Oppositiepartijen
dreigen met boycot
van verkiezingen
Ontknoping gijzeling
in België anti-climax
Lange hete zomer in Franse gevangenissen
Politie Berlijn verwacht
rellen bij 1 mei-viering
Letland maakt zich op
voor onafhankelijkheid
BUITENLAND
EcidócSomunt
DINSDAG 1 MEI 1990 PAGINA 5
tie
dat zij
ing op
andere
jor de
Tv-kijken maakt
sloom en neerslachtig
LOS ANGELES Televisie kijken
vergt nog minder concentratie dan
eten en maakt bij veel mensen dat ze
zich slechter voelen dan voordat ze
het toestel aanzetten.
Dat is de conclusie van een onder
zoek dat dertien jaar lang is gehou
den onder het Amerikaanse kijkers
publiek. Uit het onderzoek bleek dat
naarmate iemand langer kijkt, hij of
zij steeds slomer, verveelder, neer
slachtiger, eenzamer en prikkelbaar
der werd.
Vermindering van concentratie en
passiviteit vormen dus geen garantie
voor ontspanning, aldus het onder
zoek.
Staat van beleg
in Tibet opgeheven
PEKING China heeft vandaag na
meer dan een jaar een eind gemaakt
aan de staat van beleg in de Tibetaan
se hoofdstad Lhasa. De staat van beleg
werd begin maart vorig jaar ingesteld
nadat in Lhasa drie dagen tegen de
Chinese bezetting was betoogd. Het
was de vierde keer dat zich onlusten
voordeden sinds september 1987. Toen
gingen Tibetanen die zich aanhanke
lijk verklaarden aan de verbannen
geestelijk leider, de Dalai Lama, voor
het eerst de straat op. Hoewel het Chi
nese leger het laatste jaar de orde
heeft weten te handhaven, is de wens
tot afscheiding onder de Tibetanen
niet verminderd.
„Waldheim wist van
beruchte werkkampen'
NEW YORK Het World Jewish Congres
heeft in oorlogsarchieven een document ge
vonden waaruit zou blijken dat de Oosten
rijkse president Kurt Waldheim betrokken
was bij de beruchte Duitse operatie waardoor
tienduizenden Italiaanse soldaten in werk
kampen belandden.
Waldheim heeft deze beschuldiging, die al
eerder werd geuit, altijd ontkend. Het WJC
zegt nu echter een order voor de deportatie
van de Italianen gevonden te hebben met
Waldheims handtekening erop. Waldheim
was tijdens de oorlog hulpofficier in het Duit
se leger dat in 1943 begon met het verzame
len van alle Italiaanse troepen in Europa,
voor het geval Mussolini's regering zou val-
Moskou trekt vijfduizend
soldaten uit Polen terug
WARSCHAU Naar schatting 5.000 in
Polen gelegerde* Sovjetmilitairen zullen dit
jaar naar huis teruggaan. Dat staat in een
akkoord dat Polen en de Sovjetunie on
langs hebben bereikt over verdere vermin
dering van de Sovjettroepen in Polen. Po
len staat op het standpunt dat alle 55.000
Sovjetsoldaten het land moeten verlaten,
dat dit in fasen kan gebeuren, maar dat de
Sovjetunie wel alle kosten van de aanwe
zigheid van haar troepen in Polen voor
haar rekening moet nemen. De Poolse mi
nister van defensie, Florian Siwicki, zei dat
hij met zijn Sovjetambtgenoot van defensie,
Dmitri Jazov, niet was ingegaan op de fi
nanciële regeling, omdat dit een punt van
onderhandeling vormt tussen de regeringen
van beide landen.
Minder bevoegdheden voor
militaire politie Suriname
PARAMARIBO Het Surinaamse parle
ment heeft gisteravond het wetsontwerp
goedgekeurd over intrekking van de alge
mene opsporingsbevoegdheden van de mi
litaire politie. De parlementariërs Frank
Playfair en Herbert Watson van de Natio
nale Democratische partij (de politieke
arm van het leger) stemden tegen het
wetsvoorstel. Volgens hen is de burgerpo-
litie er niet tegen opgewassen de crimina
liteit in haar eentje te bestrijden. Het
wetsontwerp werd op aandrang van het
parlement ingediend met als directe aan
leiding het gebeurde rondom de arrestatie
en vrijlating van Junglecommando-leider
Ronnie Brunswijk en tien medewerkers,
die eind maart voor vredesoverleg in Pa
ramaribo waren.
