In Sovjetunie wordt geloof weer noodzaak
CcidAcSouAmi
mST £eidóe@ouxa/rit
kerk
wereld
beroepingen
Een uitweg uit de kinderkamer
•i
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
fceidócQowvant
ZATERDAG 14 APRIL 1990 PAG®
Braziliaanse bisschoppen met de
dood bedreigd
SAO PAULO Twee bisschoppen in Brazilië die bekend staan
om hun verdediging van de rechten van de landloze boeren en
Indianen, zijn met de dood bedreigd. Het betreft bisschop Aldo
Mongiano van Roraima en bisschop Marcelo Pinto Cavalheira
van Guarabira Onder leiding van de gouverneur van het territo
rium Roraima, Romero Juca Filo, wordt tegen Mongiano een zeer
felle campagne gevoerd. De bisschop verzet zich volgens de gou
verneur tegen het werk van 'garimpeiros' (goudzoekers en mijn
werkers) in het Amazonegebied. Bisschop Mongiano heeft in een
open brief zich tegen deze beschuldiging verweerd. „Wij zijn niet
tegen 'garimpeiros'. We willen voorkomen dat het land dat aan
de Yanomani-Indianen toebehoort, wordt overvallen door men
sen die het leven van de Indianen verwoesten".
Protestantse PvdA-leden vragen steun
voor SILA
LEIDSCHENDAM De Protestantse Werkgemeenschap voor
de Partij van de Arbeid heeft een dringend beroep gedaan op
de Tweede Kamerfractie van de partij om het werk van de
Stichting Interkerkelijke Ledenadministratie (SILA) mogelijk
te maken. Volgens de werkgemeenschap kan de PvdA het
werk van de SILA gerust steunen omdat de kerken met res
pect voor de wil van hun leden handelen. Willen de gemeente
en kerkleden niet in het bestand, dan zullen de kerken ervoor
zorgen dat ze er niet in opgenomen worden.
Ze vindt ook dat er geen inbreuk op de scheiding van kerk en
staat in het geding is. Het hoeft volgens de werkgemeenschap
niet te betekenen dat de staat de kerken negeert en voorbijgaat
aan haar plaats in de samenleving.
De dwalingen van
een grote geest zijn
leerzamer dan de
waarheden van
een kleine.
door Marinus van der Berg
Steen
Enkele jaren nadat de vrouwen
het graf leeg hadden
gevonden, ontmoette de
tuinman de engel die de
vrouwen bij het graf hadden
ontmoet. De tuinman had
allerlei vragen over de zwaarte
van de steen, over de wijze
waarop de engel deze zware
klus toch geklaard had. Hoe.
krijg je zo'n zware steen nu
toch gewenteld? Hij had er
destijds speciaal opgelet dat
het tuingraf goed werd
afgesloten, opdat de wilde
dieren het lichaam niet zouden
roven. Hij was dan ook
verbijsterd dat de steen toch
gewenteld was en nog wel door
een engel. Moet je daarvoor
veel kracht hebben? vroeg de
tuinman zich af. Deze vraag
legde de tuinman aan de engel
voor, maar de engel vond het
geen boeiende vraag. Al dit
gepieker interesseerde haar
niet. De engel zei: ,,ls jouw
steen al gewenteld?" „Welke
steen bedoel je?", zei de
tuinman. Toen begon de engel
het verhaal te vertellen van de
steen. Het verhaal van de
versteende harten. Dat zijn de
harten van mensen die wel
weten dat het anders moet
worden tussen de mensen,
maar zij sluiten zich af. Ze
hebben teveel eigenbelang. Je
komt het overal in tegen.
Overal zijn er mensen die willen
blijven zitten, waar ze zitten.
Overal zijn er mensen die
alleen maar door de bril van
hun eigen gelijk kunnen kijken.
