Russen buiten eerste
vrije 1- meiviering uit
Le Pen maakt van herdenking strijd tegen buitenlanders
Gijzelaars niet gebaat bij
houding VS tegen Israël
Meer protest dan viering
ÜN3 BUITENLAND
£etcUc Qowumt
WOENSDAG 2 MEI 1990 PAGINA 5
(Van onze correspondent Bob van Huët)
PARIJS Naar schatting 20.000 aanhangers van
Jean-Marie Le Pen hebben gisteren door de straten
van Parijs gedefileerd voor het, vervroegde, eerbe
toon aan nationale heldin Jeanne d'Arc.
De extreem-rechtse manifestatie stond voor het eerst
ook in het teken van de dag van de Arbeid en van
de 'Franse' arbeiders. Bij afwezigheid van de tradi
tionele vakbondsmanifestaties - wegens onvoldoen
de belangstelling -beheersten de Lepenisten het
straatbeeld. Alleen de communistische CGT bracht
enige duizenden militanten op de been.
Op de honderste verjaardag van het 'feest van de
Arbeid' wapperden er in Parijs geen rode vaandels,
maar tricolores en leliënvlaggen van nationalisten en
aan Le Pen gelieerde monarchisten. Uit alle wind
streken waren ze naar de hoofdstad getogen voor
een bonte optocht tussen twee ruiterbeelden van de
door het Front National opgeëiste Jeanne d'Arc. Vol
gens FN-secretaris Carl Lang, opvolger van de ver
ongelukte partijhouwdegen Jean-Pierre Stirbois, was
de Maagd van Orléans het „symbool van de puur
heid van een rechtvaardige strijd". Een strijd tegen
„buitenlandse bezetters", die volgens Lang nog altijd
aan de gang was. Voor de goede verstaander: de En
gelsen van Jeanne zijn de Noordafrikanen van Le
Pen. Het Front wenst hard aan zijn imago te scha
ven. Skinheads en andere ongure koppen zijn deze
keer thuisgelaten. Opvallend veel kaderleden heb
ben hun kinderen aan de hand en zelfs de ordedienst
doet zijn best vriendelijk uit de hoek te komen. „Dit
is het ware gezicht van het Front. Het is een popu
lair feest dat we ons door niemand laten vergallen",
zegt Henri Despres, FN-gemeenteraadslid in Vienne,
een stad onder Lyon. Bij de laatste parlementsver
kiezingen scoorde het Front in Vienne vijftien pro
cent. Omdat de socialistische burgemeester Louis
Mermaz aan Despres noch een kantoor noch spreek
tijd op raadsvergaderingen wil geven, zit het raadslid
elke zaterdagochtend midden op het stadhuisplein
demonstratief achter een bureau.
De bekende leuzen hebben weinig met de heldin van
de dag te maken. De dag van de Arbeid is die van Le
Pen. „Mitterrand in het museum, zijn vrouw in een
moskee, Le Pen in het Elysée", klinkt het. Ultra
rechtse studenten die naar Roemeens voorbeeld een
rond gat in de Franse vlag hebben geknipt hebben
veel succes. „Waarom zou de in Oost-Europa begon
nen bevrijding ophouden aan onze grens", vraagt
Philippe Dumez (27) zich hardop af. Hij is gemeente
raadslid voor het Front in een rijke voorstad van
Lyon en maakt geen geheim van zijn bewondering
voor Le Pen. „Dat er vandaag zoveel vakbondsleden
met ons meelopen is het beste bewijs dat we de partij
van het volk zijn geworden".
Ruim 10.000
Sovjet-joden
naar Israel
JERUZALEM In de maand
april zijn 10.500 joden uit de
Sovjetunie in Israel aangeko
men, zo heeft een woordvoer
der van de immigratiedient
Jewish Agency, gisteren be
kend gemaakt. Dat is een'
nieuw record. Tot april be
droeg het aantal immigranten
per maand tussen de 4.000 en
de 6.000 mensen. In 1989 ves
tigden zich ongeveer 12.000
Sovjet-joden in Israel, een stij
ging van 10.000 ten opzichte
van het jaar 1988.
