„Waar zouden we zijn zonder Lech Walesa Litouwers zijn vastbesloten niet te buigen YS: geen discussie NAVO-lidmaatschap verenigd Duitsland DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB Frankrijk niet terug in de NAYO BUITENLAND CcidócSoiwcMlt zaterdag 21 april 1990 pagini Hoogspanningsleidingen leveren geen gevaar op BRUSSEL Mensen noch dieren hebben een schadelijke invloed te vrezen van elektrische of magnetische velden, die worden opgewekt door hoogspanningsleidingen. Dat is de conclu sie van een onderzoek dat in België is uitge voerd. Vijftien maanden lang hebben weten schappers onderzoek verricht, nadat er 22 klachten waren binnengekomen van boeren in het zuiden van België. Volgens het onderzoek is het onzin dat koeiemelk sneller zuur wordt als koeien grazen op een weide onder een hoogspanningsleiding. Verder bestaat er geen enkel bewijs dat levende wezens een schadelij ke invloed ondergaan van elektrische of mag netische velden, afkomstig van hoogspannings leidingen. Dat is zelfs niet het geval bij ex treem hoge spanning. Politiek geweld Peru eist honderden levens LIMA In de eerste helft van april zijn bij het politieke geweld in Peru minstens driehonderd mensen om het leven gekomen. Volgens de se naatscommissie die het geweld on derzoekt, was het de bloedigste pe riode uit de guerrilla-oorlog die nu al tien jaar duurt. Het leger vecht te gen de maoïstische guerrillagroep Lichtend Pad, die tien jaar geleden begon met gevechten in de zuidelijke hooglanden van de Andes, maar die nu in een groot deel van het land ac tief is. Sinds de gevechten in 1980 begonnen, zijn 18.000 mensen omge komen. De meeste slachtoffers wa ren burgers. VS openen postbus voor terroristen ATHENE De Verenigde Sta ten hebben in Washington een postbus geopend waar buiten landse informanten hun tips over terroristen kunnen depo neren. In december loofde het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken twee mil joen dollar beloning uit voor informatie die kan voorkomen dat in het buitenland terreur aanslagen worden gepleegd op Amerikanen of Amerikaanse bezittingen. Ook informatie die leidt tot veroordeling van ter roristen die anti-Amerikaanse aanslagen hebben gepleegd, geeft recht op de beloning. Metro Londen heeft luchtje LONDEN De Londense metro heeft wat nieuws. De bijna 150 jaar oude lijn van White- chapel naar New Cross Gate is voortaan ge parfumeerd. Gebleken is dat de reizigers de luchtjes die tot op heden in de treinen hingen maar matig konden waarderen. In de rugleu ningen van de stoelen zijn nu sachets aange bracht die, als er tegenaan wordt geleund, de geur afgeven van appelbloesem, rozen, hya cinten, citroen, mandarijn, het bos of de zee. De geuren zijn geselecteerd op de eigenschap dat ze een gevoel van ontspanning veroorza ken, aldus een woordvoerder van het bedrijf dat de eerste sachets gratis leverde. Als het aan dat bedrijf ligt, geurt het over enige tijd niet alleen in de hele Londense ondergrondse, maar ook in die van Parijs en bijvoorbeeld Wenen, waar het naar verluidt nogal stinkt. Tsjechen en Slowaken eens over naam land PRAAG Tsjechoslowakije heeft sinds giste ren dan eindelijk officieel een nieuwe naam: Tsjechische en Slowaakse Federatieve Repu bliek. Het parlement nam dit besluit met de be nodigde drie vijfde meerderheid. Aan de defi nitieve naamgeving zijn heel wat varianten voorafgegaan, die vooral bij het Slowaakse volksdeel niet goed vielen. President Vaclav Havel kwam vorige maand met het compromis voorstel om de naam te veranderen in Tsjecho- slowaakse Federatieve Republiek, waarbij de Slowaken een verbindingsstreepje tussen „Tsje- cho" en „Slowaakse" konden gebruiken. Maar ook dat plan vond geen genade, omdat de Slo waakse eigenheid er niet voldoende