Hulpverleners krijgen
hulp bij seksueel geweld
Echte onderhandelingen in Zuid-Afrika zijn nog ver weg
Wie blijft er ook spits in de file?
Thatcher wacht groot fiasco in gemeenteraadsverkiezingen
BINNENLAND BUITENLAND &Ud*e(5owa/nt dinsdag i mei 1990 pagina i
Migranten j
vrezen s
concurrentie L
in sociale
vernieuwing
d<
DEN HAAG De minderhe-P'
denorganisaties vrezen dat zij n.;
in de sociale vernieuwing op!21
gemeentelijk niveau moetenj
gaan concurreren met andere!
doelgroepen. Omdat voor de
gelden die de gemeenten krij
gen voor sociale vernieuwing
geen vaste bestemming is aan
gegeven, is het heel goed mo
gelijk dat andere doelgroepen
ook aanspraak gaan maken op
de bedragen die nu nog vooi
minderheden zijn gereser
veerd. Zeven organisaties van
minderheden stellen daarom
in een reactie op het voorlopi
ge regeringsstandpunt over hel
minderhedenbeleid voor de so
ciale vernieuwing eerst als
proef beleid te voeren. Zi;
maakten dat vandaag op een
bijeenkomst in Den Haag be
kend. Na een proefperiode
moet het sociale vernieuwings
beleid geëvalueerd worden en
daar willen de zeven nauw bi
betrokken zijn. Het gaat om in
spraakorganen en organisaties
van Turken, Antillianen
vluchtelingen, woonwagenbe
woners en zigeuners, Zuid-Eu
ropeanen, Molukkers, Marok
kanen en Tunesiërs. De orga
nisaties willen het beleid zèll
formuleren en uitvoeren waar
na de overheid dat beleid moei
gen. De uitvoering moet ge
beuren via overeenkomsten
met overheid en sociale part-(b(
ners. Op die manier zijn de mij r j
granten zelf ook verantwoor- nr
delijk. Het beleid richt zich
dan op de behoefte binnen dew
migrantengroepen. Maar ool(
zeggen ze dat de Nederlandse
samenleving „veel meer daiUe
thans haar verantwoordelijk-
heid moet nemen voor het ecojov
nomisch activeren van onzevc
mensen, is het niet vrijwillig^
dan met dwangmaatregelen". "J
Lafontaine. morger
uit het ziekenhuis
BONN SPD-voorman Os
kar Lafontaine mag morgei
het ziekenhuis verlaten. Hi
was daar ondergebracht na
dat hij vorige week woens
dag tijdens een verkiezings
bijeenkomst door een vroux
in de hals werd gestoker
Lafontaine heeft geen verde m
re medische zorg nodig.
ANC EN REGERING VOOR HET EERST OM EEN TAFEL
Europese auto
sticker slaat aan
BRUSSEL De introductie
van een Europese autosticker
in juni vorig jaar is een groot
succes. Er rijden in Nederland
al zo'n miljoen auto's rond met
de blauwe sticker waarop
twaalf geelkleurige sterren
met middenin het NL-teken
en daaronder een (piep)kleine
Nederlandse vlag staan afge
beeld. Als het aan Europarle
mentariër Jessica Larive
(VVD) ligt, wordt de sticker
door de EG ingevoerd als de
officiële landensticker naast
de gangbare landentekens, om
de Europese eenwording eind
1992 duidelijk te maken voor
de 320 miljoen EG-burgera.
BRITSE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN TEKEN VAN „POLL TAX"
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse premier Thatcher en
haar conservatieve regeringspartij wachten
nare tijden. Donderdag vinden in Engeland,
Wales en Schotland gedeeltelijke gemeente
raadsverkiezingen plaats, waarvan de uitslagen
ongetwijfeld zullen aantonen hoe sterk de af
keer van Jan Modaal is voor Thatchers „poll
tax".
Nog nooit werd aan Britse gemeenteraadsver
kiezingen zoveel betekenis gehecht. Politieke
waarnemers beschouwen ze als de belangrijkste
toetsing van de Britse openbare mening sedert
de parlementsverkiezingen van 11 juni 1987.
