Behoefte aan 1- meiviering blijft
Dit is
geen
concessie"
EG hoeft niet op te
draaien voor kosten
Duitse hereniging
Uiterst vage ideeën
over politieke unie
BINNENLAND/BUITENLAND
EfikUcSomcMvt
MAANDAG 30 APRIL 1990 PAGII fE^
'God deed er
goed aan toen
hij Eva schiep'
DUBLIN - In de discussie
over de politieke toekomst
hebben leiders van de Eu
ropese Gemeenschap za
terdag teruggegrepen op
waar het allemaal begon:
De Hof van Eden. De Brit
se premier Margaret That
cher somde op wat de poli
tieke unie van de 12 EG-
staten volgens haar in elk
geval NIET in kon hou
den, zoals het afschaffen
van de Britse monarchie
of het op een zijspoor zet
ten van nationale parle
menten. EG-commissie-
voorzitter Jacques Delors
reageerde daarop sarcas
tisch: „Als ik begin op te
noemen wat een mens al
lemaal niet is, betwijfel ik
of Adam ooit geschapen
zou ?ijn". Waarop That
cher antwoordde: „God
deed er goed aan toen Hij
er nog even over nadacht
en Eva schiep".
De Ierse premier Haughey (links) in gesprek met premier Lubbers en minister Van den Broek van
buitenlandse zaken tijdens de Europese top in Dublin. foto: epa
Zoals verwacht was alleen de
Britse premier mevrouw Mar
garet Thatcher tegen de unie,
maar zij besloot vooralsnog
aan de gesprekken daarover te
blijven meedoen. Mevrouw
Thatcher liet haar Europese
collega's weten dat zij de vrees
van veel Engelsen deelt dat de
unie tot een „verlies van de
nationale identiteit zal leiden".
Weliswaar zei de Engelse pre
mier naar een "hechtere sa
menwerking op Europees ni
veau" te streven, maar ze
vond dat die samenwerking
„de constitutionele positie van
de Engelse Kroon en het par
lement niet in gevaar mocht
brengen". De in Dublin zeer
strijdbaar optredende me
vrouw Thatcher meende ove
rigens geconstateerd te hebben
dat „geen enkele lidstaat voelt
voor het opgeven van eigen
soevereiniteit en bevoegdhe-
Haar aarzelingen omschreef
Lubbers na afloop als een „pri
ma eigen geluid, getuigend
van een kritische onderzoe
kende geest. Maar geleidelijk
aan leren we toch dezelfde
danspassen te maken. Het
einddoel moet een gemeen
schappelijk Europa op een
hechte democratische basis
zijn".
Minister van buitenlandse za
ken Van den Broek zei: „Wij
behoren tot diegenen die plei
ten voor een economische en
politieke samenwerking. Wij
zijn niet alleen voorstander
van de uitbreiding van de be
voegdheden van o.m. het Eu
ropees parlement, maar ook
van een gemeenschappelijk
buitenlands en veiligheidsbe
leid".
De definitie van het begrip
'politieke unie' bleef overigens
in Dublin uiterst vaag. Vol
gens minister Van den Broek
had dat te maken met het feit
dat zich in Europa op dit ogen
blik „voortdurend nieuwe si
tuaties voordoen. Dat maakt
het vaststellen van het eind
doel moeilijk".
Van den Broek zei gepleit te
hebben voor het afronden van
de gesprekken over de politie
ke unie voor 1993. „Het zou
spijtig zijn als we geen helder
heid daarover hebben voor
1994, als het nieuwe Europees
parlement wordt gekozen".
MAN KOMT OM
IN DRIJFZAND
BERKEL ENSCHOT Op het terrein
van het trappistenklooster in Berkel
Enschot is zaterdag het lijk van de 53-
jarige W. Bakker uit Utrecht aange
troffen in een put met drijfzand. De
man, die bij de paters in retraite was,
werd sinds dinsdag vermist toen hij
niet terugkeerde van een wandeling.