in tot uit druking kwam. CHAOTISCH CONGRES SOLIDARITEIT (Van onze correspondent Wera de Lange) GDANSK „Ik kan me nu eenmaal geen andere voorzitter van de vakbond voorstellen dan Lech Wa lesa". Hier spreekt geen gehoorzame aanhanger van Solidariteit. Hier spreekt een van de be kendste wiskundigen van Warschau, Marian Srebr- ny, een kritische intellec tueel, die eigenlijk van de gedachtenwereld van Lech Walesa niet zoveel moet hebben. Maar ook hij kan om het fenomeen Walesa niet heen. Alleen als Walesa elk serieus debat uit de weg zou gaan, overweegt Srebrny niet voor voortzetting van diens voorzit terschap te stemmen. Hoe ambivalent veel aanhan gers van Solidariteit tegenover Walesa staan kwam gisteren, op de tweede dag van het con- gres van Solidariteit in rdansk, goed ttft uiting. 'De zon van de Baltische Zee', wordt hij grappend in de wan delgangen genoemd, een pre dikaat van het soort zoals ze door slaafse ja-knikkers voor Ceaucescu werden bedacht. In Polen wordt dat soort Oosterse ijdelheid niet serieus genomen. De afgevaardigden reageerden gisteren bepaald gereserveerd op Walesa's eerste grote rede voering tot het congres, zijn verslag over de jaren 1981 tot 1990. Van een 'verslag' was ei genlijk geen sprake. De grote man sprong, zoals hij gewend is, van de hak op de tak, zon der enige duidelijke conclusie. Er liepen voorzover het verhaal te volgen was twee rode draden door Walesa's be toog: hij zette zich af tegen de intellectuelen (zoals premier Mazowiecki en fractieleider Geremek), die „in 1980 door de arbeiders gevraagd zijn te rug te gaan naar waar ze ho ren", te weten hun studeerka mer. En Walesa was woedend over het besluit van de meerder heid van het congres om het oude presidium van Solidari teit van voor de staat van be leg in zijn geheel uit te nodi gen. Die uitnodiging maakte Walesa zo woest, omdat dit presidium bekende radicale te genstanders van de Leider tel de, waaronder Andrzej Gwiaz- da. „Ik ga niet aan een tafel zitten met mensen die de bond kapot hebben willen maken", beet Walesa het congres toe. Deze tweede kwestie betreft vooral symbolisch oud zeer. Het anti-intellectualisme in Walesa's verhaal heeft veel meer politiek gewicht. „Als ik de raad van mijn adviseurs destijds zou hebben opgevolgd, dan zou de vakbond te pletter zijn gevallen", zei de getergde voorzitter, daarmee de pre mier en vele parlementsleden als buitengewoon slechte advi seurs voorstellend. De intellec tuelen zouden zich altijd kri tisch tegenover Walesa hebben opgesteld. Zij zouden nooit hebben begrepen dat een ar beider de beweging kon en moest leiden. „Ze vonden dat ik moest uitspreken wat zij voor mij opschreven", enzo voort enzovoort. Walesa koos al of niet door emotie ge dreven voor een even po pulistische als klagerige toon. Een mager applausje werd zijn deel. Een logisch gevolg op deze ge beurtenis zou zijn geweest dat Walesa's positie als kandidaat- voorzitter op het congres op zijn minst omstreden zou zijn geworden. Daar zag het gister middag ook even naar uit. Totdat de televisie-persoon lijkheid Alexander Malag- howski het woord kreeg. „Lech, je praat alsof je ver volgd en opgejaagd wordt, ter wijl je een van de meest gelief de personen bent, die Polen ooit heeft gehad. Je voelt je nog steeds korporaal, terwijl je de maarschalk bent die de oor log tegen het communis me heeft gewonnen", zei deze Malaghowski. Rustig ging de man verder. Aan de ene kant Walesa's-uit vallen tegen de intellectuelen bekritiserend, anderzijds de leider de hemel inprijzend. De stemming op het congres sloeg volledig om en zowel de spre ker als Walesa kregen een staande ovatie. In zijn antwoord bleef Walesa vreemd genoeg van zich afbij ten. Wat er de afgelopen tien jaar is fout gegaan met Solida riteit, zou de schuld zijn van anderen, maar niet van hem. Premier Mazowiecki zou veel van zijn voorzetten hebben la ten liggen. „We hebben tien jaar samen gevochten en gele den en nog hebben jullie twij fels over mij". Maar deze keer Een triomfantelijke Lech Walesa, nadat het congres van Solidari teit zijn beleid van de afgelopen tien jaar had goedgekeurd. Van daag viert hij vrijwel zeker een nieuwe overwinning. FOTO: AP accepteerde het congres dit ge klaag wèl en beloonde de V- tekens makende voorzitter op een gescandeerd 'Lech! Lech!'