Journalistieke profeten voorspellen dat ze een
duidelijke vingerwijzing zullen zijn voor de af
loop van de volgende parlementsverkiezingen,
uiterlijk in de eerste helft van 1992.
De verkiezingen van donderdag staan helemaal
in het teken van de „poll tax", de gehate nieu
we gemeentebelasting. Iedereen die de leeftijd
van 18 jaar heeft bereikt, mag deelnemen aan
de „polls", of verkiezingen, en moet voortaan
ongeacht de hoogte van zijn inkomen
ook de nieuwe gemeentebelasting betalen.
Voor de Britsè socialisten zijn de aanstaande ge
meenteraadsverkiezingen van cruciaal belang.
Opiniepeilingen voorspellen een conservatief
verlies van 300 tot 600 zetels. Verwacht wordt
dat de verkiezingsuitslagen al donderdagavond
aan het licht zullen brengen of Labourleider
Neil Kinnock de kans krijgt om de conservatie
ve bewindsvrouwe Margaret Thatcher te ver
drijven uit Downing Street 10.
De IJzeren Lady bevindt zich in wat de Britten
een „no win-positie" noemen. Zelfs partijgeno
ten dreigen haar in de steek te laten. Verandert
ze de bestaande wetgeving, dan wordt ze be
schuldigd van een sensationele politieke omme
zwaai die haar persoonlijke positie onhoudbaar
maakt. Laat ze daarentegen de „poll tax" on
veranderd, dan zal het openbare verzet tegen
de nieuwe gemeentebelasting hardnekkig
voortduren met als resultaat een groot zetelver
lies. In de gemeenteraadsverkiezingen van don
derdag staan wat Groot-Londen betreft in elk
van de 32 uitgestrekte „boroughs" (stedelijke
gemeenten) alle zetels op het spel. Vijftien Lon
dense „boroughs" worden bestuurd door La
bour; de conservatieven hebben twaalf stedelij
ke gemeenten in hun macht en de liberale de
mocraten twee. In de overblijvende drie be
schikt geen enkele partij over de absolute
meerderheid. Labour verdedigt 920 Londense
zetels, de conservatieven 696, de liberale demo
craten 175 en de andere partijen 123. De socia
listen rekenen in de hoofdstad op een serie
overwinningen die aantonen dat de partij van
Neil Kinnock goed op weg is om te overwinnen
in de volgende parlementsverkiezingen. Poli
tieke waarnemers zullen vooral uitkijken naar
de gang van zaken in de Londense gemeenten
Westminster en Wandsworth, waar de conser
vatieven momenteel nog het roer in handen
hebben. De „poll tax" is daar, wat Thatcher
noemt, „voorbeeldig laag". Verliezen de conser
vatieven in beide gemeenten hun meerderheid,
dan ondermijnt die nederlaag het hele principe
van de „poll tax", een compleet fiasco voor de
partij. En degene die hiervoor verantwoordelijk
zal worden gesteld, is premier Thatcher.
JOHANNESBURG De
Tafelberg boven Kaapstad
vormt vanaf morgen het
decor van een gebeurtenis
die, evenals de vrijlating
van Nelson Mandela
eerder dit jaar, met hoofd
letters zal worden bijge
schreven in de Zuidafri-
kaanse geschiedenisboe
ken. Voor het eerst zullen
vertegenwoordigers van
het blanke minderheids
regime en een delegatie
van het Afrikaans Natio
naal Congres (ANC) offi
cieel om een tafel zitten.
Wie vertegenwoordigers van
het ANC vraagt naar de kan
sen van deze onderhandelin
gen wordt echter direct gecor
rigeerd. Het gaat om bespre
kingen. Van onderhandelen
kan pas sprake zijn als de re
gering overgaat tot een volle
dige opheffing van de nood
toestand, de terugkeer van de
naar schatting 15.000 ballingen
toestaat en alle politieke ge
vangenen vrijlaat. Niet eerder
dan wanneer deze obstakels
uit de weg zijn geruimd is het
ANC bereid tot echte onder
handelingen over een nieuwe
grondwet, over de toekomst
van Zuid-Afrika.
