograaf wat plaatjes van zijn opeengeperste schrijvende col lega's. Kaapstad, 17.25 uur. Terwijl de Zuidafrikaanse regerings woordvoerder bezig is de pro cedure van de persconferentie uit te leggen, gaan links en rechts van hem deuren open. De eersten die binnenkomen, door aparte ingangen, zijn de leden van de onderhandelings delegaties. Dan komt De Klerk binnen, even later van de andere kant gevolgd door Mandela. Handen voorden ge schud en zowel De Klerk als Mandela maakt in een 'ope ningsstatement' gewag van de uitstekende sfeer en de voor uitgang die is geboekt tijdens wat iedereen „de gesprekken over onderhandelingen" noemt. In het Verloop van de persconferentie is duidelijk te merken dat Mandela en De Klerk aan elkaar gewaagd zijn. En dat zij, ondanks grote verschillen van inzicht, res pect hebben voor eikaars op vattingen en bereid zijn Zich tot het uiterste in te spannen voor het 'nieuwe Zuid-Afrika'. „Wij zijn de afgelopen dagen dichter bij elkaar gekomen", zegt Mandela. „Een grote en belangrijke stap voorwaarts", zegt De Klerk. „Een geest van wederzijds begrip", zegt Man dela. „We hebben de steun no dig van alle Zuidafrikanen en de hele wereld", aldus De Klerk, waarna een grappige opmerking volkomen verloren gaat in het geluid van de flit sers van de fotografen. Geen twijfel Kaapstad, 18.10 uur. De pers conferentie zou een half uur duren, maar is al tien minuten uitgelopen. Tot twee keer toe valt Mandela de regerings woordvoerder in de rede, die een einde wil maken aan de bijeenkomst. De ANC-leider zegt geen enkele twijfel te hebben aan de oprechtheid van De Klerk of één van de lederf van de regeringsdelega tie. Maar op de vraag of de apartheid nu al dood is zegt hij: „Toen ik zeven en twintig jaar geleden de gevangenis in ging, had ik geen stemrecht. Vanwege mijn huidskleur. Nu ik na al die tijd weer een vrij man ben, heb ik nog steeds geen stemrecht. Dan weet u het antwoord wel op deze Als de persconferentie is afge lopen en De Klerk aanstalten maakt weg te lopen, steekt Mandela hem zeer demonstra tief de hand toe. De Klerk weigert die niet en opnieuw flitsen de lampen van de foto grafen. Daarna lopen Mandela en De Klerk samen weg, door één uitgang. Bij de deur staan de leden van de Zuidafrikaan se regeringsdelegatie. Zij schudden de ANC-leden de hand, ook Joe Slovo, de door de regering zo verguisde blan ke ANC-leider. Enkele journa listen in de zaal die de Zuida frikaanse politiek al tien, twintig jaar volgen, kunnen hun verbazing en verwonde ring niet verbergen. Eén van hen zegt: „Zouden we, na SharpviUe, Soweto en al die andere momenten waarop ik het echt niet meer zag zitten, nu dan toch echt getuige gaan zijn van de geboorte van een nieuw Zuid-Afrika?" DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER 16 Na afscheid te hebben genomen van kapitein Bloemsma 9/eWVOlgt Rob zijn reis en,laat enkele dagen later het anker vallen in de kust van Zuid-Frankrijk. Wat een prachtige omgevingl >ge bergen, palmbomen, een spiegelgladde zee en een lucht, 1 blauw als men alleen hier aan de Rivièra kan aantreffen, inds, op die hoge berg, woont prof. Prudon. En kijk, daar is de fileerde. Hij verwelkomt Rob met een brede armzwaai. /Fijn, fit u gekomen bent", zegt hij, „ik heb al enkele dagen naar u uitgekeken". „U woont wel erg hoog", zegt Rob, „het is zeker een hele klimpartij naar uw huis". Prof. Prudon glimlacht. „We hoeven niet te klimmen", zegt hij, „een lift zal ons naar boven brengen". Nou, daar