I Politieke chaos leidt
Israël naar anarchie
Tsjechen geven
geur aan semtex
Vredesproces Midden-Amerika werpt vruchten af
Sovjetunie houdt
niet langer vast aan
neutraal Duitsland
Litouwen schrijft
verzoenende taal
Krachtmeting in eerste zitting Yolkskammer
Jin BUITENLAND ËcicLeComont vrijdag 6 april 1990 pagina 5
Abu Nidal zinspeelt op
vrijlating gijzelaars
BAYRUT De guerrillagroep van de
Palestijnse extremist Abu Nidal heeft
gezinspeeld op de vrijlating van een of
meerdere gijzelaars die zich in haar
macht bevinden.
De groep gijzelt acht personen: de Fran-
caise Jacqueline Valente en haar twee
in gevangenschap geboren kinderen, en
vijf Belgen.
Zij werden in november 1987 op hun
zeiljacht Silco in de Middellandse zee
gevangen genomen omdat zij Israëlische
spionnen zouden zijn.
Twee dochters van Valente werden na
Libische tussenkomst in december 1988
in Libië vrijgelaten en naar hun vader
in Frankrijk gestuurd.
Papua-Nieuw-Guinea
verbiedt kappen woud
PORT MORESBY De regering van
Papua-Nieuw-Guinea heeft aangekon
digd twee jaar lang geen vergunningen
meer te zullen afgeven voor het kappen
van bedreigd tropisch regenwoud. Maar
als compensatie rekent het land wel op
meer buitenlandse hulp. Volgens de re
gering zullen in de toekomst alleen nog
kapvergunningen worden gegeven aan
plaatselijke landeigenaren, opdat dezen
controle houden op hun eigen bezit en
er ook alle vruchten van plukken. Pa
pua-Nieuw-Guinea was tot nu toe 's we
relds vierde exporteur van hardhout.
Zeventig procent daarvan ging naar
Zuidoost-Azië.
Satelliet
gelanceerd vanaf
bommenwerper
LOS ANGELES De Verenig-
de Staten hebben een geslaagde
proef genomen met de lance
ring van een (Pegasus) raket
vanaf een B-52 bommenwerper.
Hiermee hebben de NASA en
privé-ruimtevaartorganisaties
een alternatieve methode ver
kregen om kleinere voorwerpen
in het heelal te brengen. Het
was namelijk voor het eerst dat
er vanaf een vliegtuig een raket
in de ruimte werd gebracht. De
Pegasus kan satellieten vervoe
ren met een gewicht van ruim
vierhonderd kilogram.
PARDUBICE De Tsjechoslowaakse fabri
kant van de springstof semtex heeft gezegd
dat er nog dit jaar iets aan dit explosief ma
teriaal wordt toegevoegd. Een geurstof bij
voorbeeld, zodat het gemakkelijker opge
spoord kan worden bij controles op luchtha
vens en elders. Semtex is veelgebruikt door
terroristen voor het plegen van aanslagen.
Volgens de fabrikant is vorig jaar al een ein
de gekomen aan de commerciële export van
de explosief. Libië, dat ervan wordt ver
dacht semtex aan het Ierse Republikeinse
Leger (IRA) en terroristische groepen te le
veren, kreeg in 1981 duizend ton van het
goedje geleverd.
Rwanda wil deel van
overbevolking kwijt
NAIROBI Het kleine Oostafri-
kaanse Rwanda heeft een beroep ge
daan op bevriende buurlanden om
Rwandezen op te nemen, om zo de
druk van dè chronische overbevol
king wat te verlichten. Het verzoek
is gericht aan Uganda, Tanzania, Ga
bon en Congo. In sommige delen
van het bergachtige land wonen
meer dan duizend mensen per vier
kante kilometer. Ter vergelijking: in
Nederland wonen gemiddeld zo'n
435 mensen per vierkante kilometer.
De gemiddelde bevolkingsdichtheid
van Rwanda dat kleiner is dan
Nederland is 240 mensen per
vierkante kilometer.
