habitat
.Weten we wie
orbatsjov is?
rustratie en
ngst bij politie
an Suriname
ftpo'te
yS/o6/e»j)e
loop zfilfoofcafin
rankri jk vreest gevolgen van al vele maanden durende droogte
INA
JITENLAND
£e*cUe Commit
ZATERDAG 14 APRIL 1990 PAGINA 7
ÏS De aanhoudende droogte die het
i van Frankrijk al sinds 1988 teistert
Iernstige vormen aan te nemen. Min-
ItWee maanden onafgebroken regen
nodig zijn om het diep gezakte
Rvater weer enigszins op peil te bren-
1 het tekort aan irrigatiewater wordt
|nd. Een tiental departementen in de
J Midi-Pyrenées verwacht binnenkort
mpgebied te worden verklaard. Presi-
1 Mitterrand heeft tijdens een bezoek
■het departement Gers een omvangrijk
[aangekondigd om de getroffen boeren
jlpen.
ijaarzame buitjes van de laatste dagen
Ln de alarmerende situatie niet verbe-
T Sinds achttien maanden heerst een
chronisch watertekort in de uitgestrekte
zuidwesthoek, die het vooral van landbouw
moet hebben. Onder de lijn Bordeaux-Lyon
variëert het tekort aan regen van 300 tot 800
millimeter. Records volgens de locale mete
orologen, die hebben vastgesteld dat het
gaat om de droogste periode van de eeuw.
De anders regenrijke maand maart was
rampzalig. In Bordeaux werd liefst twintig
maal minder neerslag gemeten dan nor
maal. Toulouse zat op een vijfde van zijn ge
middelde. Op smeltwater uit de Pyreneeën
hoeft men in het zuiden nauwelijks te reke
nen. Vele bergtoppen bleven onbesneeuwd
als gevolg van de extreem zachte winter.
Voor de regionale kranten is de droogte al
weken voorpaginanieuws. Zonder overdadi
ge regenval zal de zomer van 1990 rampza
lig worden, zo wordt in grote koppen 0
waarschuwd. Waterrantsoenering lijkt dan
ook onontkoombaar. Een aantal prefecten
wil auto wassen, het besproeien van tuinen
en het vullen van privé-zwembaden verbie
den. Voor de kwaliteit van het drinkwater
wordt gevreesd, omdat zich bij hoge tempe
raturen schadelijke bacteriën kunnen ont
wikkelen in reservoirs die normaliter ge
heel gevuld zijn.
De belangrijkste waterverbruikers, de boe
ren, staan voor een dilemma. De getroffen
zuidwesthoek moet het traditioneel hebben
van zijn mais en zonnebloemenoogst. Van
wege de Europese concurrentie hebben de
boeren er enorme investeringen gedaan in
irrigatiesystemen. Maar hoe meer ze hun
land daarmee bevloeien, hoe sneller de wa
tervoorraad slinkt. Nieuwe conflicten drei
gen in dat verband met het staatselektrici-
teitsbedrijf EDF, dat verwacht zijn waterre
servoirs zelf hard nodig te hebben voor de
absoluut noodzakelijke koeling van kern
centrales.
„Het is simpel, als we niet voldoende water
krijgen regent het straks faillisementen",
meent een woordvoerder van de landbouw-
kamer in Toulouse.
Ook de ecologen hebben zich in het debat
gemengd. Zij zijn tegen overmatige irrigatie
en wijzen erop dat het waterverbruik van
de boeren de laatste tien jaar is verdubbeld.
Een ander probleem is dat door de extreem
lage waterstand in de rivieren het daarin
geloosde afvalwater moeilijk kan worden
weggespoeld. Voor de visstand wordt het
ergste gevreesd. De kans is groot dat het zo
mers zo drukke Canal du Midi, de verbin
ding tussen de Atlantische Oceaan en de
Middellandse Zee, zal worden gesloten voor
watertoerisme. Een woordvoerdster van het
Franse verkeersbureau in Parijs voorziet
toch geen grote problemen voor het aan
staande toerismeseizoen. „Het is hier geen
Turkije of Marokko. Er zal altijd genoeg wa
ter zijn om te drinken of voor een douche.
En over het teveel aan zonneschijn zal nie
mand zich beklagen".
Franse meteorologen hebben geen eenslui
dende verklaring voor de aanhoudende
droogte. Terwijl sommigen klimaatsveran
deringen als gevolg van het broeikaseffect
aanvoeren wijzen anderen op een natuurlij
ke cyclus van droge en natte jaren.
