f Joodse teleurstelling over wijziging hervormde kerkorde £cidóe6omo/nt Ultra-orthodoxe joden verlaten bezet gebouw kerk wereld Atheïsme en religie in nieuwe Sovjet-wet niet gelijkwaardig beroepingen Geboortebeperking geen oplossing, vinden bisschoppen Filipijnen brieven van lezers »n GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSouAtmt WOENSDAG 2 MEI 1990 PAGINA i Samuel-evangelie terug naar Duitsland FRANKFURT Het Samuel-evangelie, een christelijk ma nuscript dat aan het eind van de Tweede Wereldoorlog ver dween, keert naar Duitsland terug. In april 1945 verdween het evangelie uit het plaatsje Quedlinburg, dat nu in Oost-Duits- land ligt, nadat Amerikaanse militairen een geheime onder grondse bergplaats met kunstwerken hadden ontdekt. Het evangelie, dat uit de negende eeuw stamt en een van de mees terwerken van de Karolingische illustratiekunst is, werd bijna duizend jaar bewaard in de kathedraal van Qeudlinburg. Een Duitse antiekhandelaar kocht het manuscript onlangs van een Amerikaanse advocaat. Maastrichtse Servaaskerk opnieuw in gebruik MAASTRICHT Na een in grijpende jarenlange restaura tie van het St. Servaas-com- plex aan het Vrijthof in Maas tricht, die tien jaar geleden begon en over een jaar volle dig voltooid zal zijn, is het kerkgedeelte inmiddels zo ver hersteld dat het weer in ge bruik genomen kan worden. Dit zal gebeuren op 12 mei, de feestdag van de Maastrichtse stadspatroon St. Servatius, de eerste geloofsverkondiger in de zuidelijke Nederlanden en tevens de eerste van de 21 heilige bisschoppen van Maas tricht. Hij overleed in 384. Bo ven zijn graf werd later de monumentale St. Servaaskerk gebouwd. Negen eeuwen geleden werd de kerk gewijd door 12 bis schoppen. Dit keer zal dat ge beuren door 9 bisschoppen: A.J. Simonis (Utrecht), J. Gij- sen (Roermond), J. ter Schure (Den Bosch), A. Houssiau (Luik), P. Schruers (Hasselt), de hulpbisschoppen A. Caster mans (Roermond), J. Vosz (Münster) en G. Dieke (Aken) en de pauselijke pronuntius A. Backis. Tijdens de geconcelebreerde eucharistieviering die om 11.00 uur begint, zal kardinaal Simonis samen met de overi ge bisschoppen de kerkwij ding verrichten en het nieu we altaar consacreren. De meeste relieken van de heilige bisschoppen van Maas tricht, onder meer het kostba re Servaas-schrijn, de zoge naamde noodkist (ten tijde van nood werd zij rondgedra- ten), zullen plechtig naar de erk worden overgebracht. Na afloop van de ceremonies die door de KRO-televjsie via Nederland 1 worden uitgezon den, luiden de klokken van alle kerken van Maastricht. Vijf jaar geleden, op 14 mei 1985, bezocht paus Johannes Paulus II het graf van St. Ser vatius, bij welke gelegenheid hij de kerk met de titel basi liek onderscheidde. Maas tricht is de enige stad in Ne derland die twee basilieken bezit, aangezien de kerk van Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee al jaren geleden de titel van basiliek verwierf. De wijding van de St. Ser vaaskerk op 12 mei valt toe vallig samen met de zesde manifestatie van de Acht Mei Beweging in Zwolle, waar de Nederlandse bisschoppen tra ditiegetrouw afwezig zijn. Joodse studies aan Universiteit van Moskou NEW YORK In het najaar van 1991 zal, voor het eerst in 50 jaar, een programma voor joodse studies aan de Universiteit van Moskou gevolgd kunnen worden. Dit heeft het Joodse Theologische Seminarie in New York bekendgemaakt. Op ba sis van een akkoord, dat vandaag getekend zal worden, kun nen studenten zich voor drie jaar inschrijven aan het Histo risch en Archivalisch Instituut te Moskou en een vierde jaar volgen op het Seminarie te New York en het Instituut voor Joods