Voor Oostduitser breekt
het Grote Rekenen aan
Martinair wil acties
concurrent steunen
Beurs van Amsterdam
beroepskeuzekoorts?
hna,;cONOMIE
QeidóeQowumt
DONDERDAG 3 MEI 1990 PAGINA 7
rd
'R moet optreden
ij slecht 'klimaat'
eenpi
n' drijf:
IdellijLj
Brit» 't
zullen
jaat
presi-
stook!
guer-1
ijnlijk
Aan-
;chten
xndenj
;N HAAG Minister De
ies van sociale zaken en
!n ;rkgelegenheid heeft de on-
s'rnemingsraden er vandaag op
éé%e en dat zij vanaf 1 oktober
wettelijke recht en zelfs de
:ht hebben de bedrijfsleiding
t de neus op een slecht ar
beidsklimaat te drukken. Als de
ijfsleiding nalaat per werk-
een analyse te maken van
gezondheidsrisico dat de
;knemer loopt heeft de OR
fj achtens de arbeidsomstandig-
denwet het recht dat zelf te
en. En de OR mag daarvoor,
kosten van het bedrijf, de be-
jfsgeneeskundige dienst
3D) inschakelen.
latig kwartaal
oor Philips
sd? INDHOVEN Philips heeft
>ri.s'i het eerste kwartaal van dit
lniar zijn bedrijfsresultaat met
nwege procent zjen afnemen tot
V va.n 150 miljoen. De nettowinst
m fors toe van 223 miljoen
'dlt ƒ336 miljoen. Daarvan
°'imt 6 miljoen uit de winst
t gewone bedrijfsvoering en
ƒ330 miljoen een buitenge-
e bate door de verkoop
de defensie-activiteiten in
iropa. De omzet nam met
n procent toe, zo heeft het
neem vandaag bekendge-
aakt.
MARKTEN
DENBOSCH Prijzen
'-ren per geslacht ge-
I. 8,75-9.30. Manr
•SSL Ti.
7,10-8,00,
6,50-7,10. Handel
prijzen prijsh. Vrouwelijk
2e kwal. 5,95-6,90.
0 dosfouwelijk 3e kwal. 5,40-5,95 en
d van!°rs,hwal
n per stuk inklusief
gebruiksrunderen
graskalveren 410.
I 1825-2100 e
Handel rustig
is lager Kalfvaarzen 1
I flauw en prijzen lager.
I. Stierkalveren extra kwaliteit 740-
i, 1e kwaliteit 480-740 en 2e kwali-
330-480. Handel vlot en prijzen
ier. Vaarskalveren extra kwaliteil
V-655, 1e kwaliteit 390-500 2e
°fien valiteit 270-390. Handel vlot en prij-
is de»n hoger. Aanvoer zwartbont 674.
erkalveren_ext_ra_kwaliteit 565-690,
de
slacht gewicht inklusief BTW: Aan-
er 971, waarvan lammeren 627.
achtschapen 3,40-4,40. Handel
ranfecht en prijzen lager. Ooien tot 20
LogieJÖ 7,00-8.00 Handel slecht en prjjzen
ag dl
1 ee,nK'
SE.
ƒ3,
■24'
ab
vleesrassen 153.
slecht
Ooien boven 20 kg 6,40-7,
;g 8,00-9,00." Rammen
■25 kg 7,00-8,00. Handel slecht en
lager. Rammen boven 25 kg
i Handel slecht e
achtschapen
ilusief B"
het o. Ooien
i lammeren per stuk
BTW: Slachtschapen 120-
iven 20 kg 145-170. Rammen tot 22
Rammen boven 25 kg 17(
'TT'jfebruiksschapen en lammeren per
ebxedji; inklusief BTW: Aanvoer 621
roeit^jks. Weidelammeren 100-160.
met 2 lammeren 250-350,
net 1 lam 225-275. Handel
prijzen gelijk.