YAK IN RELATIE VS-SOVJETUNIE
HINGTON Twee
lang ging de ver-
Jhouding tussen Ame-
3j en de Sovjetunie in
nde lijn, tot ze een
euforische hoogte
bereikt waarop zich
- CD ontouren aftekenden
een nieuwe wereld,
wereld die dankzij de
Idschap tussen de
supermogendheden
een episode begon
vrede, welvaart en de
rachtige aanpak van
diale problemen als
irkommering van het
iu. Michaïl Gorbatsjov
erkend als de man
iet stralende perspec-
ealistisch maakte,
de realiteit van dat ver-
ït heeft in Amerika piot-
plaatsgemaakt voor een
dat er mogelijk sprake is
;st van een fata morgana,
naïef geweest te denken
twee grootmachten in
cente tempo en over de-
gladde weg voort kon
lijven snellen naar ont-
ïing en ideologische en
mische verstrengeling,
voor de naïveteit leve-
Amerikaanse ogen de
ins bloedige gebeurtenis-
het kleine Litouwen,
JA
AïNEHANDEL TAST ALLE GELEDINGEN AAN
die voldoende zijn gebleken
om het Kremlin weer een
grimmig gezicht te geven en
om onmiddellijk een gevoelige
knak te brengen in de relatie
tussen Washington en Moskou.
„De Baltische factor", zoals het
in het nieuwste politieke jar
gon in de Amerikaanse hoofd
stad heet, toont niet alleen het
onvermogen van Sovjetpresi
dent Gorbatsjov om zijn impe
rium op basis van overtui
gingskracht bijeen te houden,
maar maakt diezelfde Sovjet
leider plotseling ook weer tot
een onbekende. De voormalige
Amerikaanse presidentskandi
daat en voorzitter van de re
publikeinse senaatsfractie Bob
Dole verwoordde de gevoelens
van miljoenen Amerikanen
toen hij afgelopen weekend
zei: „Weten we eigenlijk wel
wie Gorbatsjov is? Kennen we
zijn intenties? Weten we hoe
ver hij in de Baltische staten
durft te gaan? En weten we
hoe lang hij aan de macht zal
blijven? Moeten we, met al die
onzekerheden, zo haastig
voortgaan met ontwapenen?".
Onvruchtbaar
George Bush heeft al over ze
ven weken in Washington een
topontmoeting met Gorbatsjov.
De Amerikaanse president
kan als leider van de Unie van
Amerikaanse Staten nóg zo
veel begrip hebben voor de
problemen van Gorbatsjov met
diens Unie, hij kan het poli
tiek niet maken om tegen de
achtergrond van militair
machtsvertoon in Litouwen
even joviaal als voorheen zijn
gast te blijven trakteren op de
voordelen die de ontspanning
vooral voor Moskou in petto
heeft. Al was het alleen maar
vanwege het feit dat vijftien
procent van de Amerikaanse
bevolking wortels heeft in
Oost-Europa.
Die politieke realiteit heeft er
toe bijgedragen dat de ontmoe
ting van vorige week tussen
de Amerikaanse en Russische
ministers van buitenlandse za
ken, Baker en Sjevardnadze,
bedoeld om de weg te bereiden
naar een succesvolle Bush-
Gorbatsjov-top eind volgende
maand, ronduit als mislukt
moet worden beschouwd. Ver
minderd Amerikaans enthou
siasme voor verdere ontwape
ningsakkoorden en onmisken
bare nervositeit in het Krem
lin hebben een onvruchtbaar
klimaat geschapen waarin aan
weerszijden militair-industrië
le lobby's weer nieuwe kracht
kunnen verzamelen.
Washington is geneigd het re
cente Russische optreden op
diverse terreinen te interpre
teren als symptomen van het
zelfde probleem: de onzeker
heid die voortkomt uit Gor-
batsjovs gebrek aan een econo
mische en politieke eindvisie.
Daarom blijven de Sovjetrepu
blieken in het ongewisse over
een eventuele toekomstige on
afhankelijkheid, daarom blijft
Moskou tegenstrijdige signalen
uitzenden' over de status van
Zowel George Bush als zijn voorganger Ronald Reagan hebben Michaïl Gorbatsjov inmiddels verschillende malen ontmoet. Toch
vragen politici in Washington zich steeds meer af of zij wel weten wie Gorbatsjov is. foto: ap
een herenigd Duitsland, daar
om ontstaat er geen economi
sche dynamiek in de Sovjetu
nie, en daarom zwalkt de
USSR inzake ontwapenings
voorstellen.