Het lichaam van de man werd gevon
den door twee familieleden, die onge
rust waren geworden en de omgeving
afzochten. Het drijfzand is afkomstig
uit een ven dat is leeggebaggerd. Het
was in een nabij gelegen put gedepo
neerd. Doordat daarop een korst was
ontstaan, was het drijfzand niet van de
rest van het terrein te onderscheiden.
FNV tegen snelle
fusie ABN en AMRO
DEN HAAG De fusie tussen ABN en AMRO-
Bank kan mislukken, als de gevolgen voor de in to
taal 56.000 werknemers sociaal onaanvaardbaar zijn.
Dit heeft bestuurder Hamaker van de Diensten-
bond-FNV gisteren gezegd voor de NCR V-micro
foon. Volgens hem moeten de beide banken meer
tijd uittrekken dan de nu voorgenomen drie a vijf
jaar. Hamaker betwijfelt ten zeerste of de fusie bin
nen zo'n korte periode „sociaal beheersbaar kan
worden uitgevoerd". Als ABN en AMRO-bank geen
rekening met de bezwaren willen houden, zal de
bond alles doen wat in haar vermogen ligt om de
fusie tegen te houden of te vertragen". Hamaker is
er persoonlijk van overtuigd dat de samensmelting
van de twee bedrijven zonder de loyale medewer
king van het personeel tot mislukken gedoemd is.
Premier Liberia
kabinetsformateur
op de Antillen
WILLEMSTAD Gouverneur Jaime
Saleh van de Nederlandse Antillen
heeft de huidige premier, Maria Libe
ria, gevraagd de vorming van een kabi
net op zich te nemen. Mevrouw Libe
ria, die vrijdagmiddag op Curasao te
rugkeerde na in Nicaragua de installa
tie van president Violeta Chamorro te
hebben bijgewoond, heeft de opdracht
van de gouverneur in beraad genomen.
Politieke waarnemers op de Antillen
zijn van mening, dat formateur Liberia
„op zeer korte termijn" de nieuwe re
gering rond kan hebben. Het wordt de
derde keer, dat Liberia premier wordt.
Arbeiders Zuid-Korea slaags met politie
ULSAN Op de Hyundai-scheeps-
werf in de Zuidkoreaanse stad Ulsan
zijn gisteren duidenden arbeiders
slaags geraakt met de politie. De arbei
ders gooiden met stenen en brandbom
men naar de oproerpolitie uit protest
tegen het harde politieoptreden van
zaterdag toen de politie opdracht had
de staking op de werf te breken die al
drie dagen duurde. Studenten steunen
de arbeiders.
De arbeiders waren in staking gegaan
om hun eis voor de vrijlating van vak
bondsleiders kracht bij te zetten. Vol
gens dissidenten zijn sinds de machtso
vername van president Roh Tae-woo
in 1988 al ongeveer 200 vakbondsme
dewerkers gevangen genomen bij sta
kingen.
In Ulsan en andere industriegebieden
is de oproerpolitie gisteren in staat van
paraatheid gebracht, nadat de Nationa
le Adviesraad voor Vakbonden, een
dissidente arbeidersorganisatie, had
opgeroepen tot een algemene staking
voor dinsdag om de arbeiders op de
Hyundai-scheepswerf te ondersteunen.
Daar hadden zich gisteren nog steeds
ongeveer 50 arbeiders verschanst op
een 83 meter hoge kraan.
De Hyundai-scheepswerf is de grootste
ter wereld en maakte vorig jaar een
omzet van bijna 3 miljard gulden. Van
de 24.000 arbeiders op de werf zijn er
20.000 aangesloten bij een vakbond.
Verkade ziet
gelijke winst
winstniveau voor dit jaar tenm
gelijk zal blijven aan het resi
van/12,1 miljoen in 1989. Voo'
huidige boekjaar verwacht he
drijf een lichte omzetgroei
f 266 miljoen). De kosten zi
door de stijging van de salari s
sociale lasten en van verpakk
materialen, eveneens toene®
Het bod van de Britse fab
United Biscuits van
aandeel Verkade is
bestuur van Verkade
deze samenwerking het best
de toekomst van het Zaanse
Zeker zes dodetg<
bij veerbootrann
TRAPANI Bij een ong
met een Italiaanse
zijn gisteren zes mensen
het leven gekomen en woggj
zeven personen vermist.-.