Colombiaanse president
buigt voor drugsmaffia
BOGOTA De Colombiaanse drugsmafia
heeft dezer dagen goede zaken gedaan. De eni
ge krant die zijn stem tegen de almachtige
drugsbaronnen durfde te verheffen, El Especta-
dor, heeft tijdelijk zijn kritische berichtgeving
En president Virgilio Barco heeft de leider van
het Medellin-kartel, Pablo Escobar, een „eerlijk
proces in Colombia" toegezegd. Het was voor
het eerst dat president Barco niet expliciet
dreigt met uitlevering van Escobar aan de Ver
enigde Staten.
'De drugsmaffia heeft deze week de strijd tegen
de regering hervat. Voor de moord op rechters
en politici wil het kartel huurmoordenaars en
kele duizenden guldens betalen.
POLITIEKE PARTIJEN KOPEN STEUN IN PARLEMENT
(Van onze correspondente
Willy Werkman)
JERUZALEM Plotse
ling is het land in beroe
ring. Hongerstakende Is
raëli's zitten voor het par
lementsgebouw, de Knes
set. Petities worden gete
kend, actiecomités wor
den uit de grond gestampt
en dit weekeinde gaan de
massa's demonstrerend de
staat op.
Waar gaat het om? Het kies
systeem, dat volgens de kla
gers de democratie in gevaar
brengt, politieke corruptie ver
oorzaakt en - jazeker! - het
volk leidt naar de roep om een
sterke leider.
Plotseling zijn de Israëli's in
paniek. Geschrokken van de
corruptie, de chantage en de
dreigementen rondom de wan
hopige pogingen van Simon
Peres, leider van de Arbei
derspartij, een nieuwe rege
ringscoalitie te vormen.
Afgelopen woensdag liet Peres
het volk tevreden weten dat
alles rond was. Wie zijn part
ners waren en wat de coalitie
afspraken inhielden, hield hij
voorlopig voor zich. Vanwaar
die geheimzinnigheid? Ook
daar was geen antwoord op.
Het ging kennelijk om Avra-
ham Sharir, een ex-minister
van de Likudpartij, die in ruil
voor een aantal politieke en
misschien ook wel geldelijke
gunsten naar het kamp van
Peres was overgelopen. Poli
tieagenten moesten het huis
beschermen van de recente
overloper, die kennelijk zozeer
bedreigd werd dat hij ook de
pers niet te woord durfde te
Maar een dag na Sharir's on
voorziene stap leek alles weer
anders. Plotseling schoot hij in
zijn auto naar een alweer ge
heime ontmoeting, ditmaal
met een afgevaardigde van het
zojuist door hem verlaten Li-
kudkamp. Had de man spijt
gekregen? Ook vele uren later
konden de Israëli's alleen
maar gissen naar de achter
grond. En met dat gissen
groeide de onzekerheid over
de nieuwe regering van Simon
Peres, die zondag al aan het
parlement zou moeten worden
voorgesteld.
Na meer dan twee weken coa
litiebesprekingen leek niets
meer duidelijk. Niets, behalve
de misselijk makende overeen
komsten die maar één doel
hadden: het kopen van stem
men.
Bankgarantie
Een voorbeeld: vijf parle
mentsleden, behorend tot het
Likud-blok, hadden zich enke
le weken voor de val van de
regering-Shamir om politieke
redenen afgescheiden. Uit
vrees dat de vijf naar het
kamp van Peres zouden over
lopen, trok Yitzhak Shamir, de
leider van de Likudpartij, alle
kasten en laden open om de
afvalligen toch onder zijn
vleugels te houden. Hij moest
tenslotte instemmen met niets
minder dan een bankgarantie
van 2,5 miljoen dollar.
Een ander voorbeeld: vorige
week legde de demissionaire
regering-Shamir het staats
budget op de parlementstafels.
Er bleek een onvoorstelbare
zware post te zijn ingevoerd:
240 miljoen shekel voor de in
stituten die behoren tot de
kleine, ultra-orthodoxe partij
en.
Israëls ultra-orthodoxe volks
vertegenwoordigers zitten op
de politieke wip tussen het
linkse blok van de Arbeiders
partij en het rechtse van de
Likud. Het gaat hen niet zo
zeer om politieke overtuigin
gen, als wel om de vraag hoe
zij zoveel mogelijk geld kun
nen mobiliseren voor hun reli
gieuze instanties. Geld natuur
lijk, in ruil voor politieke
steun. Interessant, dat zelfs de
Shas-partij, die toch een bepa
lende rol heeft gespeeld bij het
ten val brengen van de rege-
ring-Sharmir, nu toch het Li
kud-blok trouw is gebleven.