Bizar
Vooral de recente ontwape-
ningspolitiek van het Kremlin
intrigeert de Amerikanen en
geeft sommige analisten in
Washington zelfs de overtui
ging dat in Rusland de militai
re top een gevaarlijk grote
machtsfactor aan het worden
is. Het feit dat Moskou onver
hoeds is teruggekomen op een
eerder principe-akkoord met
de VS over op zee gestatio
neerde kruisraketten (SLCM's)
betekent volgens een zegsman
van het ministerie van buiten
landse zaken in Washington
het volgende: „De militaire top
in de Sovjetunie was niet be
trokken bij de besluitvorming
daarover in februari jongstle
den. Zij heeft de politici in het
Kremlin beschuldigd van uit
verkoop en gedreigd dat niet
te accepteren. Nu proberen die
politici erop terug te komen".
Een dreigende houding van
het militaire establishment in
de Sovjetunie kan ook de ver
klaring zijn voor Gorbatsjovs
prompte afwijzing van het
voorstel van Bush om alle
meerkoppige op land geba
seerde kernraketten te elimi
neren en voor het „bizarre"
Sovjetvoorstel dat de twee su
permachten elk maar 500 ge
vechtsvliegtuigen in geallieer
de Europese landen mogen
hebben. Volgens dat laatste
voorstel zouden de Russen op
Sovjetgrondgebied zoveel
straaljagers mogen behouden
als ze maar willen, terwijl de
Amerikanen op 500 toestellen
na uit Europa zouden moeten
verdwijnen.
Angstige vraag
De nieuwe impasses in het
ontwapeningsoverleg dreigen
de vijfdaagse ontmoeting van
Bush met Gorbatsjov (van 30
mei tot 3 juni aanstaande in
Washington) tot een fiasco te
maken. De 'top' was juist ont
worpen als een grandioos vre-
desevenement waarop beide
leiders de nieuwe akkoorden
inzake nucleaire en conventio
nele bewapening politiek zou
den beklinken.
Dat die akkoorden wat Was
hington betreft sluw in elkaar
hadden moeten steken, had in
Amerikaanse ogen niet af hoe
ven doen aan de politieke be
tekenis ervan. Afschaffing bij
voorbeeld van alle meervoudi
ge kernraketten zou gepaard
gaan met de introductie van
nieuwe eenkoppige raketten,
waardoor de militaire indus
trie het drukker krijgt en de
wereld toch verlost zou wor
den van het allergevaarlijkste
soort projectielen dat geen
middenweg laat tussen een to
tale en een beperkte kernoor-
log.
Over vijf weken zullen Baker
en Sjevardnadze elkaar nog
maals ontmoeten, dan in Mos
kou. Dat wordt hun laatste
kans om de dan nabije 'top' te
redden. Dat het een angstige
vraag is geworden of datNzal
lukken is kenmerkend voor de
huidige stagnatie in de Oost-
West-relatie en het nieuwe
realisme waar het minuscule
Litouwen de wereld op heeft
getrakteerd.
(Van onze speciale
verslaggever
Rob Ruggenberg)
AMARIBO „Angst
frustratie beheersen
lolitieapparaat. In fei-
mctioneert het niet
meer. De cocaïne-
el heeft het leger
etast en nu zijn poli
douane aan de
Surinaamse recherche-
Chas Santokhi haalt
adem en zegt dan, ver-
d: „Je ziet de corruptie
heen toenemen. Daar-
vormt mijn eigen poli-
[anisatie tegelijk mijn
ite gevaar. Als dit zo
aat, kan ik straks de
'el sluiten".
de baas van de nationa-
Sherche in Suriname en
met de aanpak van het
neprobleem. Terwijl het
afglijdt, zijn zijn politie-
)azen niet bereid de
i zaak serieus aan te pak-
zegt hij grimmig. Zijn
'■fticadienst bestaat uit
iteld acht mensen, maar
personeelsuitbreiding
hij niet te rekenen,
we hebben zojuist wel
(3 lijk handboeien gekre-
eel cocaïne door de Su-
ise havens en het
'eld naar Europa
•oral Nederland
gesluisd is niet te
:n. De toename van de
nationale handel leidt
fkhi uit andere gege-
af. Cynisch zegt hij:
maar om je heen in de
hotels. Ze krioelen de-
agen van "de Zuidameri-
i. Colombianen, Brazili-
Bolivianen, met veel
op zak. Wat komen ze
Ze zitten hier- korte
•n dan gaan weer".*
Ondertussen vallen steeds
vaker doden. „Nu zit ik weer
met het lijk van een Brazili
aan, die in de Pararivier
dreef, doorzeefd met kogels".