V prijzen
IASMARKT WOERDEN De a
rese-xiperaueve luinü
n in- '9 Westland Wes
1 on- 36-0.48. Ch.kl.jar
45. Aubergine 500
Bosradljs s grof
jap. hyb. 60 1 0.30-
Cher.tom. 15 mid. 1-1 1.05-1.52.
irgette 1 9 1.05-2.00. Crlspijssla
2 0.25-0.79. Kasbloemkool 6 1
15-3.35. Koolra
I 70-81
ifal "|S|° i -
"p 10-1 10. Papr. rd. 85 super am
0-6.90. Paprika gr 85 super 5.10-
0. Paprika rd 65 super 1.90-5.80.
dijs Vfc s middel 0.30-0.31. Radijs 2
zakje 0 21-0.26. Rettich 1 lang 20
0.70. Sla 19 super d/p 0.36-
Sla 23 A 0.48-0.70. Snijbonen 1
super li hoop 2.10-
Aardappelen
DO 1 2.00-2.20. L.
li 6.10-7.20. Cherry tomaten
'0-2.00. Eikebladsla 1 0.66-1.47.
see andijvie 1.78-1.80. Ijspegels
0-1.30. Koolrabi 100 op 0.93-0.98.
Tssla 1 0.42-0.42. Krulsla 1 0.70-
Lollo rosso 0.64-1.11. Natuur-
ikool 8 1.80-1.80. Natuurbloem-
1.25-1.25. Natuursla 1 0.46-
Paksoi 450-600 1-1 0.30-0.30.
ii 550-800 1-1 0.95-1.50. Pepers
•den kg 11.00-12.00. Pepers groen
1 19.90-20.40. Peterselie 0.57-0.57.
1.40-2.40. Prinsessebonen
0-11.30. Raapstelen 0.17-0.30. Ra-
0.30-0.30. Radijs 2 gr
)r-
j
i 0.85-1.10.
COBERCO OP SPAANSE TOER:
Melkprijs boeren keldert
ZUTPHEN Met een dramatisch kelderende
melkprijs voor zijn tienduizend boeren in het voor
uitzicht gaat Coberco op de Spaanse toer. De ooste
lijke zuivelgigant neemt in Spanje twee bedrijfjes
(Debic Espanola en Allemosa) over met een totaal
omzet van 60 miljoen gulden en 75 medewerkers.
De Coberco-directie maakte gisteren duidelijk dat
het gouden melkjaar 1989 dit jaar niet herhaald zal
worden. Kregen de tienduizend ledenboeren vorig
jaar een melkprijs van rond 88 cent per kilo uitbe
taald, dit jaar zal deze naar verwachting van hoofd
directeur Plageman niet hoger dan tachtig cent uit
komen, mogelijk zelfs iets lager. De tegenvallende
opbrengsten van de sectoren boter en melkpoeder in
het eerste kwartaal (zes a zeven cent minder dan in
het eerste kwart van '89) zijn hier debet aan. De ge
volgen van de lagere kaasnotering en de drie cent
verlaging van de minimumprijs voor consumptie-
melk zijn hier nog niet in verwerkt.
Centraal Beheer
zoekt nieuwe
afzetkanalen
APELDOORN Centraal
Beheer zoekt zowel in eigen
land als in het buitenland
naar nieuwe afzetkanalen.
De bekende verzekerings
coöperatie in Apeldoorn
overweegt voorzichtig expan
sie in het buitenland, zo
blijkt uit het vandaag gepu
bliceerde jaarverslag. Cen
traal Beheer behaalde vorig
jaar een omzet van 2,5 mil
jard gulden, een toename van
6,7 procent. De winst groeide
van 103 miljoen naar 110 mil
joen gulden.
NEHEM ZOEKT OOST
EUROPA OP
DEN HAAG De Nehem, de Nederlandse
herstructurerings maatschappij, heeft bij het
Hongaarse bedrijfsleven het idee op tafel
gelegd om daar eenzelfde organisatie op te
richten die de Hongaarse industrie en
dienstverlening kan begeleiden naar een
vrije, ondernemingsgewijze produktie naar
(modern) westers model. Algemeen-direc
teur ir. M. J. Spanraft zei gisteren bij de
presentatie van het jaarverslag 1989 in Den
Haag, dat de Hongaren de kosten van de
(dure) advisering zouden kunnen betalen uit
de bilaterale hulpgelden die het ministerie
van economische zaken voor Oost-Europa in
kas heeft. De Nehem denkt ook een rol te
kunnen spelen in Polen en Tsjechoslowa-
kije. Als zelfstandig adviesbureau van Eco
nomische Zaken heeft de Nehem 18.000 be
drijven zien passeren.