Tien doden bij ongeluk
Brits verkenningstoestel
NORTHON Een verkenningsvliegtuig
van het type Shackleton van de Britse
luchtmacht (RAF) is gisteren boven de
eilandengroep Hebriden nabij Schotland
neergestort. Hierbij zijn alle tien inzitten
den om het leven gekomen. Het toestel,
gebouwd in 1950, vloog in dichte mist
zeer laag over het dorp Northon op het
eilandje Lewis en sloeg vervolgens te
pletter tegen een berg, aldus ooggetuigen.
Wrakstukken van het toestel en de lijken
van de inzittenden zijn teruggevonden.
De piloot had geen noodsignalen uitge
zonden. Het toestel was 's ochtends van
zijn basis bij Lossiemouth bij helder Weer
opgestegen voor een routinevlucht.
iid-Eu-
Vlarok-
orga-
BETOGINGEN IN ROEMENIË HOUDEN AAN
•gen
BUKAREST Vijf oppo-
sitie-partijen hebben giste
ren gedreigd de verkie
zingen in Roemenië te
boycotten tenzij de rege
ring de verkiezingen, die
20 mei gehouden zullen
worden, uitstelt.
De partijen verwijten het rege
rende Front voor Nationale
Redding (NSF) onbeperkt
overheidsgeld te gebruiken
voor hun eigen verkiezings
campagne. Zij zeggen nauwe
lijks in staat te zijn om zelf
campagne te kunnen voeren.
De oppositie-partijen beschul
digen het Front er bovendien
van „een schandelijke laster
campagne" te voeren tegen
vertegenwoordigers van de op
positie.
Tot de partijen die met de boy
cot hebben gedreigd, behoren
de drie belangrijkste oppositie
partijen: de Boerenpartij, de
Liberalen en de Sociaaldemo
craten.
Een alternatieve datum noem
den de oppositie-partijen niet,
maar al eerder hebben opposi
tie-leiders voorgesteld de ver
kiezingen te verschuiven naar
(op zijn vroegst het najaar.
Hongerstaking
Een van de leiders van het
verzet tegen het regerend
Front voor Nationale Redding
he
oorbe-
de
resul-
izelfde o'
;ns op
is gisteren op het grote plein
voor de universiteit in Buka-
rest in hongerstaking gegaan.
Dumitru Dinca (40), een voor
malige locomotiefbestuurder,
eist een dialoog tussen de rege
ring van interim-president Ion
Iliescu en de oppositie. De op
positie-partijen stellen dat de
oude communistische kaders
die nu nog in de regering zit
ting voor tien jaar moeten
worden uitgesloten en dat
Iliescu zich terugtrekt als kan
didaat van het Front voor de
komende presidentsverkiezin
gen van 20 mei.
Dinca's actie, waarvoor een
applaus opklonk van zeker
duizend betogers op het plein,
kwam nadat zondag voor de
negende achtereenvolgende
dag in verschillende Roemeen
se steden door tienduizenden
burgers werd gedemonstreerd
tegen het Front. De menigten
beschuldigden het Front van
banden met de communisten
en riepen om het vertrek van
interim-president Ion Iliescu.
Drie weken voor de eerste
vrije verkiezingen in ruim
veertig jaar dreigt Roemenië
in twee blokken uiteen te val
len. Aan de ene kant staat het
Front voor Nationale Redding
met aan het hoofd Iliescu ter
wijl de verschillende oppositie
partijen zich vinden in een
anti-communistische en anti-
x-egeringsalliantie.
In het westelijk gelegen Timi-
soara, waar in december de
opstand tegen wijlen dictator
Ceausescu begon, kwamen
zondag volgens de Roemeense
radio zeker 40.000 mensen op
de been. De verschillende op
positiegroepen in de stad
vormden een „Nationale Alli
antie voor de Verklaring van
Timisoara".