Een radarnet
werk bij de
grens tussen
de Verenigde
Staten en
Mexico. Met
deze giganti
sche anten
nes is de
Amerikaanse
douane in
staat om zelfs
het kleinste
smokkelaars
vliegtuigje te
traceren, lang
voordat het
de grens met
de Verenigde
Staten heeft
bereikt. Voor
de VS moet
dit systeem
vooral een
middel wor
den in de
strijd tegen
de drugshan
del.
FOTO: AP
MOSKOU „Weg met
het communisme", en
„Laat Gorbatsjov plaats
maken voor een radicale
re hervormer". Dat was,'
kort gezegd, de boodschap
waar de Moskovieten gis
teren mee kwamen, tij
dens de eerste min of
meer vrije 1-meiviering,
sinds de revolutie van 72
jaar geleden.
Min of meer vrij want de aan
kondiging van de pas gekozen,
hervormingsgezinde Moskouse
gemeenteraad om dit jaar voor
het eerst spontane demonstra
ties toe te staan, bleek nauwe
lijks met de werkelijkheid te
stroken. Veel Moskovieten, die
met hun thuis gemaakte span
doeken naar het Rode Plein
waren getogen om daar hun
steentje bij te dragen aan de zo
prille Sovjetdemocratie, von
den hun pas versperd door de
politie. Als vanouds waren de
agenten in groten getale op de
been gebracht en lieten ze al
leen mensen met een uitnodi
ging door.
„Dacht je dat jullie er door ko
men?", schamperde een man,
net bezig zijn spandoek weer
op te vouwen. Hij was, met
nog vier kilometer voor de
boeg, op een ondoordringbare
haag van agenten gestuit. Zijn
waaschuwing was gericht aan
andere spontane demonstran
ten die richting Rode Plein lie
pen. „Vrij demonstreren? Ze
hebben ons weer eens mooi bij
de neus genomen!", foeterde
de man, zijn taal met sappige
Russische krachttermen door
spekkend.
Een tiental jongelui had eerst
geprobeerd via de Kalinin-
Avenue het centrum van de
stad te bereiken. Nadat zij op
het politiekordon waren stuk
gelopen, gingen ze op zoek
naar sluipwegen. Uiteindelijk
ontdekten zij in een zijstraatje
een twee meter hoge schut
ting, van waarachter zij via
sloopwoningen voorbij het eer
ste politiekordon op de Kali-
nin-Avenue terecht konden
komen. Onder het toeziend
oog van twee duidelijk geamu
seerde jonge officieren gooiden
ze eerst hun spandoeken over
de schutting, om er vervolgens
zelf overheen te klimmen.
Kinderlijk
Toch bleken heldendaden
overbodig om op het Rode
Plein te belanden. Sluwheid
volstond: wie naar het Krem
lin wilde, hoefde zich alleen
maar stiekem bij een officieel
georganiseerde stoet aan te
sluiten. Zo liepen tussen de be
woners uit de Moskouse wij
ken Toesjino, Volgograd en
Krasnopresnja verscheidene
buitenlandse fotografen, came-
ralieden en andere perslieden
mee. Misschien deden de agen
ten wel of ze hen niet opmerk
ten, uit louter onverschillig
heid.
De spandoeken die de mensen
uit deze drie wijken meedroe
gen, logen er niet om: „Socia
lisme? Nee, bedankt!", „Weg
met de blokkade van Litou
wen!", „De blokkade van Li
touwen is de schande van de
president!" en „De Moskouse
gemeenteraad is door het volk
gekozen, maar wie koos de
president?". De bloemen en
ballonnen, meegedragen door
de demonstrerende kinderen,
bejaarden en alle leeftijden die
daar tussen liggen, gaven het
geheel iets kinderlijks. De
sfeer was allesbehalve agres
sief.
„Soecharev moet opstappen!",
scandeerde de stoet. Soecharev
is de procureur-generaal van
de Sovjetunie waar de oude
rechtsorde volkomen in dis
krediet is geraakt. „Gorbatsjov
moet opstappen!", probeerde
een oude man met een werk
manspet op, maar de menigte
viel hem niet bij. „Niet op de
zaken vooruitlopen!", sprak
WASHINGTON Een
tweeslachtig Amerikaans
beleid jegens Israël is er
mede de oorzaak van dat
de vrijlating van de overi
ge westerse gijzelaars in
Bayrut niet spoedig te
verwachten is. Zo luiden
de meeste commentaren
in de VS op de vrijlating
deze week van de Ameri
kaanse gijzelaar Frank
Reed.
