Scholier is braaf
en heeft veel geld
Jongen en meisjes presteren op school even goed
KONINKLIJK
HUIS
Tweede Kamer wil
duidelijkheid over
hulp Indonesië
Grootste parade van
oorlogsveteranen na
Tweede Wereldoorlog
Beginsalaris van
leraren omhoog
Meer borstkanker door vetrijk eten
3INA BINNENLAND
£eidóC©otuatit
DONDERDAG 3 MEI 1990 PAGINA 3
arenhuizen
icht op 5 mei
EN HAAG De grote warenhuizen
jn zaterdag 5 mei op de lustrumviering
i in de bevrijdingsdag zonder uitzonde-
He! ng dicht. Minder duidelijk is of de klei-
ere winkeliers het advies van de geza-
lenlijke werkgevers- en werknemers-
fganisaties in de detailhandel opvolgen
eerderji de deuren dicht te houden. De
benoeinkelsluit^gsw61 bevat geen verbod
mocrajt openstelling van winkels op bevrij-
t- ingsdag, ook al betreft het een lustrum.
P ondernemer zelf bepaalt wat hij doet.
en bijjg overkoepelende organisaties van
>ter eitrkgevers en werknemers in de Stich-
it dezaig van de Arbeid hebben afgesproken
idelin#1 ^et personeel eens in de vijf jaar op 5
iei met behoud van salaris vrij is.
Ruimte-tomaten
Kinderen uit Lelystad
hebben gistermiddag
op de Flevohof de
veelbesproken ruimte
zaadjes van tomaten in
de grond gestopt. Vijf
tig ooit gewichtloze
zaadjes werden in een
van de kassen in de
grond geduwd. Daar
naast vijftig normale
zaadjes van dezelfde
tomatensoort, als ver
gelijkingsmateriaal. De
zaadjes vlogen bijna
zes jaar lang op 300
kilometer hoogte in
een baan om de aarde
als onderdeel van een
NASA-proef.
FOTO: ANP
CDA ergert zich aan
zwartrijden Amsterdammers
DEN HAAG Het CDA vindt het te gek
voor woorden dat het Gemeentelijk Vervoer
Bedrijf (GVB) Amsterdam jaarlijks 400 mil
joen gulden krijgt uit de rijkskas om de ex
ploitatie af te dekken, terwijl in diezelfde
hoofdstad 100 miljoen per jaar de mist in gaat
wegens massaal zwartrijden.
De christen-democraten Van Rooy en Henne-
kam houden dit minister Maij (verkeer en
waterstaat) voor in schriftelijke vragen. De
parlementariërs verwijzen naar cijfers dat in
Amsterdam 25 procent van de passagiers zon
der kaartje reist. De CDA-Kamerleden vra
gen zich bovendien af hoe het kan dat het
GVB Amsterdam te kampen heeft met een
tekort aan controleurs, terwijl het werkloos
heidspercentage in de hoofdstad rond de 25
schommelt.
Grafrust blijft
minimaal tien jaar
DEN HAAG De Tweede Kamer
heeft vanmorgen in meerderheid
ingestemd met het voorstel van mi
nister Dales om de termijn van
'grafrust' voor algemene (huur)gra-
ven op minimaal tien jaar te hand
haven. Alleen D66 en de kleine
christelijke fracties waren tegen. Zij
vinden dat een graf pas na twintig
jaar mag worden geruimd. Enkele
jaren geleden besloot het kabinet bij
de behandeling van de nieuwe Wet
op de Lijkbezorging de termijn van
grafrust te verlengen van tien tot
twintig jaar. De Eerste Kamer stak
daar vervolgens echter weer een
stokje voor. Zij dreigde de wet te
verwerpen als de termijn niet werd
teruggebracht tot tien jaar.