. Noch in het optreden van voorzitter Walesa, noch in het optreden van de afgevaardig den, zit enige logica. Walesa, vinden vele congressanten, is een onmogelijk mens, „maar waar blijven we zonder hem?" Zodat Lech Walesa vandaag weer tot voorzitter van Solida riteit wordt gekozen. LONDEN Bij het over leg, volgende week, tus sen de geallieerden en de beide Duitslanden, zullen de VS elke discussie uit de weg gaan of het verenigde Duitsland neutraal moet zijn of lid van een bond genootschap. Tijdens hun gesprekken eerder deze week zijn presi dent Bush en de Britse pre mier Thatcher overeen geko men dat zij zich in deze kwes tie keihard zullen opstellen. Ze hebben hun ministers instruc ties gegeven niet met Moskou in discussie te gaan over het lidmaatschap van een bondge nootschap. Washington en Londen zien het Duitse NAVO-lidmaatschap als een vaststaand feit, waarover geen twijfel meer mogelijk is. Met hun besluit roepen Bush en Thatcher zeer waarschijnlijk de toorn van Moskou over zich af. De Sovjetregering ziet de komende besprekingen als een gelegenheid het eventuele NAVO-lidmaatschap van Duitsland ter discussie te stel len. EG In rapporten die zijn opgesteld voor de komende Europese Top op 24 april in Dublin stelt de Europese Commissie, dat de EG actief moet deelnemen aan het Duitse herenigingsproces. De commissie verwacht niet dat het opnemen van de DDR in de EG van een leien dakje zal gaan. Er zullen zich tal van aanpassingsproblemen voor doen. Vooral op het stuk van de landbouw zijn de proble men groot. Niettemin voorziet de commissie dat de opneming van de DDR in de EG de ge meenschap al snel een econo mische groei van 0,5 procent zal opleveren. De commissie pleit er dan ook voor dat niet alleen West-Duitsland, maar ook de andere EG-landen zich een plaats op de Oostduitse markt zullen veroveren. De Europese Commissie wil de opneming van Oost-Duitsland in de EG in drie fasen regelen. De eerste fase valt samen met de tot standkoming van de Duitse monetaire unie. In die periode moet de DDR het wet telijk kader scheppen voor de geleidelijke integratie in de Duitse en Europese economi sche orde. De tweede fase van toetreding moet samenvallen met de formele hereniging van de beide Duitslanden. De EG-wetten zullen op dat mo ment ook voor het voormalige DDR-gebied van kracht wor den, al zal er sprake zijn van uitzonderingen, die overigens een tijdelijk karakter hebben. In de derde fase zal de voor malige DDR zich geheel naar het systeem van wetten, regels en richtlijnen van de EG voe gen. Vooral, tijdens de eerste twee fasen van de toetreding zullen zich tal van problemen voordoen. Optocht Terwijl de Is raëlische luchtmacht gisteren doe len bestookte van de pro- Iraanse Hez bollah in het westelijk deel van de Bekaa- vallei, werd in de stad Mash- ghara in het oosten van de vallei de dag van de bevrij ding van Jeru zalem 'ge vierd'. Onder deel daarvan was een op tocht van deze in traditionele dracht gesto ken meisjes. FOTO: AP AUSTRALISCHE RECHTBANK WEERT VROUWEN UIT JURY SYDNEY De hoop dat de Australische samenleving eindelijk eens wat minder seksistisch wordt, werd onlangs in één klap de grond ingeboord. Een rechter uit het Australische