De komende drie dagen zullen
de delegaties, zo is de ver
wachting, ook nog maar nau
welijks aan die obstakels toe
komen. Ze zullen beide eerste
de kat uit de boom kijken.
Deze voorzichtige verkennin
gen zullen tot vrijdag 4 mei
duren, maar het is niet uitge
sloten dat er meer dagen nodig
zijn. De echte onderhandelin
gen, zoveel is al duidelijk, zul
len nog wel even op zich laten
wachten.
Posities
Desondanks is het eerste offi
ciële contact tussen de rege
ring en het ANC van grote be
tekenis. De afgelopen weken
hebben beide partijen strategi
sche posities ingenomen. Daar
bij bleek dat zowel de regering
als de leiding van het ANC re
kening moeten houden met te
genstellingen in de eigen gele
deren.
Zo verklaarde president De
Klerk vorige week in het par
lement in Kaapstad onomwon
den dat de blanken het laatste
woord zullen hebben over de rijke pijlers van het apart-
hervormingen en dat die nooit heidsstelsel en bepaalt dat
zullen leiden tot een zwart |M~ ~r J
meerderheidsbewind. Tevoren
was juist verwacht dat De
Klerk in Kaapstad een belang
rijke aanzet zou geven tot een
verdere afschaffing van de
apartheid. Hij zou het einde
inluiden van de Wet op de Ge
scheiden Groepsgebieden.
Deze wet is een van de belang-
Betogingen tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Morgen vinden voor het eerst onderhandelingen
plaats tussen het ANC en de Zuidafrikaanse regering. FOTO: ap
zwarten, afgezien van de
naamde 'thuislanden', geen
grond mogen bezitten. Maar
De Klerk ging niet verder dan
dat hij een „aanpassing" van
deze wet aankondigde. De toe
spraak van de president werd
direct uitgelegd als een gebaar
naar die blanken, die zich gro
te zorgen maken over de toe
nemende politieke rol van het
ANC.
Op verre afstand van Kaap
stad, in Londen, verklaarde
minister voor constitutionele
zaken Gerrit Viljoen echter
dat de Wet op de Gescheiden
Groepsgebieden wel zal
moeten verdwijnen. „Het kan
niet anders, die wet moet van
tafel", verklaarde hij in een
interview met The Times.
ook voor het ANC nog ondui
delijk. Eén van de problemen
waar de organisatie mee wor
stelt is dat zij zich nog nauwe
lijks op serieuze onderhande
lingen heeft kunnen voorbe
reiden. Tot eind vorig jaar ge
loofde niemand dat de rege
ring in Pretoria tot concessies
bereid zou zijn. Joe Slovo, één
van de belangrijkste blanken
binnen het ANC, bekende na
de vrijlating van Nelson Man
dela: „Wij hebben ons zolang
geconcentreerd op de strijd
voor onze terugkeer naar
Zuid-Afrika, dat wij een beetje
vergeten zijn plannen te ma
ken voor het moment dat die
dag zou aanbreken".
Struikelblok
Nu al staat vast dat bij de ko
mende onderhandelingen de
politieke toekomst van het
land het grootste struikelblok
zal zijn. Het ANC houdt on
verkort vast aan het principe
van 'één man-één stem' en een
zwart meerderheidsbewind; de
regering De Klerk heeft haar
lot verbonden aan het systeem
van groepsrechten, waardoor
de blanken een zeer belangrij
ke stem behouden.
Op economisch terrein lijkt de
kloof wat minder breed. Aan
vankelijk wekte Nelson Man
dela de indruk dat hij onver
kort vasthield aan de nationa
lisatie van alle belangrijke
economische sectoren. Dat
standpunt is inmiddels sterk
genuanceerd en de afgelopen
en consultatie van alle betrok
kenen over zou kunnen gaan
tot nationalisatie van sleutel
industrieën.
