Kabinet zet wir- spook'
achter slot en grendel
Voor alle problemen is een oplossing
rtl
Willemsorde 175 jaar en zeer oud
UNA^NENLAND
fttidae Commit
MAANDAG 23 APRIL 1990 PAGINA 3
an bekent moord
echtgenote
iLTE Een 36-jarige man uit Raalte
t bekend donderdag zijn 33-jarige
w om het leven te hebben gebracht en
ouders ernstig te hebben verwond. De
pleegde de misdrijven in het huis
hij samen met zijn vrouw en zijn ou-
woonde. Hij vluchtte daarop per auto.
rdagochtend werd de auto in Rheden
etroffen. Omdat de politie vermoedde
e Raaltenaar zich in die omgeving op-
werd een zoekactie op touw gezet
bij onder meer een helikopter en een
werden ingezet. Aan het einde van de
ig was de man opgespoord. Tijdens
•rste verhoor legde hij al een bekente-
if. Over het motief van de misdrijven
ie politie nog niets zeggen.
De Gaay Fortman
verlaat senaat
DEN HAAG PPR-senator Bas
de Gaay Fortman (52) heeft zich
niet beschikbaar gesteld voor een
volgende periode in de Eerste Ka
mer. De Gaay Fortman verlaat na
twintig jaar de actieve politiek om
dat hij meer tijd wil hebben voor
zijn werkzaamheden voor de gere
formeerde kerk, die hij in de We
reldraad van Kerken vertegen
woordigt. De verkiezingen voor de
Eerste Kamer vinden medio vol
gend jaar plaats. Verwacht wordt
dat de senator al eerder zijn zetel
beschikbaar zal stellen. Hij wordt
opgevolgd door voormalig PPR-
voorzitter Wim de Boer.
FNV wil praten over
tweede koopavond
WOERDEN De Dienstenbond FNV is
bereid met de werkgevers in de detail
handel te praten over de invoering van
een tweede koopavond. Volgens lande
lijk bestuurder G. Toussaint moet dan
wel eerst de verruiming van de ope
ningstijden van winkels van de baan
zijn. Toussaint zegt een tweede koop
avond al eerder aan de orde te hebben
willen stellen in de onderhandelingen,
maar volgens hem werd dit onderwerp
„luchthartig afgewenteld". Een tweede
koopavond zou tegemoet kunnen komen
aan de wens van een deel van het pu
bliek om de openingstijden van winkels
te verruimen.
Jongetje komt
niet uit narcose
ASSEN Een jongetje
van veertien maanden uit
Assen is eind vorige week
tijdens een operatie aan de
neus-amandelen in het
Wilhelmina-ziekenhuis
overleden. Tijdens de nar
cose trad plotseling hart
stilstand op. De artsen
slaagden er niet in het
hart weer aan de gang te
krijgen. In opdracht van
Justitie in Assen is inmid
dels sectie op het li
chaampje uitgevoerd. Vol
gens de directie van het
Wilhelmina-ziekenhuis
zijn geen laakbare zaken
aan het licht gekomen.
De Grave op
financiën
AMSTERDAM
Het VVD-Tweede-
Kamerlid F. de Gra
ve wordt de nieuwe
wethouder van fi
nanciën en loco-bur
gemeester van Am
sterdam. De onder
handelingsdelegaties
van PvdA, D66,
Groen Links en de
VVD hebben daar
over overeenstem
ming bereikt. De
PvdA (12 raadszetels)
krijgt drie wethou
ders in het nieuwe
college, D66 twee.
Meer geld gevraagd voor
alternatieve dierproeven
DEN HAAG De overheid zou
meer geld moeten uitgeven voor de
ontwikkeling van alternatieven voor
dierproeven. Bovendien zou hei aan
tal proefdieren met minimaal 10 pro
cent per jaar moeten atnemen (nu 3
procent) en zou er een verbod
moeten komen op proeven die voor
defensie-, financiële- of esthetische
doeleinden worden gedaan. Dat zijn
enkele actiepunten uit een ontwerp-
beleidsdocument van de Dierenbe
scherming en de Nederlandse Bond
tot bestrijding van de' Vivisectie
(NBBV). Het wordt morgen, op We-
reldproefdierendag, aangeboden aan
staatssecretaris Simons van volksge
zondheid.