De ambivalentie van Ameri-
ka's Midden-Oostenpolitiek
kwam gisteren pijnlijk tot uit
drukking toen het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse
zaken zijn jaarlijkse rapport
over internationaal terrorisme
publiceerde en daarin onder
andere Iran en Syrië aanwees
als landen die nog altijd ter
reur bedrijven en steunen. Op
vrijwel hetzelfde moment als
waarop het rapport uitkwam,
zei president Bush letterlijk
„dank u" aan het adres van
Iran en Syrië voor hun bemid
delende rol in het vrijkomen
van Reed.
In het terreurrapport, dat han
delt over gebeurtenissen in
1989, wordt niet Israël ge
noemd, terwijl met name de
ontvoering door de Israëlische
regering van de sji'itische
sheik Abdul Karim Obeid in
juli vorig jaar aan alle Ameri
kaanse criteria van internatio
naal staatsterrorisme beant
woordt. De regering van Iran
eist openlijk juist de vrijlating
door Israël van sheik Obeid
als
waarop de vrijlating van
meerdere Bayrut-gijzelaars
zou kunnen volgen. De Ameri
kaanse regering heeft die Is
raëlische ontvoeringsactie
nooit in harde bewoordingen
willen veroordelen, maar al
leen gezegd dat dergelijke ac
ties „niet helpen om het Israë-
lisch-Arabisch conflict op te
lossen".
Nu de openlijke eisen van Iran
jegens de VS neerkomen op
'druk op Israël' ziet de rege-
ring-Bush zich voor het pro
bleem geplaatst dat die het
deels eens is met die eis, maar
er moeilijk meer aan kan vol
doen, nu ze gesteld worden
door de terreur-ondersteunen-
de staat Iran.
Iran verlangt (naast de meer
discreet overgebrachte eis dat
miljarden dollars aan Iraans
geld in de VS worden gede
blokkeerd) dat Israël behalve
sheik Obeid 400 sji'itische ge
vangenen vrijlaat en de 'anne
xatie' van Arabisch Oost-Jeru-
zalem stopzet.
Op dat laatste punt is Bush het
met Teheran eens, maar durft
de Amerikaanse president dé
Israëli's niet zwaar onder druk
te zetten. Amerikaanse bin
nenlands-politieke verhoudin
gen, waarin de Israël-lobby
nog steeds zeer machtig is, zijn
daarvoor verantwoordelijk.
Anderhalve maand geleden
waagde Bush het om het Israë
lische vestigingsbeleid in Oost-
Jeruzalem te veroordelen, het
geen bijdroeg tot de val van
het Israëlische kabinet. En
daarmee tot een verder uitstel
van het Amerikaanse vredes
plan.
Meer uit ergernis over de
slechte 'timing' van de Jeruza-
lem-uitspraak van Bush dan
uit eigen aandrift, nam het
Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden tien dagen geleden
een motie aan die Jeruzalem
tot 'onverdeelde' hoofdstad
van Israël wil maken. Die ti
ming van het Huis van Afge
vaardigden was weer uiterst
ongelukkig omdat er toen juist
beweging kwam in de gijze
laarskwestie.
President Bush verklaarde g
teren dat hij „geen weten
schap" heeft over de mogelijke
vrijlating door Israël van sji'i
tische gevangenen. Zeker ni
Israël nog steeds in een rege
ringscrisis verstrikt is, lijkt de
invloed van Washington op
het lot van de gijzelaars nog
geringer dan die dank zij
Amerika's angstvallige Mid-
den-Oostenbeleid al was.
•rkJ
3 „SOCIALISME? NEE, BEDANKT!"