Een woordvoerder van de re
gering betitelde de alliantie als
een bewuste stap om het land
te stabiliseren. De betogers be
schuldigen het zittende
bewind ervan banden te heb
ben met de communisten die
de bevolking in december juist
uitgeschakeld dacht te hebben.
Het Universiteitsplein in Bu-
karest, dat vrijwel permanent
wordt bezet door betogers, was
maandag blijkens een enorm
spandoek uitgeroepen tot
„communiste'nvrije zone".
In Timisoara werd president
Iliescu uitgemaakt voor „een
tweede Ceausescu" en „een
agent van de KGB". Ook in de
havenstad Constanta, het
Transsylvaanse Cluj en in de
steden Sibiu en Craiova werd
tegen het Front betoogd.
Het Vaticaan en Roemenië be
sloten gisteren hun diploma
tieke betrekkingen te herstel
len, zo werd gemeld door de
Roemeense staatsradio. De be
trekkingen waren in 1948 door
het communistische bewind in
Roemenië verbroken.
(Van onze correspondent)
MORTSEL De ontknoping
gistermiddag van een bank
roof in het stadje Mortsel bij
Antwerpen liep voor de vele
honderden toeschouwers uit
:en anti-climax. Er werd
stormloop uitgevoerd om
de gegijzelde bankdirecteur en
bediende te ontzetten,
ig Maar de drie overvallers wer
den niet aangetroffen. Zij had
den de bank waarschijnlijk al
es uur eerder verlaten.
Men kan ons niet van naïvi
teit beschuldigen", zei procu-
Van Walle van het Ant
werps parket na afloop van de
bestorming. „De twee perso
neelsleden zijn er zelf steeds
overtuigd geweest dat de
l in het gebouw
aanwezig waren. Daarom
durfden zij onze telefoontjes
beantwoorden. Toen er
ook niet werd gereageerd op.
de megafoon zijn we tot actie
gegaan". Om drie uur
ddags werd de achterdeur
de bank met een harde
knal opgeblazen. Even later
werden de twee geschrokken
personeelsleden gevonden. „In
goede gezondheid, maar dor
stig", volgens procureur Van
Walle.
Bij het openen van de bank
negen uur 's morgens
moeten de directeur en een
employee de bankrovers heb
ben gehoord op de eerste eta
ge. De vermoedelijk gewapen-
geslagen ruit aan de achterzij
de van het gebouw binnenge
drongen. De directeur heeft
nog een stil alarm in werking
die net wilde binnenkomen
kunnen gebaren dat er een
overval gaande was. Zij heeft
daarop aan de overkant van
de straat de rijkswacht ge
waarschuwd. Wat zich precies
in de bank heeft afgespeeld
bleef gisteren onduidelijk. De
directeur en de medewerker
zijn waarschijnlijk onder be
dreiging van wapens naar een
aparte kamer gebracht. De
overvallers moeten daarna
vrijwel direct zijn weggevlucht
via de gebroken ruit aan de
achterkant.
De gewaarschuwde politie
diensten zetten in de wijde
omtrek de straten af. Scherp
schutters posteerden zich op
de daken tegenover de bank.
Vijf ambulances bleven paraat
voor het geval dat. De anti
terreurbrigade Diane was na
drukkelijk aanwezig met auto
matische geweren.
Dat de daders hebben kunnen
ontvluchten vond Van Walle
gisteren niet zo belangrijk. „Ik
ben blij dat er geen onschuldi
ge slachtoffers zijn gevallen",
zei hij. Of er iets was buitge
maakt kon de procureur niet
zeggen, „maar het kan nooit
veel geweest zijn".
Feestin
Vietnam
M
P
einde de Viet-
nam-oorlog. In
de rij toe
schouwers
staat (derde
van links) de
secretaris van
de communis
tische partij
van Vietnam
Nguyen Van
Linh. Hij wordt
omringd door
andere vetera
nen uit de Viet-
nam-oorlog.
FOTO: AFP
PARIJS Het rommelt
in verschillende Franse
gevangenissen. In de
noordelijke stad Douai be
klom een vijftigtal gedeti
neerden gistermiddag op
nieuw het gevangenisdak
van waaraf verbetering
van de leefomstandighe
den werd geëist.
