„Arrogante bobo's
hebben zich vertild"
t j ii
JSjfe vrS w
talië schrapt beperkingen op export kapitaal
beroepskeuzekoorts?
7 Beurs van Amsterdam
Malaysia spoedig nieuw
industrieland in Azië
990
IECONOMIE
£eidóc Qowumt
DINSDAG 1 MEI 1990 PAGINA 7
Sandinisten laten schuld
van 22 miljard achter
MANAGUA De nieuwe regering van Nicaragua
onder leiding van president Violeta Chamorro
heeft van de voormalige Sandinistische regering
met een hoge inflatie die in mei al 100 procent zal
bedragen. In de staatskas zit nog slechts ongeveer
drie miljoen dollar (zes miljoen gulden), zei de di
recteur van de Nationale Bank gisteren. Hoeveel
van deze schuld nog tot de erfenis van de dictatuur
van vóór de Sandinisten gerekend moet worden of
hoeveel het indirecte gevolg is van de Amerikaan
se economische boycot en van de oorlog tegen de
(door de VS gesteunde contras maakte, zei bankdi
recteur Francisco Mayorga niet. Volgens hem heeft
het land 600 miljoen dollar hulp nodig. De Ameri
kaanse president Bush heeft de regering-Chamorro
[300 miljoen dollar beloofd.
I
Amerikaans fonds voor
Oosteuropese ondernemers
WASHINGTON President Bush van
de Verenigde Staten heeft gisteren be
kendgemaakt dat een groeifonds van 400
miljoen gulden wordt ingesteld om het
particulier ondernemerschap in Oost-Eu
ropa te bevorderen. Een kwart van het
geld wordt ingelegd door de regering. De
rest van het geld moet verstrekt worden
door particuliere investeerders, die wel op
een overheidsgarantie kunnen rekenen.
Het fonds zou over een half jaar actief
moeten worden. Aanvankelijk zullen par
ticuliere investeerders in Hongarije, Po
len en Joegoslavië worden geholpen. Par
ticuliere ondernemers in deze landen zul
len leningen kunnen krijgen uit het
fonds, dat ook aandelen in de bedrijven
zal kopen.
FNV: afwentelen wir vraagt extra looneis
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG De Industriebond FNV zal in 1991 niet nalaten hoge loonei
sen te stellen, ook al heeft premier Lubbers opgeroepen tot matiging. In de
industrie moeten de lonen volgend jaar met ten minste vier procent om
hoog. Dat kan nog méér worden als de overschrijdingen op de Wet op de
Investeringsrekening (wir) leiden tot belastingverhoging. Dat zegt voorzit
ter Bé van der Weg van de Industriebond FNV in Het Financieele Dagblad
van gisteren. Van der Weg verwerpt de verwijten van het kabinet dat de
loonstijgingen in de markt-cao's te hoog zijn. Daardoor zou de koppeling
van de uitkeringen en de ambtenarensalarissen aan de gemiddelde loonstij
ging in het bedrijfsleven te duur worden. De loonstijging is nu ongeveer
drie procent, terwijl het kabinet op een verhoging van slechts 2,5 procent
rekende. Van der Weg noemt drie procent heel bescheiden. „Dat is maar
één procent meer dan de inflatie. Mag het alsjeblieft?" De vakbondsman is
er juist trots op dat de uitkeringsgerechtigden na jaren achteruitgang uit
zicht krijgen op drie procent koppeling. „Dat is betaalbaar voor de overheid
als de juiste keuzen worden gemaakt", aldus Van der Weg. Hij vindt het
onterecht dat het kabinet de ruimte voor de koppeling vantevoren beperkt.
„Dat is geen koppelen. Het kabinet kan niet zeggen: er is 2,5 procent voor
de koppeling en de markt-cao's moeten het maar net zo slecht doen".
Stakingen
bij Hyundai
ULSAN Tienduizenden
werknemers van Hyundai,
de grootste exporteur van
Zuid-Korea, zijn gisteren
in staking gegaan uit pro
test tegen de bestorming
zaterdag van de Hyundai-
scheepswerf in Ulsan door
de politie. De werknemers
voeren actie in zeven ves
tigingen verspreid over
het hele land. Ook ruim
20.000 arbeiders van de
'autopoot' van het bedrijf
(ADVERTENTIE)
Snoeren en kabels
Gratis aan huis
geïnstalleerd.
compleet voor 7135.--
CENTER 01820-25238
MARKTEN
irijzen gelijk. Mannelijk 2e
per 10,25-12,50. vrouwelijk extra kw.
