UETUVAt
De Maizière tot
nieuwe premier
van DDR gekozen
Furie in Nepal niet te temmen
Sjevardnadze: „faire" oplossing Litouwen
Peres zegt
regering
te kunnen
vormen
BUITENLAND
SaidóaQowuwt
DONDERDAG 5 APRIL 1990 PAGINA 7
Bush gaf Marcos
beleggingsadvies
NEW YORK De investeringen in on
roerend goed van de voormalige Filipijnse
president Marcos en zijn vrouw Imelda,
die met gestolen geld werden betaald, zijn
voorgesteld door de Amerikaanse presi
dent George Bush. De CIA was van de
transacties op de hoogte. Dat heeft de ad
vocaat van Imelda gisteren gezegd op de
eerste dag van haar proces. De raadsman
zal trachten Bush, die als vice-president de
adviezen gaf, als getuige te horen. Wijlen
Ferdinand Marcos en zijn vrouw werden
in 1988 aangeklaagd wegens het verduiste
ren van enkele honderden miljoenen dol
lars uit de Filipijnse schatkist, waarmee
onroerend goed in New York, juwelen en
kunstvoorwerpen werden 'gekocht.
Ierland schaft
doodstraf af
DUBLIN Ierland zal binnen
kort de doodstraf afschaffen. De
Ierse regering heeft een wets
ontwerp aan het parlement ge
stuurd waarin op bepaalde ge
vallen van moord voortaan der
tig jaar gevangenisstraf staat.
Sinds het eind van de jaren vijf
tig stond de doodstraf op het do
den van politiemensen, gevan
genbewaarders en buitenlandse
leiders en diplomaten. Voor alle
andere categorieën moord werd
de doodstraf ruim dertig jaar
geleden afgeschaft. In 1954
werd het laatste doodvonnis
voltrokken.
Irak eist dat Israël
kernwapens vernietigt
CAIRO De Iraakse minister van buiten
landse zaken Tariq Aziz heeft gezegd dat Irak
bereid is zijn chemische wapenarsenaal weg
te doen, als Israël zijn chemische- en kernwa
pens vernietigt en het non proliferatiever
drag tekent.
Aziz gaf de ministers van buitenlandse zaken
van de Arabische Samenwerkingsraad ophel
dering over het dreigement van Irak, de helft
van Israël met chemische wapens te vernieti
gen als dat land Irak aanvalt. De Nederland
se regering maakt zich zorgen over dat drei
gement. „Deze uitlatingen zijn zorgwekkend
omdat nu voor het eerst openlijk het gebruik
van chemische wapens tegen een andere staat
wordt gepropageerd", aldus een woordvoer-
Tsjechoslowakije heeft
christelijke coalitie
PRAAG In Tsjechoslowakije is een
christen-democratische coalitie gevormd
die naar verwachting hoge ogen zal
gooien bij de komende parlementsver
kiezingen. De coalitie omvat de katho
lieke Volkspartij, de Vrije Boerenpartij,
de recent opgerichte Christen-Democra
tische Partij in Tsjechië en Moravië en
de Christen-Democratische Beweging
van vice-premier Jan Carnogursky in
Slowakije. De christen-democratische
coalitie zou de conservatieve krachten
kunnen bundelen. Bij de vrije verkie
zingen die tot dusver in Oost-Duitsland
en Hongarije zijn gehouden, zijn de con
servatieven zeer sterk uit de bus geko
men.
'Poolse troepen in
verenigd Duitsland'
WARSCHAU De Poolse president
Wojciech Jaruzelski heeft voorgesteld
na de eenwording van beide Duitslan-
den troepen uit Polen en andere Mid
den- en Oosteuropese landen op Duits
grondgebied te stationeren. Zij zouden
dan komen bij de legereenheden van
de Verenigde Staten, Frankrijk,
Groot-Brittannië, Canada, België en
Nederland in het herenigd Duitsland.
Een soortgelijke suggestie is gedaan
door secretaris-generaal' Van Eekelen
van de Westeuropese Unie (WEU). Hij
pleitte voor de stationering van multi
nationale strijdkrachten op Duits
grondgebied.
Amerikaanse gemeente
verbiedt „cruising"
MODESTO In Modesto in de Amerikaanse
staat Californië is een verbod ingesteld op het
onder de jeugd al tientallen jaren populaire
'cruising', dat regisseur George Lucas in 1973
inspireerde tot het maken van zijn film Ameri
can Graffiti. Automobilisten die vaker dan
eens per vier uur langs een bepaald punt rij
den, of die met een snelheid van minder dan
ongeveer acht kilometer per uur over McHen-
ry Avenue rijdèn, lopen kans op een boete, in
hoogte variërend van 75 tot 250 dollar. Bepaal
de verzamelplaatsen voor de jeugd worden tus
sen 6 uur 's avonds en 6 uur 's morgens verbo
den terrein. Het verbod is er gekomen omdat
het van oorsprong onschuldige flaneer-ver-
maak door toenemend drugsgebruik en vanda
lisme volledig uit de hand zou zijn gelopen.