Maij-Weggen wil gebruik
van „bakkies" vrij laten
GRONINGEN Minister Maij-Weggen
van verkeer en waterstaat vindt veel regels
voor zendtoepassingen in Nederland over
bodig. Haar ministerie onderzoekt momen
teel de mogelijkheid om machtigingen die
nu nog nodig zijn voor een aantal zendtoe
passingen te laten vervallen. Het ministerie
bekijkt met name of de huidige 27 MC-re-
geling voor de „bakkies" en voor op af
stand bestuurbare modelauto's en modelbo-
ten kan komen te vervallen. Volgens Man-
Weggen kunnen liefhebbers van „bakkies
wanneer machtigingen niet meer noodza
kelijk zijn, deze gebruiken zonder dat ze
eerst naar het postkantoor hoeven of naar
het ministerie van verkeer en waterstaat
voor een machtiging. Het moet daarbij wel
om goedgekeurde apparatuur gaan.
idigerir
te mo-^EN HAAG Scholieren
tl het voortgezet onder
lijs hebben veel geld te
i poli lesteden, denken traditio-
de pof en zijn uitermate op-
ijgt tJniistiscli over hun per-
I, pro.bonlijke toekomst waar
n parf ijverig aan werken.
6 k*e)at zijn de eerste resultaten
?ar"ian een onderzoek dat is uit-
atischkvoerd onder vijftienduizend
tholieren in het voortgezet
hderwijs (lbo, mbo, mavo,
Javo, vwo). Het Nationaal In-
?rneid[jtuut voor Budgetvoorlich-
ït uit-|ng (Nibud), dat samen met de
-t heljniversiteiten van Rotterdam
kse olin Leiden het onderzoek heeft
n niet'61"1"'0!11, 's vooral verbaasd
de grote financiële arm
man scholieren. Zij hebben
inzienlijk meer geld te beste-
;n dan vijf jaar geleden om-
lat ze vaker een baantje heb-
jen, meer geld krijgen van
»un ouders en vanaf 18 jaar in
'es teianmerking komen voor stu-
n uit-ljefinanciering. De extra in-
ij ge-tomsten gaan op aan vakan-
gaan-Jes- uitgaan, kleding, schoolar-
;elen, gokken, platen en cd's.
is ongelofelijk. Scholie-
stoppen verschrikkelijk
iel tijd in baantjes en krijgen
larnaast nog geld toegestopt
hun ouders", aldus Chris-
Groenewegen van het Ni-
S be In zes jaar tijd zijn de maande-
rkieJlijkse inkomsten van leerlin-
CDA POPULAIR BIJ NIJVERE, TRADITIONEEL DENKENDE LEERLING
gen tot 18 jaar gestegen
gemiddeld 180 naar 248 gul
den. Scholieren vanaf 18 jaar
hebben per maand gemiddeld
637 gulden te besteden. De ex
tra inkomsten hebben de scho
lieren voor een deel te danken
aan hun ouders, die gemiddeld
dertig procent meer geld ge
ven aan hun kinderen dan vijf
jaar geleden. Maar scholieren
zien ook kans om naast hun
huiswerk geld te verdienen.
Tijdens de vakanties, maar
ook door de week. Scholieren
werken gemiddeld drie uur in
de week langer dan vijf jaar
geleden. Jongens besteden ge
middeld ruim negen uur per
week aan een baantje. Meisjes
zeven. „En dan zijn ze ook nog
meer gaan sporten in vergelij
king met vijf jaar geleden. De
scholieren van vandaag heb
ben het hartstikke druk. Vol
wassenen zouden overspannen
worden van zo'n overvol sche
ma. We zijn dan ook benieuwd
hoe het me de gezondheid van
de jongeren is gesteld. Dat on
derdeel van het onderzoek is
in het najaar uitgewerkt", al
dus Groenewegen.
De studiefinanciering waar
voor scholieren vanaf 18 jaar
in aanmerking komen, is geen
reden voor veel oudèrs (bijna
veertig procent) om het zak
geld in te houden. Integendeel,
ouders betalen meestal nog
mee in de studiekosten, terwijl
ze in ruil voor de studiefinan
ciering de kinderbijslag heb
ben moeten inleveren. Groe
newegen: „Zodra een kind op
kamers gaat wonen, is de fi
nanciële situatie duidelijk,
maar zolang het thuis woont is
er weinig geregeld. Weinig ou
ders vragen kostgeld en er
wordt nog van alles betaald
voor de kinderen. Ouders gaan
eigenlijk heel voorzichtig met
hun kinderen om. Zo in de
trant van een beetje sneu en
arme student". Groenewegen
heeft er geen medelijden mee.