Arrestatieteams
alleen inzetten bij
kans op vuurgevecht
DEN HAAG Arrestatieteams mogen
uitsluitend worden ingezet bij het over
meesteren van verdachten die 'vuur
wapen gevaarlijk' zijn. De inzet van dit
soort teams is niet geoorloofd als
'slechts' het gevaar bestaat dat de open
bare orde wordt verstoord. Dat is de
conclusie van de Nationale Ombuds
man na een onderzoek naar het optre
den van politie-eenheden bij een inval
in een huis van het woonoord Lunetten
bij Vught in 1988, dat wordt bewoond
door Molukkers. De ombudsman con
cludeert in zijn rapport dat op geen en
kele wijze is gebleken dat de verdach
ten vuurwapengevaarlijk waren.
ster Ter Beek.
ilitairen zijn
FOTO: DIJKSTRA
atho
late
ïrk
reHrieus over
ikije
zonjzuinigingen
t is i HAAG De bon
van militairen zijn fu-
over de aangekon-
ie c<ie inkrimping van de-
irele pie-personeel met 15
:ent in zes jaar. Zij
ken dat gedwongen
vagen zullen vallen als
aantal beroepsmilitai-
de komende zes jaar
totaal 12.000 wordt
tkrompen. Overigens
fjiinister Ter Beek ook
plan het aantal
hstplichtigen terug te
^P0,igen (met circa 7.000).
!chis«e Tweede Kamer wordt
everleeld gereageerd op de be-
?steliïngsvoorsteOen van bet
eslaanet- VVD-fractieleider
^rhoeve noemde de kabi-
Desluiten „zwak en erg
g". De CDA-fractie spreekt
een „evenwichtig pakket
'stellen". Het financie-
onêsjstekort (verschil tussen in-
hsten en uitgaven van het
mod daalt in 1991 volgens plan
aarvt 75 procent. De collectie-
r uit<astendruk (belastingen en
nies) stijgt naar het afge-
ken plafond van 53,6 pro-
immj (nu 53 2 Volgens
genek-fractievoorzitter Brink-
DSteul zijn hiermee de financiële
datjraken van het regeerak-
eeft r overe'nd gebleven. De
pinigingen op Defensie
Inde hij „verdedigbaar, ge-
de gunstige ontwikkelin-
jin Oost-Europa".
"VdA-fractie is ingenomen
de besluitvorming over de
irbrief van Wim Kok. Fi-
ïeel woordvoerder Mei
somde op: „Er wordt snel-
•zuinigd op Defensie, die
lis ons; de koppeling wordt
lopig gehandhaafd en het
:dersHjfsleven moet de wir-
ipen compenseren. Alle-
1 te 1' zaken waarvoor wij ons
ijfK hebben gemaakt. Het
autciwe beleid wordt door de
urinl"nigingen niet of nauwe-
hebf aangetast".
parlementaire redactie)
DEN HAAG Ondanks
de meevallende economi
sche groei moet het rijk
de komende jaren structu
reel 2,8 miljard gulden be
zuinigen. Premier Lub
bers heeft dat zaterdaga
vond na afloop van het
kabinetsberaad bekend
gemaakt.
Minister Ritzen van onderwijs
wordt het zwaarst getroffen.
Hij moet ruim de helft van de
overschrijdingen op zijn begro
ting (1,4 miljard gulden) zelf
compenseren via bezuinigin
gen op de studiefinanciering
en op de wachtgeldregeling
voor werkloze leerkrachten.
Het kabinet had er twee dagen
vergaderen voor nodig om de
hoofdlijnen van de begroting
voor volgend jaar op papier te
krijgen. Minister Kok van fi
nanciën kon daarbij steeds re
kenen op de steun van pre
mier Lubbers. De meeste op
positie kwam van CDA-minis-
ter Andriessen van economi
sche zaken, die zich krachtig
verzette tegen hogere lasten
voor het bedrijfsleven. Pas za
terdagavond laat ging de voor
malige NCW-voorzitter over
stag.
Het grootste deel van de
'structurele' bezuinigingen
komt voor rekening van alle
ministers samen: in 1991 krij
gen zij geen prijscompensatie
voor niet-materiële uitgaven
(opbrengst: 1,4 miljard). De
begroting van het ministerie
van defensie wordt verder dit
jaar bevroren en in 1991 met
één procent gekort, hetgeen
circa 300 miljoen gulden ople
vert. Nog nader uit te werken
maatregelen in de gezond
heidssector (medicijnen) en in
de sociale uitkeringen moeten
de rest van het bezuinigings
bedrag opleveren.
Lubbers
het
'wir-spook' veilig achter slot
en grendel te zetten. Alle
overschrijdingen moeten van
af 1 januari j.l. door het
bedrijfsleven gecompenseerd
worden, luidt het uitgangs
punt. Als de werkgevers dit
weigeren, dan maakt het kabi
net ook de oude tegenvaller
van 1,14 miljard in 1989 weer
bespreekbaar, dreigde de pre
mier. Hoe het bedrijfsleven de
wir-rekening precies gepre-
Minister An
driessen van
economische
zaken verlaat
met twee volle
aktetassen het
Binnenhof na
afloop van het
bezuinigings-
beraad.