De harten worden niet meer
geraakt. Er wordt veel
geredeneerd maar het hart
wordt niet meer geraakt. a's je
hart koud wordt, als je je hart
afsluit, dan komt er een steen
op het hart te liggen. Het
wentelen van die steen is het
allermoeilijkste. De tuinman
begon een klein beetje te
begrijpen en zei: „Dus de steen
voor het graf in mijn tuin was
niet zo zwaar?" „Die steen was
licht", zei de engel. Die steen
kon immers de mensenzoon
niet verbergen. De
mensenzoon was de mens van
wie zoveel liefde en licht uitging
en van wie het hart zo geraakt
werd door de pijn van mensen,
dat zijn hart niet een stenen
hart kon worden. De
mensenzoon bleef zich
opstellen voor de ervaringen
van vrouwen, van mensen die
leden aan een lichamelijke of
geestelijke ziekte, van mensen
die aan de bedelstaf waren
geraakt. Er ging zoveel kracht
van Hem uit dat dat een
bedreiging werd voor de
mensen met een stenen hart.
Zij die versteend waren,
probeerden hem in de dood te
verbergen. Ze waren maar al te
blij dat jij in jouw tuin nog zo
een graf had met een grote
steen waar je hem wilde
neerleggen. Maar hun bange
harten hebben geen gelijk
gekregen. Zijn kracht gaat
verder. Zijn kracht gaat door
en is door geen steen tegen te
houden. „De tuinman die een
goede vriend van die
mensenzoon was geweest,
kreeg tranen in zijn ogen. Al die
jaren had het verdriet om hem
als een steen op zijn hart
gedrukt. „Je kunt ook een
steen hebben op je hart uit
liefde", zei de tuinman. „De
steen van het verdriet is
zwaar", zei de engel. „Ze kan
soms al je kracht verlammen".
„Hoe kan die steen dan
gewenteld worden", zei de
tuinman. „Kun je dat uit
jezelf?" „Je kunt het niet uit
jezelf alleen, maar je moet het
ook zelf doen", zei de engel.
„Dat klinkt tegenstrijdig", zei
de tuinman. „Het is eigenlijk én
én..." zei de engel. „Je hebt
mensen nodig die hun hart
voor je openstellen, mensen
die niet onverschillig voor jouw
verdriet zijn én je moet je eigen
kracht weer gaan ontdekken".
„Je moet opstandig worden,
de opstanding zoeken, op gaan
staan", zei deengel. „Tegen de
wanhoop in..." Dat is een zwaar
werk, maar als de steen gaat
wentelen, dan wordt het licht.
Dan wordt het Pasen in jouw
leven.
MOSKOU Karl Marx
ligt op de schroothoop.
Naast hem ligt een Russi
sche soldaat op een roes
tend bronzen paard. Een
foto die te zien is achter
het hek van het rege
ringsbureau voor kerkza
ken in de Ryleewstraat in
Moskou. De renaissance
van het 'opium' religie
lijkt aangebroken. Want
sinds het verval van het
communisme is er in de
Sovjet-Unie een gevaar
lijk vacuüm ontstaan: er
zijn geen bindende waar
den meer.
Volgens volksafgevaardigde
en toneelspeler Oleg Basilasj-
vili is de morele krisis waarin
het land zich bevindt, terug te
voeren op de persoonlijke cul
tuur. „Geestelijke waarden
die honderden jaren lang gel
dig waren zijn nu uit de
mode. Algemeen menselijke
waarden die de hele beschaaf
de wereld als leiddraad heeft,
zoals 'Gij zult niet doden' en
'Gij zult niet stelen' zijn ver
geten. We zijn slaven van de
normen van de bureaucratie
geworden".
Ook Gorbatsjov zei in zijn
eerste rede als president dat
de maatschappij menselijker
moet worden, dat de menselij
ke waarden herontdekt
moeten worden. Maar waar
moeten die vandaan komen?