Queensland aanvaardde het protest van een gedaagde tegen de aanwezigheid van vrouwelijke juryleden. De beklaagde verklaarde tegenover de rechtbank in Brisbane dat het in strijd was met zijn geloof om berecht te worden door vrouwen. Tot woede van diverse men senrechten- en juridische organisaties bleek de rechter hiermee akkoord te gaan. De procureur-generaal van Queensland is nu verzocht het besluit van de rechter te onderzoeken, uit angst dat met deze zonderlinge daad een gevaarlijk precedent is gescha pen. De procureur-generaal neemt de zaak uiterst serieus: „Het is tenslotte niet niks als een rechtbank besluit dat het halve mensenras niet geschikt is om in een jury te verschijnen". (c) The Times, Londen HET RAADSEL VAN STRAAT MAGELHAES QN1816 Nog net op het nippertje dringt het tot de jonge Oli vier door in welk gevaar hij verkeert. Zonder zich te bedenken neemt hij een sprong en bijna op hetzelfde moment stort het enorme afgodsbeeld, dat vele eeuwen geleden hier in de rotsen is uitgehouwen, in elkaar. De brokstukken vliegen Rob en Olivier om de oren, maar beiden zijn gered! Wanneer Rob omkijkt, ziet hij, dat het hele beeld vernield is. Door het puin wordt de gas vlam gedoofd, maar tegelijkertijd verspreidt zich een verstikken de gaslucht. Beiden lopen naar de uitgang en brengen de vlet naar buiten. Ze moeten de grot wel verlaten, want steeds be nauwder wordt de gaslucht. „Toch jammer..." hijgt Olivier nog, „dat ik die juwelen en die andere kostbaarheden niet heb kun nen meepikken". „Vergeet dat nou maar", zegt Rob, „je ieven is toch meer waard". Bulgaren willen Reagan en Carter SOFIA Bulgaarse oppositiegroep hebben de Amerikaanse oud-presu rpj] ten Ronald Reagan en Jimmy Ca |ra, gevraagd als onafhankelijke waai mers de verkiezingen van 10 en 17 bij te wonen. Petko Simeonov, een en de leiders van de oppositionele t w0( van Democratische Krachten, heeft voe 'in Sofia verklaard. „De Amerika hebben het beeld van de democrat» aan de nieuwe tijd geschapen. Zij kunvoij hun kind nu niet op straat laten", aljat Simeonov. In de Unie van Democt j sche Krachten zijn dertien opposi [ebi groepen verenigd. Zij neemt het in ^el* verkiezingen op tegen de voorma zeei communistische partij. w0] dof r (Van onze correspondent Alexander Münninghoff) VILNIUS „Hoe donker het ook wordt, we blijven onafhankelijk" staat op een spandoek in Vilnius, de hoofdstad van Litou wen. De sfeer was er gis teravond vastbesloten, maar op sommige momen ten ook zelfs bijna gemoe delijk. De inval in de drukkerij van de afgescheiden Litouwse communistische partij door een peloton met knuppels be wapende Sovjet-soldaten was dermate onbegrijpelijk er wordt in dat gebouw niets van belang gedrukt dat er aan vankelijk zelfs enigszins lache rig op werd gereageerd. Maar de stemming sloeg om, toen bekend werd dat er bij de actie een dozijn Litouwse gewonden was gevallen. Toch bleef men beheerst. Een paar duizend in woners verzamelden zich voor het gebouw en zongen natio nale liederen, waarbij de maat gezwaaid werd met Litouwse vlaggen. Daardoor klaarde de sfeer weer snel op. Van de energie-boycot vielen vooralsnog geen desastreuze effecten te merken. Het land kan, gezien zijn voorraden, nog een dag of tien op eigen kracht voortsukkelen. De wachttijden voor de benzine stations bedroegen gisteren in Vilnius gemiddeld twintig mi nuten, nog altijd ruimschoots minder dan bijvoorbeeld in Moskou. En de bevolking leek zich te schikken in de aankon diging dat er een benzinerant soen van dertig liter per auto bezitter per maand is inge steld. Litouwen slaat intussen terug waar het kan. Zo heeft de re gering aangekondigd dat het de energievoorziening van de Russische enclave Kalini rad, waar een groot deel de Baltische oorlogsvloot isi