Europese synode wordt in'91 gehouden
Armen ter discussie in
gereformeerde synode
De onhaalbaarheid van één kerk
£etdóe
'tï
brieven van lezer
JT Êetd&cöomo/nt
kerk
wereld
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EeidaeSoma/tit
WOENSDAG 25 APRIL 1990 PAGINA^;
IKV-secretaris Faber naar Litouwse grens
DEN HAAG IKV-secretaris Mient Jan Faber vliegt donder
dag naar Warschau om zich vandaar naar de Poolse plaats
Punsk aan de grens met Litouwen te begeven, zo heeft het
IKV bekend gemaakt. De bedoeling was de Litouwse hoofd
stad Vilnius, waar Faber een voorbereidende bijeenkomst voor
een mensenrechtenconferentie in september zou bijwonen. De
Sovjetautoriteiten hebben tot dusver aan geen enkele buiten
landse deelnemer een visum verstrekt. De bijeenkomst wordt
in dat geval niet in Vilnius maar in Punsk gehouden, hoewel
het IKV de hoop op een visum voor Faber nog niet heeft opge
geven. In het voorbereidend comité zijn Sajudis (Litouwen),
Solidariteit (Polen) en andere Oosteuropese volksbewegingen
alsmede het IKV vertegenwoordigd. De Litouwse president
Landsbergis is lid van dit comité.
Anonieme dreigementen voor paus in Tsjechoslowakije
PRAAG Anonieme personen hebben vorige week met aan
slagen tegen paus Johannes Paulus II gedreigd tijdens zijn
tweedaags bezoek aan Tsjechoslowakije, zo heeft kolonel Milan
Dymak, verantwoordelijk voor de beveiliging van hoogwaar
digheidsbekleders, gezegd. Er waren volgens de politie tien
anonieme telefoontjes binnengekomen. Een persoon zei dat hij
de paus met een raket zou beschieten. De Tsjechoslowaakse au
toriteiten hadden daarom uitgebreide veiligheidsmaatregelen
getroffen. Niet minder dan 12.000 politieagenten en militairen
waren op de been om de paus te bewaken. De regering in
Praag had zelfs de hulp ingeroepen van Italiaanse en Engelse
deskundigen terwijl ook advies bij de Amerikaanse inlichtin
gendiensten CIA en FBI was ingewonnen.
Wie naar te veel op
zoek wil gaan, vindt
niets.
H. de Montherlant
Ervaringen kerken
in Oost-Europa
geen model
voor toekomst
UTRECHT De rol van de
kerken in Oost-Europa levert
geen model voor de toekomst.
Tijdens de onderdrukking be
heert de kerk de taal der vrij
heid, maar na de revolutie
zwaait ze al gauw weer met
het wierookvat.
Dit stelde de Leidse hoogle
raar L. Leertouwer op een
themadag van de Nederlandse
Hervormde Predikantenvere
niging. Daarop stond de vraag
centraal of de Europa de
christelijke gemeente kan
missen. Een duidelijk ant
woord op die vraag kwam er
Of het christendom of de
christelijke gemeente een rol
van belang zal kunnen spelen,
zal afhangen van de mate van
openbaarheid die ze weet te
veroveren op een zijns inziens
steeds machtiger bewustzijn-
sindustrie. Leertouwer was
daarover niet erg optimis
tisch. Volgens hem beschou
wen miljoenen Europeanen
het christendom hooguit als
een cultuurschat zonder actu
ele betekenis. De christelijke
kerk is zelf in hoge mate be
trokken in de crisis der ideo
logieën. Zij biedt daarvoor
niet zonder meer een alterr-
natief. Vanwege haar lange
geschiedenis is zij met de ove
rige ideologieën die nu in een
crisis verkeren, zozeer verwe
ven dat zij daarvan niet meer
wordt onderscheiden. Wat het
christendom als culturele
macht voorstelt wordt niet
langer beslist in de samen
komst der gemeente maar
eerder in de supermarkt.