„We leven in een tijd van be
roering", zegt de orthodoxe
priester Aleksandr Men, in
het westen vooral bekend
door zijn boeken en zijn
vriendschap met schrijver
Aleksandr Solzjenitsyn. „Pro
feten die zich bekommeren
om het zieleheil van de men
sen, duiken op als paddestoe
len uit de grond. Ze zijn
enorm populair sinds de men
sen murw geslagen zijn door
het verleden, in het heden
niets vreugdevols kunnen
vinden en angst hebben voor
de toekomst. De mensen zijn
bereid iedereen te geloven die
antwoord geeft op hun vragen
en hun een betere toekomst
belooft. Op die manier ont
staan overigens dictaturen",
aldus Men.
Hij pleit ervoor dat gelovigen
en niet-gelovigen samen aan
de slag gaan om wat er nog
over is van de culturele erfe
nis te behouden en verder te
ontwikkelen en zo de draad
oppakken die decennia lang is
blijven liggen.
Er zijn al pogingen om op
nieuw te beginnen. De minis
ter van binnenlandse zaken
laat geestelijk verzorgërs van
de kerken toe in de 'zware af
delingen' van gevangenissen
om agressie tegen bewakers te
beperken. De minister van
gezondheidszaken wil de ker
ken mee laten werken aan de
bestrijding van alcoholisme en
drugsverslaving. En scholen
vragen de kerken om lessen
te geven over christendom en
moraal, zodat, zoals het lera-
rencollectief van de Moskouse
school nummer 1.100 het for
muleert, niet nóg een genera
tie zonder waarden en nor
men opgroeit.
Men waarschuwt overigens
voor overschatting van de rol
die kerken kunnen spelen.
„De kerk is deel van onze sa
menleving. En het is ons allen
immers bekend, dat ook zij
zware verliezen heeft gele
den. Natuurlijk willen ook
wij, christenen, een beschei
den steentje bijdragen aan de
morele vernieuwing, maar we
hebben ook vele interne pro
blemen".
Voor de staat lijken alle mid
delen geheiligd die een totale
ondergang van hef land hel
pen tegengaan De Sovjetker-
ken hebben een enorme vrij
heid gekregen om het verval
der waarden te bestrijden,
maar dat zal een te grote last
zijn, als ook de staat het laat
afweten.
Dat de kerken intussen zelf
bewuster zijn geworden, blijkt
wel uit een televisiepreek van
een orthodoxe priester die zijn
publiek de vraag voorwierp of
er een God bestaat. Hij beant
woordde die vraag meteen
met „Ik zeg U, Hij bestaat",
een uitspraak die nog niet zo
heel lang geleden ondenkbaar
zou zijn geweest.
Spanningen rond
kathedraal Lvov
MOSKOU De beloofde te-
ruggave van de St. Joeri ka
thedraal in Lvov aan de Oek-
rainse katholieke kerk wordt
waarschijnlijk uitgesteld na
dat de Russisch orthodoxe bis
schop van Lvov zijn gelovi
gen had opgeroepen op Goede
Vrijdag naar de kerk te ko
men om dat te verhinderen.
Katholieke activisten wilden
gisteren niet proberen de
overdracht te forceren. De
achttiende-eeuwse kathe
draal, die vanaf een heuvel op
het stadscentrum uitkijkt, is
tot 1946 het centrum geweest
van de Oekrainse katholie
ken. Daarna werd het gebouw
overgenomen door de Rus
sisch-orthodoxe kerk.
Eind vorig jaar hebben de ka
tholieken van Lvov de kathe
draal van de Verheerlijking
terugggekregen. Vorige week
besloot de gemeenteraad van
de stad, waarin aanhangers
van de Oekrainse democrati
seringsbeweging Roech de
meerderheid vormen, ook de
Sint Joeri kathedraal aan de
katholieken terug te geven.
De katholieken hebben het
oog laten vallen op nog zes
andere kerken in Lvov. Voor
de Russisch-orthodoxe gelovi
gen zou dan nog slechts een
oorspronkelijk orthodoxe
kerk overblijven.