3.500 ton metende Trapan
press, die met 34 passagiei
18 bemanningsleden van
vorno onderweg was naa
Siciliaanse havenstad Tra
ging een mijl voor de h;
stad ten onder. Volgens
Italiaanse persbureau
vervoerde het schip niet
passagiers, maar ook auto
vrachtauto's en gebeurde
ongeluk toen een van
vrachtauto's omsloeg waai
het schip naar één kant
overhellen. De meeste p
giers stonden toen al op
dek en maakten zich ijf"
voor ontscheping. Toen
schip water begon te m
sprongen de meeste pass
over boord. Er waren
buitenlanders aan boord.
Pelikanensterfi
in Australië tra
inh
SYDNEY In Zuid-Austt
zijn de laatste tijd duizeq j,
pelikanen door verhong* iac]
gestorven. Sinds oktober
jaar zijn naar schatting 201
van deze vogels naar het ïinh
meer gekomen, het gron e
meer in Zuid-Australië.
middels zijn twee eilandjfjn]
dit meer bezaaid met dode
wassen pelikanen, kuiken)^
niet uitgebroede eieren,
vijl een groot deel van Au en
lië de afgelopen drie wijez
werd getroffen door overlctj
mingen, heeft het in de btjn
van het Eyre-meer al e00I
tijd niet meer geregend
de dalende waterstand en
stijgende zoutgehalte ste
er steeds meer vissen, die
de pelikanen het belangri
voedsel vormen. Volgens
tenschappers maken de pe
al voedselvluchten
350 kilometer per dag.
Mubarak ma»
il
verzoeningsr^ng
iar
CAIRO President Hfen
Mubarak van Egypte zal_
deze week een verzoen^,
reis naar Syrië maken,
voor het eerst in meer 1
tien jaar van bitterheid
sen Cairo en Damascus
een Egyptisch staatsh
Syrië bezoekt. Naar
wachting zullen Mubaraj
zijn Syrische collega,
al-Assad, de wegen verj
nen om de diplomatieke
den weer aan te halen
handel tussen beide lal
uit te breiden. Ook zulle!
de massale toeloop van J
jet-joden naar Israël be$=?
ken, hetgeen volgens de M
bische wereld een gevag
voor de Palestijnse 3S
Volgens de arabische peijB
Mubarak bovendien piH
ren om Syrië en diens aifl
sche aartsrivaal Irak n|
tot elkaar te brengen. (23
breuk tussen Egypte en S{dei
dateert uit 1977 toen Mp P
raks voorganger, Sadat,^n
vredesovereenkomst söai
met Israël. !r
„ER BLIJFT ALTIJD EEN ONDERLAAG"
NIJMEGEN Het eeuw
feest van de 'Dag van de
Arbeid' wordt bepaald
geen grootse herdenkings
manifestatie. In Neder
land heeft '1 mei' nooit
nationale aantrekkings
kracht gehad, vooral niet
na de oorlog vanwege de
concurrentie van Konin
ginnedag, maar in de ons
omringende landen is het
een officiële vrije dag.
De communistische regiems in
de Oostbloklanden hebben de
viering altijd aangegrepen
voor een manifestatie van
machtsvertoon, maar ze zijn
intussen weggevaagd en hun
opvolgers hebben wel andere
dingen aan het hoofd. Sovjet
leider Michail Gorbatsjov blijft
bijna als enige over, wanneer
hij morgen op het bordes van
het Lenin-mausoleum aan het
Rode Plein in Moskou de on
getwijfeld vrolijke optocht
aanschouwt, die de verder
zorgwekkende situatie in zijn
land even zal verdoezelen.
„Maar ik zie de 'Dag van de
Arbeid' bepaald niet verdwij
nen. Misschien leidt het weg
vallen van het propagandisti
sche karakter dat 1 mei door
de Oosteuropese parades heeft
gekregen, er zelfs wel toe dat
het feest over enkele jaren een
veel breder draagvlak heeft".
Dat zegt de historicus prof.