„Het zijn kleine volwassenen
die allerlei financiële beslissin
gen nemen en dat niet echt
verkeerd doen. Alleen de ge
stegen uitgaven aan gokken en
alcohol springen er negatief
uit". Nader onderzoek moet
uitwijzen of jongeren echt
meer drinken of dat ze het
geld uitgeven aan dure cock
tails die i
Optimistisch
Maakte men zich acht jaar ge
leden in linkse kringen zorgen
over de 'verrechtsing' van de
jeugd, nu is de jeugdige aan
hang van de VVD niet groter
dan 12 procent (was 28). D66 is
met 13 procent opgeklommen
tot de derde partij. De PvdA is
met 25 procent aanhang ver
der ingekrompen ten gunste
van het CDA dat met 37 pro
cent veruit de populairste par
tij is onder scholieren. Volgens
Groenewegen past de ver
schuiving naar het midden
exact in de vrij traditionele
denkbeelden die scholieren
hebben. Jongens, maar meer
meisjes, gaan er over het alge
meen vanuit dat zij wanneer
ze getrouwd zijn samen met
hun partner de kost zullen
verdienen. De meisjes ver
wachten dat zij ook gezamen
lijk het huishouden zullen
doen, de jongens geven echter
te kennen weinig belangstel
ling te hebben voor koken en
huishoudelijk werk.
„De scholieren van vandaag
zijn geen wereldveranderaars,
maar ook geen tobbers. Ze zijn
uitermate optimistisch", aldus
Groenewegen. Werd werk
loosheid vijf jaar geleden ge
noemd als het grootste maat
schappelijke probleem, nu ma
ken scholieren zich het meest
zorgen over de aantasting van
het milieu. Een kwart van alle
meisjes noemt de verspreiding
van aids het grootste pro
bleem. Een derde van alle
scholieren gelooft dat het in de
toekomst allemaal slechter zal
gaan met de wereld, maar wei
nigen denken dat de malaise
henzelf zal treffen. „Het zal
Scholieren zijn kleine volwassenen die allerlei financiële beslis
singen nemen en dat niet echt verkeerd doen. Alleen de geste
gen uitgaven aan gokken en alcohol springen er negatief uit.
FOTO: SP
mijn deur wel voorbij gaan, lij
ken de meeste scholieren te
denken. Ik red het wel", aldus
Groenewegen. Het optimisme
vindt zijn hoogtepunt in de
sprookjesachtige verwachtin
gen over het latere salaris. Ten
opzichte van vijf jaar geleden
schatten leerlingen het
maandloon dat zij denken te
gaan verdienen ongeveer dui
zend gulden hoger in. Zo ver
wacht een LBO-leerling een
maandloon van netto 2463 gul
den en een VWO-leerling 4232
gulden. Groenewegen ver
klaart de overspannen ver
wachtingen uit de vaak riante
financiële positie waarin scho
lieren nu verkeren. „Scholie
ren hebben nu heel veel geld
te besteden en dat beeld wordt
gewoon doorgetrokken naar
later".
MONIQUE VAN DE VEN
s
KINDEREN VAN HOOG OPGELEIDE OUDERS BLIJVEN VAKER ZITTEN
ARNHEM Jongens en
neisjes zijn na drie jaar
oortgezet onderwijs on-
eveer even goed in Ne-
lerlands, Engels en biolo-
ie. Alleen in wiskunde
ijn jongens beduidend
eter dan meisjes, zo blijkt
lg" dep een onderzoek dat het
nstituut voor Toetsont
wikkeling (Cito) heeft ge
houden in opdracht van
het ministerie van onder
wijs.