In Nice weigerden 150 gedeti
neerden naar hun cellen te
gaan uit protest tegen de over
bevolking. Bij het oproer in de
Loos-gevangenis van Lille is
het afgelopen weekeinde
ruim drie miljoen gulden scha
de aangericht.
De opstand in Douai is de
tweede binnen 48 uur. Na het
luchten weigerden de gevan
genen naar hun cellen terug te
keren. Behalve een sportveld
en uitbreiding van de binnen
plaats eisten de muiters verla
ging van de huur voor hun
televisietoestellen. Om dezelf
de redenen waren ze zondag al
op het dak gaan zitten. In Nice
ging het om de overvolle cel
len. Negenhonderd gevange
nen zitten hier opgesloten ter
wijl er officieel plaats is voor
280 man.
onvrede onder de gedetineer
den te bagatelliseren maakt
het gevangenispersoneel zich
al op voor een 'lange, hete zo
mer'. Een recente investering
van ruim een miljard gulden
en 13.000 extra plaatsen bin
nen twee jaar zijn slechts een
druppel op de gloeiende plaat.
Overwerkte magistraten heb
ben aangedrongen op radicale
wijzigingen van het systeem.
Bijna de helft van de bijna
50.000 gevangenen betreft ver
dachten die invoorarrest zit
ten. De voorlopige hechtenis-
sen duren in Frankrijk het
langste van Europa en wed
ijveren met die van Turkije.
Officiëel zijn er slechts 32.000
plaatsen. Gemiddelde hebben
de Franse gevangenissen een
bezetting van 132 procent.
Daarbij komt het probleem
van de hopeloze Veroudering
van veel complexen. Van de
180 gevangenissen die het land
telt dateren er nog dertig van
voor de Revolutie van 1789 en
liefst 110 uit de vorige eeuw.
Verwacht wordt dat de huidi
ge onrust in het noorden en
Nice zal overslaan naar andere
complexen. In de traditioneel
onrustige gevangenis Van Mar
seille zitten in sommige zo
mers vier gedetineerden in
een cel van negen vierkante
meter. In de zuiderzon kan de
temperatuur dan oplopen tot
boven de veertig graden.
Vlucht in
oerwoud
Midden in het
oerwoud van
Guinea laadt
een groep Li
beriaanse
vluchtelingen
de in de haast
meegenomen
huisraad uit de
laadbak van de
vrachtwagen
waarmee ze
over de grens
van het buur
land zijn ge
vlucht. In Libe
ria zijn sinds
vorig jaar de
cember ge
vechten aan de
gang tussen
het regerings
leger en rebel
len die ervan
worden be
schuldigd het
bewind van
president Sa
muel Doe om
ver te willen
werpen.
FOTO: AP
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
582 Enkele weken na zijn avontuurlijke terugtocht uit de bin
nenlanden van Brazilië krijgt Rob, die nog steeds de gast is van
majoor Ross in Florida, bezoek van de Franse professor Prudon.
„Ik heb het verslag over uw reis in de krant gelezen", zegt hij,
„en wat mij eigenlijk het meest interesseert zijn die kristallen, die
u heeft gevonden. Zou ik die eens mogen zien?" Daar heeft Rob
geen bezwaar tegen en lange tijd bekijkt de geleerde de kleine,
-fonkelende kristallen. „Wat denkt u er van, professor?" vraagt
Rob ten slotte. „Ik denk nog niets", antwoordt de Fransman,
„maar als u het mij toestaat wil ik deze kristallen graag eens
nauwkeurig onderzoeken in mijn laboratorium in Zuid-Frankrijk.
U bent ook van plan naar Europa terug te keren?" Ja, Rob zal
binnenkort weer zee kiezen en hij maakt met de geleerde een
afspraak hem over enkele weken in zijn laboratorium te ontmoe
ten. Professor Prudon vliegt terug naar Frankrijk, maar Rob
geeft de voorkeur aan zijn trouwe „Vrijheid II".