.8,35-10,00, vrouwelijk 1e kw. 6,90-
8.35. Handel rustig en prijzen iets la
ger Vrouwelijk 2e kw. 6,35-6.90,
vrouwelijk 3e kw. 5,80-6,35. Worst
kwaliteit 5,40-6,25. Handel rustig en
Kijzen iets lager,
invoer totaal 404 stuks.
0.22-0.39;
j 1.85;cher tom 125 mid 1-1 0.46-1.09;
courgette 1 9 0.80-1.75; crisp ijs sla
sla
(7.39
jrooc
jhooi
[rood trim
.55-1.55; torn b sup rood hoop
.43-1.43; torn b sup rood trim 1.43-
1.43; torn b super hoop 1.42-1.42;
torn a super trim 1.44-1.56; tomaten
a super 0.92-1.60; vl torn bb super
10.95-1.46; vl torn bbb sup doos 1.10-
1.38; aardappelen 2.50-4.30; bospeen
500 I 2.10-2.30; cherry tomaten geel
(1.20-1.55; diverrse meloenen 0.90-
[1.80; eikebladsla 1 1.49-1.59; frisee
andijvie 0.67-1.02; ijspegels 0.90-
.55; koolrabi 0.49-0.49; koolrabi 100
p 0.73-0.73; lotto rosso 0.56-.105;
atuurbloemkool 8 1.70-1.70; natuur-
\60-1.60; paksoi 325-
10-20.60; poste-
i kool 1 10.75-
i glas 95-145, aubergine r
aubergines 170-410, bloem-
90. crispybergsla gl. 33-81
15, ijspegels 92-139, komkommers
0-70, paprika wit 540-670, paprika
pel 630-820, paprika groen 430-550,
aprika lila 190-710, paprika lila punt
I40-470, paprika oranje 580-790, pa-
groen 1160-1320, pepers rood
radijs glas 21-41, radijs puntzak
9-28, reuzenradijs 27-103, roodlof
-J tl. 1170-1390, selderij bos 44-
poly glas 26-77, sla 30 stuks
19, snijbonen glas 590-750, sperzie-
lonen glas 1200-1590, Spitskool 180,
omaten 135-156, tomaten rood 126-
venkel 420-580, vleestomaten
8-147, vleestomaten rood 84-145.
ilERVEILING EIVEBA BV BARNE-
er 2.754.000 stuks,
lemming kalm. Prijzen in
bruin 8,92, van 60-61
i en bruin 9,75-9,81, van
wit 10,23-10,27 en bruin
volvette en fabrieksedamm
WOLTERS SCHABERG VINDT ZIJN WATERLOO IN ENSCHEDE
APELDOORN Het
imago van bedrijvenhan-
del Wolters Schaberg
(WS) is naar de knoppen.
Als redder van noodlij
dende bedrijven hielp de
investeringsgroep verlies
gevende ondernemingen
er weer boven op met een
forse kapitaalinjectie en
een dot management.
Maar de goede naam ligt
nu te grabbel na de
abrupte sluiting van de
Enschede fabriek van
Spinnerij Nederland. De
vakbond vreest voor de
ondergang van de over
blijvende spinnerijen in
Nijverdal, Hengelo en Ol-
denzaal. „De arrogante
bobo's van Wolters Scha
berg hebben zich vertild".
Twente kreeg vorige week een
forse tik door het plotselinge
faillissement van de Enschede-
se vestiging van Spinnerij Ne
derland. Als een donderslag bij
heldere hemel kregen de 230
werknemers hun ontslagbrief.
Eigenaar Wolters Schaberg
zag geen heil meer in de ver
lieslijdende spinnerij. Zuur
voor de werknemers, die zon
der enige vorm van een af
vloeiingsregeling de straat op
werden gestuurd. De Indus
triebond FNV onderzoekt of
de Enschede spinnerij nog le
vensvatbaar is. Een wanhoops
poging, want het feit dat nog
geen enkele gegadigde zich bij
de curator heeft gemeld voor
overname van de failliete boe
del, is veelzeggend. De werk
nemers trekken aan het kort
ste eind. Maar niet alleen zij
hebben verloren.
Modder
,,Ik voel er weinig voor om
met modder te gooien", zegt
districtbestuurder H. Zebel
van de Industriebond FNV.
