r
adarlint moet auto's afremmen
„Russen worden als
anti-semiet geboren
CeidócSommit
Nieuwe wegenbelasting
duur voor kermisbedrijf
EUWE METHODE TEGEN SNELHEIDSDUIVELS LIJKT EFFECTIEF
IEUWO
[NJ nenland
WOENSDAG 25 APRIL 1990 PAGINA 3
gheidstest
itomobilist lijkt
een science-
ifilm te zijn
pt. In
ilijkheid is het
preen
in werker van
^t<yaterstaat die
da en speciale bril-
idfeen uitgebreide
leidstest doet
A-28tussen
ngen en Assen.
2 >ze weg doen
im
klaarbare
n.(]ien gemiddeld
gelukken per
Prehistorische
resten in Zwolle
blootgelegd
ZWOLLE Bij het bouwrijp maken
van een stuk grond in Zwolle is een
prehistorische nederzetting gevon
den over een afstand van ten minste
250 meter. Het gaat om de restanten
van boerderijen die daar 3000 jaar
geleden hebben gestaan. De opgra
ving is volgens het stadsbestuur van
groot belang, omdat een nederzetting
uit de bronstijd in Nederland zeld
zaam is. De gemeente heeft 50.000
gulden beschikbaar gesteld voor een
eerste onderzoek. In november
wordt met woningbouw begonnen.
In het recente verleden zijn in ande
re delen van Zwolle ook gebouwen
uit de bronstijd gevonden.
ALKMAAR Van de kermisbedrijven zal tien
tot twintig procent verdwijnen als de plannen
voor een nieuwe wet voor de wegenbelasting
doorgaan. Dit verwacht de Nederlandse Kennis
bond (NKB). Volgens deze organisatie zullen
vooral bedrijven die kleine kermissen bezoeken
het loodje leggen. Minister Kok van financiën wil
medio 1992 de motorrijtuigenbelasting aan de
kentekenregistratie koppelen in plaats van aan
het gebruik aan de weg. De kermisexploitanten
hebben nu een 60-dagenkaart waardoor ze veel
goedkoper uit zijn. Volgens een woordvoerder
van de NKB zal een bedrijf gemiddeld tussen de
5.000 en 7.000 gulden duurder uit zijn. De bond
meent dat het realistisch is om het kermisbedrijf
totale vrijstelling te geven. In de Bondsrepubliek
gebeurt dat ook al.
Vaak chroom of
cadmium in
natuurmest voor tuin
DEN HAAG Natuurmest
voor de tuin blijkt vaak
verontreinigd met chroom
en -soms met cadmium.
Veelvuldig gebruik ervan
kan uiteindelijk van een
tuin een vervuilde bodem
maken. Dit concludeert de
Consumentenbond na een
onderzoek naar gedroogde
stalmest en samengestelde
organische meststof voor
tuingrond op cadmium,
chroom, koper en lood. In
gedroogde stalmest vond de
bond nagenoeg geen zware
metalen. In samengestelde
mest echter des te meer.
Echtscheidingsbureaus
met sluiting bedreigd
WASSENAAR De zeven echtschei
dingsbureaus in Nederland, die in fi
nanciële moeilijkheden verkeren, hoe
ven niet te rekenen op subsidie van de
rijksoverheid. Daardoor is de kans
klein dat deze bureaus hun werk kun
nen voortzetten.
Staatssecretaris Kosto (justitie) ver
wees gisteren op een congres in Wasse
naar naar een onderzoek van de Ge
zinsraad, waaruit blijkt dat echtschei
dingsbureaus nauwelijks iets toevoe
gen aan het werk van andere hulpver
lenende instanties en juristen. De sinds
1981 bestaande bureaus, vooral be
mand door vrijwilligers, zijn bedoeld
als 'laagdrempelige' informatie- en
hulpcentra, waar echtparen terecht
kunnen die een scheiding overwegen.
J VANDAAG
IN HET W
Sinds in mei 1988 de snel
heidslimiet op autosnelwegen
heidsduivels aan te pakken is
ze direct aan te houden; in po-
EBERGEN Het rij-
lip ag van automobilisten
3wooeilijk te veranderen.