Topjaar BMW
MUNCHEN De netto
winst van de Westduitse
automobielfabrikant BMW
is in 1989 met 23 procent
gestegen tot 558 miljoen
mark. De omzet groeide
met acht procent tot 26,5
miljard mark. De produktie
groeide met 5,7 procent en
kwam uit op 511.476 wa
gens. Over de hele wereld
werden er 527.000 BMW's
verkocht, zodat op sommige
markten aan het begin van
dit jaar leveringsproblemen
ontstonden. Koploper bij de
BMW was de 5-serie met
een afzetgroei van 30 pro
cent tot 197.000 stuks.
MONETAIRE UNIE MAAKT WISSELKOERS AFHANKELIJK VAN LEEFTIJD
BONN Geen gelijke
monniken, geen gelijke
kappen. Dat is het uit
gangspunt van de mone
taire unie van de beide
Duitslanden waarover de
onderhandelingsdelegaties
uit Bonn en Oost-Berlijn
het gisteren eens zijn ge
worden. De individuele
leeftijd van de burgers
speelt straks de hoofdrol
in het bepalen van het be
drag aan DDR-marken
dat tegen een koers van 1
op 1 mag worden omge
ruild tegen de Westduitse
marken.
Voor permanent in de DDR
wonende burgers geldt de vol
gende regeling: kinderen die
op 2 juli nog geen 15 jaar zijn
geworden mogen maximaal
2000 DDR-marken tegen
evenveel D-marken omruilen.
Voor personen van 15 tot en
met 59 jaar is maximaal 4000
DDR-mark tegen een koers
van 1 op 1 om te wisselen. Wie
60 jaar of ouder is mag ten
hoogste 6000 DDR-marken
omzetten in evenveel D-mar
ken. Voor alle tegoeden die
boven deze bedragen uitgaan
geldt principieel een omruil-
koers van 2 DDR-marken
voor 1 D-mark.
Eveneens nieuw ten opzichte
van het enkele weken geleden
gedane voorstel van de West
duitse staatsbank is, dat ook de
lonen, salarissen, uitkeringen
en huren tegen een koers van
1 op 1 worden omgezet in D-
marken. De referentiedatum
voor de lonen en salarissen is 1
mei. De uitkeringsregelingen
in de DDR worden aangepast
aan die in de Bondsrepubliek.
Dat betekent voor de meeste
gepensioneerden en invaliden
dat ze straks meer D-marken
zullen ontvangen dan ze tot nu
toe in DDR-marken hebben
gekregen. Voor zogenaamde
hardheidsgevallen wordt een
compensatieregeling uitge
werkt, zo is overeengekomen.
Vorderingen en schulden in
DDR-marken worden zonder
uitzondering tegen een koers
van 2 op 1 omgezet in West
duits geld. Belangrijk voor be
zoekers uit de Bondsrepubliek
en andere westerse landen aan
de DDR is, dat met onmiddel
lijke ingang de officiële wissel
koers is veranderd. In plaats
van 3 krijgen de bezoekers nu
nog slechts 2 DDR-marken
voor één D-mark. De oude re
geling was op 1 januari inge
gaan; de nieuwe duurt uiter
lijk tot de monetaire unie van
kracht wordt. Op dat moment
houdt de Oostduitse financiële
soevereiniteit op te bestaan.
Eén belangrijk ding hebben de
regeringen in Bonn en Oost-
Berlijn kennelijk geleerd: snel
le en tastbare informatie over
de ophanden zijnde monetaire
unie is een beter middel om
speculaties, onrust en protes
ten te voorkomen dan geheim
zinnig doen. Het staatsverdrag,
waarvan de monetaire unie -
naast de sociale en de econo
mische unie - slechts een on
derdeel is, is nog niet in kan
nen en kruiken. Niettemin
maakten de onderhandelings
leiders van de beide regerin
gen tot in detail bekend
het t
de
omruilkoersen eens waren ge
worden.