FOTO'S: ANP
senteerd krijgt, moet nog na
der uitgewerkt worden. Lub
bers: „Maar we zetten een
streep, ook mentaal, onder dit
historische probleem".
Onderwijsminister Ritzen
heeft in het kabinet beloofd
deze zomer met een pakket
maatregelen te komen om de
tegenvallers op de wachtgeld
regeling (ruim 300 miljoen) en
studiefinanciering (1,1 miljard)
in te dammen. Daarbij wordt
onder meer gedacht aan een
verplichting werkloze leer
krachten bij voorrang aan te
nemen en het inkomensafhan
kelijk maken van de studie
beurzen. De strop die Ritzen
lijdt als gevolg van de stijgen
de studenten-aantallen wordt
in principe over alle ministe
ries verdeeld.
Eenmalig
Eenmalige tegenvallers in 1991
(ruim drie miljard gulden) wil
het kabinet opvangen met
éénmalige bezuinigingsmaatre
gelen. Zo heeft Kok het fiat
gekregen ook dit jaar aandelen
van DSM en/of de Postbank
in de aanbieding te doen.
Daarmee hoopt hij circa 1 mil
jard gulden binnen te halen.
Ook zullen belastinggelden
over 1991 vervroegd geïind
worden.
DEN HAAG De op
luchting was bijzonder
groot toen de ministers za
terdagavond laat na ruim
twintig uur vergaderen de
Trèveszaal in Den Haag
verlieten. Met zonnige
maar bleke gezichten
stapten zij één voor een in
hun limousines om opge
wekt huiswaarts te keren.
Alleen premier Lubbers
moest nog wat langer blij
ven om het goede nieuws
te brengen: het kabinet
had zijn eerste grote vuur
proef met glans doorstaan.
Het probleem waarover de mi
nisterraad zich boog, was dan
ook niet kinderachtig. Minis
ter Kok van financiën had het
zijn collega's haarfijn voorge
rekend: het kabinet komt in
1991 maar liefst zes miljard
gulden tekort. Bovendien
dreigde in de volgende jaren
nog een strop op de investe
ringspremies van ruim drie
miljard gulden. De koppeling
van uitkeringen aan lonen
dreigde verder al volgend jaar
onbetaalbaar te worden.
Maar: in de science-fiction en
in de politiek is niets onmoge
lijk. Voor alle belangrijke pro
blemen is op hoofdpunten een
oplossing gevonden, juichte
Lubbers zaterdag. Socialisti
sche woordvoerders voegden
er later nog verguld aan toe
dat het 'nieuwe beleid' van het
kabinet volledig ongeschonden
door de eerste bezuinigings
ronde was gekomen. De kop
peling van lonen aan uitkerin
gen, het watermerk van het
centrum-linkse kabinet blijft
voorlopig gehandhaafd en
voor het milieubeleid van mi
nister Alders is zowaar nog
een paar miljoentjes extra vrij
gemaakt. Ook voor de reorga
nisatie van de politiekorpsen is
meer dan een stuiver en een
knoop beschikbaar.
Schijn
De schijn is echter altijd mooi
er dan de werkelijkheid. Op
het oog moet Defensie volgens
de plannen van het kabinet de
komende jaren een forse veer
laten. De begroting wordt al
dit jaar 'bevroren' en voor
1991 zit er een bezuiniging met
één procent in de pen. Zo kan
Ter Beek prijscompensatie
voor niet-personele uitgaven
wel vergeten. Opbrengst: ruim
600 miljoen gulden. De aan
schaf van nieuw materieel
moet op een laag pitje worden
gezet, zo is afgesproken. Bo
vendien wil Defensie de ko
mende zes jaar het personeels
bestand met 20.000 mensen (15
procent) inkrimpen. Het is
echter nog maar de vraag of
Ter Beek bij onze NAVO-part-
ners de handen op elkaar
krijgt voor deze plannen.
Daarbij moet nog bedacht wor
den dat het afschaffen van
mensen en materieel in eerste
instatie alleen maar geld kóst.
Veel heil verwacht het kabi
net van de inschikkelijkheid
van de sociale partners (werk
gevers en werknemers). Die
moeten hun looneisen voor
volgend jaar met een half pro
cent matigen om de koppeling
betaalbaar te houden. Premier
Lubbers sloot zelfs niet uit dat
daarvoor bestaande cao's
moeten worden opengebroken.