,en
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
Politie Egypte
schiet militante
moslims dood
CAIRO De Egyptische po
litie heeft veertien militante
moslims gedood bij een
schietpartij in het dorp
Mansheit al-Kahk in de oase
Fayoum, 85 kilometer ten
zuidwesten van Cairo. Poli-
tie-eenheden hebben de oase,
een bolwerk van de funda
mentalisten omsingeld. De
militante moslims gooiden
een handgranaat toen para
militaire troepen een boerde
rij in de oase naderden. On
der de dertien gewonden wa
ren zeven politieagenten. De
fundamentalisten ijveren
voor de invoering van de
sharia, de islamitische wetge
ving, in Egypte.
een van de organisatoren de
werkmanspet met een verma
nend glimlachje toe.
Hagen
Voorbij de Leninbibliotheek
nam het grijs van politie-uni-
formen sprongsgewijs toe, uit
eindelijk aangevuld door een
overstelpende hoeveelheid
bruin van binnenlandse veilig
heidstroepen. Voor de manege
kruisten de wegen van stoeten
uit verschillende Moskouse
wijken elkaar, die elkaar be
groetten met luid hoerageroep.
Vlak voor het Kremlin was
het grijs en bruin van politie
en soldaten aangegroeid tot
dichte hagen, die het Rode
Plein in zes wandelgangen op
deelden. Daar leefden de spon
tane demonstranten zich hele
maal uit.
„KGB, weg ermee!",
schreeuwde de menigte luid
keels en met kennelijk plezier.
Het dichte woud geünifor
meerden deed of zijn neus
bloedde. „Vrijheid voor Litou
wen!", schreeuwde de menig
te, vlak onder de neus van
Gorbatsjov en andere Sovjet
leiders op het Mausoleum.
„Popov, Popov", scandeerden
dezelfde Moskovieten, duide
lijk in hun sas met de eerste
democratisch gekozen burge
meester van hun stad. Gavriil
Popov, een radicale econoom,
HONDERDSTE DAG VAN DE ARBEID:
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN Terwijl in Mos
kou president Michaïl Gor
batsjov tijdens de 1-meiparade
letterlijk werd weggefloten, is
ook in de andere Oost-Europe-
se landen de dag van de arbeid
heel anders verlopen dan ge
bruikelijk.
Door de revolutie van afgelo
pen najaar is een einde geko
men aan de doorgaans nogal
geforceerde feeststemming op
deze dag. Er was voor het
eerst ruimte voor spontaniteit
en die uitte zich in de meeste
landen in protesten.
De festiviteiten in de Hon
gaarse hoofdstad Budapest wa
ren wellicht het meest illustra
tief voor de omwenteling in
Oost-Europa. De Hongaarse
vakbonden hadden geen op
tocht, maar een massale pick
nick georganiseerd in een
park. En de voormalige com
munistische partij, die nu Soci
alistische Partij heet, was
daarbij alleen met een biertent
vertegenwoordigd.
In Praag stond opnieuw een
schrijver in het centrum van
de belangstelling. De Ameri
kaanse dichter Allen Gins
berg, die in de jaren zestig fu
rore maakte als activist, kreeg
er een grote ontvangst. Gins
berg werd tijdens een bezoek
25 jaar geleden in Tsjechoslo-
wakije door de bevolking als
een held vereerd en vervol
gens onmiddellijk door de au
toriteiten het land uitgezet.
Een verbanning die nu onge
daan is gemaakt.
In de DDR bepaalde de alleso
verheersende kwestie van de
Duitse eenwording het gezicht
van de 1 mei-viering. Onge
veer 60.000 Oost- en Westduit
sers kwamen bij het Rijksdag
gebouw in Berlijn bijeen om te
demonstreren tegen de werk
loosheid, die na de eenwording
onvermijdelijk zijn intrede zal
doen in wat nu nog de DDR
heet.
De leiding van het Poolse vak
verbond Solidariteit bezocht
gisteren gezamenlijk een ka
tholieke mis. Tegelijkertijd
werd in de straten van War
schau gedemonstreerd door
naar schatting 10.000 leden
van de vakbond OPZZ, waar
bij ook leden van de vroegere
communistische partij verte
genwoordigd waren.
Tegenstanders van de interim-
regering in Roemenië grepen
de eerste mei aan om in Buka-
rest voor de tiende achtereen
volgende dag het vertrek te ei
sen van president Ion Iliescu.
