Uiteindelijk valt er niets te genezen
Eierstokkanker beter te herkennen
BOEK VAN WIJLEN AIDS-PATIENT FRANS STEIN (27)
Goede rechtsvorm
basis voor gezonde
onderneming
Van den Broek vraagt van PLO einde terreur
BINNENLAND
QeidwQowiant
WOENSDAG 25 APRIL 1990 PAGIN [J^
Nederlandse steun voor
drugspreventie Colombia
DEN HAAG Nederland stelt een be
drag van 4,7 miljoen gulden beschikbaar
voor de bestrijding van drugsgebruik in
Colombia.
Het is voor het eerst dat ons land projec
ten in het buitenland financiert voor de
beperking van de vraag naar drugs. Dat
gebeurt in VN-verband. Nederland be
hoort tot de tien grootste donoren. Met de
bijdrage worden vier projecten gefinan
cierd die de verspreiding van drugsge
bruik in de grote steden Bogota, Medellin,
Cali en Bucaramanga moeten tegengaan.
De projecten maken deel uit van een
meerjarig programma van bijna 50 mil
joen gulden voor drugspreventie, de be
handeling en rehabilitatie van verslaaf
den en de introductie van alternatieve ge
wassen voor boeren.
Raad van State wijst gedwongen ontslag af
DEN HAAG De reorgani
satie van de Raad van State,
die leidt tot inschakeling van
de rechtbanken bij de 'arob-
rechtspraak', mag volgens
vice-president mr. W. Schol
ten niet gepaard gaan met
gedwongen ontslagen.
„De Raad van State zal ook
onder het kabinet-Lubbers/
Kok daarvoor blijven ijveren
en zich inspannen de mede
werkers een waardige en
passende nieuwe arbeids
plaats te bezorgen. Het mag
niet zo zijn dat zij die in de
hitte van 14 jaar arob-recht-
spraak en uitbreiding van
kroonprocedures een wezen
lijke en constructieve bijdra
ge leverden aan de rechtsbe
deling in ons land, het slacht
offer zouden worden van de
reorganisaties", schrijft hij in
het vandaag verschenen jaar
verslag over 1989.
Ook vindt mr. Scholten dat
die 'administratieve recht
spraak-nieuwe stijl' per 1 ja
nuari 1993 van kracht moet
worden. Hij verwijst naar de
enorme druk op de thans nog
in Den Haag zetelende afde
ling rechtspraak die vorig
jaar 14.817 hoofdzaken af
handelde - tegen 12.254 in
1988. Ook vanwege de in
spanningen van de afdeling
geschillen van bestuur (5.729
zaken) bepleit mr. Scholten
een snelle politieke besluit
vorming over de herziening
van de administratieve recht
spraak. Dan zouden ook de
medewerkers weten waar ze
aan toe zijn.
De vice-president roept alle
bij de besluitvorming betrok
ken partijen op de bestaande
onrust weg te nemen. Tegen
de achtergrond van die toe
nemende werkdruk betreurt
hij de weigering van de mi
nister van binnenlandse za
ken om het aantal medewer
kers van de Raad van State
tijdelijk met twintig uit te
breiden.
Onderscheiding
Scheherazade
's-HEERENBERG De journa
liste en schrijfster Miep Racké,
beter bekend als Scheherazade
uit de Libelle, ontvangt dit jaar
de onderscheiding van het Natio
nale Creativiteitscentrum Gou
den Handen in 's-Heerenberg. De
prijs bestaat uit een litho van
Aart van Dobbenburgh en is haar
toegekend voor de manier waar
op zij al tientallen jaren actie
voert voor de behoeftigen waar
ook ter wereld. Zij deed dat door
haar lezeressen en lezers warm te
maken voor inzamelingsacties.
Scheherazade (75) krijgt haar
prijs op 10 mei in 's-Heerenberg
uitgereikt.
College in Amersfoort
staat al op springen
AMERSFOORT Het nieuwe colle
ge van burgemeester en wethouders
van Amersfoort staat een week vóór
zijn benoeming al op springen.
