'Schrijvers over de oorlog' over schuldgevoel en literatuur Misdaadpreventie begint bij opvoeding Israël bindt strijd aan tegen politieke terreut te Mislukte staatsgreep in Nigeria d BINNENLAND/BUITENLAND £etdóe@owa/nl MAANDAG 23 APRIL 1990 PAGINj Scepsis Jonge Democraten over D66 in colleges b en w ELST Voorzitter Roel van der Poort van Jonge Democraten zei dit week einde op het congres van zijn organisatie dat het goed is dat D66 bij de col legevorming een aantal malen buiten de boot is gevallen. „D66 is een partij die het sy steem en de macht moet bekri tiseren. Wanneer ze deelneemt aan de macht wordt deze rol als criticus zeer moeilijk te vervullen. D66 heeft daarom meer dan andere partijen een legitimatie nodig om deel te nemen aan een college", aldus de voorzitter. Mede daarom vindt Van der Poort het niet te verteren dat in Utrecht D66 haar verkie zingsitem „geen sneltram door de stad" liet vallen voor een extra wethouderszetel. „Als D66 zich aan dit soort praktij ken overgeeft, verliest zij haar reden van bestaan". DEN BOSCH Minister Hirsch Ballin van justitie heeft een lans gebroken voor de rol van het gezin bij de voorkoming van criminaliteit. Hij deed dat afgelopen zaterdag op een CDA-studieconferentie over criminaliteit in Den Bosch. „Aan jonge kinderen moeten normen bijgebracht worden met betrekking tot het mijn en dijn en respect voor de licha melijke integriteit van mens en dier", aldus de minister. „Het gaat daarbij niet zozeer om kennis van de normen, maar om het vermogen de ei gen hebzucht en agressiviteit te beheersen. Ouders die met deze opvoedingstaak moeite hebben, dienen daarbij steun te krijgen". Voor de manier waarop die steun kan worden gegeven, verwees de bewindsman naar een onlangs uitgebracht rap port van de Raad voor het Jeugdbeleid, waarin wordt ge pleit voor het op grote schaal organiseren van gespreksgroe pen voor ouders, een ouderte lefoon en oudercursussen. Ook acht de minister de suggestie van de Raad zeer belangrijk om jongens en meisjes in kin dertehuizen een cursus ouder schap te geven. „Het gaat vaak om kinderen die zelf door hun ouders verwaarloosd zijn en die derhalve als toekomstig ouder een positief rolmodel ontberen". Hirsch Ballins speech werd overigens uitgesproken door vice-voorzitter van het CDA, "mevrouw W. van Montfrans- Hartman, tevens voorzitter van de studieconferentie. De minister zelf had op het laatste moment verstek moeten laten gaan, omdat het op zaterdag ochtend voortgezette kabinets beraad in Den Haag tot laat voortduurde. Dat preventie zich alleen op kinderen en jongeren zou moeten richten berust volgens de minister een misverstand. Want het normbesef van vol wassenen zou, wat hem be treft, ook wel eens mogen worden opgekrikt. Hij verwees in dat verband naar de proble men bij het handhaven van de maximumsnelheid en de om vangrijke markt van tweede hands goederen, waarvan ver ondersteld mag worden dat het in veel gevallen om heling gaat. Ook ging Hirsch Ballin in op de geruchtmakende uitkomst van een internationale mis daadenquête onder inwoners van zeventien verschillende landen, waarbij Nederland als het meest criminele land uit de bus kwam. Volgens critici zou de uitkomst nogal verte kend zijn door het hoge aantal fietsendiefstallen, aldus de mi nister. „Maar ook als dit zo zou zijn, maakt dat de uitkomst niet minder verontrustend", aldus Hirsch Ballin. „De rede nering klopt bovendien niet. Het hoge slachtofferpercenta