Klooster doelwit
De Libanese pater Pierre Saba brengt een schilderij van de Maagd Maria in veiligheid in het St.
Roukozklooster in het in de bergen gelegen plaatsje Qleilat. De gevechten tussen christenen in
Libanon duren in alle hevigheid voort en ook kloosters worden daarbij niet gespaard.
Banneux Van zaterdag tot
en met zondag 6 mei wordt
door het diocesaan Banneux-
comité een bedevaart naar
Banneux georganiseerd. Ver
trek vanuit Noordwijk, Lei
den, Den Haag, Delft en Rot
terdam in de vroege ochtend.
Overnachting in Rolduc. Des
zondags, na aankomst te Ban
neux, plechtige eucharistie
viering. In de namiddag bid-
weg naar de Bron en zegening
van de zieken met het H. Sa
crament. Kosten deelname
135, p.p. Inlichtingen en op
gave: Zr. L. Hoogeveen,
Vlierboomstraat 198 's-Gra-
venhage. Tel. 070 - 368.36.43.
b.g.g. 363.60.06.
Nederlands Hervormde Kerk
Benoemd tot bi|stand in het pasto
raat te Vianen (buitengew. wijkgem.)
(part-time) H. Jonker, emeritus pre
dikant te Barneveld.
Aangenomen naar Hillegersberg
(t.b.v. de vrijz. herv. Bergkapelge-
meente) (part-time) drs. E.H. Zoom-
ers, kand. te Zoetermeer.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Bij zijn overlijden in de
cember 1959 liet de ka
tholieke Nijmeegse letter
kundige Gerard Brom
een geschrift na waar hij
tot het laatste moment
aan had gewerkt: „Een
woord voor katholiek Ne
derland". Het blijkt zijn
geestelijk testament te
zijn (later verschenen on
der de titel Het ene nodi
ge). Brom maakt daarin
de balans op van zijn
werk als emancipator van
de katholieken en van de
positie waarin zij zich op
dat moment bevinden.
Wat dat laatste betreft, -
het was al gebleken uit
de autobiografie die twee
jaar geleden uit zijn nala
tenschap werd samenge
steld -, was Brom weinig
positief. Zelf bij uitstek
een cultureel ingestelde
katholiek die zich liet in
spireren door het grootste
katholieke verleden uit
de Middeleeuwen, her
haalde hij zijn constate
ring van bijna twintig
jaar geleden dat de Ne
derlandse katholieken
nog steeds in een kinder
kamer zaten. Hun geloof
is een kwestie van slaafs
van buiten leren, onno
zelheid en slechte smaak,
aldus Brom. Hij betwijfel
de of een dergelijk geloof
de komende tijden zou
kunnen overleven.
Het is zeer de vraag of Brom
de contradicties en bovenal de
consequenties van zijn eigen
pleidooi doorzag. Brom fulmi
neerde in zijn geestelijk testa
ment tegen de dooreenhaspe-
ling van taken tussen pries
ters en gelovigen. Ondanks
zijn aansporing tot actieve
deelname had hij een bij uit
stek traditionele opvatting
van de kerk. Waar die 'zelf-
denkzaamheid' van de katho
lieken toe zou kunnen leiden,
kwam niet in hem op.
Toch zou daar nog geen de
cennium later volop sprake
van zijn en leefde min of
meer onderhuids die zelf-
denkzaamheid al volop tijdens
Broms leven, maar was dit
aan hem die in zijn laatste ja
ren erg teruggetrokken leef
de, ontgaan. Als er iemand
geweest is die deze „innerlijke
emancipatie" heeft willen be
vorderen, dan is het de Nij
meegse cultuurpsycholoog
Han Fortmann geweest, wiens
overlijden nu twintig jaar ge
leden een welkome aanlei
ding vormt zich opnieuw in
zijn werk te verdiepen. Onder
redactie van dr. Jacques Jans
sen, zijn als Symbool en wer
kelijkheid een aantal, (krante
nartikelen gebundeld die
Fortmanns ijveren belichten.