„Ik moet met die jongens nog
zaken doen". Maar de veront
waardiging over de „klinische
sanering" van Spinnerij Ne
derland helpt Zebel even later
over de streep. „Wolters Scha
berg heeft naar buiten altijd
het imago proberen hoog te
houden van een club heren die
het goed voor hebben met
noodlijdende bedrijven. Met de
Spinnerij Nederland hebben ze
dat niet waargemaakt. Het zijn
arrogante bobo's die alles van
de zakelijke kant benaderen.
Maar hier hebben ze zich ver
tild. Dit is een pure nederlaag.
Niet alleen voor de werkne
mers, maar ook voor Wolters
Schaberg".
Tien jaar geleden richtten de
oude studievrienden Jan Ber
nard Wolters en Jaap Rosen
Jacobson, beide afgestudeerd
aan de economische faculteit
van universiteit in Groningen,
samen met J.W. Schaberg een
onderneming op die kwakke
lende bedrijven opkocht en er
het management over ging
voeren. Het bedrijf kreeg een
sterke groeipil toen het in 1986
een stapeltje leningen van de
overheid aan moeizaam draai
ende bedrijven overnam en
wegkaapte voor de neus van
de Nationale Investeringsbank
(NIB).
Sommige van die ondernemin
gen wisten zich los te kopen
van WS. Daaronder de Machi
nefabriek Begemann uit Hel
mond. Joep van den Nieuwen-
huyzen, ook al een bedrijven
redder maar met een andere
strategie, loste de lening aan
Wolters Schaberg af.
Xenos
Andere bedrijven waaaronder
een clubje onder de paraplu
van de Schuttersveld Holding,
de gieterijen van Vulcanus en
Spinnerij Nederland bleven
onder de hoede van Wolters
Schaberg. Door nieuwe over
nemingen groeide WS in tien
jaar tijd uit tot een groep met
een omzet in 1989 van 950 mil
joen gulden. Geruchtmakende
aankopen waren vorig jaar de
24 kledingwinkels van Society
Shop en de 16 snoepwinkels
van Seetheart Candy Store.
Korte tijd later deed WS de
Xenos-keten over aan Blok
ker. Inmiddels zonder mede
oprichter Schaberg die twee
jaar geleden overstapte naar
het textielconcern Blydenstein
Willink waarin hij inmiddels
een belang van 29 procent
heeft.
A.
In tegenstelling tot bedrijve-
nopkoper Joep van den Nieu-
wenhuyzen, is Wolters Scha
berg niet uit op de bouw van
een samenhangend conglomo-
raat. Er zijn twee holdings
(Schuttq^veld/ industriële toe
levering en Goudsmit/detail)
met gelijksoortige bedrijven
maar zonder onderlinge sa
menhang. Dan is er de partici
patiemaatschappij Runner,
voor 75 procent eigendom van
verzekeraar Zwolsche Alge-
meene deelneemt, waarover
WS het management voert. En
als vierde tak een groepje 'on
geregeld' waaronder Spinnerij
Nederland.
Een woordvoerder zegt na
mens WS: „Wolters Schaberg
is geen conglomeraat met core
business (kernactiviteiten,
RtH). Het is een houdster
maatschappij met financiële
participaties in bedrijven
waarvan men de indruk heeft
dat ze beter kunnen presteren
dan ze doen. In welke sector
die bedrijven opereren is niet
relevant. WS waagt zich bij
voorkeur niet aan gecompli
ceerde branches zoals de high
tech. Winstmaximalisatie is
niet het pure doel, maar dat is
wel het effect van het ingrij
pen van Wolters Schaberg".
Gieterijen
In een aantal gevallen heeft de
'genezingsstrategie' van Wol
ters Schaberg voor verlieslij
dende bedrijven goed uitge
pakt. Districtsbestuurder
B. Roodhuizen van de Indus
triebond FNV in Gelderland
heeft positieve ervaringen. In
1986 kwam Wolters Schaberg
nodig waren.
via de overheid in bezit van de
gieterijen van Vulcanus in
Vaassen, Doesburg, Doetin-
chem en Neede. WS zei er wat
van te wilen maken en daar
hebben ze zich aan gehouden,
zegt Roodhuizen: „De beloofde
investeringen zijn gedaan, het
management is verbeterd en
inmiddels maken de onderne
mingen weer winst. De werk
gelegenheid is toegenomen. In
Doesburg is na 16 jaar van
verliezen weer voor het eerst
met winst gedraaid. En Doe-
tinchem voert nu ploegen
dienst in. Maar toen ik vorige
week het nieuws over Spinne
rij Nederland hoorde, ben ik
flink geschrokken".