P.F. Maas, directeur van het
Centrum voor Parlementaire
Geschiedenis en bijzonder
hoogleraar in Nijmegen. Vol
gens hem zullen er altijd rede
nen blijven om op een derge
lijke dag de aandacht te vesti
gen op de maatschappelijke
ongelijkheid.
Paradijs
Maas wijst erop dat het besluit
om een Dag van de Arbeid' te
vieren in een tijd viel dat de
arbeiders zich in een nu on
voorstelbaar achtergestelde
positie bevonden. „Ze hadden
lange werktijden, er was kin
derarbeid, ze werkten en leef
den onder beroerde omstan
digheden. In dat klimaat
kwam Marx met zijn Commu
nistisch Manifest; een analyse
waarin hij aantoonde dat de
toekomst voor het proletariaat
zou zijn. Dat leidde bij hen tot
een pseudo-religieuze heilsver
wachting: wie zich zou inzet
ten voor de samenleving zou
het paradijs op aarde verdie
nen. En als de produktiemid-
delen in algemene handen
zouden komen, betekende dat
het einde van de uitbuiting.
Een internationale staking op
de le mei zou het signaal naar
de overheden zijn".
In Nederland is '1 mei' nooit
een succes geworden. „Voor de
Tweede Wereldoorlog waren
de tegenstellingen te groot;
daarna werd Koninginnedag
het nationaal gebeuren", con
stateert Maas. „De socialisten
wilden van 1 mei een nationa
le feestdag maken, met vrij
voor iedereen. Net als Hemels-
vaartsdag, waar niet-gelovigen
immers ook geen boodschap
aan hadden. Maar dat was on
aanvaardbaar voor de gelovi
gen, die de socialisten toch al
vol achterdocht bejegenden.
Zij hadden hun Oranjefeesten,
met een vaak anti-socialistisch
karakter, dat zich uitte in lied
jes als 'Hop, hop, hop, hang de
socialisten op'.
Tijdens de oorlog.vervielen de
tegenstellingen voor een be
langrijk deel, doordat konin
gin Wilhelmina met haar op
treden bij iedereen respect had
afgedwongen. Met Drees kre
gen de socialisten na de oorlog
een monarchist als leider. En
toen Juliana vorstin werd,
werd Koninginnedag een alge
mene feestdag, terwijl de ani
mo voor het vieren van 1 mei
beperkt bleef tot het links
denkende deel van de bevol
king".
Eisen
Een probleem is intussen ook,
dat de materiële eisen, die een
eeuw geleden nog volstrekt
utopisch leken, intussen zijn
gerealiseerd. „Dat is toch een
probleem voor de sociaal-de
mocratie", stelt Maas vast.
„Het draagt bij tot de identi
teitscrisis waarin deze politie
ke stroming terecht is geko
men. De problemen worden
niet minder door de ontwikke
lingen in Oost-Europa. Daar is
nu een emotionele afrekening
aan de gang met het marxis
me, dat zich heeft gemanifes
teerd als dictatuur vol beper
kingen van de persoonlijke
vrijheid".
De Nijmeegse hoogleraar ge
looft echter dat veel Oosteuro
peanen zich verkijken op de
welvaart in het Westen. „Van
euforie over een kapitalisme
dat zou hebben gezegevierd
kan geen sprake zijn. Het is
een mengvorm; een socio-ka-
pitalisme. En het Westen kent
grote problemen die onopge
lost blijven. Zoals de drugs
handel, met een omzet van 500
miljard tot een biljoen gulden
- die heeft juist een grotere
markt gekregen. De groei van
de welvaart ging bij ons ge
paard met een groei van de
maatschappelijke problemen".
Een onderdeel van die proble
men is het bestaan van maat
schappelijke tegenstellingen.
„Het streven naar maatschap
pelijke gelijkheid zal blijven
aanspreken", verwacht Maas.
„Er is altijd een onderlaag; al
is het maar de laag die onder
de bovenste zit. Er zal daarom
altijd een vorm van strijd te
gen de dominante positie van
de werkgevers zijn. En dat is
ook noodzakelijk. Want de ge
schiedenis laat zien dat het
niet in het belang van de
werknemers is, wanneer aan
de werkgevers de vrije teugel
wbrdt gegeven. Daarom zal er
altijd behoefte blijven bestaan
aan zo'n dag, waarin de strijd
tegen de ongelijkheid in de
maatschappij in het middel
punt staat".