Onderzoek. Amerikaanse professoren zullen ook college geven in Moskou. Degenen die dit programma hebben opge steld hopen dat afgestudeerden zullen helpen de grote hoeveel heid joodse manuscripten te catalogiseren die nu in de Sovjetu nie naar boven komen. Men vergeeft in de mate waarin men liefheeft La Rochefoucauld ROTTERDAM Het Overlegorgaan van Joden en Christenen in Neder land (OJEC) heeft het moderamen (bestuur) van de Nederlandse Her vormde Kerk gewezen op de teleurstelling die er is in joodse kring over de voorgestelde wijziging van de hervormde ker korde. Rabbijn H. Rodrigues Pereira, tweede voorzitter van het OJEC maakte tijdens een ont moeting tussen een delegatie van het OJEC en het her vormd moderamen duidelijk dat de hervormden, bij hun wijziging van artikel VIII, lid 2 dat handelt over de relatie van de kerk met het joden dom, niet echt duidelijk ma ken wat de kerk met het jo dendom voorhebben. Volgens de huidige tekst zal de hervormde kerk zich tot de joden richten om hun uit de H. Schrift te betuigen, dat Jezus de Christus is. De syno de stemde - in november 1988 in eerste lezing in met een nieuwe formulering, waarin wordt omschreven, dat het tot de roeping van de kerk be hoort het gesprek met het jo dendom te zoeken. Het gaat hierbij om een gesprek over „het verstaan van de H. Schrift, in het bijzonder be treffende het Koninkrijk Gods en het getuigenis dat Je zus de Christus is". De classes (regionale kerkvergaderin gen) beraden zich op dit mo ment over deze tekst. De joodse deelnemers in het OJEC vinden de nieuwe tekst zeer vaag. De hervormden kunnen leren van de Gerefor meerde Kerken die volgens de rabbijn een veel betere tekst hebben gevonden ter vervanging van hun kerkor de-artikel over de relatie met de jodenm, aldus Rodrigues Pereira. Gesprek Het OJEC heeft de Raad van Kerken in Nederland schrif telijk gevraagd ruimte te wil len reserveren in het schema van werkzaamheden voor de delegatie van de Raad van kerken in het Midden-Oosten, die later deze maand een be zoek brengt aan ons land. De Raad van Kerken in het Midden-Oosten staat bekend om haar kritische houding te genover het beleid van Israël in de bezette gebieden. De de legatie, waarvan de samen stelling op dit moment nog niet bekend is, is van 19 tot en met 24 mei in ons land. Een afvaardiging van het OJEC heeft er bij het modera men (bestuur) van de her vormde synode op aangedron gen het verzoek bij de Raad van Kerken te bepleiten. Het hervormde synodebestuur heeft geen toezeggingen ge daan, aldus Rodrigues Perei- MOSKOU Het ont werp van een nieuwe godsdienstwet is volgens het weekblad 'Moskou Nieuws' na een voorbe reiding van vier jaar klaar. Volgens het blad heeft een commissie van de regering op 24 april de laatste hand gelegd aan het nog niet gepubliceer de ontwerp waarin at heïsme nog steeds 'voor rang' heeft boven gods dienst Het blad citeert het hoofd van de afdeling buitenland van het Moskouse patriarchaat, aartsbisschop Kyrill, die zegt dat de Russisch-Órthodoxe Kerk al twee keer voorstellen voor de nieuwe wet heeft ge daan, maar dat deze niet hun weerslag hebben gevonden in het voorliggende ontwerp. De RussisCh-Orthodoxe Kerk wil een gelijkstelling van reli gie en atheïsme en de erken ning van alle parochies als rechtspersoon, zodat zij grond en gebouwen kan aankopen. De kerk verwacht ook een garantie voor het 'onbetwist bare recht' op het geven van godsdienstonderwijs op scho len. De kerk eist ook het recht op om een eigen uitgeverij en media op te richten. Inmen ging van de staat in kerkelij ke aangelegenheden moet he lemaal uitgesloten worden, al dus Kyrill. De controle op