OOST-BERLIJN Lot-
har de Maizière is van-
door het Oostduitse
parlement verkozen tpt de
eerste niet-communisti-
sche premier van de DDR.
De CDU en de SPD in Oost-
Duitsland waren het gisteren
eens geworden over de vor
ming van een regering onder
aanvoering van de christen
democraat De Maizière. Gis
teravond werd in samenspraak
met de liberalen en de twee
andere partijen uit de Alliantie
voor Duitsland de laatste hand
gelegd aan een regeerakkoord.
De DDR trad vandaag een
nieuw tijdperk binnen, want
de eerste democratisch geko
zen Volkskammer kwam voor
haar oprichtingsvergadering
bijeen. Een van de eerste be
sluiten die genomen werd, was
de afschaffing van de 'Staats
rat', een collectief president
schap. Voortaan zal de DDR
het ambt van president ken
nen. De leden van het parle
ment nieuwe stijl, die full
time-politicus zijn, zeulen niet
rijk worden van hun baan.
Voorlopig krijgen zij een on
kostenvergoeding van 1.000
lOstmark per maand.
Monetaire unie
Zodra de nieuwe Oostduitse
regering is geïnstalleerd wil de
regering in Bonn met de DDR
overleggen over de monetaire
unie tussen de twee Duitslan-
den en de economische her
vormingen in de DDR. De mo
netaire unie moet in ruwe
vorm eind april of begin mei
klaar zijn, zodat de Westduitse
mark nog deze zomer in de
DDR kan worden geïntrodu
ceerd, aldus een regerings
woordvoerder. Hij legde er de
nadruk op dat er nog geen be
slissing is gevallen over de
Lothar de Maizière
FOTO: AP
koersverhouding tussen de
Westduitse en Oostduitse
mark. De koers moet worden
vastgesteld in gezamenlijk
overleg met de Oostduitse re
gering. Gisteren verklaarde
Helmut Schlesinger, vice-pre
sident van de Bundesbank, bij
een koers van 1:1 hard op de
rem te zullen trappen. Deze
koers houdt volgens hem het
gevaar in van een loon-prijs-
spiraal en die kan alleen wor
den tegengegaan door „hard
op de monetaire rem te trap
pen met alle gevolgen van
dien voor de werkgelegenheid
en de groei van de economie".
Ook dit is een overweging om
een koers van 2:1 te hanteren,
aldus Schlesinger.
Europa
Het Europees Parlement heeft
heeft gisteren in Straatsburg
uitgesproken dat de Europese
Gemeenschap nauw betrok
ken moet worden bij het Duit
se eenwordingsproces. Opna
me van de DDR in de Ge
meenschap moet in overleg
met het Parlement gebeuren
volgens de thans geldende EG-
verdragen, aldus de resolutie
van de parlementaire ad-hoc-
commissie voor de Duitse een
wording. De Europese minis
terraad bespreekt op 28 april
in Dublin de Duitse kwestie.
Wapenstilstand El Salvador
Honecker had op eigen
rekening miljarden mark
BONN Alexander Schalk-Golodkowski, de uit de DDR
gevluchte topman voor handelsbetrekkingen - die verdacht
wordt miljoenen marken naar Zwitserse bankrekeningen te
hebben gesluisd - heeft gisteren in een interview met de
Westduitse krant Die Zeit gezegd dat oud-partijleider Erich
Honecker over een bankrekening van 2,3 miljard D-mark
kon beschikken. In het interview spreekt de vroegere top
ambtenaar alle beschuldigingen aan ^ijn adres tegen. Vol
gens Schalk was hij alleen maar bezig om te voorkomen dat
de DDR failliet zou gaan. Om die reden zouden rekeningen
in het buitenland zijn aangehouden en beschikte de partijlei
der (eerst Honecker en later Krenz) over die persoonlijke
rekening. Hij zou uit de DDR zijn gevlucht omdat hij vrees
de dat de Stasi hem uit de weg wilde ruimen.
GENEVE De Salvadoraan
se regering en de linkse geur-
rillabeweging FMLN (het na
tionale bevrijdingsfront Fara-
bundo Marti) hebben gisteren
in Genève een door de Vere
nigde Naties opgestelde inten
tieverklaring ondertekend om
op korte termijn tot een wa
penstilstand te komen.