Met de Spinnerij Nederland
dreigt het falikant mis te lo
pen. Sinds WS deze traditione
le industrie in handen kreeg,
zijn er inclusief de sluiting van
Enschede drie saneringen ge
weest. Het aantal personeelsle
den is nu teruggelopen van
ruim 600 in 1986 naar een
kleine 130 nu. De overblijven
de spinnerijen draaien volgens
FNV'er Zebel net quitte of met
-*s%
De fabricage van garens werd van de ene op de andere dag stopgezet.
FOTO: SP
verlies. „Ik hou m'n hart vast.
Er staan crediteuren op de
stoep. Het wachten is nu op de
definitieve dreun. Ik denk dat
dit het Waterloo is voor Wol
ters Schaberg". De gevaarlijk
ste crediteur is de NIB die op
de holding een vordering heeft
van 14 miljoen gulden.
Nederlaag
Voor Zebel kwam het faillisse
ment onverwacht, ook al wa
ren de verliezen in Enschede
bekend. Sinds vorig jaar stond
de directie al voor de keus om
te sluiten of door een investe
ring van 12,5 miljoen gulden
de produktie van garens zover
te rationaliseren dat de moor
dende concurrentie met lage
lonenlanden kon worden aan
gegaan. Zebel: „Er is te lang
gewacht met ingrijpen. In ja
nuari zou er een definitief be
sluit vallen. Maar voor de
tweede keer werd de beslis
sing uitgesteld, nu tot 18 mei.
Maar daarop heeft de directie
niet gewacht".
Wolters Schaberg heeft de ne
derlaag al langer zien aanko
men. In plaats van 12,5 mil
joen te investeren in de onze
kere toekomst van de Ensche-
dese spinnerij, bouwde WS in
de afgelopen maanden via de
beurs voor naar schatting 60
miljoen gulden een belang op
van 17,5 procent in de kansrij
ke producent van kunststof-
produkten Nijverdal Ten Cate.
Zonder ook maar een poging
tot een afvloeiingsregeling
voor de 230 ontslagen werkne
mers in Enschede. En dat
steekt vakbondsbestuurder Ze
bel danig. Hij gaat op WS een
moreel beroep doen om alsnog
met een tegemoetkoming over
de brug te komen. Maar de
vakbond heeft weinig hoop op
„Weet je wat grappig is", zegt
Zebel tenslotte. „De curator zei
vanmorgen dat Wolters Scha
berg als een chirurg te werk is
gegaan. Eerst is de Spinnerij
Nederland in werkmaatschap
pijen opgesplitst. Nu wordt het
eerste onderdeel afgestoten.
Ook de uitvoering daarvan is
prima voorbereid. Het faillise-
ment zit juridisch waterdicht
in elkaar. Maar er staan wel
l op de keien".
RUUD TEN HOEDT
Philips levert voor 90 miljoen aan Spelen
APELDOORN Philips
heeft inmiddels voor een
kleine negentig miljoen
gulden aan opdrachten
binnen van de Spaanse or
ganisatoren van de Olym
pische Spelen in 1992. Het
gaat vooral om groot
scheepse verlichtingspro
jecten.
Behalve het Olympisch Sta
dion in Barcelona verlicht
Philips nog zo'n tien andere
stadions en overdekte sportac
commodaties in en rond de
Catalaanse hoofdstad. Daar
naast wordt het merendeel
van de plaatsen waar naar
schatting 10.000 atleten uit 160'
landen zullen strijden om het
Olympisch eremetaal uitgerust
met door Philips te leveren ge-
luids- en mobiele communica
tiesystemen.
Philips heeft voorts opdracht
gekregen voor de levering van
enige duizenden televisietoe
stellen en twaalf Vidiwall-sy-
stemen. Een van die systemen
heeft een oppervlakte van niet
minder dan zeventig vierkante
meter. Het reuzescherm zal
worden geplaatst in het Palau
San Jordi stadion. Tijdens de
wedstrijden zullen op deze vi-
diwalls niet alleen de uitslagen
worden getoond maar ook
beelden (herhalingen) van
wedstrijden. Opmerkelijk is
ook de levering var
plete 'Smart Card'
steem dat onder met
den gebruikt voor
controle. De verwachting
dat tijdens de spelen in Spanje
zo'n honderdduizend superbe-
veiligde chipkaarten zullen
worden gebruikt.