de naleving van de godsdiens twet moet op dezelfde manier zijn geregeld als die op de an dere Sovjetwetten. De nieuwe wet vervangt de stalinistische wet van 1929, die al buiten werking is ge steld. Deze wet gaf het atheïs me een voorkeursbehande ling. Voor de kerken beteken de dat een ernstige inbreuk op hun sociale en missionairé slagvaardigheid. Met hun groeiende activiteiten hebben de kerken in de Sovjetunie echter allang de oude wet on dergraven. Alleen de wettelij ke basis ontbrak nog. De njeuwe wet is door juris ten van de 'Raad voor Reli gieuze Zaken' opgesteld in overleg met vertegenwoordi gers van de verschillende godsdiensten. In februari van dit jaar heeft de 'ideologie commissie' van het Centraal Comité kritiek geüit op het wetsontwerp. Dat heeft waar schijnlijk tot aanscherping van de wet geleid. Verjaardag Gisteren werd in boeddhistische kring de 2534e verjaardag van Boeddha gevierd. Boeedhisti- sche monniken in Hong Kong (foto) goten in een verjaardagsceremonie rijstwater uit over een Boeddha-beeldje. foto: afp Grieks-orthodoxe priesters (I) vragen de orthodox-joodse woordvoerder Shmuel Evyater nadere uitleg over het besluit het pand te verlaten. foto: afp JERUZALEM Onge veer 130 ultra-orthodoxe joden hebben dinsdag het gebouw van de Grieks- Orthodoxe Kerk, dat zij op 11 april hadden bezet, verlaten. Het Hoogge rechtshof had hun don derdag opdracht gegeven de bezetting voor dinsdag 12.00 uur plaatselijke tijd op te geven. Een paar uur daarvoor begonnen de bezetters in groepjes het gebouw te verlaten om een „schouwspel voor de internationale media" te voorkomen, zoals een woordvoerder van de be zetters het uitdrukte. In overeenstemming met de uitspraak van het Hoogge rechtshof zijn 20 mensen in hét gebouw iri de christelijke wijk van Jeruzalem achterge bleven. Zij zeggen het pand te bewaken voor de Panamese bedrijf SBC, dat het gebouw van de Grieks-Orthodoxe Kerk heeft gehuurd. Maar volgens Palestijnen en verte genwoordigers van het Grieks-Orthodoxe patriar chaat gaat het om bezetters die niet willen vertrekken. Verscheidene priesters van het Grieks-Orthodoxe patriar chaat kwamen kort voor 12.00 De juridische procedure over de geldigheid van het huur contract wordt woensdag voortgezet. Het Panamese be drijf heeft bij een andere rechtbank een zaak lopen om van het gebouw, vroeger een opvangtehuis van de Grieks- Orthodoxe Kerk, een hotel te maken. De bezetting heeft de afgelo pen weken tot diverse de monstraties geleid. Afgelopen vrijdag sloten de kerken uit protest de 150 heilige plaatsen in het Heilige Land voor 24 uur. Ook burgemeester Teddy Koliek van Jeruzalem heeft de bezetting veroordeeld. Arns wil steun bisschopppen voor behoud blad SAO PAULO De aartsbisschop van Sao Paulo, kardinaal Paulo Evaristo Arns, wil een bijzondere zitting van de Brazi liaanse bisschoppenconferentie om het progressieve katholie ke weekblad 'O Sao Paulo' te redden. De directie van het blad, dat een tekort heeft van 15 miljoen gulden (30 miljoen gulden), heeft besloten de verspreiding na 34 jaar te staken. Het door leken uitgegeven weekblad wordt ook door velen buiten het aartsbisdom Sao Paulo gelezen. Het heeft altijd aan de zijde van de bevrijdingstheologen gestaan en zich kritisch opgesteld tegenover de militaire dictatuur (1964-1985. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Breukelen (toez.) D. Hei koop te Vreeswijk: te Stadskanaal D.M. van de Linde te Hattem. Aan genomen naar Hattem D.J. van Bart te Schoonhoven (deelgem. Hervorm de Adventsgemeente). Gereformeerde Kerken Beroepen te Nijverdal drs.J.J. van Dijken te Rottevalle, die dit beroep heeft aangenomen. Aangenomen naar Nieuweroord drs.H. de Haan te Ezinge, die bedankte voor Idskenhui- MANILA De snelle bevolkingsgroei is bezig een bedreiging te worden voor de Filipijnse samen leving. Regering, demo grafen en de Katholieke Kerk verschillen echter van inzicht over de beste aanpak van het pro bleem. De bisschoppen nemen een steeds duidelijker houding in tegen programma's van ge zinsplanning met voorbehoed middelen. Uit een in 1988 gehouden on derzoek kwamen de Filipij nen naar voren als nummer veertien op de lijst van dichtstbevolkte landen ter wereld en als het op zeven na dichtstbevolkte land in Azie. Tussen 1903 en 1948 nam het aantal inwoners toe van 7,64 miljoen tot 19 miljoen. In 1980 was de bevolking gegroeid tot 48,1 miljoen zielen. De nieuw ste cijfers zullen deze maand worden bekendgemaakt. Vol gens officiële schattingen zal het aantal Filipijnen in het jaar 2000 zijn gestegen tussen 75 miljoen a 80 miljoen. Dat zou in een eeuw een vertien voudiging van de bevolking betekenen. Geboortenbeperkingspro- gramma's van de overheid zijn stopgezet nadat in 1986 Corazon Aquino stevig ge steund door de Katholieke Kerk met de macht van Ferdinand Marcos overnam. President Aquino is voorstan der van een gericht program ma om de bevolkingstoename, die nu ligt op 2,4 procent per jaar, te beperken. Kritische waarnemers menen echter dat de politieke wil ontbreekt om de bevolkingsgroei echt aan te pakken. Lokale overheden tonen een lakse houding, omdat de mate waarin de regering gemeen ten financieel steunt afhanke lijk is van het aantal inwo ners. Vrijwel alle geboorten- beperkingsprogramma's, die bestaan uit onder andere het verstrekken van condooms, worden gefinancierd door het buitenland of de Verenigde Naties. De bevolking groeit nog altijd sneller dan die van de meer welvarende landen in Zuid- oost-Azie, hoewel minder snel dan in de jaren '50, toen de jaarlijkse bevolkingsgroei ruim drie procent bedroeg. Bijna vier van elke tien Fili pijnen zijn jonger, dan vijftien jaar. Dat betekent een zware belasting voor het onderwijs, de gezondheidszorg en andere overheidsdiensten. Op het platteland, waar bijna de helft van de bevolking leeft, zijn de gezinnen groot; kinderen zijn goedkope ar beidskrachten op het land. Het krijgen van veel kinderen wordt volgens demografen echter ook gestimuleerd door het hoge kindersterftecijfer. Hoewel mensen tegenwoordig beter op de hoogte zijn van manieren om zwangerschap te voorkomen, wordt er juist minder aan geboortenbeper- king gedaan dan een paar jaar geleden. Deed in 1986 nog 45 procent van de echtparen aan geboortenbeperking, in 1988 was dat percentage, zoals bleek uit een onderzoek van het bevolkingsinstituut van de universiteit, gedaald tot 36. Dat veel vrouwen geen voor behoedmiddelen gebruiken komt volgens deskundigen door gebrek aan goede infor matie en de sterke overheer sing van mannen in de Fili pijnse samenleving. Oneens Zoals gezegd zijn regering, kerk en demografen het on derling niet erg eens over de beste aanpak van het pro bleem van de overbevolking. Als hoofd van de bevolkings commissie van de overheid richt minister van welzijn Mamita Pardo de Tavera zich behalve op het geven van voorlichting over voorbe hoedmiddelen ook op de ont wikkeling van de bevolking. Sommigen vinden dat verkeerd en menen dat de commissie zich voorlopig al leen dient te richten op het terugbrengen van het aantal geboorten. „Ontwikkeling van de bevol king is niet mogelijk als het aantal mensen niet wat over zichtelijker is", zegt de direc teur van het bevolkingsinsti tuut van de universiteit, Cora zon Raymundo. Van grote in vloed op de manier