Trouw, in ruil voor miljoenen?
„Walgelijk", zuchtte een 30-ja-
rige Israëlische huisvrouw. En
met die zucht vertolkte ze de
gevoelens van velen. Dag na
dag vermoeid door de bijna
niet meer te begrijpen coalitie
onderhandelingen zijn de Is
raëli's inmiddels ziek van hun
eigen politici. Ze hebben een
gevoel van stuurloosheid en
depressie.
Wie heeft het nog over de
ware problemen waarvoor het
land staat? Wie ligt er nog
wakker van bijvoorbeeld de
intifadé, de Palestijnse opstand
in bezet gebied, die al meer
dan twee jaar duurt? Was de
regering niet gevallen, omdat
premier Shamir en de zijnen
hadden geweigerd in te gaan
op de bemiddelingsvoorstellen
van de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, James
Baker, voor het aangaan van
een dialoog met de Palestij-
nen? James Baker, de intifada,
en de bezette gebieden, waar
behalve de soldaten - toch al
geen Israëli meer komt, zijn al
lang niet meer het onderwerp
van gesprek.
Terwijl Israëls politici vechten
om de gunst van de ultra-or
thodoxen en overlopers hun
politieke overtuigingen inrui
len voor een luxe ministersau
to, groeit in de bezette gebie
den de invloed van de islami
tische fundamentalistische be
weging Harnas. Een verschijn
sel dat het voor Israël alleen
maar noodzakelijker maakt
liever vandaag dan morgen
met de Palestijnen te gaan on
derhandelen.
Harnas vindt - in tegenstelling
tot de PLO - dat de staat Is
raël niet mag bestaan en dat
de strijd tegen de bezetting de
vorm moet aannemen van een
jihad (heilige oorlog).
Geweld dus. Ook al is de inti
fada bijna geheel uit de Israë
lische kranten verdwenen, de
wapens worden hier en daar al
tevoorschijn gehaald.
Maar midden in het coalitie
drama zijn de letterlijk en fi
guurlijk op de muur geschre
ven waarschuwingen verdron
gen in de politieke ruzies.
In Israël is het woord anarchie
al gevallen. Een regering sa
menstellen op grond van poli
tieke overwegingen schijnt al
niet meer mogelijk te zijn. Het
land, verstrikt in zijn politie
ke, militaire en economische
problemen, is de weg kwijt.
Daarom, en waarschijnlijk niet
zozeer ter wille van verande
ring van het kiessysteem in Is
raël, zitten de hongerstakende
demonstranten op hun klap
stoeltjes voor het parlement.
Hun actie is de kreet van het
onvermogen.
Onrust in
Nepal
stenen leeu-
versperren
straat in Kath-
mandu, de hoofd
stad van Nepal,
waar het al weken
onrustig is. Van
morgen ontsloeg
koning Birendra
de regering en be
loofde hij demo
cratische hervor
mingen. Een nieu
we regering moet
gesprekken voe
ren met de opposi
tie. De afgelopen
weken zijn talrijke
mensen om het le
ven zijn gekomen
tijdens protesten
voor democrati
sche hervormin
gen. De oppositie
eist onder meer
afschaffing van het
politieke 'Pan-
chaiyaf'-systeem,
waarbij politieke
partijen niet zijn
toegestaan.
FOTO: AFP
(Van onze correspondent
Annemarie Heijn)
MEXICO-STAD Het
vredesproces in Midden-
Amerika, dat in augustus
1987 in gang werd gezet,
begint langzaam zijn
vruchten af te werpen.
Het 'probleem' Nicaragua
is bijna opgelost en er zijn
hoopgevende tekenenen
dat gewapende conflicten
in El Salvador en Guate
mala ook op vreedzame
wijze opgelost zullen wor
den.