ANDRÉ HORLINGS
In een betjah naar de reünie van Indië-veteranen in Geldei
sen. Daar werd zaterdag het feit herdacht dat 45 jaar geleder
eerste Nederlandse troepen naar het toenmalige Nederland
dië werden uitgezonden. De fietstaxi's brachten gasten van
NS-station naar de reünie in de veilighallen.
foto:
DUBLIN West-Duits-
land wil niet dat de Euro
pese Gemeenschap op
draait voor de kosten die
gemoeid zijn met de 'toe
treding' van de DDR tot
de EG. Bonn zal dan ook
geen gebruik maken van
de speciale steunfondsen
die Brussel voor dat doel
in het leven wilde roepen.
Dat heeft een van zelfver
trouwen blakende West-
duitse bondskanselier
Helmut Kohl zaterdag in
Dublin laten weten.
De dankbaar gestemde en
zelfs uitgelaten bondskanse
lier noemde de top „een his
torisch uur voor Duitsland
en mijzelf". Kohl zei diep ge
roerd te zijn voor het begrip
dat de Europese leiders aan
de dag hadden gelegd voor
de hereniging van beide
Duitslanden en de monetaire
samenwerking waartoe de
Bondsrepubliek en de DDR
inmiddels hebben besloten.
De bondskanselier zei ook
met nadruk te spreken na
mens de 'nieuwe Oostduitse
leider De Maizière.
„Iedereen heeft bovendien
begrepen dat de Duitse en de
Europese vereniging twee
kanten van een en dezelfde
medaille zijn", aldus Kohl,
die daaraan toevoegde dat hij
de EG niet wil belasten met
de kosten die een automati
sche opname van de DDR in
de EG met zich meebrengen.
Kohl verklaarde tijdens het
overleg van Dublin boven
dien dat het nieuwe Duits
land lid van de NAVO zal
blijven. Vooral de Engelse
premier mevrouw Thatcher
zei daarover bijzonder te
spreken te zijn. Kohl beloof
de de Europese leiders dat de
Duitse hereniging niet ten
koste van de Europese inte
gratie en evenmin ten koste
van de Midden- en Oosteuro
pese landen zou gaan: „Dat
zou een miserabele politiek
zijn". Voor wat betreft de
Duitse oostgrenzen zei Kohl
dat de parlementen van de
Bondsrepubliek en de DDR
in juli de z.g. Oder-Neisse-
grens als definitief zullen
verklaren.
Veel mensen sterven aan geneesbare ziekte
Iri een rijtuigje
(Vant>nze correspondent
Jo Wijnen)
DUBLIN De EG-minis-
ters van buitenlandse za
ken zullen de komende
twee maanden een 'gede
tailleerde analyse' van het
begrip politieke unie ma
ken. Die analyse zal eind
juni aan de regeringslei
ders van de 'Twaalf' wor
den voorgelegd die dan
voor hun formele half
jaarlijkse topoverleg in
Dublin bijeenkomen. Bij
die gelegenheid zal wor
den besloten tot het hou
den van de intergoeverne-
mentele conferentie die
het overleg over de poli
tieke unie voor eind 1992
moet afronden.
„We zijn het op een ontspan
nen manier eens geworden",
aldus premier Lubbers die het
overleg in Dublin overigens
kwalificeerde als „een dag
zonder verrassingen".
Vier EG-landen - onder wie
Portugal en Griekenland - na
men een enigszins aarzelende
houding tegenover de politie
ke unie aan. Hun twijfels wer
den ingegeven door het vol
strekte gebrek aan eenslui
dendheid dat de top in Dublin
over het begrip „politieke
unie" aan de dag legde.