Veldslag
Elders in de wereld was 1 mei,
die als dag van de arbeid dit
jaar zijn honderdste verjaardag
beleefde, eveneens veelal een
dag van protest. In Turkije,
waar 1 mei-vieringen verbo
den zijn, werden meer dan
duizend mensen gearresteerd
omdat zij in weerwil van het
verbod de straat op gingen om
te demonstreren.
Op de Filippijnen werd in ver
schillende steden een veldslag
geleverd tussen de politie en
demonstranten. In Manila ver
zamelden zich 30.000 mensen
bij de Amerikaanse ambassade
en eisten dat de Amerikaanse
bases op de Filippijnen worden
gesloten. In Nepal kregen ar
beiders voor het eerst toestem
ming voor een 1 mei-manifes-
Roken in Ierland wordt moeilijk
DUBLIN Het Ierse parlement heeft gisteren een serie strenge
anti-rookwetten aangenomen. Overtreders kunnen rekenen op
een boete van 300 gulden. De wetten bepalen dat er niet meer
gerookt mag worden in bioscopen, theaters, treinen, bussen,
vliegvelden, bibliotheken en scholen. Restaurants moeten rook
vrije zones aanbrengen. Bij verzuim volgt een boete. Van de Ier
se bevolking rookt nu nog 27 procent. Vijftien jaar geleden was
dat nog 45 procent, maar de medische autoriteiten zijn bang dat
die dalende lijn zich niet verder doorzet.
Radar
netwerk
tegen drugs
stond vlak haast Gorbatsjov en
toonde zich zichtbaar ver
heugd over zoveel bijval. Gor
batsjov zelf stond ongeduldig
en verveeld met zijn vingers
op de muur voor hem te tik
ken.
Het Rode Plein was een bizar
re mengeling van oud en
nieuw. Bonkende triomfmu-
ziek leverde een volumeslag
met snerpende koren die de
leiders op het Mausoleum
„Schande! Schande!" toerie
pen. Het enorme portret van
Marx, Engels en Lenin tegen
de gevel van het staatswaren-
huis Goem stak schril af tegen
een meegedragen spandoek,
waarop in bloeddruppelvormi-
ge letters stond geschreven:
„Partij van Lenin, scheer je
weg!".
Een Russisch-orthodoxe pries
ter zorgde voor een fraai sluit
stuk van de spontane demon
stratie. De man plaatste een
groot kruis met Christusfiguur
voor Gorbatsjov en riep de
president luidkeels toe: „Jezus
is opgestaan, Michaïl Sergeje-
Kort daarna hielden Gorbats
jov en de zijnen het voor ge
zien en verlieten het Mauso
leum. Nagefloten door het pu
bliek, dat na 72 jaar socialisme
en vijf jaar perestrojka wel
vrijer, maar nog niet echt vrij
is. Maar de mensen hebben de
smaak te pakken en willen
Tijdens de 1-meipicknick in Budapest probeert een jonge Hon
gaar blikjes jam met het opschrift „De laatste adem van het
communisme" aan de man te brengen. foto: epa
gekend hoge energie. Dat de proefnemingen niet zonder gevaar
zijn, ondervinden de professor en zijn assistent al spoedig, want
de hoge frequenties blijken het menselijk weefsel aan te tasten.
Ze zien zich dan ook genoodzaakt zich te beschermen tegen de
gevaarlijke stralen. En af en toe davert het laboratorium van de
ontploffingen, die zich bij de proefnemingen voordoen.
Met opgeheven vuist roept een gepensioneerde militaire officier anti-communistische leuzen op het Rode Plein i
achtergrond een groot portret van de grondleggers van het communisme: Marx, Engels en Lenin.
583 Terwijl Rob ergens tussen Florida en de Azoren dobbert,
onderwerpt professor Prudon in zijn laboratorium de geheim-
zinnge kristallen aan een nauwkeurig en langdurig onderzoek.
Wat de geleerde reeds heeft verondersteld, toen hij de kristallen
voor het eerst zag, blijkt maar al te juist te zijn; ze zijn buitenge
woon radioactief. Met behulp van zijn assistent gelukt het hem
door middel van de kristallen microgolven op te wekken van on-