Daarmee is de dialoog over
vrede in de tien jaar oude bur
geroorlog in El Salvador her-'
vat. Na de wapenstilstand
moet de basis worden gelegd
voor een duurzame vredesre
geling, die als hoofdpunten zal
hebben grotere democratise
ring van het politieke bestel,
betere naleving van mensen
rechten en reïntegratie van de
FMLN-rebellen in de samen
leving.
Na afloop van het overleg liet
een VN-woord voerder weten
dat de partijen hadden afge
sproken in de eerste week van
mei opnieuw rond de tafel te
zullen gaan zitten. Waar deze
besprekingen gehouden zullen
worden is nog niet bekend.
Het was voor het eerst sinds
maanden dat de twee par
tijen elkaar weer aan de on
derhandelingstafel ontmoet
ten. In november werd het ge
sprek gestaakt, nadat het kan
toor van een met het verzet
sympatiserende vakbond door
het leger onder vuur was ge
nomen. Het FMLN heropende
daarna de gewapende strijd,
waarna weer ruim 1.000 men
sen om het leven kwamen in
de burgeroorlog, die sinds 1980
al aan 70.000 anderen het le
ven kostte. De kans op een po
litieke regeling in de Salvado
raanse burgeroorlog is geste
gen met de verkiezingsneder
laag van de Sandinisten in Ni
caragua, die het FMLN steeds
moreel en materieel hebben
ondersteund.
In Nicaragua heeft het politie
ke geweld tussen sandinisten
en contra's de afgelopen we
ken voortgeduurd. Dinsdag
avond werd een aanval uitge
voerd op een onafhankelijk
radiostation in Managua. De
aanstaande president van Ni
caragua Violeta Barrios de
Chamorro toonde zich gisteren
tevreden over het besluit van
de vijf Middenamerikaanse
presidenten om de contra's op
te roepen hun wapens in te le
veren voordat Chamorro op 25
april haar ambt aanvaardt.
Een vrouw is
geëmotio
neerd tijdens
een demon
stratie voor on
afhankelijk
heid van enke
le honderden
gehandicapten
gisteren voor
het parle
mentsgebouw
in de Litouwse
hoofdstad Vil
nius.
FOTO: AP
WASHINGTON/MOS
KOU De Sovjetrussi-
sche minister van buiten
landse zaken, Edoeard
Sjevardnadze, heeft zijn
Amerikaanse ambtgenoot,
James Baker, gisteren
verzekerd dat er een „ver
standige en eerlijke" op
lossing gevonden zal wor
den voor de crisis die is
ontstaan door de onafhan
kelijkheidsverklaring van
Litouwen.
„Ik twijfel er niet aan dat we
er ïn zullen slagen een oplos
sing te vinden voor de situa
tie...een verstandig en eerlijk
besluit in het belang van de
Sovjetunie en de Litouwse be
volking", aldus Sjevardnadze
na een ruim drie uur durende
onderhoud met Baker. Sje
vardnadze voert ook vandaag
en morgen nog besprekingen
in de VS.
Amerikaanse functionarissen
zeiden dat de kwestie Litou
wen inmiddels boven aan de
agenda was beland. Aanvan
kelijk zoud vooral gesproken
worden over wapenbeheersing
en de komende top tussen pre
sident George Bush en presi
dent Michail Gorbatsjov, die
voor juni op het programma
staat.
Demonstratie
In de Litouwse hoofdstad Vil
nius demonstreerden gisteren
ongeveer vijf- a zesduizend te
genstanders van de onafhan
kelijkheid van Litouwen in de
buurt van het parlement. De
betogers gaven daarmee ge
hoor aan een oproep in pam
fletten die eerder door een le-
gerhelikopter waren verspreid
en waaronder de naam stond
van het „Comité van Sovjet
burgers van Litouwen". Ver
scheidene militairen en com
munistische parlementariërs
onder wie leden van de bewe
ging Sojoez die de eenheid van
de Sovjetunie wil bewaren, na
men het woord. De Litouwse
president Landsbergis en pre
mier Prunskiene werden per
soonlijk aangevallen. „Lands
bergis eruit" werd er onder
applaus geroepen. Mensen
hadden vlaggen van de Sovjet
unie, maar ook die van Litou
wen en andere republieken bij
zich. De betogers gooiden een
platform van de Litouwse tele
visie omver, waarbij een ca
meraman gewond raakte. Ook
werd er gevochten met jonge
ren die pro-onafhankelijk
heidsleuzen riepen.