In Oost-Berlijn maakte Gtlnter
Krause, leider van de DDR-
delegatie, duidelijk dat er nog
veel kritische reacties op de
overeenkomst worden ver
wacht. „Maar", zei hij, „het
gaat om de toekomst van
Duitsland. We moeten niet al
leen voldoen aan de verwach
tingen die wij bij de DDR-bur-
gers hebben gewekt; we
moeten ook kijken naar de
verwachtingen van de burgers
in de Bondsrepubliek".
Grootouders
Voor menige Oostduitse bur
ger breekt nu de tijd aan van
het Grote Rekenen. Of een
doorsnee-gezin met twee kin
deren nog 16.000 DDR-marken
tegen evenveel D-marken kan
ruilen hangt nu af van de leef
tijd. Vooral voor gezinnen
waarin een kind vlak na 2 juli
15 jaar wordt zal het even slik
ken zijn. In menig gezin wor
den nu ook de grootouders bij
de investeringsplannen be
trokken.
Menige volwassene in de DDR
heeft inmiddels op naam van
zijn kinderen of van minder
kapitaalkrachtige vrienden
spaarrekeningen geopend om
straks maximaal van de om-
wisselingskoers te kunnen
profiteren. Toch zal deze vorm
van handigheid geen bijzonder
grote proporties aannemen.
Bekend is dat iedere DDR-
burger gemiddeld over 2600
DDR-marken aan spaargeld
beschikt. In de korte nog be-
Dui tse Rijksm un t
maakt overuren
BONN De werknemers bij
de vier Rijksmunten die de
Bondsrepubliek Duitsland telt
maken op het ogenblik overu
ren om aan de verwachte
vraag naar munten te kunnen
voldoen wanneer de Westduit
se mark op 2 juli de officiële
munteenheid van de DDR
wordt. De Rijksmunt in Stutt
gart slaat dit jaar 727 miljoen
muntendertig procent meer
dan in 1989. Voor de andere
drie Rijksmunten geldt een
soortgelijke produktievergro-
ting. In geld uitgedrukt bete
kent dit dat er aan munten on
geveer een half miljard mark
extra wordt geproduceerd. Ex
tra bankbiljetten hoeven er
niet te worden gedrukt. De
Bundesbank heeft ongeveer
155 miljard mark aan biljetten
i dat is voldoende.
schikbare tijd kan dat gemid
delde nooit sterk oplopen.
Nu ook de huren tegen een
koers van 1 op 1 worden om
gezet in D-marken wordt de
vraag actueel of niet op korte
termijn met een golf van
huurverhogingen moet wor
den gerekend. DDR-delegatie-
leider Krause zei hierover:
„Wanneer we voor de toe
komst in de DDR uitgaan van
een dynamische inkomenssitu
atie, moet dit, wanneer we met
gezond mensenverstand te
werk gaan, natuurlijk ook uit
gangspunt zijn voor de huur-
ontwikkeling. Wij gaan er
daarom van uit dat er een tijd
lang een geleide huurprijspoli-
tiek moet worden gevoerd".
EG: schonere
en stillere
vrachtwagens
BRUSSEL De Europese
Commissie wil vanaf eind -1992
vaste normen voor uitlaatgas
sen van vrachtwagens. Ook
moet de geluidshinder worden
verminderd en het zwavelge-
halte van diesel omlaag, zei
EG-commissaris Carlo Ripa di
Meana (milieu) gisteren. Als
de twaalf EG-lidstaten de
emissievoorstellen van de
commissie aanvaarden, zullen
vanaf 1993 dezelfde normen
gelden als in oktober 1991 van
kracht worden in Oostenrijk
en Zwitserland. Volgens Ripa
di Meana zullen daarmee de
moeilijkheden met deze buur
landen grotendeels zijn opge
lost. Oostenrijk weert 's nachts
vrachtwagens van 7,5 ton en
zwaarder die meer dan 80 de
cibel lawaai produceren.