2 gi al een werkelijke
taliteitsverandering
201 lanzien van snelheids-
UUI ging is een lastige
meent Ton Rooijers,
agsonderzoeker aan
Rijksuniversiteit in
ïingen. Maar het deze
k te starten experi-
t om snelheidsduivels
een zogenaamde lint-
ïsyole in de kraag te
an( en heeft volgens
rer<ijers een goede kans
ie 1 slagen. Daarbij wordt
een lang traject de
noiheid gecontroleerd
een lint van radarap-
Eiituur. Automobilisten
slanen dan niet meer bij
v radarcontrole even af-
g Hmen en vervolgens
r doorspurten.
verhoogd is naar 120 kilometer litietermen ook wel bekend als
per uur, wordt er op de 'snelle de staande houding. Rooijers:
rijstroken' wel iets minder ,,Die aanpak is veel efficiën-
hard gereden. Maar over het ter. Niet alleen door de directe
geheel genomen wordt er in confontatie tussen overtreder
overgrote meerderheid (veel) en politie, maar ook omdat an
te hard gereden. Een grondige dere automobilisten dit zien en
mentaliteitsverandering onder zelf maar vast vaart minderen,
automobilisten is daarom no- Een methode die dus zowel re-
dig, vindt de Algemene Ver- pressief als preventief werkt".
-Q_
keersdienst Rijkspolitie (AVD)
in Driebergen die de lintcon
trole in samenwerking met di
verse politiekorpsen zal hou
den. „Als het gedrag bij alco
holgebruik in het verkeer te
veranderen is, zoals al is bewe
zen, dan moet dat ook kunnen
in het geval van snelheidsbe
perking", denkt voorlichter T.
Dellebeke van de AVD in
Driebergen.
Ton Rooijers, verbonden aan
het Verkeerskundig Studie
centrum in het Groningse Ha
ren, heeft veel onderzoek ge
daan naar het gedrag in het
verkeer. Hij zegt: „Het gedrag
van de automobilist is wel te
beïnvloeden, maar meestal
voor korte tijd. Dat komt voor
al door de beperkte politie
controle. De praktijk is dat een
radarpost de snelheidsovertre
der registreert, waarna pas
enige tijd later een acceptgiro
kaart volgt. De tijd tusssen
overtreding en gevolg is dan te
groot, zodat de straf nauwe
lijks effect heeft".
De andere methode om snel-
Effect
De onderzoeker concludeert
een en ander uit de bestude
ring van een experiment op de
provinciale wegen in de drie
Noordelijke provincies. Daar
heeft het Verkeerskundig Stu
diecentrum al in 1984 en 1985
metingen verricht naar de
snelheid van automobilisten
vóór en na politiecontroles.
Door middel van lussen in het
wegdek werd, zoals te ver
wachten viel, vastgesteld dat
het effect van dé staande hou
dingen groot was, dit in tegen
stellingen tot dat van de on
zichtbare radarcontroles. Het
onderzoek werd verricht in
opdracht van Rijkswaterstaat.
Een soortgelijk experiment is
momenteel gaande in de be
bouwde kom van Rotterdam
en Amsterdam.
De autosnelwegen vielen tot
nu toe min of meer buiten de
onderzoeken. Maar door lint-
coritrole gaat dat veranderen.
Het lint van radarapparatuur
over een autosnelweg in het
land wordt door een groot po-
litiegezelschap direct gecontro
leerd. En indien nodig worden
overtreders direct bestraft.
Naast een aanzienlijk aantal
radarposten zal met opvallen
de politieauto's, motoren en
een helicopter worden duide
lijk gemaakt dat het de politie
ernst is. „Als de mensen regel
matig geconfonteerd worden
met veel politiecontrole, dan
denken ze al gauw: 'ik moet
mijn snelheid in de gaten hou
den'. We zijn er niet op uit om
zoveel mogelijk processen ver
baal uit delen. Het doel is om
de snelheid terug te dringen",
licht Dellebeke van de AVD
toe.