De Leidse hoogleraar Ter
Schegget meende dat het eind
der ideologie in feite een
overwinning van een bepaal
de ideologie, niet vanwege ze
delijke of geestelijke superio
riteit, maar door macht. Deze
ideolgie van het pragmatisme
van de vrije markt dreigt als
alleenheersend idee vanzelf
sprekend te worden. Ter
Schegget stelde dat om de toe
komstige maatschappij tegen
verstarring, verveling en ge
wenning aan onrecht te be
hoeden het nodig is dat er aan
haar steeds weer systeem-
overschrijdende vragen wor
den gesteld. Dit betekent dat
er stem moeten worden gege
ven aan de kritie die gegeven
is met het lot der ontrechten.
Drs. J. van Veen, directeur
van het kerkelijk vormings
centrum Kerk en Wereld,
wees er op dat de nationale
gestalte van de kerk heeft af
gedaan. Dit product van de
reformatie past niet meer bij
de nieuwe ruimte waarin de
kerk nu staat: onwennig en
onzeker. De eigentijdse ge
meente heeft twee gestalten:
lokaal en mondiaal. Het eigen
leven van de gemeente is een
beraad waarin de betrokken
heid van de mensen in de cul
tuur ter sprake komt en ter
discussie wordt gesteld. Niet
het opkloppen van de gelovig
heid, maar het relateren van
concrete dagelijkse dingen
aan Gods belofte, ook in het
openbare leven, daar ligt de
heilzame kracht van de ge
meente van Jezus Christus.
Dit kan, aldus Van Veen, Eu
ropa niet missen.
VATICAANSTAD De
speciale synode van Euro
pese bisschoppen over de
ontwikkelingen in Oost-
Europa zal volgend jaar
in Rome worden gehou
den. Het definitieve the
ma, de deelnemerslijst en
de precieze datum
moeten nog worden vast
gesteld.
Dit heeft de Belgische aarts
bisschop Jan Schotte, secreta
ris-generaal van de wereldbis
schoppensynode, gisteren in
Rome bekend gemaakt. Paus
Johannes Paulus II kondigde
de Eurosynode afgelopen zon
dag tijdens zijn bezoek aan
Tsjechoslowakije aan. De sy
node sluit volgens Schotte aan
bij de denkwijze van de paus
die vanaf het begin van zijn
pontificaat consequent voor
«en verenigd (christelijk) Eu
ropa heeft gepleit.
Op korte termijn is er in het
Vaticaan al een bijeenkomst
van de voorzitters van de 25
Europese bisschoppenconfe
renties en vertegenwoordigers
van landen zonder een bis
schoppenconferentie. Overi
gens werd er naar aanleiding
van de veranderingen in
Oost-Europa al enige maan
den in het Vaticaan over het
bijeenroepen van een speciale
Europese bisschoppensynode
gedacht, aldus Schotte.
De Europese synode biedt de
mogelijkheid dat de bisschop-
De Belgische curieprelaat Jan Schotte praat met de Vaticaanse woordvoerder Joaquin Navarro
tijdens de presentatie van de plannen voor een Europese rooms-katholieke bisschoppensynode.
FOTO: AP
pen van de .zwijgende kerk'
(in Oost-Europa) voor de eer
ste 'maal in vrijheid hun me
ning geven, zo zei Schotte.
Tot dusver roerden Oosteuro
pese bisschoppen haast nooit
actuele problemen aan om
problemen bij terugkeer te
voorkomen. Zo had de Hon
gaarse bisschop Laszlo Lekai
tijdens de synode in 1985 al
leen over het eeuwfeest van
de componist Franz Liszt ge
sproken.
Na het Euro-initiatief van de
paus is er ook vanuit prote
stantse hoek aangedrongen op
versterkte samenwerking van
de kerken in Europa. Naast
het „onwaarschijnlijk grote
engagement van de Rooms-
Katholieke Kerk" moet er
ook een Europese protestantse
synode komen, aldus de West-
duitse theoloog prof. Reinhard
Frieling tijdens de jaarverga
dering van de Protestantse
werkgroep voor de bestude
ring van de confessionele ver
schillen te Zürich.
Zo'n protestantse synode moet
geen concurrentie worden
van bestaande oecumenische
organisaties zoals de Konfe-
rentie van Europese Kerken
en de Wereldraad van Ker
ken. Om het protestantse ge
tuigenis beter en effectiever
dan tot dusver te kunnen ge
ven, is een synode met de
hoogste vertegenwoordigers
van de kerken het juiste ker
kelijke kader, aldus Frieling,
directeur van het 'Konfes-
sionskundliches Institut' in
Bensheim (BRD).