Hannover
Messe
Met een diepe
buiging
begroette
bondskanselier
Helmut Kohl
gisteren
koningin Beatrix
op de Hannover
Messe. De
Nederlandse
vorstin opende
officieel de
beurs Industrie
'90.
SCHIPHOL Martinair
Holland, dat 1989 op
nieuw heeft afgesloten als
Nederlands grootste va
kantievervoerder, is be
reid eventuele acties van
de concurrentie te onder
steunen om de neerwaart
se spiraal in de prijzenslag
tegen te gaan.
„De Nederlandse chartermaat
schappijen verdienen straks
niets meer, als de stoeltarieven
op vooral de Middellandse-
Zeebestemmingen die de tour
operators ons, Transavia en
Air Holland afdwingen zo be
lachelijk laag blijven", zei top
man Martin Schröder gisteren
in zijn toelichting op het jaar
verslag. „Een tientje meer
maakt op een all-in reisprijs
niet veel uit, maar wij kunnen
daarmee een deel van de
enorm gestegen brandstofprij
zen opvangen. Wij willen
maar één derde van de Euro
pese vakantiemarkt behouden,
want veertig of vijftig procent
betekent te veel risico. Maar
om niet onder de 34 procent te
komen zullen we knokken".
Schröder - slagvaardig, han
dig zakelijk en zeer direct pra
tend - benutte zijn uitstraling
gisteren optimaal toen hij voor
een groot gehoor ook de mark
tcijfers van zijn concurrenten
doornam. Met gevoel voor
show sprak hij er complimen
terend dan wel snerend over,
wetende dat elke opmerking
later ook bij de bedoelde men
sen terecht zou komen en hen
in slaap zou sussen of zou op
winden.
Martinair sloot 1989 af met een
nettowinst van 38 miljoen gul
den, 1 procent meer dan vorig
jaar. De omzet groeide van 591
miljoen naar 674 miljoen gul
den. Meer opdrachten voor an
dere luchtvaartmaatschappijen
vracht zorgen voor de noodza
kelijke risicospreiding.
Hoe flexibeler de luchtvloot en
de maatschappij, hoe beter de
groeiende overcapaciteit in
Nederland kan worden onder
vangen. Schröder: „Een paar
jaar geleden vlogen dagelijks
twee Airbussen en twee DC-
9's van ons op het Middelland
se Zeegebied. De afgelopen
winter konden we met moeite
één Airbus en één DC-9 in de
lucht houden. Gelukkig kun
nen we wat schuiven met de
toestellen en de bestemmin
gen. Dinsdag bijvoorbeeld heb
ben we de Boeing 767 voor
New York vervangen door de
grotere DC 10. Maar die vin
dingrijkheid moet worden op
gevoerd om onze huidige posi
tie te handhaven".
Zichtbaar voorbeeld (vanuit
Schröders raam) van de groei
ende overcapaciteit is de
Boeing 757 die Air Holland re
cent 'in gebruik' heeft geno
men maar die niet vaak de
lucht ingaat.
.Air Holland heeft zijn aandeel
in het vakantievervoer naar
het Middellandse-Zeegebied in
de winter van 1989/90 zien te
ruglopen van 24 tot 18 procent.
Martinair wist een kleine
groei te boeken van 31 tot 34
procent en Transavia boekte
een stijging van 43 tot 47 pro
cent. Het aantal passagiers liep
terug van 213.234 tot 161.583.
In het hele jaar groeide het
marktaandeel van Air Holland
van 17 tot 24 procent. Martin
air verloor twee procentpun
ten op 34 procent en Transavia
handhaafde zich op 38 procent.
Vooral de reizen naar Spanje
liepen sterk terug.