ge in Nederland komt slechts ten dele voor rekening van de fietsendieven. De slachtoffer percentages voor fietsendiefs tal, beschadiging van auto's, inbraak en mishandeling zijn, elk afzonderlijk, hoger dan het Europese gemiddelde". De mi nister constateerde dan ook dat wie ontkent dat Nederland te kampen heeft met een bij zonder groot criminaliteitspro bleem, zich schuldig maakt aan „criminologische struisvo gelpolitiek". SUSKE EN WISKE DE BEZETEN BEZITTER (c) Standaard Uitgeverij/Wavery Productions 23 april Prins Bernhard neemt in rijks museum Paleis Het Loo in Apeldoorn het eerste exem plaar van het boek „Het Doel bereikt" in ontvangst uit han den van mr. R. van Zinnicq Bergmann, oud-hofmaar schalk. Het boek bevat de oor- logsmemoires van de auteur. Prinses Juliana onthult het mo nument „Het Apeldoornsche Bosch" in Apeldoorn. Het is opgericht ter nagedachtenis aan de patiënten en perso neelsleden van de joods psy chiatrische inrichting die in ja nuari 1943 door de bezetters zijn gedeporteerd. 24 april Prins Bernhard neemt op het Binnenhof een ceremoniële in spectie af van Ridders en Vaandels van de Militaire Wil- lems-Orde. Dit gebeurt ter ge legenheid van het 175-jarig be staan van de Militaire Willems orde. LAGOS In Nigeria is giste ren geprobeerd de militaire re gering van president Ibrahim Babangida ten val te brengen. De couppoging van jonge le gerofficieren is echter mislukt. Aanhangers van de Nigeriaan- se president hebben de op stand neergeslagen. De rebel lerende militairen wilden een einde wilden maken aan de vermeende overheersing van het christelijke en animistische zuiden van het land door het islamitische noorden. Nigeria werd meestentijds door mili tairen bestuurd nadat het in 1960 onafhankelijk was gewor den van Groot-Brittannië. Ba bangida, die in 1987 aan de macht kwam, heeft beloofd in 1992 afstand te zullen doen van zijn macht ten gunste van een burgerregering. (Van onze correpondente Willy Werkman) TEL AVIV De Israëli sche politie gaat nieuwe veiligheidsmaatregelen invoeren in het licht van een scherp toegenomen aantal politieke terreurda den. Afgelopen zaterdag werd de auto van parlementslid Moshe Shahal van de Arbeiderspartij door onbekenden beschadigd. Op een muur tegenover zijn huis was geschreven: „Shahal moet worden geëlectrocu- teerd". Enkele dagen geleden raakten negen mensen ge wond, nadat een traangasbom in een gebouw van de ortho- 86/87 5% st. 88/2.55 88/89 2.50 89/5.60 88/5.40 88/2.45 88/89 1.85 88 14.40 88/1.40 86 1.75 88/1.30 88 3.40 88/89 1.80 89/2.40 88 15.00 89/2.75 89 10.00 88 5.00 cL 89/2.00 89/3.32 88 4 2V4% st a 88/89 1 80 78 4 40+5% st. 88/1.- 88/4.29 88 3.20 88/3.50 88/3.50 89/2.54 88/3.12 maandag 23 april 1990 (tot 10:54 uur) ho dd la dd vk ok Ik 121.5018/4 102.70 26/2 119.30 118.80 118.00 137.003/1 111 50 26/2 ahold 134.80 134,00 133.00 141.90 3/1 112.80 26/2 ak2o 135.00 134.50 133.50 41.50 3/1 36.90 26/2 ibn 39.80 39.60 39.40 40 40 3/1 36.00 26/2 ibn d90 38.50 38.20 38.50 158.60 4/1 152.30 23/2 154 00 154.00 154 00 63.60 3/1 54 00 26/2 55.70 55.10 54.80 91.704/1 8780 21/3 amro all in 88.40 88.50 88.50 81.80 9/1 73 40 26/2 76.10 75.70 75.40 80 50 2/1 66.2026/2 78.50 77.50 77.50 68 00 9/1 53.10 26/2 buhrm lat c 65.40 64.80 64.70 84.50 18/4 72.30 6/3 83 80 83.00 83.10 43.80 3/1 30.20 26/2 dal 3530 34.50 34.60 138 30 4/1 123.80 24/1 dordlache 130.30 130.00 129.70 126.50 18/4 101.00 26/2 118.80 117.80 116.30 116.0016/3 101.0021/2 dim d90 