Estland
Sovjet-president Michail Gor
batsjov is gisteren in een tele
fonische conversatie met de
Estlandse leider Arnold Ruutel
fel van leer getrokken en
heeft het streven naar onaf
hankelijkheid van Etsland in
scherpe bewoordingen veroor
deeld. Arnold Ruutel, zowel
president van de republiek als
president van de Estlandse
Opperste Sovjet (het parle
ment), verklaarde tegenover
de Estlandse televisie dat Gor
batsjov krachtige taal had ge
bezigd en een zeer veront
waardigde indruk had ge
maakt. Hij voegde hieraan toe
dat hij de heersende opvattin
gen in Estland precies had om
schreven en had gezegd dat de
republiek niet van plan is het
onafhankelijkheidsstreven op
te geven. Gorbatsjov zou daar
op zijn gekalmeerd, aldus
Ruutel. Gorbatsjovs telefoontje
volgde op oproepen van al
lochtone groepen in Estland
die Moskou hadden verzocht
om bescherming van de belan
gen van de Sovjet-burgers in
de republiek. De dinsdag ge
kozen premier van Estland
Edgar Savisaar, kondigde aar
dat zijn regering zich zal con
centreren op herstel van dc
onafhankelijkheid, economi
sche hervormingen en pogin
gen om conflicten tussen d«
verschillen etnische groeper
in de républiek te voorkomen
Ongeveer 60 procent van de
bevolking van 1,6 miljoen in
de republiek bestaat uit etni
sche Estlanders. Slaven en an
dere niet-Estlandse groepen
hebben uiting gegeven aan de
vrees dat zij het slachtoffer
worden van het onafhanke
lijkheidsstreven.
Parijs
onderonsje
Na afloop wer
den ze belegerd
door de pers,
maar voor de
rest was het ge
sprek van PLO-
leider Arafat, de
voormalige
Amerikaanse
president Carter
en de Franse
president Mit
terrand echt een
onderonsje. In
Parijs spraken
zij over manie
ren om tot vrede
te komen tussen
Israël en de Ara
bische buurlan
den. Carter on
derzoekt in op
dracht van de
Amerikaanse re
gering de kan
sen op vrede in
het, Midden-
Oosten.
FOTO: AP
JERUZALEM De lei
der van de Israëlische Ar
beiderspartij en kabinets
formateur, Shimon Peres,
heeft gisteren gezegd dat
hij over voldoende steun,
beschikt om een „vredes-
regering" te kunnen vor
men.
Hij heeft inmiddels verzocht
om een spoedzitting van de
Knesset (het Israëlische parle
ment) om zijn kabinet te kun
nen presenteren. Peres wei
gerde gisteren te zeggen hoe
de voor zijn regering benodig
de parlementaire meerderheid
eruit ziet. „Ik zeg dat wij een
meerderheid hebben. Meer zeg
ik niet. De onderhandelingen
zijn nog niet afgelopen en ik
hoop dat er een kans is de
steun voor de regering die ik
formeer, te verbreden", aldus
de leider van de Arbeiders
partij. Tot nu toe lijken 60 le
den van de Knesset vóór een
regering met de Arbeiders
partij en 60 parlementariërs
daartegen. De Arbeiderspartij
onderhandelt met verschillen
de kleine partijen om een coa
litieregering te vormen die
met de Palestijnen vredesbe
sprekingen moet beginnen.
Vorige maand Was dit vredes
overleg het breekpunt van de
coalitie met de centrum-recht
se Likud-partij "van premier
Yitzhak Shamir.
Peking akkoord met wet over Hongkong
PEKING Het Chinese Nationale Volkscongres heeft gisteren
een wet aangenomen waarin het bestuur van Hongkong is gere
geld na de machtsoverdracht door Groot-Brittannië in 1997. De
wet is het resultaat van vijf jaar werk door een gezamenlijke
Chinees-Hongkongse commissie en garandeert Hongkong een
grote mate van autonomie binnen China, alsmede het behoud
van de kapitalistische economie gedurende vijftig jaar na de
overdracht.
Duitse ambtenaar blijkt DDR-spion
KARLSRUHE Een 45-jari-
ge medewerker van het West
duitse ministerie van buiten
landse zaken is gearresteerd
op verdenking van spionage
voor Oost-Duitsland. De ver
dachte werkte als decodeerder
in de Westduitse missie bij de
NAVO in Brussel. De man
wordt ervan verdacht de in
middels ontbonden Oostduitse
Stasi gegevens te hebben ver
schaft over de ontwapenings
gesprekken tussen Oost en
West, over de relatie van
NAVO-lidstaten tot landen
van het Warschau Pact en
over de verhouding tussen de
twee Duitslanden.
