V
Aquarellisten 35 jaar op de bres voor het schone
Marillion: Fish
zonder graat
JUBILEUMEXPOSITIE IN HAAGS HISTORISCH MUSEUM
Johannes -
Passion
gedegen
en kundig
I
NOS wil Radio 10 alsnog van kabel
Festival Zuidafrikaanse
films in 25 filmhuizen
KUNST
EeidócGouimit
WOENSDAG 4 APRIL 1990 PAGINA 14 -
Lokale omroepen kennen reclameregels niet
HILVERSUM Van lokale
omroepen kan niet worden
verlangd dat zij tot in de de
tails op de hoogte zijn van de
uiterst gecompliceerde regels
van de mediawet. Van de vrij-
willigersbesturen kan niet
worden geëist dat zij een wa
terdichte controle uitoefenen
op de veelal rechtstreeks uit
gezonden programma's.
Dat betoogde drs. N. van Eijk
van de OLON, het overkoepe
lende orgaan van de lokale
omroepen in Nederland, giste
ren voor het Commissariaat
voor de Media. Daar werden
zes lokale omroepen gehoord
die de namen van sponsors in
hun radio-uitzendingen had
den gehoord. Het Commissari
aat wil de omroepen een boete
opleggen omdat zij zich dienst
baar zouden heben gemaakt
aan het maken van winst door
derden.
Volgens de OLON is de medi
awet vooral geschreven op de
landelijke omroep. Reclame bii
lokale omroepen komt meestal
door onbekendheid met de re
gelgeving. Bovendien is het
noemen van een programmas
ponsor niet per definitie
dienstbaar ziin aan het maken
van winst door derden. Het
kan volgens de OLON even
goed worden beschouwd als
een voor het publiek noodza
kelijke mededeling.
Het Commissariaat voor de
Media publiceert binnenkort
een brochure, waarin de loka
le omroepen wordt uitgelegd
wat zij wel en wat zij niet mo
gen- op het gebied van recla
me-uitingen. De mededeling
dat een programma tot stand
kwam mede dank zij een be-
Eaald bedrijf kan volgens die
rochure niet door de beugel.
Het is lokale en regionale om
roepen (nog) niet toegestaan
inkomsten uit reclame te ver
krijgen. Maar door hun finan
ciële situatie zijn zij vaak ge
dwongen via sponsors aan geld
te komen.
Dit beeldje zou
niet misstaan op
een expositie
van moderne
beeldhouw
kunst. Het is
echter al meer
dan
zevenduizend
jaar oud. Het 38
cm hoge beeldje
werd gevonden
tijdens
opgravingen
naaroude
boerderijresten
in
foto: ap
Concert
„Europa'
afgelast
DEN HAAG Het
concert dat Marco
Bakker, Hans Visser,
Annet Visser en ande
ren morgen onder het
motto „Europa, een
muzikale speurtocht
zonder grenzen" zou
den geven in theater
Diligentia in Den
Haag, gaat wegens
ziekte van een van de
medewerkers niet
door.
06-nummer voor
informatie
over popconcerten
DEN HAAG Sinds kort is er een apart 06-
telefoonnummer voor informatie over popcon
certen: 06-32032170. Concertorganisator Mojo,
muziekkrant Oor en de Stichting Nationale
Hitparade beheren gezamenlijk het nummer,
dat onder meer meldt welke concerten zijn uit
verkocht en waar nog kaarten voor verkrijg
baar zijn. De informatie is onderverdeeld in
rubrieken die de beller zelf kan kiezen. Zo is
er een aparte rubriek voor concerten op de
langere termijn, een rubriek waarin alle voor
verkoopadressen worden gemeld en een ru
briek waarin de concerten van de dag worden
gemeld waarop men belt. De informatie kost
vijftig cent per minuut.