116.00 85.00 11/1 74.00 2/3 83.80 83.50 82 90 49.00 18/4 31.90 21/2 lokkar c 47.70 45.60 46.10 34.40 20/4 23.60 26/2 34.10 33.10 32.30 15.80 10/1 11.50 7/3 het techn 14.60 14.40 131.50 10/1 100.00 26/2 heineken 121.30 118.50 119.20 91.00 3/1 60.70 26/2 hoogovens c 81.60 80.70 80.00 111 50 2/1 90.00 12/2 hunt.doug. 100 50 100.80 100.70 107.40 11/1 81.50 26/2 intern.mul 98.00 97.00 97.00 50.304/1 31.90 21/2 kim 36.70 36.20 35.70 53 60 3/1 35 601/3 43 90 43.00 43.10 46.70 16/1 34 00 7/2 knp d90 41.50 150 80 3/1 135 50 24/1 143.00 14220 14180 75609/1 68.30 1/3 72.60 72.60 72.20 109 80 18/4 80.30 26/1 oadlloyd 93.70 92.20 91.80 53.2030/3 44.40 21/2 nmb potlbk 50.10 49.80 49.30 318.00 20/4 267.00 24/1 oca 31800 316.00 316.00 185.00 18/4 141.90 2/1 pakhoed c 183 50 18250 182.50 47.803/1 39.3011/4 4010 39 70 39.40 111.80 4/1 94.60 17/4 95.10 94 90 94 80 82.00 1/3 77.70 24/1 79.80 80.00 80.00 110.80 4/1 92.1017/4 92.70 92.70 59.50 2/1 57.10 13/3 57.80 57.90 57.90 55.30 18/4 41.80 26/2 vml-itork 54.80 54.30 166.00 4/1 137.60 26/2 146.60 145.50 144.70 115.0010/1 90.50 26/2 96.00 95.20 94.70 41.70 14/2 3320 5/1 39.70 39.50 39.40 53.50 2/1 3930 21/2 41.30 40.50 40.50 7390 18/4 61.00 2/1 we»tanen c 71.60X 70.20 70.50 54 30 18/4 42.20 26/2 wolt-kluw c 52.20 51.80 51.40 53 50 18/4 41.00 26/2 wol-kluw d90 51.50 51.00 dox-religieuze partij Agudat Israël was gegooid. Rabbijn Yehoshua Hager, die voorzit ter is van de „Raad van To- rah-wijzen" van de Agudat Is- raël-partij, ontving vorige week een dreigbrief met een 0.22 kaliber kogel. Dreigtele- foontjes en bommeldingen werden in de afgelopen weken ontvangen door de president van de staat Israël, Chaim Herzog, kabinetsformateur Si mon Peres en een aantal par lementsleden. Enkele politici, zoals Avraham Sharir, die zijn steun heeft verklaard aan een eventuele regering-Peres, en Arve Deri, die hetzelfde over weegt te doen, hebben politie bescherming gekregen. Op de auto van een ander parle mentslid, Yair Levy, die even eens sympathie heeft geuit voor een regering onder ding van Peres, werden he gelopen weekeinde hal kruizen geschilderd en de ze „dood aan de verraders De ex-minister van hande industrie, Ariel Sharon het parlementslid Eliezer rahi van de Shas-partij, di^j door de Likudpartij won" werkt kabinetsformateur res niet te steunen, van persoonlijke, gewapende wacht voorzien. De Israëlische schrijfster san Hattis Rolef zei: „Al dreigementen komen van tiek rechtse zijde. Het w hoog tijd dat de rechtse po zich actief scharen achte strijd tegen deze duidelijki dreiging van ons democ sche systeem". ■dtgi VEEMARKT LEIDEN - Slachtrunderen per kg. geslacht gewicht zonder nier en slotvet, inklusief BTW (volgens P.V.V.): Aanvoer slachtrunderen 879, waarvan mannelijk 70. Mannelijk su per 9,70-10,85, extra kw. 8,80-9,70, eerste kw. 8,30-8,80. Handel goed en prijzen hoger. Mannelijk 2e kw. 7,35- 8,10, mann. 3e kw. 6,60-7,35. Handel goed en prijzen hoger. Vrouwelijk su per 10,25-12,50, vrouwelijk extra kw. 8,45-10,10, vrouwelijk 1e kw. 7;00- 8,45. Handel goed en prijzen iets ho ger. Vrouwelijk 2e kw. 6,35-7,00, vrouwelijk 3e kw. 5,80-6,35. Worst kwaliteit 5,40-6,25. Handel goed en prijzen hoger. Slachtschapen en lammeren kg kg. geslacht gewicht inklusief BTW: Aan voer 66. Prijzen: Rammen tot 22 kg 9,00-10,00, rammen 22-25 kg. 9,00- 10,00. Rammen boven 25 kg. 9,00. Handel redelijk en prijzen d Slachtschapen en lammeren p inklusief BTW: rammen tot 22 kgl 210, rammen 22-25 kg. 2001 rammen boven 25 kg. 220-240. Aanvoer totaal 945 stuks. WESTLAND WEST Andijvié 130. Aubergine 220-460. Bost 21-41. Cherry tomaten 98-133. 