Deze week kwamen in de Ni
caraguaanse badplaats Monte-
limar de vijf Middenameri-
kaanse presidenten voor de ze
vende keer bijeen. Een groot
aantal onderwerpen kwam
aan de orde: inkrimping van
de legers van de Middename-
rikaanse landen, economische
integratie en ontwikkeling en
de guerrilla in El Salvador en
Guatemala. Het belangrijkste
onderwerp van gesprek vorm
den echter de contra's. Vol
gens een verdrag, dat in febru
ari tussen afgevaardigden van
de toekomstige president van
Nicaragua, Violeta Chamorro
en de contra-leiding werd on
dertekend, moeten de contra's
in Honduras voor 20 april de
wapens overhandigen aan een
vredesmacht van de Verenig
de Naties. Ook de contra's op
Nicaraguaans grondgebied
moeten zo spoedig mogelijk
gedemobiliseerd worden, maar
daarvoor werd geen datum ge
steld.
Een deel van de contra's lijkt
zich echter weinig gelegen te
laten liggen aan het verdrag,
noch aan een oproep van de
vijf presidenten. De laatste da
gen verlieten duizenden rebel
len, met wapens en al, de
kampen in het zuiden van
Honduras en trokken Nicara
gua binnen, waar nog steeds
gevechten worden gemeld.
Deze harde kern binnen de
contra's is niet v^n plan de
wapens neer te leggen voordat
het Sandinistisch leger is ont
manteld. Tegelijkertijd is de
toekomstige president van Ni
caragua met de Sandinisten
overeengekomen dat het leger
alleen ingekrompen zal wor
den, maar niet ingrijpend ge
herstructureerd. Het ziet er
dus naar uit dat mevrouw
Chamorro het probleem van
de contra's erft van Daniel Or
tega.
Eveneens in het kader van het
vredesproces kwamen deze
week de regering van El Sal
vador en de guerrillabeweging
FMLN in Genève overeen een
vreedzame oplossing voor de
burgeroorlog te zoeken. Het
akkoord dat de beide partijen
ondertekenden was opgesteld
door de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, Pe
rez de Cuellar. Hij speelt sinds
januari een bemiddelende rol
tussen de Salvadoraanse rege
ring en het verzet.
In mei zullen de eerste ge
sprekken plaats vinden. Ach
ter gesloten deuren, om te
voorkomen dat ze wat bij
eerdere gesprekken gebeur
de voor propagandadoe
leinden worden gebruikt. De
posities van de guerrilla en de
regering van president Cristia-
ni liggen ver uiteen. Maar het
feit dat de Verenigde Naties
een actieve, bemiddelende rol
zullen spelen bij de onderhan
delingen stemt tot optimisme.
Andere redenen tot optimisme
zijn dat de leiding van het Sal
vadoraanse leger dat nooit van
onderhandelingen heeft willen
horen, nu de politiek van pre
sident Alfredo Cristiani steunt.
Natuurlijk is ook het feit van
belang dat het Witte Huis voor
het eerst in de tien jaar dat het
conflict nu duurt heeft ver
klaard, dat er geen 'militaire
oplossing' bestaat voor de oor
log in El Salvador.
WASHINGTON De
Sovjetunie houdt niet lan
ger vast aan de eis dat een
herenigd Duitsland neu
traal moet zijn. Dat is vol
gens een Amerikaanse re
geringsfunctionaris geble
ken tijdens het overleg
tussen de ministers van
buitenlandse zaken Baker
en Sjevardnadze in Was
hington.
Het werd ook indirect van
Sovjet-zijde bevestigd. Een
Sovjet-functionaris zei dat
neutraliteit niet het enige ant
woord op het veiligheidsvraag
stuk is en dat Moskou voor an
dere suggesties open staat. De
Sovjet-regering wil slechts dat
een herenigd Duitsland „geen
gevaar voor zijn buurlanden"
zal zijn. Overigens blijft de
Sovjetunie volgens de Ameri
kaanse functionaris van me
ning dat het tempo van de
Duitse vereniging te hoog is.
De Amerikaanse en Russische
onderhandelaars boekten ook
vooruitgang ten aanzien van
het Midden-Oosten en de con
flicten in Angola en Afghanis
tan. Zo verklaarde de Sovjet
delegatie dat Moskou herstel
van de diplomatieke betrek
kingen met Israël en recht
streeks vervoer van joodse
emigranten naar Israel in
overweging wil nemen, als Is
raël verzekert dat de Sovjet-jo
den niet in de bezette gebieden
gehuisvest zullen worden.