De RK Kerk heeft volgens
hem een duidelijk concept
van een christelijk Europa.
Hoewel de protestantse ker
ken niet beschikken over een
dergelijk theologisch ontwerp
van een christelijk Europa,
hebben ze Europa nog wel iets
të bieden. Ook EKD-voorzit-
ter bisschop Martin Kruse uit
Berlijn(-West) vindt dat de
protestantse kerken „met
nieuwe gemeenschappelijke
antwoorden" op de nieuwe si
tuatie in Europa moeten rea-
Nederlandse Hervormde
Kerk
Beroepen te Arnhem (toez.)
D.P. Rijpma te Gorinchem; te
Heerewaarden (toez.) mw.H.K.
Houwman-Groen, kandidaat
te Nieuwegein en vicaris
jeugd- en jongerenwerk te
Utrecht; door de classis Am
sterdam tot pred. voor buiten
gewone werkzaamheden
(geestelijk verzorger verpleeg
huis De Poort) mw. E. Reef-
huis, predikant voor bijzonde
re werkzaamheden te Lelystad
(geestelijk verzorger Zuider-
zeeziekenhuis), die dit beroep
heeft aangenomen; door de
classis Doetinchem tot pred.
voor buitengewone werkzaam
heden (geestelijk verzorger
verpleeghuis Den Ooiman)
J.A. van Sloten te Eexta-
Nieuw Scheemda, die dit
beroep heeft aangenomen.
Bedankt voor Bleiswijk J.W.
Arendshorst te Vroomshoop.
Gereformeerde Kerken
Benoemd tot pastoraal mede
werker te Borne (part-time)
mw.E. Sonneveld, wonende te
Westerlee, die deze benoe
ming heeft aangenomen. Be
roepen te Bussum drs. J. de
Vries te Haamstede.
Aangenomen naar Borne
(part-time) drs. B. Zandt te
Westerlee.
Baptisten Gemeenten
Beroepen te Utrecht-Centrum
als direkteur van het Neder
lands Bijbel Instituut te Bosch
en Duin E. Groen, kand. te
Bosch en Duin, die dit beroep
heeft aangenomen en reeds
als zodanig werkzaam is.
LUNTEREN Totaal
onverwacht heeft giste
ren de synode van de Ge
reformeerde Kerken een
urenlang debat gehouden
over 'de arme kant van
Nederland'. Achteraf
bleek de aanleiding van
de discussie vooral een
communicatiestoornis te
zijn, maar inmiddels vlo
gen de verwijten over de
gereformeerde betrok
kenheid of juist het
ontbreken ervan bij de
armen door de synode
zaal.
Zoals bekend wordt op 19 mei
een bijeenkomst in Den Haag
gehouden als afsluitende ma
nifestatie van de kerkelijke
beweging: 'De Arme Kant
van Nederland'. In de Raad
van Kerken hadden de gere
formeerde vertegenwoordi
gers een voorbehoud gemaakt
bij het verzoek om de mani-
festie aan te bevelen. Er zijn
vragen te stellen bij het tijd
stip: 19 mei was oorspronke
lijk gekozen in verband met
de geplande verkiezingen die
echter door de val van het ka
binet allang zijn gehouden en
bij de vorm: was een confe
rentie niet beter geweest dan
een demonstratieve manifes
tatie? De afgevaardigden in
de Raad van Kerken, synode
voorzitter ds. E. Overeem en
moderamenlid ds. A. Borman
hadden deze vragen verno
men op de kerkelijke bureaus
in Leusden. De bestuurder
J.P.M. Smidt van het betref
fende bureau wist echter niets
van een gesprek tussen 'Leus
den' en ds. Overeem. Dat
schepte verwarring bij de sy
node: had ds. Overeem nu wel
of niet zijn 'vragen' van de
kerkelijke professionals ver
nomen? De synode-voorzitter,
die de vergaderhamer bij dit
agendapunt had overgedragen
aan moderamenlid ds. P.