Ontmanteling
Fortmann is ongetwijfeld de
laatste van de katholieke
emancipatoren geweest. Het is
niet overdreven te stellen dat
hij de weg uit de kinderka
mer naar een volwassen ge
loofsinstelling gewezen heeft.
De uiterlijke emancipatie
heeft hij willen omzetten in
een innerlijke emancipatie en
daarvoor moest hij nogal wat
van het bouwwerk dat de
kuddebewakers, Brom incluis,
in de eeuw daarvoor hadden
opgebouwd, weer ontmante
len. Tijdens zijn leven was hij
nogal eens doelwit van boze
polemieken, maar toch heeft
de dankbaarheid over zijn
werk overheerst. In katholie
ke kring is er zelfs een bijna
hagiografische sfeer rond zijn
persoon en werk ontstaan.
Van al die katholieke voor
mannen heeft hij immers zijn
geloofsgenoten misschien nog
wel het meest te zeggen en
dat komt omdat hij welbewust
de confrontatie met het mo
derne leven heeft willen aan
gaan, de vele gerechtvaardig
de kritiek op kerk als geslo
ten instelling en haar geloof
serieus heeft willen nemen.
Gelovigen maar ook niet-ge-
lovigen zouden van hem kun
nen leren.
Het meest tastbare resultaat is
dat er in zijn voetsporen een
generatie katholieken is opge
groeid die zich het geloof ook
geestelijk heeft eigen ge
maakt, daarin aanvankelijk
ook gesteund door de kerklei
ding, maar ten lange leste
noodgedwongen zijn toe
vlucht zoekend in organisaties
als de Acht Mei-beweging en
de Mariënburgvereniging.
De kritiek die zij van van
meer behoudende geloofsge
noten konden verwachten,
heeft Fortmann al op trefze
kere wijze gepareerd. Daarbij
dient bedacht dat hij zelf ze
ker geen beeldenstormer was,
eerder, zoals hij herhaaldelijk
in de nu uitgegeven artikelen
beklemtoont, een traditionele
gelovige.
Zijn ingang om het inzicht in
de problemen te verhelderen
kon niet theologisch zijn,
maar was, mede gezien het
uiteindelijke oogmerk, te we
ten de geestelijke gezondheid
van de katholieken, psycholo
gisch. En dan was er veel dat
voor een onbevooroordeelde
onhoudbaar bleek.
Maar ook de kritiek van bui
tenstaanders, al dan niet
christelijk, die wellicht ter
wille van hun eigen gemoeds
rust de roomse kinderkamer
met zijn geborneerde afgeslo
tenheid het liefst in stand wil
den houden, beantwoordde
hij. In een van zijn laatste ar
tikelen De versmalde kerk,
betrekkelijk kort voor zijn
dood geschreven, waarin hij
op begripvolle wijze het ver
lies van behoudende katholie
ken a la Confrontatie en
Waarheid en leven ontleedt,
trekt hij van leer tegen dege
nen die zich zoals de schrijver
W.F. Hermans keren tegen de
nieuwe behoefte aan autono
mie en eigen verantwoording
binnen de kerk. „Hij (Her
mans) zou voor geen geld van
de wereld bij de katholieke
kerk willen horen, maar hij
meent wel te moeten zeggen
welke plichten katholieken
hebben. Wij hebben lang ge
diend om een stuk folklore in
stand te houden. De onverzet
telijkheid van de roomse leer
gaf aan anderen het recht op,
ja de plicht tot vrijzinnig-
De meest belangwekkende
bijdrage uit de bundel is onge
twijfeld Onder beneficie van
Han M.M. Fortmann
inventaris, over de huidige
geloofsproblematiek als erfe
nis van de Europese cultuur.