staat Rob van te kijken. Maar de geleerde deelt hem mede, terwijl ze naar boven suizen, dat Rob nog veel wonderlijker dingen zal zien. „Die kristallen van u zullen de we tenschap op haar grondvesten doen schudden", zegt hij plechtig. Bush: „Nog honderd jaar NAVO" WASHINGTON Als het aan de Amerikaans president Geor ge Bush ligt, blijft de NAVO nog honderd jaar bestaan en blijven er Amerikaanse kernwapens in West-Europa. „De Verenigde Staten moeten een Europese macht blijven, economisch, politiek en militair", aldus de Amerikaanse president gisteravond tijdens een toespraak aan de Universiteit van Oklahoma. Volgens Bush blijven Amerikaanse kernwapens in West-Europa noodzakelijk, omdat ook als alle voorzienbare ontwapeningsonderhandelingen succesvol beëindigd zullen zijn, „de Sovjetunie nog steeds een conventionele en nucleaire supermacht zal zijn, waartegen alle andere Europese landen als dwergen afsteken". Verwijzend naar de ingelaste NAVO-topconferentie in Londen, eind juni, zei president Bush: „De Alliantie is nu klaar om haar nieuwe doel stellingen te formuleren voor de volgende eeuw". (Van onze correspondent Jo Wijnen) BRUSSEL De minis tersvergadering van de NAVO die deze week in Brussel werd gehouden, toonde het overduidelijk aan: in het bondgenoot schap heerst een bijna nerveuze sfeer die terug te voeren is op pogingen van de westerse alliantie de ontwikkelingen in Eu ropa enigszins bij te be nen. Bovendien zoekt de NAVO met een zekere koortstachtigheid naar een eigen plaats onder de politieke zon. Tegelijkertijd wil de NAVO de Sovjetunie zoveel mogelijk aan zich binden. Want het bondge nootschap wil niet alleen vaart in de lopende ontwapeningbe sprekingen houden, maar het wil ook Sovjet-president Gor batsjov - wiens binnenlandse positie klaarblijkelijk steeds moeilijker wordt - in het za del houden. Om die laatste reden heeft de NAVO voor een uiterst terug houdende opstelling in de Li touwse kwestie gekozen. Daar voor heeft het bondgenoot schap bovendien van harte in gestemd met het voorstel van president Bush om de moder nisering van de kernwapens voor de korte afstand in Euro pa te stoppen. En daarvoor zet het zich niet in krachtige be woordingen af tegen de eis van Moskou dat het verenigd Duitsland straks of uit de NAVO moet treden, of van zo wel de NAVO als het War schau Pact deel uit moet gaan maken. Intussen probeert de NAVO Moskou ervan te overtuigen dat het Westen oog heeft voor de veiligheidsbelangen van de Sovjetunie die, als gevolg van de Duitse hereniging, enigszins in het gedrang zijn gekomen. De Sovjets hebben op dit ogen blik nog steeds 380.000 militai ren in Oost-Duitsland staan. Die mogen daar, wat de NAVO betreft, gedurende een bepaalde overgangsperiode blijven. Of Moskou het eens is met de opmerking van N A V O-secre taris-generaal Manfred Wörner dat de Russi sche veiligheidsbelangen het beste zijn gediend met een blij vend lidmaatschap van het nieuwe Duitsland in de NAVO, is intussen zeer de vraag. Het ligt de NAVO zwaar op de maag dat de Russen - wellicht ook als gevolg van de zich op stapelende interne moeilijkhe den - opeens minder haast lij ken te hebben met het ontwa peningsproces dat Moskou zelf heeeft aangezwengeld. Ze fru streren bovendien de voorbe reidingen voor de Conferentie voor Veiligheid en Samenwer king in Europa (CVSE), om het bijeenroepen waarvan ze zelf hebben gevraagd. En ze „treuzelen" (om de woorden van Wörner te gebruiken) bij de Weense