GENEVE Ofschoon de ge
zondheidssituatie in de wereld
aanzienlijk is verbeterd, ster
ven nog steeds twee van de
vijf mensen aan geneesbare
ziektes. Dit blijkt uit een on
derzoek van de Wereldgezond
heidsorganisatie van de Vere
nigde Naties (WHO). Volgens
directeur-generaal Hiroshi Na-
kajima zullen de komende tien
jaar naar schatting 200 miljoen
mensen sterven aan geneesba
re ziektes als er niet meer geld
wordt besteed aan gezond
heidszorg. „Veel ziektes kun
nen worden voorkomen door
toediening van goedkope vac
cinaties, antibiotica en zout- en
suikeroplossingen", aldus Na-
kajima. Als er ieder jaar onge
veer 5 miljard gulden zou wor
den uitgegeven aan inenting
en medicijnen tegen uitdro
ging en longontsteking, zou
den jaarlijks 7,5 miljoen kinde
ren extra kunnen worden ge
red, aldus de WHO.
SUSKE EN WiSKE DE KLEINE POSTRUITER
kon zijn. „Wij achten dit niet
ver bezijden de lijn die hët
Sovjet-leiderschap van meet af
aan heeft gevolgd", aldus
woordvoerder Arkady Maslen-
nikov. „Wij beschouwen dit als
een constructief signaal". Ook
zei Maslennikov dat de Li
touwse leiders er blijk van ge
ven „te begrijpen dat er terug
moet worden gekeerd naar de
weg van de rede".
Gorbatsjov en Sovjet-premier
Nikolai Ryzjkov hebben twee
weken geleden de intrekking
geëist van nieuwe Litouwse
wetten, die Litouwers onthef
fing verlenen van militaire
dienst in het Sovjet-leger, de
eigendom van communistische
partijgebouwen overdragen
aan de onafhankelijke Litouw
se communisten en de rechten
van Russen ten opzichte van
die van Litouwers inperken.
Toen aan die eisen niet werd
voldaan, stelde Moskou een
economische blokkade in. Vol
gens Litouwse functionarissen
hebben inmiddels vele fabrie
ken moeten sluiten, waardoor
ongeveer 10.000 mensen hun
werk hebben verloren. Dit
aantal zou volgens het persbu
reau TASS voor 1 mei toene
men tot 35.000.
Ongeveer 1000 fietsers hebben
gisteren in de Litouwse hoofd
stad Vilnius een demonstratie
gehouden. Ze wilden zo aan
Moskou laten zien dat het te
kort aan benzine de Litouwse
bevolking niet verlamt.
(Vervolg van
de voorpagina)
MOSKOU In Moskou
zijn geen officiële mede
delingen over een beleids
wijziging gedaan. In een
interview met het Sovjet
persbureau TASS heeft de
vice-voorzitter van de
staatscommissie voor be
voorrading, Vladimir
Kostjoenin, zaterdag ech
ter gezegd dat Litouwen
30 procent van de norma
le gasaanvoer ontving.
Een week geleden kreeg
Litouwen maar 16 pro
cent.
Kostjoenin zei dat ook de aan
voer van steenkool naar Li
touwen, die door Moskou uit
Polen wordt betrokken, is be
perkt. De aanvoer zou echter
bij een politieke regeling bin
nen enkele dagen kunnen
worden hersteld. „De situatie
is nog niet onomkeerbaar,
maar het zal later veel moeilij
ker zijn om het probleem op te
lossen", zo zei hij.
Demonstran
ten klommen
gisteren op de
fiets voor een
protest in het
centrum van
de Litouwse
hoofdstad Vil
nius tegen de
blokkade van
Moskou.
foto: anp
De Litouwse president Lands-
bergis heeft zaterdag positief
gereageerd op het voorstel van
de Franse president Francois
Mitterrand en de Westduitse
bondskanselier Helmut Kohl,
om de uitvoering van de onaf
hankelijkheidsverklaring van
11 maart op te schorten. „Som
migen zien deze brief mis
schien als een concessie aan de
categorische opstelling van de
Sovjetunie. Wij zien dat an
ders", aldus Landsbergis.
Aanvaardbaar
In Moskou zei een woordvoer
der van Gorbatsjov dat een tij
delijke opschorting van de
nieuwe wetten in Litouwen
een aanvaardbaar compromis