Boomsma uit Apeldoorn, rea
geerde woedend: „Ik wil niet
dat mijn reputatie door de
modder wordt gehaald", riep
hij uit. Daarop kwam het ver
lossende woord van staffunc
tionaris dr. J.W. van der Mo
len die in Leusden de gerefor
meerde belangen voor de
'Arme kant van Nederland'
behartigt: hij had met ds,
Overeem gesproken; voorzit
ter Smidt wist van dat ge
sprek echter niet af. Vandaar
de verwarring.
Beschuldigingen
Zo'n twintig sprekers hadden
intussen hun zege gezegd ep
zo was een heus armoede-de-
bat' ontstaan. Die ging over
de vraag of de synode nu wel
of niet de manifestatie zou
aanbevelen. Over en weer
klonken zware woorden en
beschuldigingen: de gerefor
meerden zouden de armen in
de kou laten staan als ze de
manifestatie niet zouden aan-
beleven. En: als kerken moet
je slachtoffers een 'signaal' ge
ven. Anderen zeiden juist:
veel te gemakkelijk worden
uitkeringsgerechtigden als
'armen' betiteld en de kerken
moeten aan die mode niet
mee doen. En: pas als er écht
iets aan de hand is moeten de
kerken oproepen de spandoe
ken uit de kast te halen om
daarmee de straat op te gaan.
Of: als de kerken werkelijk
solidair met de armen willen
zijn, moeten ze de vakbonden
oproepen hun looneisen te
matigen; de straat opgaan is
de 'arme kant van de kerk'.
Van der Molen had het ken
nelijk allemaal met grote
emotionele moeite aange
hoord, want toen hij eenmaal
aan het woord was gaf hij de
synode er flink van langs.
Vooral degene die ds. Over
eem bekritiseerden vanwege
zijn gemaakte voorbehoud in
de Raad van Kerken: „Het is
toch waarachtig niet zo dat je
de ,armen in de steek laat als
je vragen stelt bij de methode
Ds. E. Overeem
FOTO: PERS UNIE
om aandacht voor die armen
te vragen?" De kerkelijke bu
reaus zijn al jaren actief met
de materie bezig, maar de sy
node kan zich daarover nau
welijks op- de borst slaan,
vond hij. Het ministerie van
WVC heeft een half miljoen
gulden ter beschikking ge
steld aan het project.; de ker
ken niet.
Tenslotte verbaasde het hem
dat er 'zomaar' op de synode
zoveel grote woorden over ar
moede v/orden gezegd, terwijl
er met name op, het midden
niveau van de kerk (classes)
vaak 'geen tijd' is om het punt
op een fatsoenlijke manier op
de agenda te krijgen; dan blij
ken er 'belangrijker zaken' te
zijn. Vandaag wordt een be
sluit genomen over de kwes
tie van wel of niet aanbeve-
LÜTSEN KOOISTRA
door Ype Schaaf
De mensen die de weg
van Christus willen gaan
vormen samen de kerk.
De gemeenschap van de
kerk is voor hen een
plaats waar ze getroost en
vermaand worden, waar
ze samen de relatie met
elkaar en met de Heer
vieren, waar ze leren wat
het inhoudt onderweg te
zijn met Christus en waar
ze recht en liefde aan el
kaar en aan de hele
maatschappij kunnen be
tonen.
De christelijke kerk is ont
staan toen Petrus op Pinkste
ren na de opstanding van Je
zus het licht van de Geest op
ging. Hij hield bij die gelegen
heid een toespraak over de
betekenis van het leven, het
sterven en het opstaan van
Christus. Drieduizend men
sen, die zich door zijn
woorden aangesproken wis
ten, werden vervolgens ge
doopt. Zo begon de kerk, de
ekklesia, de gemeenschap van
geroepenen, die met Christus
als Heer en met de Geest als
een lamp op hun pad, de we
reld introkken om het evan
gelie, het Goede Nieuws, te
verkondigen.
Daarmee sloegen christenen
een andere weg in dan het jo
dendom tot dan had gedaan.