DEN HAAG De op
richter 74 jaar oud in
middels is nog altijd ac
tief lid van de vereniging
en zijn aquarellen hangen
dan ook tussen die van 21
collega's op de jubileu
mexpositie in het Haags
Historisch Museum. In ze
kere zin was Ronald
Lindgreen destijds een re
bel, toen hij met enkele
gelijkgezinden de vereni
ging Haagse Aquarellisten
oprichtte.
In de uitbundige kleurenex-
plosie van het expressionisme
en Cobra dreigde het „schone"
verloren te gaan, zo vond Ro
nald Lindgreen. Hij wilde zich
bij de komst van al dat spekta
kel in de kunst niet neerleg
gen en ging in het offensief.
Met twaalf collega's uit de Pul-
chri-hoek richtte hij begin
1955 de vereniging Haagse
Aquarellisten op. Enkele
maanden later hadden ze al
hun eerste expositie. Het ge
beurde allemaal op de kop af
35 jaar geleden, een mooie
aanleiding voor een jubileu
mexpositie.
Zo rebels waren die aquarellis
ten natuurlijk niet, met hun
verzet tegen de tijdgeest wil
den ze een traditie behouden.
Het aquarel was uit de mode
geraakt. De moderne kunste
naar had verf, veel verf nodig
om zijn woede en hartstochten
in vorm en kleur om te zetten.
„Rode Tulpen" van Cécile Hessels.
De meer introverte aquarellis
ten zaten op een andere golf
lengte en maakten sferisch en
lucide werk: ijle impressies
van prachtige landschappen,
Stillevens of interieurs. Kunst
moest bovenal mooi zijn;
schoonheid was belangrijker
dan inhoud of intentie. De
Haagse vereniging liet zich in
spireren door het Engelse
aquarel waarbij het gebruik
van dekverf en de kleur wit
niet is toegestaan.
Piet van Boxels aquarel „Grondwerken bij Den Haag Centraal", een van de werken op de jubileu
mexpositie van de Haagse aquarellisten".
Als de club al ooit rebels was,
dan zeker vandaag niet meer.
Haagse aquarellisten in het
Haags Historisch Museum -
het klinkt op voorhand al niet
bijzonder opwindend. De loca
tie is ook wat curieus. Zo'n
(verkoop)expositie zou je niet
in een historisch museum ver
wachten, temeer omdat er
vrijwel uitsluitend recent
werk wordt getoond en niet
een overzicht van de afgelo
pen 35 jaar. Overigens leent
Grote diversiteit
Ondanks deze kanttekening is
het een aardige expositie die
zich kenmerkt door een grote
diversiteit. De bezoeker moet
de expositie beoordelen op de
pretenties van de vereniging
en die zijn glashelder: bij een
groot publiek belangstelling
opwekken voor het aquarelle
ren en de vele mogelijkheden
vande techniek tonen, niets
meer en niets minder. De ex
posities trekken elk jaar weer
honderden „trouwe" bezoe
kers. In Den Haag bestaat een
groot publiek voor deze kunst
vorm. Het zijn echte liefheb
bers die zonder naar het
naambordje te hebben geke
ken, exact weten welke
kunstenaars bij de werken ho
ren. Zo was het althans op de
laatste opening.
Vaak wordt wat denigrerend
over de waterverftechniek ge
daan. Literator Kees Fens de
finieerde in een vilein stukje
het aquarelleren eens als
'handwerken met verf.' Fens
doelde op de schare huisvrou
wen die zich met evenveel
overgave op hunborduurwerk
storten als op de waterverf. De
professionele aquarellist wordt
zo een beetje onrecht aange
daan. Wellicht komt het om
dat we als kind allemaal erva
ring hebben opgedaan met wa
terverf, zo ontstaat het idee
dat het kinderspel zou zijn.
Kenners verzekeren echter
dat het een tamelijk gecompli
ceerd procédé is. De kunst be
staat erin de waterverf in de
hand te houden. Het papier en
de verf precies zo te bewerken
dat het verlangde effect ont
staat. Het 'wassen' is hierbij
een belangrijke handeling die
veel oefening en experimente
ren vereist. Iedere aquarellist
heeft weieens totaal verprutste
werken moeten weggooien. Op
tijd stoppen is heel belangrijk.