week verzekerde Mandela een derhandelingstafel op te rui
bijeenkomst van belangrijke nien. Viljoen wil daarna bin
zakenlieden dat een toekom- rac" toto"
stige ANC-regering alleen na
zorgvuldige ovewegingen Die termijn is aanmerkelijk
korter dan de vijf jaar die vol
gens ANC-leider Nelson Man
dela met de onderhandelingen
gemoeid zullen zijn. En het ii
Later "deze maand komt het om meer redenen dan allee,
onderwerp opnieuw ter sprake zÜn leeftijd en gezondheid de
tijdens een congres in Johan- vraag of Mandela er op he
nesburg van vierhonderd in- eind van die termijn nog bi
dustriélen en 25 ANC-leiders. za^ zÜn-
Het uiteindelijke economische Binnen de leiding van het
doel van het ANC-beleid lijkt ANC bestaat immers nog1
minder de absolute staatscon- steeds verschil van mening
trole over de economie - Afri- °ver. te v°lgen tactiek. Ra-
ka zit vol met voorbeelden hoe
slecht dat kan aflopen -
veeleer een grondige herver- er
dicalere stromingen vinden
Mandela veel te gematigd. En
bestaan, ondanks de volk
deling van de nu uiterst onge
lijk verdeelde welvaart en so
ciale voorzieningen als onder
wijs en medische zorg.
Resultaten
Volgens de Zuidafrikaanse mi
nister Viljoen, één van de ar
chitecten van het hervor
mingsbeleid van de regering
De Klerk, zullen de feitelijke
onderhandelingen met het
ANC pas volgend jaar kunnen
beginnen. De tijd tot 1991 heb
ben beide partijen nodig om de
obstakels op weg naar de on-
stadions die hij toespreekt
twijfels over de mate waarin
de bevolking naar hem luis
tert. Zo is zijn oproep tegen
het zwarte geweld in Nata
volstrekt genegeerd.
Er rust daarom een enormd
druk op de man die zich mei a;
zijn delegatie in een hotel ten
westen van Kaapstad voorbe-1
reidt op de gesprekken met de o<
regering om daarbij wel resul- d«
taten te boeken. Eenzelfde o'
soort druk rust overigens op
de schouders van president De va
Klerk. En beiden lijken zich
daarvan ook zeer goed bewust
SUSKE EN WISKE
DE KLEINE POSTRUITER
Troef
De belangrijkste troef die
ANC-leider Mandela tot nu toe
op tafel heeft gelegd is het
vasthouden aan de gewapende
strijd, ook al stelt die strijd de
laatste twee jaar eigenlijk ne-
lemaal niets meer voor. Toch
is niet uitgesloten dat hij hier
mee een dubbelslag binnen
haalt.
Binnen het ANC heeft Mande-
la door zijn harde opstelling
tot nu toe de steun kunnen be
houden van meer radicale
stromingen, die weinig heil
verwachten van de onderhan
delingen. Tegelijkertijd is het
de Zuidafrikaanse regering er
juist veel aan gelegen dat het
ANC openlijk afziet van de ge
wapende strijd. Het is dan ook
niet uitgesloten dat de De
Klerk en de zijnen binnenkort
zullen voorstellen de noodtoe
stand en de gewapende strijd
tegen elkaar weg te strepen.
Daarmee zou, zonder dat een
van beide kanten gezichtver
lies oploopt, een van de obsta
kels op weg naar de echte on
derhandelingen zijn weggeno-
Hoe het daarna zal gaan, is
(ADVERTENTIE)
j BON Stuur mi| meer informatie
over AbvaKabo
I Naam
Het openbaar vervoer is niet meer weg te denken uit onze samenleving.
Sterker nog: nu de auto moet worden teruggedrongen, wordt het openbaar
vervoer steeds belangrijker. Niet in de laatste plaats in onze overvolle steden.
Elke dag gaan miljoenen mensen met het openbaar vervoer naar hun werk,
bij elkaar op bezoek, boodschappen doen of naar de bioscoop. Dankzij de
bestuurders van bus, metro en tr5m komt u er wel. En als u ondanks vrije
busbanen toch een keer in de file komt, dan is het prettig te weten dat er
iemand achter het stuur zit die ook dan spits en alert blijft.
Veel mensen bij de gemeentelijke ver-
voerbedrijven zijn lid van AbvaKabo,
de grootste bond in de collectieve
sector. AbvaKabo is een sterke bond
die problemen niet uit de weg gaat en
veel doet en bereikt voor zijn
270.000 leden.