In het Oude Testament wordt
verteld hoe God op weg ging
met Abraham, Izaak en Ja
cob, hoe Hij later door Mozes
Zijn volk de joden, die af
stamden van die aartsvaders,
uit de verdrukking van Egyp
te had gered om ze naar een
nieuw land te brengen, hoe
ondanks de hoogmoed en de
ongehoorzaamheid van de
mens God dat volk niet los
liet. Profeten hadden dat volk
gewaarschuwd en toch weer
een toekomst beloofd en ten
slotte kwam om zo te zeggen
God zelf onder de mensen in
de persoon van Jezus Chris-
Alle joden waren Gods volk
en degenen die zich van Hem
afkeerden waren dus onge
hoorzaam en werden telkens
weer opgeroepen om terug te
keren op de weg van hun
(aarts)vaderen. In de christe
lijke kerk ging en gaat het an-
Het appèl van God in Chris
tus is aan alle mensen, maar
alleen diegenen, die voor
Hem kiezen; die zich bekeren,
en dan gedoopt worden, beho
ren tot Zijn kerk. Zij behoren
niet meer tot één volk, maar
ze komen uit alle volken van
de aarde. Dit onderscheid tus
sen de synagoge van de joden
en de kerk van de christenen
wordt in de discussies onder
de eerste christenen na Pe
trus' toespraak toegespitst. We
lezen erover in het boek Han
delingen der Apostelen en de
Vijf van de tien Nederlan
ders voelen zich niet langer
betrokken bij de christelij
ke kerken. Bij het ant
woord dat zij geven op het
leven, voelen zij zich niet
betrokken, want velen van
hen hebben geen idee van
de vraag die daar aan voor
af moet gaan. Onder het
motto „Jezus is het ant
woord, maar wat is de
vraag", schrijft dominee
Ype Schaaf geregeld over
de relatie tussen kerk en sa
menleving.
uitkomst op de eerste synode,
het zogenaamde apostelcon
vent, is, dat mensen om
Christus na te volgen niet
eerst jood hoeven te worden.
Christenen worden de men
sen, die geloven dat God
voortaan onderweg is met
mensen uit alle volken van de
aarde.
In het begin waren de christe
nen een kleine en vervolgde
minderheid in het Romeinse
rijk. Ze waren geen revolutio
nairen, maar toch gevaarlijk
voor de overheid. Het was na
melijk zo dat de inwoners van
het Romeinse wereldrijk hun
trouw dienden te demonstre
ren door offers te brengen
aan de goddelijk geachte kei
zer. En dat weigerden de
christenen omdat voor hen al
leen Christus Heer was.
Thuisvoelen
In de vierde eeuw kiest keizer
Constantijn voor het christen
dom en dan mag de kerk zich
onderweg naar Gods rijk
thuis gaan voelen op aarde.
Dat betekende dat sindsdien
kérken regelmatig zijn geval
len voor de verleiding om po
litieke macht te gaan uitoefe-
In de Middeleeuwen gaf dat
felle strijd tussen paus en kei
zer. Omgekeerd verklaarden
soms ook mensen hun volk
tot Gods volk. Zo veronder
stelden Nederlanders een bij
zondere rplatie tussen God en
de Nederlanden, spraken de
Amerikanen over hun land
als 'Gods own country' en was
er een bijzondere relatie tus
sen de orthodoxe kerk en
'moedertje Rusland', tussen de
katholieke kerk en de Polen
en wisten blanke Zuidafri-
kaanse Boeren zich een stam
van Israël.
Vergeten wordt dat God maar
één keer met een volk op pad
is gegaan, namelijk met de jo
den, en dat sinds Pinksteren
de kerk gegroeid is uit alle
volken van de aarde
Van de mens uit geredeneerd
is geloven en deel uitmaken
van een kerk alleen maar een
beslissende ontmoeting gehad
hebben met Christus. Die be
slissende ontmoeting vindt in
de bijbel zelf al op verschil
lende manieren plaats. Mat-
theüs getuigt tegenover joden
van de Heer als de vervuiler
van de oudtestamentische be
loften. Marcus maakt Hem
duidelijk aan joden in Rome,
die niet zo goed thuis zijn in
de Schriften. Lukas heeft
voor zijn meester Theophilus
alles over die Jezus nauwkeu
rig wetenschappelijk nage
gaan en Johannes ervaart zijn
Heer in een kader van filoso
fische concepties.