waarop wordt gedacht over het bevol kingsprobleem is de Katholie ke Kerk. Met name de aarts bisschop van Manila, kardi naal Jaime Sin, heeft buiten gewoon grote invloed op de regering. „Wij zijn van mening dat de regering werkgelegenheid moet scheppen en natuurlijke hulpbronnen moet aanboren, kortom alles moet doen wat ze kan voor de mensen die nu leven en geen maatregelen moet nemen om het aantal mensen terug te brengen", zegt de woordvoerder van het Gezinsapostolaat van de Fili pijnse bisschoppenconferentie, Cesar Pagulayan. De voormalige decaan van het bevolkingsinsituut, Mer cedes Concepcion, zegt dat door de geestelijkheid gehan teerde methoden om het ge bruik van voorbehoedmidde len tegen te gaan steeds agres siever worden. Parlementsle den die wel inzien dat de snelle bevolkingsgroei een probleem vormt, zijn tot zwij gen gebracht „omdat de kar dinaal hun met hel en verdoe menis heeft gedreigd als ze iets aan wetgeving proberen te doen". Dat ze hun mond houden, komt ook omdat ze weten dat ze niet te hoeven rekenen op de steun van Aquino, zegt Concepcion. OLIVER TEVES, AP De zwakte van Voorhoeve Al direct na zijn verkiezing tot fractieleider in 1986 erkenjrt i de Joris Voorhoeve dat hij niet ruim bedeeld was met daèin ongrijpbare maar voor een politicus toch zo onmisbare stofje^ ve 'charisma'. De voormalige Wageningse hoogleraar zag zich-f? ^e. zelf vooral als iemand die „rust in de tent" moest brengenjac]sz Nu hij dit karwei geklaard achtte, was het moment aangejhter broken om een stapje terug te doen, verklaarde hij gisterenpze ferkie helaas voor Voorhoeve is er nog meer aan de hand. VoWe rige week riep het hoofdbestuur hem op het matje. Partij-^ gro voorzitter Ginjaar wilde niet onthullen wat hij bij die gelejn uil genheid tegen de fractieleider heeft gezegd, maar dat laatj zich wel raden. Het is nu eenmaal zo dat een politieke partijj^^ per definitie niet tegen haar verlies kan. Dat is niet negatief bedoeld. Een partij kan het zich domweg niet permitteren uitfl r gevoelens van medemenselijkheid een aanvoerder te hand haven die niet (meer) overkomt bij de kiezers. Uiteindelijk iaEN immers maar één ding belangrijk: zoveel mogelijk van de ei-pe d een idealen te verwezenliiken. r gen idealen te verwezenlijken. lal v DAARBIJ gaat het niet eens zozeer om winnen of verliezenkzoc De PvdA heeft onder Wim Kok tot nu toe elke verkiezing11 verloren, maar is toch veel machtiger geworden. De oorzaakPuw daarvan is de terugkeer in het kabinet. De PvdA terug in dester; regering betekende echter de VVD eruit en dus een enormu d machtsverlies voor de liberalen. Was dit Voorhoeve persoonjen v liik aan te rekenen? Veel liberalen menen van wel. ploti tnon NADAT Voorhoeve het kabinet-Lubbers/De Korte ten valfo ar had gebracht, was er een moment van intense spanning ine v politiek Den Haag. De VVD was immers een middenpartijTand geworden die een coalitie met de PvdA zeker niet uit de wef zou gaan, zo had Voorhoeve verklaard. Alle kans dus voor dsj^. liberalen om een cruciale rol te gaan spelen bij de volgendefager kabinetsformatie. Maar onder druk van het Friese orake|elk\ Hans Wiegel kroop Joris Voorhoeve terug in zijn schulp. Saj menwerking met de PvdA achtte hij nu opeens weer uitge|ed< sloten. Ongetwijfeld hoopte hij zo weer een aantal behouden-Lj^ de kiezers terug te winnen van het CDA, dat immers wel de mogelijkeid van een coalitie met de PvdA open liet. Rai msi VOORHOEVE zag echter over het hoofd dat hij door diejan d vlucht naar rechts het CDA wederom in het centrum plaat-P^ ste. En daardoor stelde hij Lubbers in staat het CDA na dele" verkiezingen, als het hem beter uitkwam, weer eens naai. links te sturen. De gevolgen zijn bekend. Het centrum-link kabinet-Lubbers/Kok ontstond en de VVD werd de woeste-j nij van de oppositie ingedreven. Een politicus die zo'n voorp'ew de hand liggende ontwikkeling niet voorziet wanneer hij dep" val van een kabinet beraamt, heeft niet alleen gebrek aan[ charisma. Die diskwalificeert zichzelf als politiek leider. De plaats van Voorhoeve is ingenomen door Frits Bolkeji stein. De 57-jarige oud-minister van defensie is in de fractie! 