0 "MS gette 70-160. Crispijssla 43-84.I bloemkool 150-340. Koolrabi Krulsla 69-78. Marrows 100-100, prika rood 370-460, groen 350 rood 120-450. Radijs 24-24. R 25-29. Rettich 20-70. Sla 28-53(Va 43-57 Snijbonen 500-620. Torr rood 180-180. A super 184-184 maten A super 179-189. TomatL_,v super rood 200-200. Tomaten /tEX per trim 183-219. Tomaten A ser 168-219. Vleestomaten BB 159-f Aardappelen 215-340. Bospeenga 235. Char. Meloen 240-240. CterC tomaten geel 180-205. Diverse' l6iole ve KUNST/RTV Christie's veilt opnieuw collectie Mondriaans AMSTERDAM Het vei linghuis Christie's in Am sterdam gaat opnieuw een collectie vroege werken van Piet Mondriaan (1872-1944) veilen. De tien aquarellen en schilderijen worden op 22 mei tijdens een veiling van moderne en heden daagse kunst aangeboden. De Mondriaans zijn afkom stig uit verschillende oude privé-verzamelingen. Dit - heeft een woordvoerster van het veilinghuis beves tigd. Tot de belangrijkste werken behoren twee blauw-groene aquarellen gemaakt tussen 1903 en 1907 rond Het Gein, een riviertje bij Amsterdam. Beide aquarellen zijn ge schat tussen de 400.000 en 600.000 gulden. Verder wordt het schilderij „De Maannacht", een wolken studie die Mondriaan om streeks 1907 maakte, hoog aangeslagen. Dit schilderij is van 1967 tot heden in bruikleen geweest van het Haags Gemeentemuseum, aldus Christie's. In december vorig jaar wer den bij hetzelfde veilinghuis veertien vroege werken van Mondriaan geveild. De collectie bracht bijna vier miljoen gulden op. De helft van de werken ging naar buitenlandse kopers. Dezelfde dag start - 's avonds - een veiling van 350 werken van kunste naars die tot de Cobra-be weging hebben behoord. De groep werd in 1948 in Parijs opgericht door jonge beel dende kunstenaars en schrijvers van diverse na tionaliteiten en door haar leden in 1951 ontbonden. De naam is samengesteld uit de beginletters van Co penhagen, Brussel en Am sterdam. De veiling wordt 23 mei voortgezet. De kijkdagen zijn van 17 tot en met 21 mei. ROTTERDAMS ORKEST WIL AF VAN MINISTERIËLE KRITIEK ROTTERDAM Hans van Beers, directeur van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, laat er geen mis verstand over bestaan: ,Wij zijn uitstekend in staat om goed op de zaak te passen'. Bij de presentatie van' het programma voor het seizoen 1990/91 heeft hij een dui delijke boodschap voor minister d'Ancona: „Het wordt tijd dat de symfonie-orkesten en de orkestmusici met rust gelaten worden. Het moet eindelijk eens afgelo pen zijn met die negatieve uitlatingen over de orkes ten. Dat is slecht voor de politiek, voor de kunst en voor Rotterdam". Het wordt in Rotterdam het laatste seizoen van chef dirigent James Conlon en het lijkt alsof het R.Ph.O. hem een heel seizoen lang een glorieus afscheid wil bieden, een seizoen met op papier tal van hoogtepun ten. Het echte afscheid zal plaatsvinden in april met de derde symfonie van Mahler, maar eerst gaat hij deze week met het orkest naar Wenen en Salzburg en later in het seizoen naar de Londense Proms, het Edinburghfestival en Italië. Ook Conlon heeft een boodschap voor de overheden: „In het jaar 2000 moet het R.Ph.O., één van de toporkesten in Europa, kun nen beschikken over tweemaal zoveel geld als nu. Het orkest is het waard". Niet alleen geld is nodig, het