Maar vakbondsleiders die vrij
willig genoegen willen nemen
met slechts een kwart procent
koopkrachtverbetering in 1991
terwijl de bedrijven miljarden
winst boeken, zijn met een
kaarsje te zoeken.
Ook met de werkgeversorga
nisaties heeft het kabinet nog
een appeltje te schillen. De
overschrijdingen op de inves
teringspremies moeten door
het bedrijfsleven vanaf 1 janu
ari dit jaar zélf gecompenseerd
worden, maar hoe dat moet
gebeuren is nog een grote
Eenmalig
De meeste bezuinigingen be
haalt het kabinet uit éénmali
ge maatregelen, zoals een ver
dere uitverkoop van staats
deelnemingen (DSM, Post
bank), het boekhoudkundig
vervroegd innen van belastin
gen en het inboeken van meer
economische groei.Daarbij
moet overigens aangetekend
worden dat een groot deel van
de tegenvallers volgens de
Centraal Economische Com
missie eveneens eenmalig is.
Het fraaiste staaltje bezuinigen
levert het kabinet wel op het
terrein van politie en justitie.
In het regeerakkoord was voor
het samenvoegen van rijks- en
gemeentepolitie geen cent ex
tra uitgetrokken. De ministers
Dales (Biza) en Hirsch-Ballin
hadden weinig overtuigings
kracht nodig om hun collega's
ervan te doordringen dat het
wat naïef is om zo'n grote ope
ratie 'gratis' te willen voltooi
en. Alleen: waar moest in vre
desnaam het geld vandaan ko
men?
Minister Dales mag dat pro
bleem nu gaan oplossen. Wim
Kok heeft haar opgezadeld
met de opdracht de efficiency
van de overheid te verbeteren
en zo weer geld vrij te maken
voor politie. Zelf gaat Wim
Kok ervan uit dat via efficien
cyverbetering wel 600 miljoen
gulden te verdienen valt. Al
leen laat hij wijselijk in het
midden hoe lang het zal duren
voor dat geld in de schatkist
vloeit.
PAUL KOOPMAN
Bacteriën
die tanden
aantasten te
herkennen
AMSTERDAM Met be
paalde stoffen (biomolecu
len) is het nu mogelijk
verschillende bacterie-
soorten te herkennen die
tandbederf kunnen ver
oorzaken. Tot nu toe was
het moeilijk om die soor
ten te identificeren. Nu de
boosdoeners bekend zijn
en 'aangewezen' kunnen
worden, kan er veel meer
aan preventie van cariës
worden gedaan. In zijn
proefschrift waarop hij
woensdag promoveert aan
de Vrije Universiteit van
I Amsterdam beschrijft J.
de Soet de door hem be
dachte methode.
Eén bacteriesoort stond al be
kend als veroorzaker van ca-
riës. De Soet ontdekte een
tweede, die volgens hem veel
belangrijker is. Deze bacterie
produceert meer zuren. Bij het
eten van suiker vormen be
paalde bacteriën zuren die
normaal gesproken wel geneu
traliseerd worden. Alleen als
er veel suiker in de mond
komt. raakt het neutralisatie
systeem overbelast en gaan de
zuren inwerken op het gla
zuur. Daardoor kunnen gaatjes
ontstaan.
Het is in principe mogelijk om
bij voorbeeld een tandpasta te
ontwikkelen die de kwalijke
bacteriën uitschakelt, maar dat
zal volgens De Soet nog wel ja
ren duren. In het buitenland
worden al proeven gedaan met
vaccinatie tegen cariës om de
bacteriën uit te schakelen. De
methode van De Soet, die de
juiste bacteriën aanwijst, kan
daarbij helpen.
arn.lt
jsop^SSENAAR Hij
Prïjs)rde pas geleden nog
ho'e I quizmaster op de ra-
WJ de fout ingaan.. De
uweisentator wilde weten
Ik l de hoogste Neder-
ctie.Jdse onderscheiding
antie,. ondervraagde gaf
goede antwoord, maar
iringl quizmaster dacht het
ritje (er te weten. En met
allf lachje: ,,Die presenta-
wist het dus ook niet.
echt, de Militaire
ilems-Orde is de aller-
igste".
het woord is commandeur
J.F. van Duim, voorzitter
de Koninklijke Vereni-
Militaire Willemsorde en
"aard zelf in het bezit van
orde De MWO is een de-
ïratische orde, voor ieder-
gelijk, en kan ook pos-
ii worden verleend. Van
m betreurt het echter dat
lintje eigenlijk nauwelijks
r wordt toegekend. Tot de
ede Wereldoorlog kregen
ruim 6.000 mensen het ridder
kruis, na 1940 werden slechts
200 ridders ingescheven, onder
wie keizer Haile Selassie van
het voormalige Abessinië, de
Engelse koning George VI, de
Amerikaanse president Roose
velt en koningin Wilhelmina.