De ledenvergadering van D66 wil
niet dat Democraat Bruring de ver
antwoordelijkheid voor het zoge
naamde Centrumplan aanvaardt.
Luisteren Bruring en zijn fractiege
noten naar de leden, dan plaatst D66
zich buiten het college.
Ook Groen Links raakt dan zijn wet
houderszetel kwijt, omdat beide par
tijen hebben afgesproken alleen sa
men in het college plaats te nemen.
D66 eiste gisteravond dat het bereik
te akkoord over de portefeuilleverde
ling wordt opengebroken.
Demente ouderen zoekei
ouders om zich te hechte
NIJMEGEN Demente ouderen zijn
op zoek naar hun (al lang overleden)
ders, met name naar de moeder. Hoi^
deze ouder-fixatie steeds gezien is als
geheugenstoornis, is het waarschijnli1
dat het zoeken naar een vertrouwd
soon te maken heeft met gevoelens van r(
veiligheid en angst. Om daarmee te
nen omgaan zoeken ze een persoon om
aan te hechten en zo hun greep op de
tenwereld te behouden. Dat stelt drs
Miesen, psycholoog bij de Stichting
pleeghuis Mariënhaven in Warmontfdi
een proefschrift waarop hij op 4 mei
moveert aan de Katholieke Universitejbi
Nijmegen. Miesen concludeert dat er
in demente ouderen omgaat dan tot nu
werd aangenomen.
DEN HAAG „De inter
nist vroeg nogal indrin
gend of ik behandeld wil
de worden met AZT. Het
is een vraag die me hulpe
loos maakt. Mijn antwoord
is een verzameling van
gevoelens, meningen van
anderen, afwegingen en
voorwaarden. Voor alle
andere mensen staat vast
dat je het gaat gebruiken".
Op 30 juli 1987 ging Frans
Stein voor het eerst naar
zijn huisarts met klachten.
Het zou uiteindelijk leiden
tot de diagnose aids. Voor
dat hij in september 1988
overleed, 27 jaar oud,
volgde hij een kuur met
de aidsremmer AZT. Hij
schreef een boek over die
periode, dat morgen ver
schijnt.
De strijd tegen aids is tot nu
toe vrij hopeloos geweest. Ook
de recente 'opzienbarende'
vondst van de Eindhovense
prof. Buck is van alle kanten
al onderuit gehaald. Echte
doorbraken zijn nog niet be
reikt, een geneesmiddel lijkt
ondanks het grenzeloze opti
misme van onderzoekers als
Buck no'g heel ver weg en alle
'vindingen' lijken weinig meer
dan valse hoop te wekken.
Goed beschouwd is AZT mo
menteel het enige middel dat
tenminste nog enigszins helpt,
evenals vergelijkbare midde
len als DDI en DDC, waarvan
DDC in Nederland nog niet
voor behandeling beschikbaar
is. AZT geneest de ziekte niet,
maar het remt de vermenig
vuldiging van het virus in
geïnfecteerde lichaamscellen.
Behandelingen met AZT en
aanverwante middelen zijn
nog in een onderzoeksstadium.
Over het algemeen werkt AZT
periode ook weten het enthou-
siamse van hun Amerikaanse
collega's over het middel niet
te delen.
Jarig
Frans Stein (zoals hij op de omslag van zijn boek staat): „Ik vrees de dagen soms. Ik denk dat ik ze
niet om krijg".
FOTO: PR
één tot anderhalf jaar, daarna
is er tegen de ziekte niets meer
te doen.
Afgezien van de vraag of een
patiënt zo'n kuur wel wil vol
gen, bepaalt de 'uitgangswaar
de' van het bloed of iemand er
voor in aanmerking komt. Die
waarde wordt bepaald door
het aantal T4-cellen, helper
cellen die andere cellen aan
zetten om micro-organismen
zoals het aids-virus aan te val
len of er antistoffen tegen te
maken. Het aids-virus heeft
een sterke voorkeur om zich
in deze cellen te nestelen en ze
kapot te maken. Als de T-cel-
len wegvallen, stort het hele
afweersysteem in en kan het
hele lichaam zich niet meer
goed verweren tegen infecties.