De nieuwe aanpak is uniek,
omdat niet langer wordt ge
werkt met enkele willekeurige
meetpunten maar met een vol
ledige controle van een be
paalde weg. De automobilist
die na de radarpost zijn snel
heid weer even lekker op wil
voeren, is dus alsnog de klos
bij de volgende controlepost.
De politie zal zowel opvallend
als onopvallend aanwezig zijn.
Met spandoeken worden enke
le snelheidscontroles aangege
ven, terwijl daar op andere
plaatsen niets van te bespeu
ren zal zijn. In overleg met de
arrondissementen waarin de
controles worden gehouden
zijn eensluidende afspraken
gemaakt met betrekking tot
Helikopter
Op het betreffende weggedeel
te zal vanuit de lucht extra
toezicht worden gehouden
door een helikopter van de
Dienst Luchtvaart van de
rijkspolitie die in direct con
tact staat met de collega's op
de weg. Ook vanuit de heli
wordt er op de snelheid gecon
troleerd. Staande houdingen in
het kwadraat dus.
Over de kosten maakt de AVD
zich nog geen zorgen. „We
schakelen iets meer mensen in
dan normaal, maar concentre
ren de controles die we anders
over het hele lkand houden,
nu op enkele stukken auto
baan. Dat is dus efficiënter",
denkt Dellebeke.
Voorlopig zal de proef met de
lintcontrole deze week twee
keer worden uitgevoerd: op
een avond en een ochtend. De
plaatsen en de tijdstippen
houdt de AVD in tegenstelling
tot haar gewoonte geheim.
Dellebeke: „We willen de re
sultaten vergelijken met de
metingen die Rijkswaterstaat
nu al een tijdje op 82 punten in
het land uitvoert. We vergelij
ken beide uitkomsten en kij
ken wat het oplevert. Afhan
kelijk van het effect van deze
lintcontrole gaan we ermee
door".
MARCO KRIJNSEN
nktelefoontje
Kt Istanbul
ENTER Burgemees-
ar. C. Waal van Deven-
ïeeft gisteravond recht-
iks vanuit de gemeente
naar Istanbul gebeld om
Pftieid te nemen van
A-raadslid Turgay Tan-
raadslid was daar we-
familie-omstandigheden
;on daarom de afscheids
inkomst niet persoonlijk
onen. Tankir was een
de veertien raadsleden
ni gisteren afscheid namen,
kir zei „helemaal onder
te zijn van de
lier waarop Waal hem
d a prak. Tankir wordt opge-
d door de eveneens
v^kse PvdA'er Taner De-
rk<
Prins Bernhard
groet vaandels
Prins Bernhard groet
op het Binnenhof in
Den Haag de
vaandels van een
aantal
legeronderdelen die
voor hun inzet tijdens
de Tweede
Wereldoorlog de
Militaire Willems-orde
hebben gekregen.
Alle dragers van de
orde waren gisteren in
Den Haag
uitgenodigd. De
ceremonie vormde
onderdeel van de
feestelijkheden rond
het 175-jarig bestaan
van de orde. De
koningin ontving de
ridders 's-middags op
Paleis Noordeinde.
FOTO: CORNÉ SPARI-
DAENS
uoruitzien
alvast iets van de sfeer te proeven, die straks over een
een jaar in de nieuwe vergaderzaal van de Tweede Ka-
komt te hangen, hebben de Kamerleden onder het motto
jeren is vooruitzien" gisteren het in aanbouw zijnde nieu-
vergaderonderkomen kunnen bekijken. Architect en bouw-
rdinator waren aanwezig om de kamerleden door de ruwe
iwbouw van de Kamer en bijbehorende ruimten te leiden.
FOTO: ANP
Kamer eens met beperken
aftrek woon-werkverkeer
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De overgrote
meerderheid van de Tweede
Kamer gaat akkoord met het
beperken van de belastingaf
trek voor woon-werkverver-
keer per 1 juni. Dat werd gis
teren duidelijk tijdens het de
bat over het kabinetsplan voor
de 'aftopping' van het reiskos
tenforfait. Van de grote frac
ties was alleen de VVD perti
nent tegen.