orkest zit te springen om een solo-hoboïst maar die lijkt nog geboren te moeten worden. Binnen en buiten de grenzen is geen hoboïst te vinden en dus zit op die stoel van De Doelen steeds een ander die ook steeds weer niet voldoet. Hans van Beers: „Er zijn in Nederland waarschijnlijk meer neu- ro-chirurgen dan hoboïsten". Het wordt het komende seizoen in Rotterdam een sei zoen van grote namen: Alfred Brendel, Martha Arge- rich, Arleen Auger, Valery Gergjev die als vaste gast- dirigent inmiddels de lieveling van het Rotterdamse publiek is geworden, Yo Yo Ma, Joshua Bell, Frank Peter Zimmermann, Mariss Jansons en natuurlijk Jef frey Tate, de opvolger van James Conlon. Naast wer ken van de bekenden uit het klassieke repertoire zul len ook composities worden uitgevoerd van Sjostako- vitsj, Britten, Ives en Martin. Bach's Matthaus Passion komt weer aan bod, maar voor Nederlandse compo nisten is nauwelijks plaats. ADRIAAN HAGER Picasso-programma in Boymanl1®® tijdens museumweekeinde Uti iven ROTTERDAM Het Rotterdamse museum Boy/1 c van Beuningen besteedt in het museumweekend (28 <tma april) met een programma van acht documentairJePe speciale rondleidingen extra aandacht aan het werlf.vr Pablo Picasso. Dit programma sluit aan bij de tentooif ling van grafiek van Picasso die in het museum is f richt. De documentaires belichten verschillende fac£ van de persoonlijkheid en het werk van Picasso, invloed van zijn werk op de hedendaagse kunst. Z<P men kunstenaars als Henry Moore en Roy LichtenT aan het woord over de wijze waarop zij door Picass beïnvloed. In de documentaire Le mystère Picasj 1956 is de kunstenaar aan het werk te zien, gefilmd s een glasplaat beschildert waarachter een ca Ook aan de hartstocht die Picasso koesterde voor hef rengevecht is een documentaire gewijd. Een van del ciale rondleidingen is gemaakt voor kinderen. Net 4 de andere musea geldt in het museumweekend een j, duceerde entreeprijs van eén gulden. Schrijvers over de oorlog. School programma NOT. Nederland 3, om 10.30 uur. Dinsdag. Herhaling: woensdag, zelfde tijd. HILVERSUM De Ne derlandse Onderwijs Tele visie, NOT, begint morgen met de nieuwe vijf-delige serie 'Schrijvers over de oorlog'. In elke uitzending wordt een oorlogsroman behandeld, geïllustreerd met filmfragmenten, aan gevuld met achtergrond verhalen van de auteur, van deskundigen en di verse getuigen. Het is geen toeval dat pro grammamakers Kees van Harten en Karei Maartense voor dit thema hebben geko zen. Van Harten: „Dit jaar is het precies een halve eeuw geleden dat Nederland door de Duitsers werd bezet. In de media zal hieraan veel aan dacht worden besteed even als in gesprekken, thuis en op school, de oorlogstijd weer ter sprake zal komen. Ook in de Nederlandse literatuur staat de oorlog vaak centraal Theun de Vries, wiens boek 'Het meisje met het rode haar' centraal staat in een van de af leveringen van 'Schrijvers over de oorlog'. foto: anp en uit onderzoek is gebleken dat kinderen en jongeren juist een voorkeur hebben voor deze boeken. En op de scholen worden momenteel nogal veel lessen besteed om deze literatuur te interprete ren". Voor de serie 'Schrijvers over de oorlog' hebben de filmmakers een selectie ge maakt uit een lijst van meest populaire oorlogsboeken. Bo vendien was het een pré wanneer zo n roman ver filmd was, zodat met film fragmenten de essentie van het verhaal en diverse hoog tepunten in beeld konden worden gebracht. Zo werd er gekozen