Philips is één van de hoofd
sponsors van de Zomer- en
Winterspelen die in 1992 in
respectievelijk Barcelona en
het Franse AlbertviÜe zullen
worden gehouden. Het is voor
de tweede achtereenvolgende
keer dat de Eindhovense mul
tinational de Olympische Spe
len sponsort. Andere sponsors
van de spelen zijn onder meer:
Kodak, Coca Cola en 3M.
IOME De Italiaanse rege-
ing heeft gisteren als onder
van het binnen de Euro-
Gemeenschap overeenge-
ïn liberaliseringsbeleid de
leperkingen op de export van
tapitaal opgeheven. Met in-
ang van vandaag mogen de
talianen naar believen in het
•uitenland investeren, bankre-
teningen openen en geld uit-
talianen op vakantie hebben
van nu af aan niet meer te
maken met valuta-restricties.
Tot nu toe mochten particulie
ren maximaal 3,5 miljoen lire
(ruim 5000 gulden) naar het
buitenland meenemen: voor
een miljoen aan lires en de
rest aan in Italië aangeschafte
valuta. Dat was overigens al
een hele vooruitgang ten op
zichte van 1987 toen officieel
niet meer dan 100.000 lire per
persoon mocht worden geëx
porteerd. Daar is nu een einde
aan gekomen, al moet, wan
neer het bedragen van meer
dan 20 000 000 lire betreft, de
fiscus daarvan wel in kennis
worden gesteld. Het vergrijp
deviezensmokkel, waar niet
alleen boetes maar ook gevan
genisstraf op stond, is daarmee
naar de geschiedenis verwe-
Transacties in Italië kunnen
van nu af aan in buitenlandse
munt worden afgesloten en er
komt een einde aan de regel
die buitenlanders verbood om
in Italië rekeningen te openen
of valuta aan te schaffen. Het
is ook niet meer verplicht om
stortingen in buitenlandse va
luta om te wisselen in lires
met bijkomend koersverlies.
Belangrijk is verder dat Italia
nen niet alleen hun geld in het
buitenland mogen beleggen,
maar tevens gebruik kunnen
maken van de diensten van
buitenlandse banken. Met het
oog daarop zijn bankkolossen
als de Credit Agricole, de
Deutsche Bank, de Schweizer
Bundesbank, de Nippon Credit
Bank en de NMB al geruime
tijd bezig om te penetreren in
de Italiaanse bankwereld die
overigens nog steeds door
hechte protectie wordt afge
schermd.
(ADVERTENTIE)
Inenten helpt niet, informeren wel!
Scholen, instituten voor beroepskeuze-voorlichting, de pers en
personeelsadvertenties kunnen jongeren helpen bij deze moeilijke
keuze. Onze lezers raadplegen hiervoor vrijwel altijd de krant, hun
krant, óns dagblad.
Met een advertentie in onze special Beroepskeuze '90 die
op zaterdag 12 mei a.s. verschijnt, bereikt u een groot en
j publiek.
I I I I
CeidoeSotMO/ni
KUALA LUMPUR
Premier Mahathir Moha
mad loopt niet over van
enthousiasme, maar het
economisch bloeiende Ma
laysia zal zich waarschijn
lijk spoedig voegen bij de
nieuwe industrielanden in
Azië, ook wel de Tijgers
geheten.
Malaysia is hard op weg de
snelle economische groei te
evenaren van Taiwan. Zuid-
Korea, Hongkong en Singapo
re. Van een producent van
voornamelijk ruwe grondstof
fen is het land veranderd in
een economische macht in op
komst. De centrale bank voor
spelt dat de economische groei
dit jaar ruim 8 procent zal be
dragen, net als in de twee
voorgaande jaren.
Die groei is hoofdzakelijk te
danken aan de bloeiende in
dustrie die steeds meer de tra
ditionele agrarische sector
overvleugelt als belangrijkste
contribuant aan het bruto na
tionaal produkt. Volgens bui
tenlandse zakenlieden en an
dere analisten heeft Malaysia
een uitstekende concurrentie
positie in Zuidoost-Azië wat
betreft de kwaliteit en de kos
ten van personeel, infrastruc
tuur, het terughalen van de
winst, de positie ten opzichte
van buitenlandse investerin
gen en politieke stabiliteit.