De coalitiepartners CDA en
PvdA blijven ondanks tege
moetkomingen van het kabi
net wel eisen dat openbaar-
vervoerreizigers en deeltijd
werkers niet het slachtoffer
mogen worden. Het kabinet is
bereid houders van een jaar
kaart van de aftopping uit te
sluiten. In de toekomst, als de
openbaar-vervoerbedrijven
een goed controle-systeem
hebben opgezet en meer capa
citeit hebben, kunnen ook an
dere kaarten van de belasting
worden afgetrokken. Maar
CDA en PvdA vinden dat te
lang duren.
Daarom kwam de PvdA met
het voorstel dat een werkge
ver de vergoeding die hij aan
zijn personeel geeft voor het
kopen van een ov-kaart óók
moet kunnen aftrekken.
„Daartoe moet de werkgever
een controleerbare administra
tie opzetten", aldus PvdA-
woo"rdvoerder Vermeend. Ook
is het volgens Vermeend en
zijn CD A-collega Vreugdenhil
mogelijk dat werknemers zelf
bij de fiscus aantonen met het
openbaar vervoer te hebben
gereisd en dus hun kosten
kunnen aftrekken.
Vreugdenhil hield een pleidooi
voor de invoering van een
'carte orange' een oranje open
baar-vervoerkaart die „met
groot succes" in Franrijk
wordt gebruikt. Volgens het
CDA is dit een manier om
werknemers een kaart te ge
ven voor alle vormen van
openbaar vervoer. De kosten
van zo'n kaart worden gedeeld
door gebruikers, werkgevers
en overheid. Net als Ver
meend ziet Vreugdenhil veel
in het kabinetsplan voor 'car
pooling'. Als werknemers met
elkaar in één auto reizen, mag
de werkgever de bestuurder
een onbelaste vergoeding ge
ven van 44 cent per kilometer.
AAIBAAI
WIM Li* WIL ME EK
MET MEE BEMOEIEN,
HOOR...
..EDI KM OOK ECHT
WIET ZEUREN, MAAK
ZOO HET WIET BETER
Z/ON
door WILLEM RITSTIER
AL5 X EEN POIVEMTIL IIU PE
ZOO GAAN BOOUEIN?
Minister
Alders
verwerpt
harde
tunnelacties
AMSTERDAM Minister
Alders (VROM) verwerpt
het dreigement van de
milieubeweging om over
te gaan tot harde acties als
het kabinet besluit tot de
bouw van vier tunnels in
de Randstad.
Actief en kritisch volgen van
het beleid moet, aldus de be
windsman. Dreigen met bur
gerlijke ongehoorzaamheid
voordat een duidelijk voor
stel over de tunnelbouw is
gepresenteerd, zal volgens
hem echter „contraproduk-
tief" blijken te werken.
Alders liet dit vandaag we
ten bij de opening van het
congres 'Kwaliteit en milieu'
van de Nationale Woning
raad (NWR) in Amsterdam.
Zijn tekst werd overigens
uitgesproken door een amb
tenaar, omdat de minister
verplichtingen in de Tweede
Kamer had.
Prof. L. Reijnders van de
stichting Natuur en Milieu
kondigde vorige week aan
dat de milieubeweging de
bouw van de tunnels als een
„oorlogsverklaring" zal be
schouwen. Manifestaties
rond de bouwputten liggen
daarbij voor de hand, zo stel
de hij. Het kabinet vergadert
vrijdag opnieuw over de tun
nels.
Elena Dubianskaya: „Alleen in Israël kan een jood volledig joods zijn".
FOTO: DIJKSTRA
VOORMALIGE 'REFUSENIK' OVER EMIGRATIE RUSSISCHE JODEN:
AMSTELVEEN De
duizenden joden die sinds
het begin van dit jaar van
uit de Sovjetunie naar Is
raël komen, doen dat uit
angst voor het oplaaiende
anti-semitisme in Rusland
en niet omdat ze staan te
popelen het gevecht met
de Palestijnen aan te gaan.
Met die boodschap trekt
Elena Dubianskaya, een
voormalige refusenik die
van 1977 tot 1988 heeft
moeten wachten tot ze
naar Israël mocht, deze
week door ons land.