Het onderzoek, dat nog enkele
keren- zal worden herhaald,
moet duidelijk maken of na
invoering van de basisvorming
verschillen zullen optreden in
leerprestaties. Bn dit eerste on
derzoek waren 650 scholen en
32.000 leerlingen betrokken.
Allochtone leerlingen preste
ren over de gehele linie bedui
dend minder dan hun Neder
landse klasgenootjes. Een grote
kloof bestaat er voorts tussen
de resultaten van lbo-leerlin-
gen enerzijds en leerlingen
van mavo, havo en vwo an
derzijds. De prestaties van
leerlingen van de derde klas
sen van mavo, havo en vwo
liggen veel dichter bij elkaar
dan die van leerlingen van lbo
Jongens blijven vaker zitten
dan meisjes. Het over doen
van een leerjaar heeft wel zin;
zittenblijvers presteren niet
minder dan niet-zittenblijvers.
Het Cito ontdekte verder dat
kinderen van hoog opgeleide
ouders vaker blijven zitten.
Volgens het Cito grijpen deze
ouders eerder te hoog in de
keuze van een school voor hun
kinderen. Het opleidingsni
veau van de ouders is voor een
belangrijk deel nog steeds be
palend voor de onderwijsvorm
die de kinderen volgen. De
hoogst opgeleide ouders heb
ben over het algemeen havo
en vwo-leerlingen, de laagst
opgeleide mavo en lbo-leerlin-
gen.
Tussen scholen bestaat een
enorm verschil in het aantal
lesuren dat aan bepaalde vak
ken wordt besteed. Verschil
len van twee uur per week
voor wiskunde zijn geen uit
zondering. Het Cito berekende
dat de 15 procent scholen die
hun leerlingen het meeste wis
kunde geven (aan lesuren en
huiswerk) in drie jaar tijd 200
uren meer tijd in het vak heb
ben gestoken dan de 15 pro
cent scholen die het minste
wiskunde geven. In welke
mate de tijdsbesteding invloed
heeft op de resultaten van de
leerlingen, weet het Cito niet.
Samenwonende
lejaarden dupe van
)ekker en Oort
JJSWIJK Door de belas-
ngherziening volgens Oort
n de invoering van de nieuwe
iisverzekering tegen ziekte-
osten volgens Dekker gaan
flink aantal huishoudens
i besteedbaar inkomen op
chteruit. Tot die slotsom ko-
onderzoekers van het So-
en Cultureel Planbureau.
)e groepen die in hun be-
teedbare inkomen worden ge-
roffen zijn getraceerd onder
net name de (on)gehuwd sa-
nenwonende 65-plussers met
inkomen tussen het mini-
n en modaal, en de alleen-
taanden van wie tien procent
n inkomen op minimum
er meer dan vijf pro
ent op moet inleveren.
De koningin, prins Claus en hun
zonen wonen in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam de herdenkingsbijeen
komst bij in het kader van de Na
tionale Herdenking. Daarna leggen
s bij het Nationaal Mo-
Prins Bernhard ne<
Soestijk een défilé
ten uit Engeland,
'P <*i
Strandherstel
opgehoogd en worden verbreed tot zo'n honderd meter. Het
drijfzand ontstaat doordat bij het opspuiten van zand veel water
wordt gebruikt. De ophoging werd noodzakelijk door de ernstige
duinafslag die zware stormen in januari en februari veroorzaak
ten. FOTO: ANP
GAAIBAAI
DEN HAAG Een meer
derheid van de Tweede
Kamer begrijpt niet waar
om minister Pronk de op
schorting van 27 miljoen
gulden hulp aan Indonesië
heeft opgeheven tijdens
zijn bezoek aan Jakarta.