Gisteren maakten de Verenig
de Staten en de Sovjetunie be
kend dat de volgende top van
hun presidenten .George Bush
en Michail Gorbatsjov van 30
mei tot en met 3 juni zal
plaatshebben in de VS.
Woordvoerder Marlin Fitzwa-
ter van het Witte Huis ver
klaarde dat dan wellicht het
langverwachte verdrag ter
vermindering van de strategi
sche kernbewapening en an
dere belangrijke akkoorden
beklonken kunnen worden.
Woordvoerders van beide par
tijen waarschuwden evenwel,
dat mogelijk niet alle proble
men kunnen worden opgelost
in de zeven weken die tot de
top nog resten.
Herdenking
Een Chinees in Hongkong wijst zijn zoontje op de foto die laat
zien hóe in juni vorig jaar een student in Peking in zijn eentje een
rij tanks probeerde tegen te houden waarmee de democratise
ringsbeweging op het Plein van de Hemelse Vrede werd neerge
slagen. Tienduizenden inwoners van Hongkong hielden gisteren
op de nationale rouwdag van China een demonstratieve mars om
de honderden doden te herdenken van het bloedbad in Peking.
Bij een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers werden
kransen gelegd. De onderdrukking van de democratiseringsbe
weging heeft vooral in Hongkong onrust teweeg gebracht, omdat
de Britse kolonie in 1997 weer onder Chinees bestuur komt.
FOTO: EPA
MOSKOU Het Litouw
se parlement heeft gister
avond laat een verzoe
nend antwoord gegeven
op Gorbatsjov's oproep om
de onafhankelijkheidsver
klaring in te trekken.
Edward Tuskenis van het in
formatiebureau van het parle
ment zei dat een brief, die aan
Gorbatsjov wordt gestuurd,
duidelijk maakt „dat wij be
grip hebben voor het stand
punt van Moskou". Hij sloot
evenwel uit dat aan de eisen
1 de Sovjet-premier zou
worden voldaan. In de brief,
die wordt aangeheven met
„Geachte President", herhaalt
het parlement zijn bereidheid
een dialoog te beginnen en te
bespreken op welke wijze
„nieuwe betrekkingen kunnen
worden gevestigd tussen onze
staten". Gistermiddag werd
Litouwen opgeschrikt door
een nieuw staaltje van Sovjet-
machtsvertoon, toen met auto
matische wapens uitgeruste
marinen het openbaar ministe
rie in Vilnius bezetten. Een se
cretaresse van de Litouwse
hoofdofficier van justitie zei
dat op elke verdieping van het
gebouw „zes tot acht para's"
stonden die gekleed waren als
politie-agenten. Vorige week is
een poging van de Sovjet-auto
riteiten om de Litouwse
hoofdofficier van justitie te
vervangen door een Moskou-
getrouwe functionaris, mislukt
omdat» het personeel van het
openbaar ministerie weigerde
zich neer te leggen bij de ver
vanging van hun baas.
Bij de annexatie van Litouwen
in 1940 is zeker vierduizend
kilo goud, met een handels
waarde van ongeveer honderd
miljoen gulden, van Litouwse
banken overgebracht naar
Moskou. Dit schreef de Russi
sche journalist Aleksei Soejts-
jenko gisteren in de krant
'Sovjetskii Zirk'. Het is voor
het eerst dat een Sovjetcom
mentator de financiële claim
van Moskou, dat bij een even
tuele afscheiding van Litou
wen een immense compensatie
eist, onderuithaalt. Na het uit
eenvallen van de communisti
sche partij in Litouwen en Est
land dreigt de splitsing tussen
Moskougetrouwen en -afvalli
gen zich ook te gaan voordoen
in Letland. Vandaag is een
tweedaagse partijcongres in
Riga begonnen.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
OOST-BERLIJN Sabi
ne Bergmann-Pohl, zo
heet de eerste voorzitter
van het eerste vrij geko
zen parlement (de Volks-
kammer) van de DDR.