Moskou onderzoekt massagraven DDR
MOSKOU De Sovjetunie
heeft aangekondigd dat zij
een onderzoek zal instellen
naar de massagraven die de
afgelopen weken in de DDR
zijn blootgelegd. In de gra
ven zijn de lijken van dui
zenden mensen gevonden,
die omkwamen in de gevan
genkampen die de Sovjets na
de Tweede Wereldoorlog in
de DDR opzetten. Het is de
eerste reactie van Moskou op
de ontdekking van de gra
ven in de DDR. In dat land
is erop aangedrongen dat
Moskou een onderzoek in
stelt naar de gebeurtenissen
in de kampen die van 1945
tot 1950 door de geheime po
litie van Stalin geleid wer
den.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET RAADSEL VAN STRAAT MAGELHAES
QN1803 Het schip heeft een vlotte uitreis en op de rede van
Batavia wordt de lading - in hoofdzaak machines - gelost. Maar
retourvracht is er niet. En het schip kan moeilijk in ballast de
lange reis naar Rotterdam ondernemen.... Kapitein Van Noort
heeft een lang gesprek met de bevrachter. ,,U kunt een lading
graan innemen in Porto Augusta", zegt de bevrachter. ,,lk zou u
aanraden daarheen te zeilen, want als u hier blijft wachten kan
het wel enkele maanden duren, voor ik voor u iets weet." De be
vrachter brengt kapitein Van Noort naar zijn schip terug en
neemt hartelijk afscheid van hem. „Goede reis, kapitein", wenst
hij hem toe. Goede reis! Ja, maar het droevige lot van de „Ma
ria" zou pas na 70, jaar bekend worden....
ISLAMABAD Na zeven
weken is de regering in
Nepal er niet in geslaagd
om een einde te maken
aan de golf van confronta
ties met de pro-democra-
tie-beweging. Sinds de on
rust begon op 18 februari
zijn negentien doden ge
vallen.
„Nepal is ook in de ban ge
raakt van de internationale
bewegingen voor democratie",
zegt Radhakrishna Mainali,
een Nepalese communist, die
zich verscholen houdt voor de
politie. De ontwikkelingen in
Oost-Europa spreken in Nepal
een woordje mee.
Het koninkrijk, hoog in de Hi
malaya's gelegen, wordt be
stierd door koning Birendra
Bir Bikram Shah Dev. Zijn re-
geerstijl kan omschreven wor
den als autoritair. Sinds 1961
kent het land geen partijdemo
cratie, maar een parlement dat
bestaat uit individuen die na
verkiezing een gelofte van
trouw aan de vorst afleggen.
Dit zogenaamde panchaijat-sy-
steem is in 1980 onderworpen
geweest aan een referendum.
Een kleine meerderheid van
de Nepalezen verwierp toen
het meerpartijenstelsel. Maar
het is twijfelachtig of een der
gelijke volksstemming nu het
zelfde resultaat zou hebben.
„Wij eisen democratie", scan
deerden zondag en maandag
zeker 50.000 demonstranten in
diverse steden in het enige
Hindu-koninkrijk ter wereld.
Maar niemand waagde de leu
ze uit te breiden met „weg met
de koning". Birendra geldt
voor zijn 17 miljoen onderda
nen als een afstammeling van
Vishnu, de schepper in het
Hindu-veelgodendom. „Van
een halfgod vraag je hooguit
concessies", zegt een westerse
diplomaat in de hoofdstad
Kathmandu.
De motor van de democrati
sche beweging is het Nepali-
congres, een partij die tussen
1959 en 1961 daadwerkelijk
een regering leidde onder Bi-
rendra's vader Mahendra. Ma-
hendra zette die regering af en
verbood alle partijen, die
sindsdien een ondergronds be
staan leiden. De talrijke com
munistische varianten onder
deze partijen, die hun voe
dingsbodem vinden in het feit
dat Nepal tot de tien armste
landen ter wereld behoort,
hebben nu een gelegenheids-
verbond gesloten met de ge
matigde Congrespartij. Voor
het eerst wordt de absolute
monarchie in Nepal gecon
fronteerd met een verenigde
oppositie, die in staat blijkt het
land nu al bijna twee maanden
in vuur en vlam te zetten. En
de steun aan de democratische
beweging groeit met de dag.
„De koning kan een slag win
nen, maar niet deze oorlog. De
toekomst van Nepal zal afhan
gen van zijn bereidheid om de
macht te delen en de democra
tie te herstellen", zegt Said
Rishikesh Shah, een vooraan
staand lid van de verboden
Congrespartij.