Tot het stopzetten van het geld
besloot de bewindsman in fe
bruari nadat in Indonesië vier
politieke gevangenen waren
geëxecuteerd. Van de Indone
sische autoriteiten is geen toe
zegging gekomen dat nieuwe
executies zouden uitblijven, de
voorwaarde die de Tweede
Kamer feitelijk aan het her
vatten van de hulp had ver
bonden. De kamerleden kre
gen gisteren tijdens een beslo
ten commisievergadering waar
behalve Pronk ook zijn collega
Van den Broek van buiten
landse zaken aanwezig was,
geen nadere uitleg over de
veranderde opstelling. Eerder
had Pronk in een brief aan de
Kamer geschreven dat de dis
cussie met zijn Indonesische
gesprekspartners ertoe heeft
geleid dat hij zijn handteke
ning kon zetten onder de 27
miljoen hulpverlening. Het is
niet duidelijk welke conse
quenties de fracties aan hun
standpunt verbinden.
APELDOORN Naar schat
ting 2500 buitenlandse oorlogs
veteranen, tweehonderd mili
taire wagens van de vereni
ging 'Keep them Rolling' en
negen Nederlandse en Cana
dese muziekkorpsen parade
ren zondag 6 mei door de bin
nenstad van Apeldoorn. De or
ganisatoren verwachten een
kwart miljoen bezoekers. Het
wordt de grootste parade in
ons lands sinds de Tweede
Wereldoorlog. De parade
wordt afgenomen door prinses
Margriet en mr. Pieter van
Vollenhoven.
Het défilé begint 's middags
om twee uur bij Paleis Het
Loo en staat onder leiding van
generaal G. Kitching, die in
1945 in hotel De Wereld in
Wageningen deelnam aan de
besprekingen die leidden tot
de capitulatie van de Duitse
bezettingsmacht. Na de tocht
worden de historische voertui
gen geparkeerd op een terrein
in de binnenstad, waar het pu
bliek ze kan bewonderen. De
vele geallieerde vliegers en be
manningsleden worden geëerd
met een vliegend saluut van
voornamelijk kleine typen his
torische vliegtuigen die in de
Tweede Wereldoorlog voor
verkenningsvluchten werden
ingezet. Die vliegtuigen zijn 6
mei te bekijken op de 'Fly In'
op het vliegveld Teuge.
Op één van de voorterreinen
van Paleis Het Loo wordt zon
dagavond van half acht tot ne
gen uur een taptoe gehouden.
Daaraan nemen onder meer
deel de Canadese Princess Pa
tricia's Canadian Light Infan
try band uit Calgary, de Johan
Willem Friso Kapel (Assen),
de United States Army Europe
Band (Heidelberg), de Apef-
doornse Politiekapel en het
Artillerie Trompetterkorps
(Garderen).
Pagina 10: Historische leger
voertuigen laten geschiede-
herleven
DEN HAAG De wens
van de Tweede Kamer het
aanvangsalaris van lera
ren in het basis- en voort
gezet onderwijs te verbe
teren, vindt in principe
gehoor bij de bewindslie
den van onderwijs.
De financiële ruimte hiervoor
moet voor het merendeel wor
den gevonden in de onderwijs
begroting. Dat kan echter niet
„pijnloos", zo maakte staatsse
cretaris Wallage de Kamer gis
teren duidelijk.
Wallage sloot de mogelijkheid
niet uit dat het kabinet besluit
extra middelen voor dit doel
beschikbaar te stellen. Maar in
ieder geval zal van de leraren
in het arbeidsvoorwaarden
overleg worden gevraagd een
„stapje terug" te doen, ten be
hoeve van hun beginnende
collega's.
Wallage toonde zich overigens
geenzins uit het veld geslagen
door bezuinigingen en de fi
nanciële obstakels waarmee
minister Ritzen en hij zich
zien geconfronteerd. Wallage:
„De skeletten die uit de kast
vallen, zijn voor het meren
deel bekende. Al zijn het er
wel veel, dat moet ik toege
ven". Volgens Wallage is dat
desondanks geen reden terug
te komen op Ritzens en zijn
voornemen op een „aantal
punten" nieuw beleid in te
zetten.