Beschuldigingen van Pale
stijnse zijde als zou de Israëli
sche regering misbruik maken
van de massale emigratie door
de joden uit de Sovjetunie te
vestigen op de Westelijke Jor-
daanoever en in de Gazastrook
missen elke grond, zegt Dubi
anskaya. Meer dan 99 procent
van de Russisch-joodse immi
granten vestigt zich in één van
de grotere Israëlische steden
en niet in de bezette gebieden.
Zij vormen geen enkele be
dreiging en PLO-leider Arafat
heeft echt overspannen gerea
geerd door aan te kondigen
'het vuur te openen op de
nieuwe joodse immigranten of
ze nu Russen of Falasjas zijn'.
Of het CIDI (Centrum voor
Informatie en Documentatie)
haar met opzet juist nu heeft
uitgenodigd dat te komen ver
tellen, op het moment dat een
Palestijnse delegatie op bezoek
is geweest bij minister Van
den Broek, weet Dubianskaya
niet. Het interesseert haar ook
niet zoveel. „Ik haat propagan
da", zegt ze, „ik ben geen poli
ticus en ik heb geen ervaring
met politieke spelletjes. Ik ver
tel gewoon hoe ik, een voor
malige refusenik, over de emi
gratie denk".
Identiteit
Ze waarschuwt: „Ik ben een
zware roker. In Rusland was
ik al een roker, maar in Israël
ben ik een zware roker gewor
den. Daar rookt iedereen,
overal. In Israël heb ik men
sen voor het eerst op straat
zien roken. Wat wil je, na vijf
oorlogen". Elena Dubianskaya
groeide op in een 'typische
Russisch-joodse familie', waar
van de ouders het voor de kin
deren beter leek zo weinig
mogelijk over hun jood-zijn te
vertellen, om hen zo weinig
mogelijk moeilijkheden te la
ten ondervinden. Ze was dus
totaal geassimileerd en had
veel Russische vrienden en
vriendinnen. Goed, de Zes
daagse Oorlog maakte in haar
zoals in veel joden in de di
aspora - wel een sluimerende
joodse identiteit wakker, maar
toen ze in 1970 van een vrien
din hoorde dat die naar Israël
zou vertrekken, reageerde ze
toch geschokt: „Je hoort hier,
in Rusland!" „Ik ontmoet je
wel in Israël", antwoordde de
vriendin en inderdaad, nadat
Elena illegale seminars over
de joodse historie en cultuur
had gevolgd en joodse kennis
sen had gekregen, wilde ze
ook gaan. Niet uit haat tegen
Rusland, louter uit liefde voor
Israël. De Russische autoritei
ten weigerden haar echter een
visum te geven en zo werd ze
één van de vele refuseniks,
totdat ze in 1988 - na twaalf
jaar - mocht vertrekken. En
nu voelt ze zich Israëlische,
zegt Elena Dubianskaya, ze
voelt zich nu thuis en dat gunt
ze ook die duizenden joden in
de Sovjetunie die angstig
wachten of de aangekondigde
progroms ook werkelijk aan
staande zijn.
„Dit is een historisch moment:
duizenden Russische joden ko
men naar Israël en voor velen
is het een ontsnapping. Het
anti-semitisme steekt de kop
weer op. Glasnost en perestroj
ka hebben de deur daarvoor
opengezet en het kan niet an
ders dan dat het nu naar bui
ten komt, want het anti-semi
tisme in Rusland is een geneti
sche afwijking die van genera
tie op generatie wordt doorge
geven. Kinderen krijgen het
van hun ouders mee en de or
thodoxe kerk doet er nog een
schepje bovenop; ziedaar de
voedingsbodem voor anti-Se
mitische organisaties als Pam-
jat. Het is niet toevallig dat
'progrom' een Russisch woord
is. Ik lees nog steeds Russische
bladen en ik schrik als ik zie
hoe hoog-opgeleide mensen,
die in aanzien staan, teruggrij
pen op het oude Russische na
tionalisme, inclusief het tradi
tionele anti-semitisme. Uit de
brieven die ik van familiele
den en vrienden krijg blijkt
dat ze bang en bezorgd zijn.