Zelden is er binnen katholie
ke kring leesbaarder en op
zo'n vooruitziende wijze over
dit inmiddels uitentreuren be
handelde onderwerp geschre
ven als in dit uit 1963 date
rende opstel. En het geheim
ervan is dat Fortmann zijn
toehoorders (het was oor
spronkelijk een rede voor de
paters Augustijnen) serieus
neemt, niet over hun hoofden
spreekt door indelingen en
categorieën te hanteren die
slechts voor de studeerkamer
van belang zijn. Bij zo'n titel
moet je onweerstaanbaar den
ken aan de Franse schrijfster
Marguerite Yourcenar, die
mét alle grote verschillen die
er tussen hen zijn, onder de
zelfde titel (Sous bénefice
d'inventaire) en vanuit een
zelfde religieuze maar ondog
matische bekommernis
schreef. Wat blijft er over na
een rondgang langs de kritiek
(van Feuerbach, Freud, Marx
en vele anderen), kritiek die
wij serieus moeten nemen,
„omdat zij nu eenmaal in de
lucht zit", maar die volgens
Fortmann ook religieus geïn
spireerde waarneming zo erg
in de weg kan zitten, omdat
deze kritiek het monopolie
lijkt te hebben? Blijft het ant
woord dat van de oude
„emancipatie', de massieve
gepantserdheid en het isole
ment? Of is er voor de gelovi
ge een andere weg begaan
baar? Fortmann preludeert
hier in feite al op zijn thema
Heel de mens, dat sindsdien
zo vaak heeft geklonken en
een veel gebruikt uithangbord
is geworden voor religieuze
bekommernis. Hoeveel twijfel
en aggressie er soms achter
bekeerlust steekt, religie kan,
naar zijn oorspronkelijke be
tekenis, ook verbinden, vol
maken, ook voor mensen voor
wie „de oude sprookjes" heb
ben afgedaan. Dat was twintig
jaar geleden zijn grote wens.
PAUL VAN VELTHOVEN
Han M. Fortmann: Symbool
en werkelijkheid. Essays
over religie en cultuur 1962-
1970. Prijs 22,50.
Actie in polonaise-vorm
WINKELPERSONEEL en bonden, die deze week al he
hebben gereageerd op het voorstel tot verruiming van
winkeltijden van zes uur naar half zeven, zijn van plar
volgende week nog een schepje bovenop te doen. De si
wervende activiteiten van de bonden die overigens I
wat nieuwe leden konden inschrijven gaven de aisr
overigens iets onnatuurlijks. Zo konden we voor het e
werknemers in polonaise voor hun belangen zien opkon ,or
Ondertussen zit het verlengen van de openingstijd met e
half uur vooral de tegenstanders, die volgens een reci
steekproef met 59 procent de meerderheid vormen, kenni rou
het hoogst.
Een groot deel van het winkelpersoneel is zich kenni^
niet bewust, dat bij ons de winkeldeuren eerder dicht j
dan in de omringende landen en dat ook onze samenlei
er gaandeweg rijp voor is dat winkels 's avonds langer
zijn. Van de andere kant realiseren de voorstanders van
zeven' zich onvoldoende, dat een gewijzigde regeling
menigeen achter de toonbank zeer vervelende gevolgen
het privé-leven zou hebben.
)0
Vrijwel niemand staat stil bij het lot van de kleine
denstander, die dikwijls zonder enig personeelslid m
slechts met huisgenoten zijn handel moet drijven en ni
gedwongen is van 's morgens zeer vroeg tot 's avonds vei
zes uur stevig in de weer te zijn. Wanneer een paar pan
verder een concurrerend (groot)winkelbedrijf wél na zes
klanten aantrekt, zal ook de kleine middenstander lar
open moeten blijven.
lel
A.L die opwinding zou doen vermoeden dat er in ons 1
•geen controversiëler onderwerp bestaat dan de winkels
tingswet. De afgelopen jaren zijn evenveel voorstellen
dacht als verworpen. De politiek zou er ook nu
doen de voorgestelde verruiming van de winkelsluitings ;^r
nog eens te heroverwegen. Vooral ook omdat, afg;
recente steekproef, een meerderheid van het publiek
noodzaak van langere openingstijden niet onderschrijft.