Donorbloed dient onderzocht op hepatitus-C
DEN HAAG Donorbloed moet onderzocht worden op anti
stoffen tegen het hepatitus C-virus, luidt het advies van een
missie van de Gezondheidsraad aan staatssecretaris Simons
WVC Het in 1988 in de Verenigde Staten ontdekte hepati-
C-virus, veroorzaker van het non-A en het non-B virus,
komt in Nederland voor in 0,2 procent van het donorbloed. Dit
betekent dat per jaar 1600 ontvangers van het donorbloed de
ziekte opdoen, van wie 800 chronische hepatitus krijgen. Dit
80 gevallen van levercirrose per jaar.
laatste leidt
ZEIST Vrouwen die veel
vet eten, lopen een groter risi
co borstkanker te krijgen. Uit
een onderzoek van het voe
dingsinstituut van TNO in
Zeist blijkt dat borstkanker bij
vrouwen met een vetrijke voe
ding twee tot drie keer vaker
voorkomt. Ir. P. van 't Veer
van het Instituut CIVO-Toxi-
cologie en Voeding TNO pro
moveert op 18 mei aan de
Rijksuniversiteit Limburg in
Maastricht op zijn proefschrift
over dit onderwerp.
Tegen zijn verwachtingen ih
bleken zowel selenium als ca-
roteen, welke stoffen in gerin
ge hoeveelheden in voedsel
voorkomen, geen bescherming
te bieden tegen borstkanker.
De aanwezigheid van seleni
um in voedsel wordt algemeen
beschouwd als een onmisbaar
element. Selenium kan in ze
kere hoogte vitamine E ver
vangen. Caroteen, een geel tot
oranje-achtige kleurstof, wordt
in het darmslijmvlies omgezet
in vitamine A. Al eerder werd
bekend dat de promovendus
aanwijzingen had gevonden
dat vezelrijke produkten en
gefermenteerde melkproduk-
ten, zoals yoghurt en karne
melk, bescherming bieden te
gen borstkanker. Het risico
borstkanker te krijgen is voor
vrouwen die dagelijks meer
dan 225 gram gefermenteerde
jnelkprodukten nuttigen, de
helft van die voor vrouwen
die ze niet gebruiken. Naast de
samenstelling van het voedsel
pakket zijn er ook veel andere
factoren, waaronder erfelijke
aanleg, sociaal-economische
omstandigheden, rookgedrag
en blootstelling aan straling,
die het ontstaan van borstkan
ker beïnvloeden.
Alders bezorgd
over groene
hart Randstad
DEN HAAG Minister Al
ders (ruimtelijke ordening) is
bezorgd over de aantasting
van het groene hart in de
Randstad. Het beleid gericht
op het zoveel mogelijk onge
rept laten van het groene
hart heeft de afgelopen de
cennia nauwelijks effect ge
had, zei Alders gisteren in de
Tweede Kamer tijdens het
debat over de vierde nota
ruimtelijke ordening.
De bedrijfsontwikkeling en
de woningbouw is in het
groene hart juist sneller toe
genomen dan in de .omrin
gende stadsgewesten', aldus
Alders. Voortzetting van
deze trend zou er binnen en
kele decennia toe kunnen
leiden dat het groene hart
uiteen valt in deelgebieden,
zo vreest de minister. De ge
varen schuilen volgens hem
vooral in verstedelijking
langs de hoofdverbindingen
en in de groei van de kernen
binnen het gebied.
In verband met deze drei
gende ontwikkeling over
weegt Alders in de vierde
nota ruimtelijke ordening
duidelijke en stringente be
leidslijnen op te nemen voor
het aan banden leggen van
de verdere ontwikkeling van
woningbouw en bedrijvig
heid in het groene gebied
van de Randstad.
Een van de grote opgaven
voor de verdere ontwikke
ling van de Randstad is vol
gens Alders het vinden van
bouwlocaties voor nog eens
500.000 woningen voor de
periode tussen 1995 en 2015.
Voor het terugdringen van
het autogebruik en de mi
lieubelasting in het algemeen
is goed openbaar vervoer al
leen niet, voldoende, aldus
Alders. Woon- en werkloca-
ties zullen zo dicht mogelijk
bij elkaar moeten worden ge
vestigd, zo is zijn overtui
ging-