Paulus is in zijn brieven ver
volgens de eerste systemati
sche theoloog van de christe
lijke kerk, terwijl Jacobus ac
centen legt in de richting van
het getuigen met de handen.
Uit deze gerichte getuigenis
sen een algemene belijdenis
van het christelijk geloof ha
len, kan nodig zijn, maar is al
tijd incompleet. Bovendien is
het Goede Nieuws, dat men
sen Christus mogen ontmoe
ten zoals zij zijn, in hun eigen
leefsituatie. Dat impliceert
één Christus, maar maakt één
kerk onmogelijk. De kerk van
toen is anders dan die van nu;
de kerk van ginds is anders
dan die van hier; de kerk van
armen is anders dan die van
rijken; de kerk van onder
drukten is anders dan die van
machtigen.
Eén kerk kan alleen maar als
het een veelkeurige mantel is
over de schouders van de ene
Christus. Maar het is even le
gitiem om te zeggen, dat het
onvermijdelijk is dat er vele
kerken zijn. Het probleem ligt
dan alleen in de wijze, waarop
die kerken met elkaar om
gaan en elkaar beoordelen.
Wanneer Christus spreekt
van 'opdat zij allen één zijn'
slaat dat niet op één organisa
tie. met een belijdenis, maar
op eenheid van heel verschil
lende mensen ten aanzien van
de Heer zelf als de weg, de
waarheid en het leven.
ïgh
Impasse in Israël
Na de mislukte formatiepoging van Simon Peres lijkt
tiek Israël terug bij af. Tot morgen heeft de leider van
Arbeiderspartij nog de tijd gekregen een parlement!
meerderheid bij elkaar te harken. Maar de kans dat hij d;
in slaagt is tot bijna nul gereduceerd, zo geeft de Arbeid*
partij nu toe. En zelfs als Peres door een wonder toch
een regering tevoorschijn kan toveren die een meerderh
krijgt, zal zo'n kabinet een machteloze eendagsvlieg z
overgeleverd aan de grillen van een handjevol rabbi's
Arabische volksvertegenwoordigers. Peres zal, zoveel is
duidelijk, nooit de grote vredestichter van het Midden
ten worden.
ifilrr
pt. I
lij: i
zjeze
m
kla;
Open i
Intussen zit de huidige premier Shamir vol ongeduldr
zijn formatiebeurt te wachten. In het afgelopen weekeiit1
slaagde hij erin zes leden van de religieuze Shas-partij op
hand te krijgen, waardoor hij zestig van de 120 parlement:
den achter zich weet. Dat is er net één tekort. Maar ook
Shamir geldt dat hij niet in staat zal zijn een stabiele reger
te vormen. Het is daarom niet verwondelijk dat hier en c
in Israël de roep klinkt om nieuwe verkiezingen. Het is
ter de vraag of het land daarbij gebaat is. De laatste verlj
zingen hebben geen nieuwe verhoudingen opgeleverd:L
hebben alleen kostbare tijd verloren doen gaan.
De grote machtsblokken in Israël, Likud en Arbeidt
partij, lijken tot elkaar veroordeeld. Het is echter twijfel:
tig of hun leiders, Shamir en Peres, in staat en bereid
elkaar tegemoet te komen. Het zou voor de toekomst vanl
raël wellicht de beste oplossing zijn dat beide kemph.
zich terugtrekken en de weg vrijmaken voor meer zakt
ingestelde opvolgers.
SHAMIR hoopt intussen nog steeds dat de wal het schip
keren. De druk van buitenaf (VS, Sovjetunie, Europa) wo
evenwel zo groot, dat het enige dat Likud uitstel van de g!
naar de onderhandelingstafel kan bezorgen een incident
Maar niemand met een beetje gezond verstand wenst zoi
De enige die wel z'n best doet zo'n levensgevaarlijk vuu
aan te blazen is Saddam Hussayn van Irak. Hij grossiert
modern wapentuig, is driftig bezig met het bouwen i
kernraketten, pocht over zijn chemische wapenarsen;
wordt verdacht van het bezit van biologische wapens en
stelt in Engeland een kleindochter van de Duitse Dikke B
tha.