De schilder Sierk Schröder
schreef eens: „Aquarelleren
vereist een goed gebruik van
toevalligheden, vervloeiingen
en grillige contouren die kun
nen ontstaan. Het is een soort
acrobatiek, een dans op het
slappe koord."
Piet van Boxel
Hoewel landschappen (uiter
aard talloze vergezichten uit
de Provence) en bloemstille-
vens de expositie domineren,
is er ook puur abstract werk te
zien. Voorzitter Arnold Nies-
sen tracht al enige jaren
kunstenaars voor zijn vereni
ging te strikken die af en toe
ook met waterverf werken.
Jurjen de Haan is er een van,
hij is vertegenwoordigd, met
vier grote stukken. In een
snelle beweging heeft hij
kleurrijke en wilde composi
ties op het papier gezet. Een
uitbarsting van lichte kleuren
tegen de witte achtergrond
van het papier. Juijen de
Haan is veruit de meest ex
pressieve kunstenaar op deze
expositie.
De beste aquarellist van de
'oude' stempel is zonder twijfel
Piet van Boxel. Zijn werk
heeft precies die transparente
en waterige uitstraling die bij
deze techniek hoort. Hij buit
heel goed de mogelijkheden
van de waterverf uit. Van
Boxel maakt materieloze en
bijna doorzichtige werken. Bé
Massie toont een aantal aqua
relleren die eruit zien alsof ze
nog niet helemaal af zijn.
Steeds is een deel van het pa
pier wit gelaten, de voorstel
ling verovert als het ware
langzaam het papier. Het le
vert een spannend beeld op; de
rudimentaire vormen maken
er haast abstracte werken van.
De meeste exposanten laten
werk zien zoals dat van eerde
re exposities van hen bekend
is. Weingen stellen de bezoe
ker voor verrassingen, dat
hoeft natuurlijk ook niet als ze
een idioom en stijl hanteren
die rijk genoeg is om er tel
kens mee te variëren. Van Ad
Kroese zijn er fraaie, verstilde
interieurs en doorkijkjes te
zien. Knap gedaan, maar nogal
statisch en levenloos. De wer
ken van Arnold Niessen met
ook nu weer het Colosseum als
onderwerp lijden aan hetzelf
de euvel. Technisch zit het bij
zonder goed in elkaar, maar de
benadering van dit thema
raakt wat sleets en het dreigt
een kunstje te worden.
In dit jubileumjaar staan nog
meer activiteiten op het pro
gramma. Van 26 mei tot 17
juni komt er een expositie in
de bovenzalen van Pulchri
Studio van de Royal Waterco-
lour Society uit Engeland, een
zusterorganisatie van de Haag
se Aquarellisten. Ter gelegen
heid daarvan is een mapje ver
schenen met twaalf reproduk-
ties van Britse en Haagse
kunstenaars.
HANS OERLEMANS
Johannes Passion van Johann Se
bastian Bach door Wassenaar Voca-
liter, het Randstelijk Begeleiding»
Orkest en solisten, het geheel onder
leiding van Ad de Groot. Dorpskerk,
Wassenaar.
In een stampvolle Dorpskerk
in Wassenaar weerklonk gis
teravond Bach's Johannes Pas
sion in een weergave door
Wassenaar Vocaliter en het
Randstedelijk Begeleiding Or
kest. Centrale figuur in deze
vertolking was dirigent Ad de
Groot die al bijna 35 jaar in
Wassenaar werkzaam is. Een
oude rot in het vak die trouw
blijft aan zijn muzikale princi
pes en inzichten, die ook Bach
gestalte kan geven met een
koor dat groeit en bloeit en in
middels ruim honderd leden
telt.
Vandaag de dag een Bach-Pas^
sion uitvoeren is geen geringe
zaak, er wordt een zware aan
slag gepleegd op de financiële
situatie van een koor. Het zal
om die reden zijn dat Ad de
Groot de solistenbezetting had
teruggebracht van zes naar
vier. Eigenlijk kan dat niet.