Martinair dankt zijn eerste po
sitie aan de almaar groeiende
transatlantische vluchten. Ko
mende winter verwacht deze
chartermaatschappij twee en
een half keer zoveel verre-va
kantiegangers te vervoeren als
afgelopen winter. Nieuwko
mers in het programma zijn
Bangkok en Phuket in Thai
land, Cancun in Mexico en
Punta Cana in de Dominicaan
se Republiek. In dit rijtje ont
breekt het geplande Colombo,
de hoofdstad van Sri Lanka
die wél door Air Holland in
het charterprogramma is opge
nomen. „Wij heben ons vrij
willig teruggetrokken om een
zelfde situatie als met Mobasa
in Kenya te voorkomen. Dan
verdient toch niemand een
cent", besloot Schröder.
HERMAN JANSEN
GESLOTEN SPINNERIJ BEZET
ENSCHEDE De vorige week gesloten fabriek van Spinnerij
Nederland in Enschede is gisteren door ontslagen personeelsle
den bezet. Met de bezetting wil het personeel een goed sociaal
plan afdwingen bij Wolters Schaberg, het bedrijf dat eigenaar is
van Spinnerij Nederland. Het bod van directeur Wolters om met
een fonds ex-werknemers in financiële problemen te helpen, be
schouwt het personeel als te mager. De bezetters laten de werk
zaamheden van de holding Spinnerij Nederland op het complex
in Enschede ongemoeid.
(ADVERTENTIE)
Inenten helpt niet, informeren wel!
Scholen, instituten voor beroepskeuze-voorlichting, de pers en
personeelsadvertenties kunnen jongeren helpen bij deze moeilijke
keuze. Onze lezers raadplegen hiervoor vrijwel altijd de krant, hun
krant, óns dagblad.
Met een advertentie in onze special Beroepskeuze '90 die
op zaterdag 12 mei a.s. verschijnt, bereikt u een groot en
geïnteresseerd publiek.
I I I I
CeidocSouAOtit
22250 *22850 22230 - 22830
24450 24430
Vorige ZILVER
DAF afgestraft
AMSTERDAM Op een wei
nig geanimeerde effecteneurs
is het vrachtwagenconcern
DAF gisteren zoals verwacht
afgestraft voor de miljoenen-
verliezen die het concern de
eerste zes maanden van dit
iaar denkt te lijden. Nadat de
handel in het fonds dinsdag
werd verboden op een koers
van 33,30, opende DAF gis
terochtend met een vernieti
gende daling van 7,10 op
ƒ26,20. In de loop van de dag
trad een licht herstel op tot
ƒ28, maar dat zal voor de be
legger die bij de introductie
van het fonds 47 op tafel leg
de, weinig troost hebben bete
kend.
Beursplein 5 kende gisteren
een dunne handel, waarbij de
stemmingsindex uiteindelijk
0,2 punt lager sloot op 115,8. 's
Middags zorgde een korte op
leving nog voor een notering
van 116,10. De omzet bleef be
perkt tot 1,1 miljard waarvan
ƒ716 miljoen aan aandelen en
slechts 380 miljoen aan obli
gaties. De staatsleningen ston
den onder druk van een moge
lijke nieuwe staatslening deze
week, waardoor de laatste
staatsleningen tot min 0,5 punt
noteerden.
De internationals waren ver
deeld. Unilever wist een winst
te noteren van 3,50 op
142,50, Koninklijke Olie
1,40 op 139,40 en Akzo twee
kwartjes op 118,50. Maar Phi
lips moest drie dubbeltjes te
rug op 37,70 omdat handela
ren niet erg optimistisch zijn
over de resultaten van het eer
ste kwartaal die vandaag be
kend zouden worden gemaakt.
Hoogovens moest tien cent te
rug op 79,60 terwijl KLM on
veranderd noteerde op 35,60.
Bij de lokale fondsen noteerde
Kas-Associatie een verlies van
ƒ3,30 op 41 na berichten over
een miljoenenclaim op haar
dochter Europtions, wat de
Kas-Associatie later in een
persbericht trachtte te relati
veren als niet van invloed
zijnde op haar financiële resul
taten. NBM-Amstelland was
2,30 lager op 16,10 in reactie
op de verliezen bij sluiting van
een Amerikaanse dochter.