onderhandelingen over de vermindering van de conventionele wapens. Het vandaag te beginnen twee-plus-vier-overleg over de Duitse hereniging hebben ze op voorhand bemoeilijkt door langer vast te houden aan hun eis dat Duitsland neutraal moet blijven dan in het westen tot dusver werd verwacht. Het aanvankelijk enigszins te rughoudende bondgenootschap maakt zich nu op voor het CVSE-gesprek dat nog dit jaar in Parijs begint en tijdens wel ke 35 landen zich met de vei ligheidsstructuur van Europa gaan bezighouden. In het Brussels hoofdkwartier van de NAVO lijkt enige onzekerheid te bestaan over de status van die conferentie. De Ameri kaanse minister van buiten landse zaken, James Baker, zei deze week dat het CVSE-pro- ces "moet worden versterkt" en dat het „van een proces in een instituut moet verande- Maar als het CVSE-proces een meer permanente basis krijgt - zoals Moskou graag wil - en als de Europese Gemeenschap tegelijkertijd haast maakt met het ontwikkelen van een eigen veiligheidsbeleid - zoals Kohl en Mitterrand willen - bestaat het gevaar dat de NAVO min of meer uit de boot valt. Secretaris-generaal Wörner hamert er dan ook bij voortdu ring op dat de NAVO een gro tere politieke rol moet krijgen in Europa. Ep volgens minis ter Baker moet de NAVO zich „politiek en militair aanpassen aan de nieuw ontstane situatie in Europa". Het CVSE-proces moet, aldus Baker, geen alter natief maar een aanvulling op het bondgenootschap zijn. Het zoeken naar een eigen plaats onder de politieke zon heeft dan ook geleid tot het bijeenroepen van een NAVO- topconferentie deze zomer in Londen. Baker nam alvast een voorschot op wat er in Londen besloten gaat worden door te zeggen dat „een gepaste com binatie" van nucleaire en con ventionele wapens een blij vende noodzaak is. De NAVO-ministers hebben de afgelopen week in Brussel een geslaagde poging gedaan hun grote bezorgdheid over de positie van Mikhail Gorbatsjov achter retoriek en veel ver toon van zelfvertrouwen te verbergen. Niettemin bestaat er, na de gebeurtenissen in Li touwen, na berichten als zou het Rode Leger in februari een coupe hebben willen ple gen, en na de smadelijke af gang van de Sovjetleiders tij dens de 1 mei-parade op het Rode Plein, ernstige twijfels over de politieke overlevings kansen van Gorbatsjov. Zou hij tot aftreden worden ge dwongen, dan heeft dat zonder twijfel ernstige gevolgen voor het beleid van de NAVO dat nu pas op volle kracht lijkt te komen. De Russische minister van buitenlandse zaken, Edoeard Sjevard- nadze (links), in gesprek met zijn Amerikaanse ambtgenoot Ja mes Baker. foto: ap (ADVERTENTIE) Dorint hotel Sudeifel Eigen autoreis Periode: 8 juni t/m 26 juli 1990 A: Weekend-arrangement: vrijdag tot en met zondag B: Midweek-arrangement: zondag t/m vrijdag Het luxe Dorint hotel Sudeifel ligt aan het stuwmeer Bitburg, nabij Trier. Het hotel is zeer compleet met een overdekt zwem bad, sauna, overdekte- en buiten tennis banen, squashbanen en bowlingbanen. TELEFOON 070-3 190 882 De royale kamers zijn allemaal voorzien van balkon, douche, kleuren tv en mini bar. Een ideale locatie voor liefhebbers van rust, luxe en sportieve recreatie. Excursie-mogelijkheden: de oudste stad van Duitsland; Trier hoogwildpark Eifel berenreservaat vele burchten en kastelen Inclusief m ontbijtbuffet diner gratis sauna en zwembad Arrangement A (2 nachten) m I I Arrangement B (5 nachten) 396,- «rSIJTHOFF PERS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 5