Vanwaar dan dat gebrek aan
enthousiasme?
Het antwoord komt er kort ge
zegd op neer dat de overheid
niets moet hebben van buiten
staanders die zullen aandrin
gen op het afschaffen van
handelsprivileges en op de na
leving van normen voor het
milieu en de burgerrechten die
acceptabel zijn voor een indus
trieland. Mahathir verklaarde
vorig jaar dat hij de aandui
ding newly industrializing
country", afgekort tot NIC
(nieuw industrieland), een ar
bitrair westers begrip vond dat
de economische expansie van
ontwikkelingslanden belem
mert. Een land dat als NIC
wordt aangeduid loopt het risi
co gestraft te worden met de
opheffing van handelsprivile
ges zoals verlaagde
met exportquota's er
waardering van de
heid, zei de premier. „Het risi
co bestaat dat deze landen blij
ven hangen in hun status van
nieuw industrieland en zich
nooit helemaal zullen kunnen
ontwikkelen", doordat hun
concurrentiepositie en toegang
tot buitenlandse markten wor
den ondergraven. Daar komt
bij dat een zogenaamd nieuw
industrieland kan rekenen op
een nauwkeurig onderzoek
naar de situatie van de burger
rechten, die dan altijd te kort
blijken te schieten.
Regenwouden
In 1989 probeerde de Ameri
kaanse vakcentrale AFL-CIO
al vergeefs de Amerikaanse
handelsafgevaardigde zover te
krijgen dat hij de voorkeurs-
status voor Malaysia introk
omdat de rechten van de
werknemers in het land ge
schonden zouden worden. Vol
gens de vakcentrale werd het
werknemers in de elektronica
sector onmogelijk gemaakt
zich te organiseren.
Malaysia wordt ook al jaren
verweten dat het op grote
schaal hout kapt in de tropi
sche regenwouden. Mahathirs
boze reactie is dat mensen die
deze kritiek uiten, slecht geïn
formeerd zijn en slechts het ei
gen belang voor ogen hebben.
„Het gat in de ozonlaag wordt
geweten aan de kap in de tro
pische regenwouden. Er wordt
dan nauwelijks rekening ge
houden met het feit dat de uit
stoot van kooldioxide en van
cfk's voor een groot deel
plaatsvindt in de industrielan
den", verweerde hij zich vorig
jaar oktober op een internatio
naal congres.
Niettemin houdt Mahathir er
rekening mee dat Malaysia op
een gegeven moment niet
meer zal kunnen ontkomen
aan de aanduiding van nieuw
industrieland en dat dat mo
ment al spoedig kan aanbre
ken. De Malaysische Negara
Bank voorspelde in een vorige
maand gepubliceerd rapport
dat de groei dit jaar, rekening
houdend met de inflatie, zal
uitkomen op 8,3 procent, gro
tendeels dank zij de gestage
instroom van buitenlandse in
vesteringen. De industriële in
vesteringen stegen vorig jaar
met 57,9 procent tot ongeveer
16 miljard gulden. De buiten
landse investeringen stegen
met 30,8 procent tot 10 miljard
dollar, terwijl de binnenlandse
investeringen opliepen met
110 procent tot 6,7 miljard gul
den.
Maar naast de industrie be
schikt Malaysia als een van de
weinige zich ontwikkelende
landen nog over een grote na
tuurlijke rijkdom. Het land is
een belangrijke exporteur van
natuurlijke rubber, palmolie,
tin, cacao, peper, tropisch
hardhout, ruwe olie en aard
gas.
De industrie werd in de jaren
zestig op poten gezet met as
semblagefabrieken voor lichte
machines en de verwerking
van sommige landbouwpro-
dukten. In de jaren zeventig
werd begonnen met een op de
export gerichte industrie,
waarbij fabrikanten van half
geleiders een leidende rol
speelden. Er zijn ongeveer
100.000 mensen werkzaam in
de elektronica-sector, die de
drijvende kracht is achter de
overgang van een producent
van grondstoffen naar een in
dustrieland. Malaysia is nu de
grootste exporteur van halfge
leiders ter wereld en de op
twee na grootste producent, na
Japan en de Verenigde Staten.