voor 'Wierook en tranen' van Ward Ruyslinck, waarmee de serie dinsdag van start gaat, voor 'De donkere ka mer van Damokles' van Wil lem Frederik Hermans, 'De Aanslag' van Harry Mulisch', 'Pastorale' van Simon Vest dijk en voor 'Het meisje met het rode haar' van Theun de Vries. Aanmoediging Opzet van de serie is om via de televisie scholieren aan te moedigen om te gaan lezen. Deze vijf geselecteerde boe ken zijn echter verre van nieuw en onbekend. Heeft zo'n serie dan nog wel zin? Van Harten en Maartense vinden van wel: „Uiteraard zullen al veel mensen deze boeken kennen of de films hebben gezien. Maar er ko men iedere dag nieuwe le zers bij, die zo'n boek voor het eerst in handen krijgen. Bovendien wordt in deze se rie zoveel van de achtergron den van zowel het verhaal als de auteur belicht, dat het ook voor anderen interessant zal zijn. De serie reikt overi gens verder dan de literaire aspecten. In elke uitzending worden ook diverse vraagte kens gezet. Zo worden oud verzetsmensen nogal eens geprikkeld door de al of niet misplaatste heldenrol die ro manfiguren in de oorlogstijd wordt toegedicht. Wij nemen als programmamakers hierbij geen standpunt in, maar ge ven de wrijving en twijfels wel aan". De kritiek die sommige schrijvers op hun boeken kregen, blijft evenmin on verbloemd. In de vierde afle vering zal blijken dat 'Pasto rale' van Vestdijk, vlak na de bevrijding verschenen, lang niet door iedereen werd gewaardeerd. En uit oude te levisiebeelden wordt ook duidelijk waarom: het echte oorlogsleëd is totaal aan Vestdijk voorbij gegaan. Hij zegt: „Weet je wat nou het allerergste was van die oor logsjaren? Het noodkacheltje dat je nooit met het natte, door je zelf gesprokkelde hout kon aankrijgen en dat alsmaar uitging..." Harry Mulisch heeft in de derde aflevering een totaal ander verhaal. Hij schreef 'De Aanslag' naar aanleiding van de gebeurtenissen met Hanny Schaft en verluchtig de het verhaal met gefin geerde zaken. Mulisch: „Dit boek belicht vooral de war boel, die een oorlog in feite is, de problematiek van schuld en verantwoordelijk heid. Want kijk, het verzet schiet een fascist dood. De Duitsers schieten op hun beurt uit repressaille andere mensen dood. Dan kun je zeggen, als de eerste moord niet gebeurd was, hadden die mensen nog geleefd. Maar natuurlijk moest de fascist dood, want die was voor Harry Mulisch over de oorlog: „Toen gebeurde er tenmminste wat". tientallen of honderden an deren gevaarlijk. Daarom zit 'De Aanslag' als een Griekse tragedie in vijf episodes in elkaar. De hoofdpersoon pro beert met het oorlogsverle den in het reine te komen". Achterlijk Uit de serie blijkt ook hoe zeer de oorlogstijd, na een halve eeuw, nog bij de Ne derlandse schrijvers leeft. Mulisch vindt dat heel be grijpelijk: „Toen gebeurde er tenminste wat. Daarvóór was Nederland gewoon een ach terlijk, agrarisch landje. En iets van schuldgevoel speelt bij schrijvers ook mee. Ner gens in Europa zijn zoveel Joden weggevoerd als juist hier en aan dat gevoel willen schrijvers ook wel eens lucht geven". 'Schrijvers over de oorlog', dat vergezeld gaat vang verhelderende intervf brochure annex tekstboa bedoeld voor leerlingen ip bovenbouw van het vooi- zet onderwijs. Maar de T is zeker geschikt voorp volwassen publiek, name voor mensen die (N video bezitten is het daafij jammer dat de herhalingj° in de avonduren is geply' HELMA VAN DEN BF

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 4