1 met applaus verwelkomd als de nieuwe leider, vertelde dep- J afgetreden Voorhoeve. Maar niet iedereen in de VVD is ei L gelukkig mee. Velen herinneren zich 1986 nog, toen Bolkerlr stein ook al grote ambities had. Hij pleegde toen een coujLlC tegen politiek leider Ed Nijpels, in wie hij een 'karakterachj terstand' had ontdekt. ARN! pans( Nijpels moest op termijn aftreden maar Bolkestein bad,en v onvoldoende medestanders om de macht zelf te kunnen Ijc overnemen. Nu heeft hij zijn doel alsnog bereikt. Of mis schien toch niet? Veel VVD'ers zien in de nieuwe fractielei der nog te veel een 'anti-Nijpeliaan' om hem automatisch te aanvaarden als de volgende lijsttrekker. ver |ar HOEWEL kamerleden en bestuursleden van de VVD om begrijpelijke redenen weigeren Bolkestein het stempel van 'tussenpaus' op te drukken, lijkt het riskant nu al met stellig heid te beweren dat de nieuwe leider de eerstkomende jaren n k, vast in het zadel zal blijven zitten. Het zal van de staten ver slui kiezingen van volgend jaar afhangen of Bolkestein een tus senpaus wordt. Herstelt de VVD zich bij die gelegenheid, dare zal Bolkestein door niemand nog te verdrijven zijn. Boeken Ierei de liberalen echter weer een slecht resultaat, dan zal het ka ïn h der ongetwijfeld op zoek gaan naar iemand zonder 'verleden V die de gehéle partij en achterban aanspreekt. 'elai k IV Brieven graag kort jn duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken te bekorten. Stokpaardje 6 Wat mij in hoge mate verbaast is het feit dat coryfeeën van dissidente bewegingen in onze Kerk nimmer aan de kritiek worden blootgesteld die zij zelf zo druk beoefenen en die ook zo gebruikelijk is in de media, bijvoorbeeld door het zoge naamde harde interview. In het geval van Michel van der Plas zou dit zo gemakkelijk zijn geweest: „Meneer Van der Plas, U zegt schoon genoeg te hebben van de antithese, maar direct daarna begint u weer onbedaarlijk te fulmineren. U zegt deel uit te maken van een kerk van zondaren, toch ver wijt u uw medezondaren dat ze zwart zien. De diepste zielej roerselen van de bisschoppen schijnen u bekend, namelijk dat zij bezorgd zijn over de re actie van de mensen na hun dood. Zou hun grootste zor[ niet eerder zijn de stem te ho ren: Goed zo, trouwe knecht ga binnen in de vreugde van uw heer?". Misschien dat Michel dan horen krijgt: „Wie heeft jou ei genlijk als rechter over hei aangesteld? Wellicht is het dai de eerste keer dat hij met zijl mond vol tanden staat. W.J.M.A. Bitter, DEN HAAG. Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden. Telefoon: 071 - 122 244. Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk. Telefoon: 070 - 3190 933. Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage. Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u. Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart per maand f. 24,85 per maand f. 25,85 per kwartaal f. 74,10 per kwartaal 75,10 per jaar f. 284,50 per jaar f. 285,50 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070- 3902 702. AMROBANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 850

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2