Persoonlijk, door advies en indivi
duele rechtsbijstand.
Collectief, door zich sterk te maken
voor goede arbeidsvoorwaarden.
AbvaKabo ziet het belang van het
werk van zijn leden. En dat is een
algemeen belang, want de collectieve
sector is onmisbaar in onze samen
leving.
AbvaKabo is niet partijgebonden,
maar beslist niet neutraal. En zeker
niet kleurloos. AbvaKabo heeft een
visie op de samenleving.
Een visie hoe het anders kan.
ga
Woonplaats
I Naam werkgever
Stuur deze bon in een envelop
zonder postzegel aan:
AbvaKabo. Antwoordnummer
10018, 2700 VB Zoetermeer.
=1^ I AbvaKabo 8
j I De vakbond die zorgt voor mensen
'AFSCHUWELIJK ONDERWERP' WORDT BESPREEKBAAR
DEN HAAG De regu
liere hulpverlening weet
zich over het algemeen
geen raad met slachtoffers
van seksueel geweld. Een
vandaag verschenen boek,
brochure en een video
band moet de deskundig
heid van huisartsen, poli
tie, maatschappelijk wer
kers en andere hulpverle
ners bevorderen om de
jaarlijks duizenden slacht
offers van seksueel ge
weld adequaat op te van
gen.
Bij wijze van 'aanmoedigings
premie' kreeg staatssecretaris
Simons van WVC vandaag het
pakket voorlichtingsmateriaal
aangeboden van de stichtingen
Tegen Seksueel Geweld en
Tegen Haar Wil. De stichtin
gen hopen dat de staatssecreta
ris de komende jaren een
krachtig beleid zal voeren, ge
richt op preventie en bestrij
ding van seksueel geweld en
adequate hulp aan slachtoffers.
Want een boek, brochure en
videoband zijn niet voldoende.
„Wij hopen dat WVC druk zal
uitoefenen op provinciale en
lokale overheden. Overal in
het land moeten regionale
steunpunten komen voor hulp
bij seksueel geweld. Deze
steunpunten moeten de regio
nale samenwerkingverbanden
van huisartsen, maatschappe
lijk werkers, politie en justitie
coördineren en de deskundig
heid van de hulpverleners be
vorderen", legt I. van der
Vlugt van Tegen Haar Wil uit.
De deskundigheid van hulp
verleners laat veel te wensen
over. Dat vinden niet alleen
de stichtingen, maar ook de
hulpverleners zelf. In enquêtes
zeggén zij grote moeite te heb
ben met slachtoffers van sek
sueel geweld. Onzekerheid en
emotionele weerstanden zijn
de belangrijkste problemen
waarmee hulpverleners wor
stelen. „De onzekerheid vloeit
voort uit onvoldoende scho
ling", zegt G. Boland van Te
gen Seksueel Geweld. „Veel
hulpverleners weten niet hoe
zij problemen moeten signale
ren en ter sprake brengen.
Daarnaast blijkt dat veel hulp
verleners er moeilijk over
kunnen praten omdat ze zelf
kampen met onverwerkte er
varingen van seksueel geweld.
Ze vinden het een afschuwe
lijk onderwerp waarover ze
liever niet praten. Vrouwelijke
hulpverleners ergeren zich
aan de machteloosheid van het
slachtoffer en zijn kwaad op
de dader. Mannen generen
zich om naar details te vragen,
ze voelen zich dan een voyeur.
Daarbij zijn ze bang dat ze een
bedreiging vormen voor de
vrouw die om hulp komt vra
gen". Vólgens Boland bestaat
er onder hulpverleners een
grote behoefte aan meer ken
nis en deskundigheid. Het
boek en de videofilm moeten
daar bij helpen.
Stilzwijgend
Jaarlijks worden duizenden
mensen slachtoffer van sek
sueel geweld. Voornamelijk
vrouwen en meisjes, maar ook
mannen en jongens. Onder
zoekster N. Draijer heeft de
grove schatting gemaakt dat
één op de drie vrouwen slacht
offer is geweest van seksueel
misbruik. Slechts een klein
deel van de vrouwen maakt
melding van ongewenste sek
suele handelingen. De stich
ting Tegen Haar Wil kreeg vo
rig jaar ongeveer vijfduizend
telefoontjes. De meeste slacht
offers dragen de pijnlijke er
varing stilzwijgend met zich
mee omdat zij het tegen nie
mand durven te vertellen of
niet weten tot wie zij zich
moeten wenden voor hulp.