dergebracht, niet meer 1 handhaven. De eigen bev king gaat voor, vindt Lanseri bergis. Kaliningrad is v drs tachtig procent van zijn en afg gievoorziening afhanke; nie van de doorvoer via Litouw zor De ministerraad van Litour heeft een energie-coördin; commissie ingesteld onder ding van vice-premier zauskas, de leider van de onjaar hankelijke Litouwse comn hel nistische partij. Brazaus! heeft de reputatie van pragmaticus en hij moet pen bij het vinden van een lossing om de dreigende tek ten het hoofd te bieden. In Cu parlement riep Brazauskasf den teren op compromissen te sl hei' ten met Moskou. Zelfs de di11,31 tische bezuinigingsmaatre har len die gisteren van krai £0 werden, zoals het mond) maat verkopen van benz:v aan automobilisten, kunn en niet voorkomen dat binn S'n twee weken een „kritieke si! °nt atie" ontstaat, aldus Brazai°ve kas. Hij stelde het parlemide voor nog éénmaal te beraai >nv lagen over de eisen van F' v" kou. „De prijs die voor 011 d hankelijkheid wordt betaie heeft grenzen", aldus de vkv premier, die als leider van naar onafhankelijkheid sti0 vende communistische paill in de republiek de weg he de helpen vrijmaken voor het u roepen van de onafhankelijk heid. Brazauskas denkt nip dat Litouwen kan terugkomA'10* op de onafhankelijkheidsprJr11 clamatie zelf, waarmee deMhe' publiek in conflict raakte i f Moskou. „Maar we moetenKlliF" opnieuw kijken naar enWf andere maatregelen die sirii dien door het parlement 1 goedgekeurd", zei hij, zonóT in details te treden. M Ku Joegoslavië eist westers geld van Oosteuropeanen BELGRADO Joegoslavië eist voortaan dat Oosteuropea nen aan de grens voor 380 gul den aan harde, westerse valu ta's omwisselen in dinars. De maatregel heeft tot gevolg dat de grenzen met Bulgarije, Roe menië en Hongarije praktisch zijn gesloten. Joegoslavië heeft de maatregel genomen om de steeds grotere toevloed van Oosteuropese handelaren te keren, die hun waren komen verkopen voor de sinds kort vrij inwisselbare Joegoslavi sche dinar. (Van onze correspondent Bob van Huët) PARIJS Visfanaat George Bush heeft bij zijn poging Frankrijk de NAVO binnen te halen bot gevangen. Tijdens een korte ontmoeting met de Franse president Mitterrand waren Parijs en Washington het er deze week over eens, dat de NAVO zich moet aan passen aan de veranderde situ atie in de oude wereld. Maar daar bleef het bij. Mitterrand verklaarde zich be reid een nog dit jaar te houden NAVO-top hierover bij te wo nen. Maar de door Amerika nen en Britten opnieuw aange kaarte volledige integratie van de Franse strijdkrachten in het Atlantische bondgenoot schap, dat blijft vooralsnog een vrome wens. Mitterrand bevestigde tegen over zijn gastheer Bush enige oude Gaullistische doctrines. Volgens de Franse president dient Europa op eigen benen te staan en dus ook zijn eigen defensie ter hand te nemen. Het Atlantische bondgenoot schap vervult in zijn visie een aanvullende en vooral beperk te rol. „Frankrijk heeft een ei gen en autonome defensiepoli tiek, maar die is niet tegen strijdig met die van de NAVO", aldus Mitterrand. Zijn gastheer Bush moest het daar maar mee doen. Onenigheid over hervormin gen van de NAVO leidde ertoe dat Frankrijk zich in maart 1966 uit de organisatie terug trok. Dat gebeurde nadat ae Fransen hun eigen kernwapen hadden ontwikkeld. De toen malige president De Gaulle liet zijn collega Johnson weten dat Frankrijk op eigen grond gebied zijn volledige soeverei niteit wilde herstellen. Daarop werden de 26.000 man sterke Amerikaanse en Canadese troepen vriendelijk verzocht het land te verlaten. De NAVO-bases werden gesloten. Anno 1990 het jaar waarin Frankrijk De Gaulle in ver schillende jubilea herdenkt is het ondenkbaar dat op het besluit van de generaal wordt