VS geïrriteerd
door uitlatingen
Yitzhak Shamir
JERUZALEM WASHING-
TON In vrij. scherpe be
woordingen heeft het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken premier Yitzhak
Shamir van Israël gisteren
voorgehouden dat verwerping
van het plan-Baker voor een
dialoog met de Palestijnen be
tekent dat hij een goede kans
op vrede in het Midden-Oos
ten verspeelt. De waarschu
wing volgde op een negatieve
uitlating van Shamir over het
plan van de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
James Baker. Shamirs verzet
tegen Bakers plan, dat onder
andere voorziet in directe be
sprekingen tussen Israël en
Palestijnse vertegenwoordigers
uit de bezette gebieden, bracht
weken geleden de regering
i Israël t
i val.
BERLIJN Politiekorpsen van Oost- en West-Berlijn hebben
gisteren en vanochtend allerlei voorzorgsmaatregelen getroffen
met het oog op mogelijke ongeregeldheden tijdens de 1 Mei-vie
ring van vandaag. In beide stadsdelen krijgt de politie de be
schikking over 3.000 man versterking. Daarnaast houdt de
Westberlijnse politie voor alle zekerheid waterkanonnen en
traangas paraat. De vakbonden in Oost- en West-Berlijn hebben
festiviteiten georganiseerd bij het gebouw van de Reichstag in
het westelijk stadsdeel. De verwachting is dat zeker 50.000 men
sen aan de feestelijkheden zullen deelnemen. De laatste jaren
zijn de 1 Mei-vieringen in West-Berlijn steeds uitgelopen op rel
len en veldslagen tussen zowel linkse als extreem-rechtse groe
peringen en de politie. Vorig jaar trokken ongeveer 2.000 rel
schoppers plunderend en vernielingen aanrichtend door het
westelijk stadsdeel. Ruim 300 politie-agenten, demonstranten en
toevallige voorbijgangers raakten gewond.
(Vervolg van de voorpagina)
RIGA Naar wordt ver
wacht zal het nieuwgeko-
zen parlement van Let
land, dat over twee dagen
voor het eerst bijeenkomt,
zich dan al uitspreken
over onafhankelijkheid
van de Sovjetunie.
In navolging van Litouwen
wil Letland directe en volledi
ge onafhankelijkheid van
Moskou. Hoewel Litouwen is
teruggefloten door Moskou,
zijn de Letten niet bereid om,
zoals Estland, de onafhanke
lijkheid van de Sovjetunie stap
voor stap te bereiken.
Uit de uitslag van de zondag
gehouden tweede ronde van
de parlementsverkiezingen in
Letland bleek dat het Nationa
listisch Volksfront
resterende
veroverde, m
kort heeft
meerderheid
Het Front zc
genoeg steun
pen te hebben
zetels
ir zes zetels te-
or de absolute
i het parlement,
gisteren echter
an andere groe-
voor de uitvoe
ring van zijn onafhankelijk
heidsprogramma. Het volks
front beschikt nu over 128 ze
tels in het 201 leden tellende
parlement. Voor de voorgestel
de wijzigingen in verband met
onafhankelijkheid heeft het
volgens de grondwet een
meerderheid van tweederden
nodig, ofwel 134 stemmen.
Uit de maandag verschenen
resultaten van een opiniepei
ling in Letland blijkt dat niet
alleen 94 procent van de Let
ten uittreding uit de Sovjetu
nie wil, maar ook de wens is
van zeker 45 procent van de
andere nationaliteiten in het
land. Dit is veelbetekenend,
daar de bevolking van 2,7 mil
joen zielen voor 54 procent uit
Letten bestaat, 33 procent uit
Russen, vijf procent Witrus-
sen, drie procent Oekraïeners
en eveneens drie procent Po
len.
Verwacht wordt dat het nieu
we parlement in Riga aan
staande donderdag ook zal be
sluiten tot hulp aan Litouwen,
zulks in weerwil van een op
roep door Moskou. Estland
ging Letland daarin al voor.