En dan het leger. Steeds va
ker zijn militairen betrokken
bij drugszaken. Hij vertelt
van recente schietpartijen
tussen militairen onderling,
waarbij de aanleiding zoek
geraakte partijen cocaïne
was. Ook daarbij vallen do
den „En wij weten dat solda
ten invallen doen in huizen,
op zoek naar drugs. Als ze
wat vinden, horen we niks
en de bestolene durft natuur
lijk geen aangifte te doen.
Als ze niks vinden en er
wordt wel aangifte gedaan
en wij vragen tekst en uitleg,
dan zeggen de soldaten dat
ze immers opsporingsbe
voegdheid hebben. Vandaag
hebben we er eindelijk drie
kunnen aanhouden: militai
ren die een huis binnenvie
len en alsmaar riepen: Waar
is het pakket? Waar is het
pakket?"
Hij geeft staaltjes van omko
ping, ook binnen zijn eigen
korps. Gevangenen verdwij
nen spoorloos. Sommige
agenten hebben prima rela
ties met drugsdelinquenten,
zegt hij. „En vergeet niet hoe
corruptiegevoelig dit land is:
de armoe is groot en de
meesten komen niet uit met
hun salaris".
Santokhi's grootste zorg is
dat zijn korps ook internatio
naal zijn reputatie verliest.
Hij proefde dat al in de bena
dering in Nederland, toen hij
daar onlangs op bezoek was.
„Ze vertrouwen ons niet
meer. Je ziet ze denken:
waar blijft de informatie die
wij hem geven? En bij de
Amerikaanse narcoticadienst
DEA doen ze ook al zo
stroef. Er wordt nauwelijks
gereageerd op onze verzoe-
In het
uitgestrekte
oerwoud van
Suriname is de
narcotica-
politie van
Chas Santokhi
letterlijk
machteloos.
Daar heersen
andere wetten.
foto: anp
ken om samenwerking".
Verlegenheid
Een beetje begrijpt hij dat
wel. „Stel je voor dat wij van
hen de tip krijgen dat X met
een partij het land zal verla
ten met dat en dat lijnvlieg-
tuig. Wat kunnen wij daar
mee? Wij hebben op de
luchthaven niets te vertellen.
We mogen daar niet eens
zijn. Daar zit de Militaire Po
litie". In buitenlandse kran
ten leest hij dat politie in Ne
derland en in de VS infor
matie heeft dat de Surinaam
se legerleiding tot over de
nek in de cocaïnehandel zit.
„Maar als u mij vraagt: hoe
zit dat, dan brengt u mij in
verlegenheid, want wij heb
ben die informatie niet. We
krijgen het gewoon niet."
Zo kan Santokhi eigenlijk
geen kant op. Ook letterlijk
niet, want buiten de stad Pa
ramaribo is zijn narcotica-
dienst machteloos. Het bin
nenland, ruim vier maal zo
groot als Nederland, bestaat
vrijwel geheel uit jungle.
Daar heersen andere wetten,
gedicteerd door elkaar be
strijdende gewapende groe
pen als het Jungle Comman
do van Ronnie Brunswijk en
de Toecajana-indianen van
commandant Thomas.
Er landen, zegt hij, volop
vliegtuigen, met wapens, of
met cocaïne, wie zal het zeg
gen. „We weten alleen dat ze
landen, meer niet. Vooral in
het oosten en in het zuidwes
telijk deel van ons land".
Zijn narcoticamensen zijn er
niet welkom. „Als wij die
kant op willen, komen er
anonieme telefoontjes: jullie
lijkkisten staan al klaar". Bij
na wanhopig zegt hij: „Die
waarschuwingen kan ik toch
niet aan mijn laars lappen?
Ik ben verantwoordelijk
voor de levens van mijn
mensen".
Frustratie
Angst en frustratie, zegt de
politiechef nog een keer, met
nadruk. „Frustratie omdat er
veel ernstige strafbare feiten
worden gepleegd waar we
niets aan kunnen doen. En
angst omdat we te maken
hebben gekregen met zwaar
bewapende groeperingen die
ook niet schromen die wa
pens te gebruiken".
§omber wijst hij op een sta
pel bruine dozen in een hoek
van zijn kamer. „Wij hebben
ook zware wapens gekregen,
daar kun je op twee kilome
ter afstand een mens mee
doodschieten. Maar training
ho maar, mijn mensen kun
nen er niet mee om gaan. Be
gin deze week hebben ze er
in de stad een onschuldige
mee doodgeschoten, dwars
door een auto heen. Toeval
lig was het slachtoffer ie
mand om wie weinig ge
treurd wordt, maar stel je de
rel eens voor als het een be
langrijk persoon geweest
was".