„Sinds 1940 is de orde veel te
krap toegekend. Als je nu zegt
dat militairen aan de top het
goed hebben gedaan, dan krij
gen ze een Leeuw. Ze hebben
een militair vak uitgeoefend;
vroeger zouden ze de Willem
sorde hebben ontvangen. Als
het zo doorgaat, zal er nie
mand meer zijn om de 200 jaar
te vieren. De jongste drager
van de orde is van 1925".
Zelf ontving Van Duim, vier
jaar lang commandant van de
onderzeeboot 'O 21', de Wil
lemsorde; voor een actie in no
vember 1941 bij Gibraltar („ik
heb overal de zaak onveilig
gemaakt") kreeg hij tevens
een hoge Engelse onderschei-
ding.
Degene die voor „moed, beleid
en trouw" een Willemsorde
kreeg toegekend, moest kun
nen bewijzen (of anderen voor
hem) dat hij zich moedig had
gedragen. Van Duim heeft het
daarmee een beetje moeilijk.
Hij noemt het geval van een
commandant die een zwaar
gewonde machinist uit een
brandende machinekamer
haalde. De commandant liet
daarbij het leven en kreeg de
Willemsorde postuum toege
kend. „En terecht. Maar op
andere schepen werd het niet
gezien. Wat heeft zich bij
voorbeeld afgespeeld op de on
derzeeërs die wij verspeeld
hebben. Er zijn gevallen ge
weest, waarvan ik zeg: Bela
chelijk dat die geen Willem
sorde hebben gekregen. Maar
ik zeg ook: Wie 'm heeft ge
kregen, heeft hem verdiend".
Zestig uit binnen- en buiten
land afkomstige ridders wo
nen deze week de herdenkin
gen rond het 175-jarig bestaan
bij. Prins Bernhard voert mor
gen op het Binnenhof een ce
remoniële inspectie uit van
alle ridders en vaandels die
met een MWO zijn onderschei-
Autokerkhof
Over de hele we
reld werd het af
gelopen weekein
de Earth Day ge
vierd om aan te
4 tonen dat de aar
de op een vrien
delijke manier
kan worden be
werkt. In Schie
dam gebeurde
dat door een
auto te begraven
op een stukje
grond waarover
de omstreden
rijksweg 19 zou
moeten komen.
FOTO: ANP
tAIBAAI
door WILLEM RITSTIER
PPR heft zichzelf binnen een jaar op
AMERSFOORT De Po
litieke Partij Radicalen
(PPR) bestaat nog hooguit
één jaar. Daarna heft ze
zichzelf op en gaat op in
Groen Links. Dit heeft
het PPR-congres zaterdag
besloten in Amersfoort.
Een meerderheid schaarde
zich achter een resolutie van
deze strekking. Per 1 juli kun
nen de PPR-leden al een dub
bel lidmaatschap krijgen; één
op de PPR en één op Groen
Links. De PPR ontstond in
1968, als afscheiding van de
KVP. Het partijbestuur moet
nu van het congres met de an
dere partijen in Groen-Links
besprekingen voeren over hun
opheffing. Dat zijn de PSP, de
CPN en de EVP. Om de com
binatie tot één politieke partij
om te smeden moeten alle
deelnemende partijen zich na
melijk eerst opheffen. Wat de
PSP betreft is dat geen pro
bleem, maar de CPN en de
EVP hebben daar nogal moei
te mee.
Zaterdag koos het congres een
nieuwe - en laatste - voorzit
ter. Klaas-Wybe van der
Hoek, nam de voorzittersha
mer over van Bram van Ojik.
Van der Hoek verweet in zijn
toespraak het kabinet-Lubbers
te pokeren met de milieumoti
vatie van de Nederlandse bur
gers. De tegenstrijdige milieu
plannen waarmee de ministers
keer op keer op de proppen
komen wees hij als ordinaire
publiciteitsstunts van de hand.
Op het congres bleek dat een
oud ideaal van de PPR, een
progressieve volkspartij, weer
nieuw leven wordt ingeblazen.
Volgens oud-voorzitter Van
Ojik kunnen D66, PvdA en
Groen Links volgende week al
om de tafel gaan zitten.
Bel
020-242316
en
informeer
naar het
effect
van Co-
adverteren
in de
dagbladen.
Cebuco00