Hoe minder T4-cellen een pa
tiënt in zijn of haar bloed
heeft, hoe zieker en hoe snel
ler die in aanmerking komt
voor AZT.
Frans Stein behoorde tot die
groep. Tijdens de tweede week
dat hij in het ziekenhuis lag,
kwam de internist langs met
de uitslag van de Hl V-test. Die
was erg slecht. „Mijn weer
stand was minder dan de helft
van wat je minstens nodig
hebt. Ik kan me niet herinne
ren waar we verder over spra
ken. De rest moest bijzaak zijn.
Een verschrikkelijke angst
bleek waar te zijn. Het leek
wel of ik er kalm onder bleef.
Ik kon in elk geval niet gillen
of in huilen uitbarsten. De in
ternist vertrok. Ik bleef wat
liggen op mijn bed".
„Kom, kom", zei de internist
een aantal dagen later, „niet zo
somber. Eerst een jaar doorkó
men met AZT en dan is er on
dertussen iets beters beschik
baar". Voor iedereen in zijn
omgeving was het vanzelfspre
kend dat Frans Stein met AZT
zou beginnen, maar zelf twij
felde hij. „Ik ga nu wel mee
doen aan geneeskrachtige pro
cessen. Maar dat verlengt voor
mij ook de worsteling met de
dag zeer bewust. Ik vrees de
dagen soms. Ik denk dat ik ze
niet om krijg".
Patiënten die de kuur met
AZT volgen, moeten veel din
gen voor lief nemen. Ze kun
nen er, zeker in het begin, nog
veel zieker door worden dhn
ze al zijn. Ze moeten de capsu
les strikt om de vier uur inne
men, ook 's nachts. Dat vereist
een ijzeren discipline; Frans
Stein hield het alleen vol met
hulp van slaapmiddelen. Bo
vendien werd eind vorig jaar,
toen Frans Stein al lang was
overleden, door producent
Wellcome bekend gemaakt dat
hoge doses AZT kankerver
wekkend kunnen zijn. De Ge
zondheidsraad en Nederlandse
aidsspecialisten lieten in die
Op 8 oktober 1987, ruim twee
maanden na zijn bezoek aan
de huisarts en talloze verve
lende onderzoeken in het zie
kenhuis, begon Frans Stein
met AZT. „Zesmaal daags
moest ik twee capsules inne
men. Mijn leven lang. Dat be
tekende dat ik om de vier uur
even iets moest doen tegen
mijn ziekte". Hij kent goede
weken „Een week vol da
gen die omvlogen, dagen die
geen bergen waren, maar klei
ne heuvels" maar vaak
slaat de angst genadeloos toe.
Aids-remmer of geen aids
remmer. „Ik ben jarig van
daag. Ik ben toch met een
enorme depressie wakker ge
worden. Angst en verdriet om
wie ik ga achterlaten. Angst
en verdriet om mijn aftakeling
en mijn dood".
Met zijn conditie wisselen de
stemmingen. Heel af en toe
steekt de oude, wat cynische
Frans Stein de kop op. „Het
dagrecord aan medicijnge
bruik haalde ik in december.
Negentien tabletten op één
dag: één Cotrimoxazol, twaalf
AZT, vier Imipramine en twee
Normison. Mijn kwalen kost
ten op zo'n dag daardoor het
volgende: longontsteking
ƒ0,90, Hl V-infectie ƒ52,80, de
pressie ƒ1,20, slapeloosheid
ƒ0,80. Totaal 55,70".