Nu is er weer voor 5 mei een
progrom aangekondigd, net als
eerder in maart en februari.
Toen hebben die niet plaatsge
vonden, maar denk je eens in
onder welke extreme psycho
logische druk de mensen staan
als ze steeds maar moeten af
wachten of er wel of geen pro
groms zullen losbarsten".
Vluchtelingen
Wie kritiek heefc op de emi
gratie van Russische joden
naar Israël (de EVP'er Fedde-
ma bijvoorbeeld betoogt al eni
ge tijd dat de joden maar beter
niet naar Israël kunnen ko
men, omdat ze daar ingescha
keld worden bij het 'zionisti
sche kolonialisme') moet vol
gens Dubianskaya niet verge
ten dat er geen ander land is
dat hen wil opvangen. En ze
wijst er met enige heftigheid
op dat dat niet- voor het eerst
zo is. „Als je de joodse geschie
denis kent, dan weet je dat Is
raël het enige land is dat de jo
den accepteert. Al voor de
Tweede Wereldoorlog werden
joodse vluchtelingen elders ge
weigerd, maar ook tijdens de
oorlog was dat het geval. Jo
den uit Polen en Tjechoslowa-
kije hebben geprobeerd naar
Israël te ontkomen, maar kon
den het land niet bereiken.
Sommige landen hebben sche
pen met joodse vluchtelingen
teruggestuurd naar de nazi's".
Een dergelijke tragedie mag
zich niet herhalen, vindt Dubi
anskaya; Israël moet een vrij
plaats blijven voor joden die
elders bedreigd worden. En
glimlachend vertelt ze welke
aangename schok het voor
haar was om voor het eerst ie
dereen in haar omgeving He
breeuws te horen praten,
openlijk! „Alleen in Israël kan
een jood volledig joods zijn".
STEVO AKKERMAN
Honderden werkloze leraren
via scholing in andere baan
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Door het pro
ject Intensivering Scholing
door Onderwijsinstellingen
(ISO) zijn tot nu toe vijf- zes
honderd werkloze leraren uit
het voortgezet onderwijs aan
een andere baan buiten het
onderwijs geholpen. Deze zo
geheten uitgeplaatste docenten
zijn afkomstig uit allerlei vak
gebieden en terecht gekomen
in de meest uiteenlopende be
roepen, zoals fitnesstrainer,
artsenbezoeker, milieutechno
loog, medewerker kinderop
vang en exportmanager.
Het adviesbureau Riphagen,
Reiche De Vos, dat het pro
ject in opdracht van het minis
terie van onderwijs uitvoert,
maakte bekend dat van de
3850 werkloze leraren er naar
verwachting aan het einde
van dit jaar nog eens 2300 aan
ander werk worden geholpen.
In totaal levert dat een bespa
ring op van ruim honderd mil
joen gulden op de wachtgel
den. Het ISO-project is in 1988
in gang gezet door toenmalig
minister Deetman met als doel
tussen de 750 en 1250 mensen
aan werk te helpen en 87,5
miljoen gulden te besparen.
ELKE DONDERDAG DE
BIILAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS. MUZIEK
THEATER. RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
26 april
Prins Bernhard opent in het
Joods Historisch Museum in
Amsterdam ..Bevrijdingen", een
tentoonstelling van hedendaagse
kunst en historische documen
ten. Op de expositie zijn de re
sultaten te zien van een op
dracht die het museum door fi
nanciële steun van het Prins
Bernhard Fonds kon geven aan
acht kunstenaars. De kunstwer
ken zijn gebaseerd op Interviews
met joden over hun ervaringen
na de „officiële" bevrijding In
mei 1945. Als introductie tot het
onderwerp worden historische
foto's en documenten getoond.
De tentoonstelling is tot en met
27 augustus te zien.
Mr P. van Vollenhoven houdt als
voorzitter van de Raad voor de
verkeersveiligheid een toespraak
op het Nationaal Verkeersveillg-
heidscongres in de RAI.