HuSSAYNS onverbloemde dreigementen aan het adres
de Israël geven intussen wel een extra argument in hantgn
van die joodse politici, die menen dat hun land nooit verijjer
zal komen dan een gewapende vrede met zijn Arabische 1 1
ren, en dus ook nooit naar méér zou moeten streven. And
zijds illustreert de gewelddadige taal uit Baghdad de no<
zaak van een diplomatieke doorbraak in het eindeli
schaakspel dat in het Midden-Oosten wordt gespeeld. Ei
bitter weinig voor nodig om de vlam in de pan te laten sla
De bekvechtende politici in Israël kunnen, letterlijk in v
desnaam, hun tijd daarom beter besteden aan de vraag
ze tot een gezamenlijke toekomstvisie komen. De impasse
de Israëlische politiek maakt de situatie in het Midden-'
ten met de dag uitzichtlozer en gevaarlijker.
rol
ïtui
söcr c
It
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondei
stukken te bekorten.
Stokpaardje
Het moet prettig zijn na vol
tooiing van een boek daarvoor
in een interview reclame te
kunnen maken. Nog prettiger
is het om, zoals Michel van der
Plas zaterdag, in één moeite
door op je stokpaardje te wor
den geholpen en de bisschop
pen weer eens te lijf te kun
nen gaan. Na een serie zware
verwijten aan hun adres be
weert hij geen zin te hebben in
het scheppen van tegenstellin
gen. Maar, verwend en bedor
ven door kritiekloos gierend
cabaretpubliek, zet hij daarna
een monumentje van vergui
zing neer waar de honden
geen brood van lusten. Hij
treft daarmee mensen die niet
via de publiciteit hun ego
trachten te dienen, maar in
priesterlijke bekommerdheid
echt de band tussen levenden
en overledenen in stand pro
beren te houden. Ook met
paus Johannes XXIII en bis
schoppen als Alfrink en Bec
kers, die door Acht-Mei-
woordvoerders en hun sympa
thisanten tot vervelens toe als
joker worden ingezet, waar zij
gaten laten vallen in de tradi
tie.
W. Huizinga,
DEN HAAG.
Goed vooru?
Tot deze conclusie ben ik ge
komen na het bezoeken van
de theatershow „Beste maat
jes" van Paul de Leeuw. Deze
cabaretier brengt een ontzet
tend goed programma met een
zeer frisse en humoristische
kijk op het dagelijks leven in
Nederland. Dat honderden
A-j
•ks
Nederlanders een fantastisc
avond beleven aan dit p
gramma schijnt er voor uw
censent niets toe te doen. D<
zogenaamde 'deskundige' is
dens dit programma in z
stoel weggezakt en tijdens
pauze naar huis gegaan
enige neem ik aan). Dat hij
principiële redenen de z
heeft verlaten, dat is m
schien nog te begrijpen en z
goed recht, maar hij heeft n;
mijn mening niet het recht i
een programma op deze n
naar beneden te half lier
Deze meneer doet er goed a
voortaan thuis te blijven als
zijn stukjes schrijft. Het v<
schil zal niemand merkf
Uitgaan is voor hem zeker n
slecht en het zal hem heli
bepaalde ingebakken vooro*
delen overboord te zetten.
M. Ensing,
ZOETERMEER.
Verkerkelijking (2)
De Tilburgse theoloog prof.
Logister laakte de verkerke
king waaraan de rk-kerk lij
Het is vreemd dat vervolgt
een briefschrijver niet
merkte dat de gelovigen wa:
over pater Werenfried
Straaten sprak (vervolgdf
dwangarbeiders, ex-gevanj
nen, mannen van gebed, Zi
ters werkend in gestichten)
die volgens de brief wèl „v<
kerkelijkt" waren, precies 1
soort gelovigen is dat aan
verkerkelijking die Logis il/
bedoelde, is ontsnapt.
J.F.J. Jansen,
LEIDSCHENDAM.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apotheker sdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart
per maand f. 24,85 per maand 25,85
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f. 75,10
per jaar f. 284,50 per jaar 285,50
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070- 3902 702.
AMRO BANK NV 473 576 515
POSTBANK NV 663 060
HA