In alle nuchterheid overweegt
hij de mogelijkheid van eutha
nasie en alleen al dat die mo
gelijkheid bestaat heeft hem
minder bang gemaakt voor de
toekomst. „Ik stel me het ster
ven nu voor als iets dat kort
tevoren begint en dat weinig
pijn doet". Ondertussen hoopt
hij eigenlijk nog steeds op een
verpletterend auto-ongeluk
„of iets soortgelijks", want als
hij voor de zoveelste keer een
ziekenhuis betreedt, verzucht
hij: „Uiteindelijk valt er niets
te genezen".
Deprimerend
Hij slaat Sinterklaas voor het
eerst van zijn leven over en de
Kerst is deprimerend. Op der
de kerstdag rijdt hij met zijn
beste vriend naar goede vriea-
den in Keulen en hoewel hij
onderweg bijna constant moet
overgeven, gaat het redelijk
„dank zij valium en voor
zichtig met eten". Op oudjaar
denkt hij: „Dit jaar kon ik er
op terugzien dat ik 1987 toch
had overleefd. Maar dan aan
1988 beginnen? Een heel jaar?
Zou ik het overleven? Ik dacht
het niet".
Hij regelt zijn testemant,
wordt lid van de Vereniging
voor Vrijwillige euthanasie,
maakt een draaiboek voor zijn
crematie en gaat zelfs nog
skiën, hoewel hij van kindsaf
een hekel aan sport heeft ge
had. Weer thuis leest hij dat
een week na zijn vertrek op
dezelfde plaats waar hij heeft
geskied een paar lawines naar
beneden waren gekomen
waarbij ongeveer vijftien men
sen werden verpletterd. „Ie
dereen in mijn omgeving wist
dat ik in die plaats geweest
was en zei dat ik geluk had ge
had dat ik niet onder die lawi
nes was terechtgekomen. Hoe
ga je dood in een lawine? Ik
weet het niet. Bedolven wor
den en vervolgens stikken of
bevriezen kan een paar uur in
beslag nemen, maar dat is toch
eigenlijk niets in vergelijking
met een stervensproces dat
een paar maanden kan duren.
Deze ironie heeft zich niet
voorgedaan".
DICK HOFLAND
N.a.v. 'Een half jaar AZT' (6x
daags 2 capsules) van Frans
Stein. Uitgeverij: An Dekker.
Prijs: 19,50.
(ADVERTENTIE)
Ondernemen zonder zich te
verdiepen in de keuze van de
ondernemingsvorm, kan ver
strekkende gevolgen hebben.
Dat ondervinden jaarlijks tien
tallen kleine ondernemers die
in moeilijkheden raken door
een bij de start verkeerd ge
kozen rechtsvorm.
Om dit te voorkomen kunt
u het best een beroep doen
op een juridisch adviseur de
notaris.
Ook voor tussentijdse wijzi
gingen - bijvoorbeeld van een
manszaak naar BV - of andere
problemen, zoals bedrijfsop
volging, is de notaris uw vraag
baak bij uitstek. Hij kent de weg
in de vaak ingewikkelde wets-
regels en kan met u een prak
tische oplossing vinden.
Bovendien is de notaris
onpartijdig. Hij heeft daarom
oog voor uw belang en dat van
de andere betrokkenen zoals
de compagnon(s), partner of
kinderen
Vraag de notaris niet alleen
juridisch advies bij de start van
uw bedrijf, maar ook-bij andere
belangrijke beslissingen in het
leven, zoals samenwonen,
huwelijk, voogdij, de verdeling
van uw erfenis, de koop en
verkoop van een huis, het op
richten van een vereniging of
stichting.
Een kort oriënterend ge
sprek met de notaris kost u
trouwens niets. Maak dus ge
rust een afspraak.
Hij kan u precies
vertellen hoe u uw
zaakjes het best
kunt regelen.
REGEL JE ZAAKJES MET DE NOTARIS
DEN HAAG Minister Van
den Broek heeft er bij gisteren
bij een delegatie van vooraan
staande Palestijnen, onder wie
PLO- en Al Fatah-functiona-
rissen, op aangedrongen dat de
PLO haar aanvaarding van
het bestaansrecht van Israël
en het afzweren van terroris
me als strijdmiddel onverkort
handhaaft. Van den Broek
ontving de delegatie gisteren
op zijn ministerie.