,dr
Het graf is leeg
In de kerk wordt in de paastijd een 'onmogelijk' verl
verteld, namelijk dat van de opstanding van Jezus. De d
heeft de zoon van God niet in het graf kunnen houden; Gro<
kracht is sterker dan de macht van de dood. Meteen na
gebeurtenis op de derde dag na zijn dood, werd aan het
haal getwijfeld. Veel joden geloofden het niet en de Grie
wilden best naar Paulus luisteren toen hij in Athene over j,
leven van Jezus vertelde, maar toen hij het over de
ding had, werd hij door de Atheners weggelachen. Het en
toen te zot om serieus op in te gaan, vonden de Griekse
leerden.
Het verhaal van Jezus' opstanding is letterlijk ongeloof!-'
Zijn discipelen geloofden hun ogen dan ook niet toen ze an
zagen; pas toen Hij hun om eten vroeg, beseften ze dat H
levende lijve bij hen was. De bijbelschrijvers vermelden
detail van dat eten om aan te geven dat de opgestane
niet alleen maar een Geest is die onzichtbaar door mure
gesloten deuren komt. Een geestelijke verrijzenis is niel li
noeg; dan zou de paasboqdschap te gemakkelijk een ver
worden over Jezus als 'geestelijke realiteit' of als 'inspirei
de Geest'.
zb
Het paasevangelie is méér: Jezus is ook in vlees en bl'ch
teruggekomen uit het rijk van de dood. Ook op andere plle
sen in de bijbel benadrukken de bijbelschrijvers via kif
details hoe reëel de wonderdaden van de Heer waren; h< V€
alsof ze willen voorkomen dat die gebeurtenissen hocus
cus-verhaaltjes worden of vergeestelijkt worden uitgelieer
Het wonder aan Lazarus bijvoorbeeld. Die was vier i"
dood voordat Jezus kwam en hem opwekte. Het lichaam
al in staat van ontbinding vertelt Johannes heel nuch
Toch wekt Jezus hem op. Geen sprake van schijndood of |e']
pe slaap; Lazarus was dood en hij werd wonder boven
der weer levend.
ee|
Pasen is het feest van het nieuwe leven. Heel letter!
Zónder de realiteit van de lichamelijke opstanding 'H
hier niet, het graf is leeg' is Jezus een geestelijke vers
ning, die niet met beide benen op de grond staat. Dan wi
zijn bestaan afhankelijk van mensen die gevoelig zijn
'hogere waarheden' of voor 'diepe mysteriën'. Maar na P<
kan niemand meer heen om de realiteit van de opgesl
Hij is er, met huid en haar.
de
Jijt
at vn
DOOR de realiteit van zijn opgewekt lichaam kunnen
de realiteit van zijn bestaan ook géestelijk verstaan. Hij
schijnt ook onder óns, soms op wonderbaarlijke manierei
op wijzen waarvan we nauwelijks kunnen dromen,
schien dat we Hem daarom ook niet altijd herkennen
soms denken dat Hij verdwenen is achter de wolk van
godsverduistering.
Daarom is het goed dat de kerk het paasfeest viert. I
ons er op bijzondere wijze aan te herinneren hoe het lijf
dat in ons leven is, een andere wending krijgt; het is imn
Goede Vrijdag geweest. Vandaag staan we stil, in afwach
van de nieuwe morgen; de dag waarop het perspectief r jjn
caal keert. De Heer is onder ons en gaat met ons mee, ,^0
over onze dood. Schuld en boete zijn begraven; het He 0r i
opgestaan.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaai
per maand f. 24,85 per maand f. 2f
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f. li
per jaar 284,50 per jaar 285
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. oj:
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