„Ik wil die dingen niet meer
uitdelen. Een politieman
moet niet met dat soort ge
schut rondlopen, maar nor
maal uitgerust zijn. Je moet
politiemensen niet verhar
den, want ze hebben ook met
gewone, normale mensen te
maken. Die moet je niet ex
tra hard tegemoet treden.
We hebben al zoveel ver
speeld, laten we alsjeblieft
proberen bij de bevolking
nog wat krediet over te hou
den".
ADVERTENTIE
Amsterdam en Capelle open op 2e Paasdag.
Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Capelle a/d IJssel.
door Jo Wijnen
Kingmaker
BRUSSEL Lang geleden
heb ik een man gekend, een
winkelier, die zich als een
van de weinige leden van
het sterke geslacht had
ontwikkeld tot een eerste
klas verkoper van
dameslingerie. De man
leverde zelfs ondergoed en
aanverwante zaken aan
nonnenkloosters.
Telkens als hij weer eens de
grenzen van wat toentertijd
ik spreek over de jaren
vijftig als het volstrekt
onmogelijke werd aangezien
had overschreden, overviel
de dameslingeriewereld een
gevoel van diep ontzag en
grote verbazing. Barrières
van kuisheid en preutsheid
overwon hij met het grootste
gemak van de wereld. En hij
genoot vooral het
vertrouwen van het slag
dames dat bereid is over alles
te praten, behalve datgene
wat ze onder hun
bovenkleding dragen.
Ik moest aan die man
denken toen ik vorige week
Wilfried Martens, de eerste
minister van België, op de
televisie zag. Martens had de
vorst anderhalve dag van de
troon gehouden, om hem
daarna door de Belgische
volksvertegen woordiging
weer in genade te laten
aannemen.
Ik geloof niet dat ik een ooit
sprekender voorbeeld van
staatkundige tovenarij heb
waargenomen. Martens had
het ongerijmde, het
ongehoorde en het
onmogelijke gedaan. Dat
Martens zijn politieke
huzarenstukje uithaalde met
de uitdrukkelijke, ja zelfs
schriftelijke toestemming
van de koning, was wellicht
het meest adembenemende
aspect van zijn optreden.
Is iemand nog zo naïef te
denken dat diegenen die op
dit ogenblik in het Catshuis,
Downingstreet 10, het
Elysee, het Witte Huis of het
Kremlin verblijven, tot
vergelijkbare politieke
bravourstukken in staat zijn?
Is een der bewoners van
bovengenoemde panden bij
machte het meesterbrein van
de Brusselse Wetstraat te
evenaren?
De omvang van Martens'
prestatie wordt pas echt
duidelijk als men België in
het juiste perspectief ziet.
Het is een onmogelijk te
regeren land. Het heeft een
magistratuur die bij
voortduring in verband
wordt gebracht met rose
baletten, een politiemacht
die het laten zoekraken van
dossiers tot een ware kunst
heeft verheven, een
ambtenarij die slechts het
verlammen der natie tot doel
heeft en een aantal
staatsbedrijven die
gevoeglijk als de ware
hoeders van onkunde,
achterstand, ondoelmatigheid
en traagheid mogen worden
aangemerkt.
Maar er is evengoed een man
die nu al tien kabinetten
lang deze triomf van het
ongerijmde gaande houdt:
Wilfried Martens. Ik zeg het
in alle eerlijkheid: hij is mijn
favoriete politicus. En hij
zou, als ze nog leefden, ook
de favoriet van Machiavelli,
Talleyrand, kardinaal
Richelieu, keizer Nero en
Bismarck zijn, om maar eens
een paar
top vertegenwoordigers van
het ware staatkundige
handwerk te noemen.
België is, sinds vorige week,
dan ook te klein voor
Martens geworden. Martens
moet Delors bij de EG, Perez
de Quellar bij de VN of
Wörner bij de NA VO
opvolgen. Maar de EG heeft
geen koning en geen
taalstrijd, de Verenigde
Naties worden niet geplaagd
door het Vlaams Blok of
Vanden Boeynants en de
NAVO verdonkeremaant
geen dossiers en houdt geen
rose baletten.
Aldus heeft Martens alleen
maar temidden van onze
roerige zuiderburen een
politieke reden van bestaan.
Zoals Ruud Lubbers
uitsluitend in Nederland kan
gedijen, zo kan Wilfried
Martens dat uitsluitend in
België. Het land is hem op
het lijf geschreven. België is
voor hem gemaakt. En
Martens is bovenal de man
de Belgen hebben verdiend.
Hij is de onontkoombare
'kingmaker' in tragedies, die
zelfs Skakespeare niet had
kunnen verzinnen.