In verband met uitspraken
van PLO-vertegenwoordigers
over de vestiging van Russi
sche joden, pleitte Van den
Broek dringend voor eendui
digheid bij Palestijnse uitspra
ken. Deze maand zou Arafat
de leiders van de intifada heb
ben opgeroepen te schieten op
nieuwe joodse immigranten
die zich in de bezette gebieden
vestigen. Om die reden had
den de joodse kerken in Ne
derland en het Israel Comité
tegen de ontmoeting geprotes-
Het was het eerste gesprek
van een westerse minister met
een PLO-delegatie en de toon
van het gesprek was 'zeer
Minister Van
den Broek en
zijn Palestijnse
gasten Nabil
Sha'ath, Faisal
Husseini en
Afif Safieh.
FOTO: ANP
openhartig', wat betekent dat
men meningsverschillen niet
uit de weg ging. De delegatie
bestond uit dr. Nabil Sha'ath,
medewerker van Al Fatah en
voorzitter van de politieke
commissie van de Palestijnse
Nationale Raad, Faisal Hussei- gen met de VS en Israël te be-
ni, een vooraanstaand Pale- nutten om bij te dragen aan
stijn uit Oost-Jeruzalem, en de spoedige gesprekken tussen Is-
PLO-vertegenwoordiger in raël en de Palestijnen. Van
Nederland, Afif Safieh. De Pa- den Broek zegde „een blijven-
lestijnen hebben Nederland de Nederlandse inspanning"
gevraagd zijn goede betrekkin- toe.
ikt£
Hepburn-tulp
Vergezeld van een fikse regenbui hield de Amerikaanse fLe
actrice Audrey Hepburn gistermiddag in Amersfoort een nLu
we, naar haar vernoemde tulpesoort ten doop. De Nederig
se bloembollenkwekers hadden de actrice hiervoor uitge
digd om haar te eren voor haar werk als ambassadrice v eei
het internationale kinderfonds Unicef. Hepburn, die volgetk
week haar 61e verjaardag viert, is momenteel in Nederljidsl
voor de opnamen van de nieuwe achtdelige Amerikaanseirste
serie 'Gardens of the World with Audrey Hepburn', wa|ruc
ook de bollevelden van Lisse en de Keukenhof in beeld zi|
komen. Commissaris van de koningin in Utrecht P. Beek
van Blokland (links) begeleidde haar.
FOTO: BRAND OVEI
ia
Buitenlanders geloven nielf
|i
zo in sociale vernieuwing f
UTRECHT De minderheden
in ons land moeten meer in de
samenleving opgaan. Dat ver
telde minister Hedy d'Ancona
van WVC gisteren in Utrecht
bij de presentatie van het boek
'De Droom voorbij: 25 jaar bui
tenlanders in Utrecht'. Dat is
uitgegeven naar aanleiding
van het zilveren jubileum van
het Centrum Buitenlanders
Middennederland.
Volgens D'Ancona moeten
scholing op maat, beter werk,
betere woonomstandigheden
en opvang van vrouwen en
jonge kinderen de integratie
een duwtje in de rug geven.
Daarbij zullen de regionale
steunfuncties voor minderhe
den hun beleid moeten veran
deren en meer moeten samen
werken met andere begelei-
dings- en hulporganisaties.
Rode draad in D'Ancona's be
toog vormden de plannen
het onlangs verschenen
port Sociale Vernieuwing.