teruggekomen. De Ameri kaanse strategie om de NAVO uit te bouwen tot een politieke en economische organisatie druist immers lijnrecht in te gen de Frans-Europese ideeën van Francois Mitterrand. Daags voor zijn ontmoeting met Bush bevestigde hij dat nog eens in het gemeenschap pelijke communiqué met bondskanselier Kohl. De hoog ste prioriteit voor Parijs is een sterke EG, waarin Frankrijk en Engeland de atoomsleutels hebben. „Een uitgebreid NAVO-verdrag blijft hoe dan ook onder Amerikaanse super visie, terwijl Europa op dit moment juist naar zelfstandig heid streeft", aldus een Franse diplomaat. Maar zo vastbesloten als Mit terrand wil zijn over de Euro pese veiligheid, zo vaag blijft hij over de concrete invulling daarvan. Net als zijn voorgan gers laat de huidige Elysee-be- woner de grootst mogelijke on zekerheid bestaan over de vraag of de Franse kernmacht wel of niet buiten het eigen, nationale, grondgebied kan worden ingezet. „Een eventue le integratie van de Franse strijdkrachten, inclusief de nu cleaire, in een Europese defen siestructuur is nog altijd een taboe-onderwerp", meende de krant Liberation. Enerzijds willen de Fransen een geïnte greerde Europese strategie. Maar dat andere EG-partners ook maar het kleinste vinger tje zouden kunnen hebben aan hun atoomknopje, is voor de Franse generaals per definitie uitgesloten. Officieel begint de Franse ver dediging nog altijd aan de Rijn, waarbij bij een eventuele aanval uit het Oosten strategi sche kernwapens de vijand al in Duitsland kunnen treffen. Dat de Duitsers met die strate gie minder in hun sas zijn is begrijpelijk. De geloofwaardig heid van de 'force de frappe' wordt in Bonn dan ook nog steeds betwijfeld. Maar in politieke kringen in Parijs zijn socialistische rege ring en rechtse oppositie het voor een keertje roerend eens: Frankrijk heeft er geen be hoefte aan opnieuw toe te tre den tot het opperbevel van de NAVO. Wel dient het bondge nootschap zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Daarbij sluit een meerderheid van de politici zich aan bij president Mitterrand, die er wat betreft de defensiepolitiek van uitgaat dat het „dringend is vooral geen overhaaste besluiten te nemen." Politieke motieven bij branden in Paramaribo (Van onze verslaggever Rob Ruggenberg) PARAMARIBO De 9 rinaamse bevolking is van overtuigd dat politi ke motieven schuilgas achter de vele brande die Paramaribo de laats tijd teisteren. Politie-inspecteur Gajadhar gisteren dat het vrijwel zek om brandstichtingen maar dat de politie nog enkele aanwijzing heeft trent de daders. Ook hij houi echter rekening met politiel motieven. Volgens de bevolking hebbt de branden in de overheidsg bouwen louter en alleen de b doeling om het vredesoverli te frustreren en de civiele ai ministratie lam te leggen. 1 doende zou de regering tot treden worden gedwongen zou het klimaat ontstaan waa in een nieuwe greep naar macht zou kunnen plaatsvu den. De laatste maanden li zijn zes belangrijke overheid gebouwen in het centrum Paramaribo in vlammen 0 gaan. Vooral de departema ten van algemene zaken, just tie en economische zaken we den getroffen. Dat de politie de brandstid ters nog niet heeft gepakt, niet zo verwonderlijk. Het 0; lossingspercentage van in drijven in Suriname is gedaa van 47 procent in 1978 naar procent nu. Jaarlijks wof een op de drie geziniK slachtoffer van een ernst misdrijf, zo heeft de politie k cijferd. Intussen hoeft in Surinait niet gedacht te worden a» herstel van de afgebrand panden. Daartoe ontbreekt h! geld. Daarom heeft het kw# bloed gezet dat de Cadillac vfi president Shankar, die tijde® de brand van het gerechtsgf bouw beschadigd werd, w onmiddellijk kon worden ve' vangen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 6