Oekraïne
Ook in de Oekraïne, de op één
na grootste republiek van de
Sovjetunie, wordt de roep om
afscheiding steeds luider. Zon
dag heeft de harde kern van
de dissidentenbeweging beslo
ten de eerste grote niet-com-
munistische politieke partij in
de Oekraïne te vormen, die als
hoofddoel afscheiding van de
Sovjetunie in haar programma
heeft staan. Dit gebeurde op
het congres van de „Oekraïen
se Hèlsinki Unie" die werd
omgevormd tot de „Oekraïen
se Republikeinse Partij". De
groep was in 1976 opgericht
om toezicht uit te oefenen op
de naleving van mensenrech
ten volgens de akkoorden van
Helsinki.
Reed ruim
drie jaar
geblinddoekt
(vervolg van de voorpagina)
DAMASCUS De Ame
rikaan Frank Reed (57)
heeft in de Syrische
hoofdstad Damascus ge
zegd dat hij zijn familie en
vooral zijn zoontje Tareq
wilde laten weten dat hij
snel naar huis zou komen.
Reed is gisteravond na 43
maanden gevangenschap
door zijn gijzelhouders in
Libanon vrijgelaten.
Om tien voor half twaalf
plaatselijke tijd (22.20 Neder
landse tijd), drie uur na zijn
vrijlating in Bayrut, kwam
Reed in de Syrische hoofdstad
Damascus aan. Volgens Syri
sche functionarissen was Reed
om 20.30 uur plaatselijke tijd
in Bayrut vrijgelaten. Reed
werd in Damascus naar het
Syrische ministerie van bui
tenlandse zaken gebracht, al
waar de Amerikaanse ambas
sadeur hem verwelkomde.
De vrijlating van Reed was
zondag al aangekondigd door
„Islamitische Organisatie
de I
t dus-
onbekende groepering.
Op een persconferentie in het
ministerie verklaarde Reed
zich ongemakkelijk te voelen
zonder zijn blinddoek, die hij
bijna 24 uur per dag moest
dragen in gevangenschap.
Reed zei dat hij goed gevoed
en gekleed was en zich ook re
gelmatig kon- wassen. De ge
vangenschap werd door hem
als „vervelend en saai" om
schreven.
Na de persconferentie is Reed
in de Amerikaanse ambassade
medisch onderzocht, aldus
zegslieden. Volgens de artsen
was Reed gezond genoeg om te
reizen en daarop vertrok hij
met de ambassadeur naar het
vliegveld om met een Ameri
kaans luchtmachttoestel naar
Wiesbaden in West-Duitsland
vervoerd te worden.
In Libanese kringen rond de
gijzelhouders is vernomen dat
Washington concessies moet
doen voor de andere Ameri
kaanse gijzelaars die nog vast
zitten. Naar verluidt zou Reed
een boodschap hebben van zijn
ontvoerders voor de Ameri
kaanse regering. Reeds ont
voerders hebben onder meer
de vrijlating geëist van 400 Li-
banezen en Palestijnen die in
Israëlische gevangenissen zit
ten. Israël ontkent dat het on
der Amerikaanse druk staat
om islamitische gevangenen
vrij te laten die in Libanon
zijn gepakt.
De Amerikaanse president
George Bush sprak in een
schriftelijke verklaring zijn
dank uit aan allen die hebben
bijgedragen tot de vrijlating
van Reed. In het bijzonder
dankte Bush de regeringen
van Syrië en Iran voor hun in
spanningen.
Reed, directeur van de Liba
nese Internationale School,
ontvoerd op 9 september 1986,
is de tweede Amerikaanse gij
zelaar in Libanon die in korte
tijd wordt vrijgelaten. Op 22
april werd Robert Polhill door
zijn Libanese gijzelhouders op
vrije voeten gesteld. Voor zo
ver bekend worden nu nog zes
Amerikanen gegijzeld gehou
den, alsmede tien andere wes
terlingen.
Reed is getrouwd met Fifi
Reed, een Libanese vrouw van
Syrische afkomst. Hij werd sa
men met de Franse journalist
Jean-Paul Kauffmann in de
zelfde kamer in Libanon ge
vangen gehouden totdat deze
in 1988 werd vrijgelaten.
L
Fifi Reed, de vrouw van de
Amerikaanse gijzelaar Frank
Reed, maakt het V-teken na de
bekendmaking van de vrijlating
van haar echtgenoot.
FOTO: AP