Waarnemend directeur Ke
Yavuz van het Centrum
tenlanders Middennederl
ging er tegenin. „Wij zien
de positie van migranten ii
samenleving eerder versie
tert dan verbetert. Daaroi
categorale aandacht meer
ooit geboden", zei hij. V
Yasemin Turner, directeur
de Amsterdamse Vrouw
vakschool Informatica en
trokken bij de Emancipaf,
raad, belooft de sociale
nieuwing voor alsnog we
goeds: „Sociale vernieuw
bestaat nog niet in de ged;
ten van de regering. Het ki
alleen maar neer op bestuu
ke veranderingen. Er is
enkele analyse van de pro
matiek. We zouden niet
ifhi
r"gel
ir 'ha:
op
SUSKE ENWISKE
DE BEZETEN BEZITTER
(c) Standaard Uitgeverij/Wavery Productions
NIJMEGEN Na borst-,
darm- en baarmoederhalskan
ker is eierstokkanker (ovari
umkanker) de meest voorko
mende vorm van kanker bij
vrouwen. Een groot "probleem
is dat de ziekte meestal pas in
een laat stadium wordt gecon
stateerd, waardoor genezing
moeilijk is. Daarom wordt al
enige tijd gezocht naar stoffen
die de ziekte beter en sneller
kunnen herkennen, zogeheten
markers. In zijn promotie-on
derzoek is drs. Otto Boerman
erin geslaagd enkele monoklo-
nale anti-stoffen te isoleren,
die daartoe in staat zijn. Boer
man is vandaag gepromoveerd
op dit onderzoek aan de Ka
tholieke Universiteit Nijme
gen.
Als er bij een patiënt eierstok
kanker wordt ontdekt, blijkt
dat dit in ongeveer negentig
procent van de gevallen een
uitzaaiing is van een andere
tumor, bijvoorbeeld uit de dik
ke darm. In de overige geval
len gaat het daadwerkelijk om
een oorspronkelijke ovarium
tumor. De stoffen van Boer
man kunnen nu aantonen of
het inderdaad puur om ovara-
riumkanker gaat of niet. En
dat is essentieel voor de be
handeling. De voortgang van
die behandeling (chemothera
pie) kan door de monoklonale
anti-stoffen vermoedelijk ook
veel beter worden gevolgd. En
wellicht kunnen de stoffen
nog worden gebruikt als voer
tuig om tumorcel-dodende
stoffen naar de tumorcellen te
vervoeren.
Het onderzoek gebeurde met
muizen bij wie de afweer
verminderd en die mensehr
tumoren kregen ingespo l|
Daarbij bleek zelfs al een c
riumtumor van een halve c
timeter doorsnee op te spoil
Boerman benadrukt dat K
vondst weliswaar toepasbfej
lijkt voor mensen, maar datfii
nog wel eerst in de prakt
moet worden bewezen.
Rotterdam gaat ideeën ultra-rechts bestrijden
ROTTERDAM De demo
cratische partijen in de Rot
terdamse gemeenteraad gaan
de komende periode het „ge-
dachtengoed" van de twee
ultra-rechtse raadsleden
(Centrumdemocraten en
Centrumpartij 86) bestrijden.
Daarmee zijn de fracties af
gestapt van 'doodzwijgen'.
Dat laatste blijkt de afgelo
pen vier jaar niet gewerkt te
hebben. De fracties volgen
verder hun vorige periode al
uitgestippelde handelwijze,
waarbij ultra-rechts niet in
de raadscommissies verte
genwoordigd zal zijn. Moties,
interpellaties en amende
menten van die zijde worden
evenmin gesteund. Ook de
Amstedamse raad is tot de
conclusie gekomen dat nege
ren niet effectief is. Gepro
beerd wordt hen zoveel mo
gelijk buiten de besluitvor
ming te houden. De Haagse
raad, waarin voor het eerst
CD- en CP-leden werden ge
kozen, heeft zijn houding
nog niet officieel bepaald.
(ADVERTENTIE)
GEEF HAAR MAJORICA...
Poussettes zijn op 2 manieren te
dragen of 5 mm parel op oor
met pegeltje of alleen 5 mm parel
MOEDERDAG AANBIEDING van f
™"rf49,-
ATORICA
1 PARELS EN BIJOUX
t VERKRIJGBAAR BIJ JUWELIERS EN SPECIAALZAKEN j