Huisartsen, maatschappelijk
werkers, psychiaters en ande
re reguliere hulpverleners
hebben weinig oog voor de
problematiek of weten zich
geen raad.
Als reactie op de falende hulp
verlening zijn begin jaren
tachtig de stichtingen Tegen
Haar Wil en Tegen Seksueel
Geweld ontstaan. Zij hebben
een hulpverleningsaanpak
ontwikkeld waarbij de slacht
offers serieus genomen wor
den en seksueel geweld niet
wordt gebagatelliseerd. Een
aanpak waarin de vrouw ach
tereenvolgens als slachtoffer,
overleefster en strijdster wordt
geholpen. Met name aan de
eerste fase wordt volgens Te
gen Haar Wil te weinig aan
dacht besteed. „Een vrouw
heeft er recht op slachtoffer te
zijn. Zij mag alle, vaak tegen
strijdige gevoelens van mach
teloosheid, schuld, verdriet en
kwaadheid die daarbij horen,
toelaten. De hulpverlening is
zich er onvoldoende van be
wust dat de vrouw deze gevoe
lens vaak heeft moeten onder
drukken vanwege bedreiging,
of vanwege het taboe op sek
sueel geweld, waardoor ze
Zichzelf verantwoordelijk
voelde voor het gebeurde".
Simons looft deze aanpak en
De stichting Tegen Haar Wil kreeg vorig jaar ongeveer vijfduizend telefoontjes.
vindt het de hoogste tijd dat de
methode geïntegreerd wordt
in de reguliere zorg. „Te vaak
nog zijn het individuele hulp
verleensters die zich bekwa
men in deze hulpverlening
zonder dat dit gedragen wordt
door de instelling. Wil er van
integratie van de hulpverle
ningsaanpak van de stichtin
gen sprake zijn dan is een in
stellingsbeleid op dit punt
noodzakelijk", aldus Simons.
Hij beloofde dat hij zich in de
onderwijswereld sterk zal ma
ken voor opname van het hem
aangeboden cursusaanbod in
de diverse opleidingen. Daar
naast zal WVC proberen het
materiaal bij huisartsen aan de
man te brengen.
Hokjesgeest
Staatssecretaris Simons heeft
hoge verwachtingen van het
Landelijk Ondersteuningscen
trum voor Hulpverlening bij
Seksueel Geweld dat dit jaar
in Utrecht van start zal gaan.
Het centrum moet knelpunten
signaleren en antwoord geven
op alle vragen van hulpverle
ners. Omdat het aantal hulp
verlenende instanties in Ne
derland veel te groot is om
centraal alle problemen te ver
helpen, zouden er begin '92 re
gionale steunpunten moeten
komen die de diverse samen-
verwerkingverbanden van
huisartsen, maatschappelijk
werkers, politie en psychiaters
coördineert. „De hokjesgeest
in de hulpverlening is een ob
stakel bij de integratie. De me
dische opvang, maatschappelij
ke dienstverlening, justitiële
en psychiatrische opvang zijn
nog onvoldoende op elkaar af-
FOTO: SP
gestemd", aldus Van der
Vlugt.
Met de komst van de regionale
steunpunten zouden de stich
tingen overbodig moeten zijn.
Zij vrezen echter dat zij de
eerste twee jaar nog niet kun
nen worden opgeheven. „Er
moet moet nog zoveel worden
geregeld. De kennis van de
trainingen voor hulpverleners
moet worden overgedragen, er
moeten allerlei organisatori
sche en financiële maatregelen
in instellingen worden geno
men en de hulpverleningsme
thodieken voor specifieke
groepen moet verder worden
ontwikkeld: hulp aan gehandi
capten, lesbische vrouwen en
zwarte migranten vrouwen",
aldus Boland en Van der
Vlugt.
MONIQUE VAN DE VEN