Haar verkiezing was giste
ren een onverwacht zware
bevalling.
Twee verkiezingsronden wa
ren nodig voordat de christen
democratische kandidate
van beroep oorspronkelijk
longarts - over de vereiste
meerderheid van stemmen be
schikte. In de eerste zitting
was het namelijk meteen al tot
een krachtmeting gekomen
tussen de CDU en SPD.
Voorafgaand aan de Volks-
kammer-zitting waren afge
vaardigden van de meeste par
tijen voor een bezinnings-
diepst bijeengekomen in de
Oostberlijnse Gethsemane-
kerk. Dat is een voor de demo
cratie historische plek, want
hier begon direct na de ver
valsing van de lokale verkie
zingen in mei vorig jaar het
verzet tegen de SED-alleen-
heerschappij. Zelfs de demis
sionaire PDS-ministerpresi-
dent Hans Modrow en PDS-
voorzitter Gregor Gysi waren
aanwezig. De PDS is de recht
sopvolger van de SED en is nu
de derde in grootte in het par
lement.
De plechtig-feestelijke sfeer
zette zich aanvankelijk voort
in de zitting van de Volks-
kammer. Maar al gauw barstte
de bom. Tegen het scenario in
dat CDU-voorzitter De Maiziè-
re zich had voorgesteld, kwa
men de sociaal-democraten
toch nog met een eigen kandi
daat: de wiskundige en Saksi
sche kerksynodepraeses Rein-
hard Höpner. Met hem had de
CDU-kandidate mevrouw
Bergmann plotseling een te
genstander van formaat gekre
gen. Met haar optreden verliet
de SPD duidelijk de eenheids-
lijn die werd verwacht met het
oog op de komende brede re
geringscoalitie van conserva
tieve Alliantie (CDU, DSU,
DA), liberalen en sociaal-de
mocraten. Na een heus politiek
gevecht, waarbij mèt de soci
aal-democraten kennelijk ook
menige liberaal de behoefte
voelde om de CDU te tonen,
dat de kleine partners binnen
de brede meerderheid wel de
gelijk een eigen gezicht heb
ben, werd mevrouw Berg
mann toch verkozen. Zij is ook
tijdelijk staatshoofd van de
DDR, in afwachting van de
verkiezing van een president
door het parlement. Zoals ver
wacht werd later CDU-leider
Lothar de Maizife aangewezen
als de eerste niet-communisti-
sche premier. De Westduitse
krant Die Welt heeft vanmor
gen gemeld dat het kantoor
van de net vervangen DDR-
premier Hans Modrow het
werk coördineert van de offi
cieel opgeheven veiligheids
dienst Stasi. Een staatssecreta
ris, die zelf lid van de dienst
was, heeft de opdracht de uit
eengeslagen onderdelen van
de Stasi bijeen te brengen en
nieuwe opdrachten te geven,
aldus Die Welt. Volgens de
krant, die zich op bronnen
binnen de Westduitse inlich
tingendienst beroept, heeft
Modrow de Sovjetunie aange
boden „naar keuze" delen van
de Stasi over te nemen.
HET RAADSEL VAN STRAAT MAGELHAES
(Over dit stripverhaal loopt tot 11 juni een tentoonstelling in
het Maritiem Museum in Rotterdam).
blij wanneer het sleepbootje los gooit en terugstoomt. Zingend
beulen zij in de kaapstander en draaien de ra's omhoog. De
stemming aan boord is opperbest. De koers is Z.Z.O., richting
Zuid-Australië. Daar zal de „Maria" het graan aan boord nemen
en kapitein van Noort is van plan dan via Kaap Hoorn naar Rot
terdam terug te keren.
QN1804 Een sleepboot brengt de Maria naar buiten. „Dat
gaat tegenwoordig toch heel wat gemakkelijker dan vroeger, ka
pitein," zegt de roerganger, „gelooft u ook niet, dat de stoom
machine het zal winnen van de zeilen?" „Ik weet het niet", ant
woordt Evrt van Noort. „Ik heb het nog niet zo erg begrepen op
al die nieuwigheden. Die smerige rook maakt alles vuil." Zo
denkt het grootste deel van de bemanning er ook over. Ze zijn