Niet alleen omdat met name
de tenor maar vooral de bas
een dubbele taak heeft, maar
ook omdat de vertolker van de
Christuspartij tevens de ver
tolker van de Pilatuspartij is.
Voor die niet geringe taak
stond Pierre Mak en het moet
gezegd, dat hij alle baspartijen
met veel overtuiging maar ook
met grote waardigheid heeft
vertolkt. Mak is een vocalist
met toekomst.
Uitstekend heeft ook Marten
Smeding zich geweerd, hij zet
te zich voor de volle honderd
procent in en bracht in het
muzikale verloop spanning en
kleur. Met een minder zware
taak waren Eka Witteveen en
Lia Ligthart belast, beider
aandeel paste in het sfeervolle
verloop. Wassenaar Vocaliter
had in het openingskoor enige
moeite goed op dreef te ko
men, maar naarmate de ver
tolking vorderde groeide de
zekerheid en dat ging gepaard
met kleurrijkheid, levendig
heid en overtuiging. Het
Randstedelijk Begeleidings Or
kest speelde alert, goed uitge
balanceerd en stimulerend.
Wassenaar Vocaliter krijgt in
mei het mannenkoor „Echo"
uit Poznan-Polen op bezoek
voor concerten in de Wasse-
naarse Messiaskerk en in het
Provinciehuis. In oktober aan
staande brengt Wassenaar Vo
caliter een tegenbezoek aan
Polen.
ADRIAAN HAGER
ELKE DONDERDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS. MUZIEK
THEATER, RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Concert Marillion met Steve Ho
garth (zang, toetaen), Steve Rothery
(gitaar). Mark Kelly (toetaen), Pete
Trewavas (baagitaar) en Ian Moaley
(drums). Ahoy', Rotterdam. Voor
programma: Pendragon. Gister-
Het feest der herkenning,
maar een feest was het,
gisteravond in een uitver
kocht Rotterdams Ahoy'.
Wilde danstaferelen
speelden zich af in de
zaal, terwijl uit volle borst
werd meegezongen en ie
ders paar handen ritmisch
op de muziek meebewoog.
Marillion was in Neder
land. Het vijftal kwam,
zag en overwon. Nou ja,
bijna.
Spelen voor fans is altijd een
plezierige bezigheid. Je hebt ze
eigenlijk al voor je gewonnen
nog voor je de eerste snaar van
de gitaar hebt aangeraakt. Nou
was het concert van de Schot
se groep, die inmiddels zes
maanden door Europa toert,
alles behalve slecht, maar een
paar kanttekeningen dienen
wel te worden geplaatst. Voor
al de rol van de nieuwe zanger
Steve Hogarth stond gister
avond tijdens het een uur en
vijftig minuten durende con
cert (inclusief twee toegiften)
ter discussie. Hoe moeilijk was
het voor hem om in de voet
sporen van de inmiddels ui
terst succesvolle solo-zanger
Fish te treden? Heel moeilijk,
zo te horen.
Daarbij maakte Marillion het
zichzelf niet echt gemakkelijk
door vooral voor het bekende
werk te kiezen, waardoor de
concertbezoeker bijna werd
gedwongen te vergelijken. En
dan blijkt Marillion toch voor
al een Fish te zijn zonder
graat. Hoe Steve Hogarth ook
zijn best deed om in klassiek
materiaal als 'Incommunica
do', 'Freaks' of 'Misplaced
Childhood' te imponeren, hij
bleef een zwakke surrogaat
van Fish.
Dat komt voor een deel omdat
hij niet zo'n podiumpersoon
lijkheid is als Fish. Hij is wel
aanwezig, maar staat er niet
echt. Belangrijker is echter dat
hij die krachtige stem met zeg
gingskracht mist. Zijn zang
laat weliswaar echo's van Fish
horen, maar is te ijl, te hoog en
te weinig flexibel om met een
zelfde overtuiging een tekst te
brengen. Zijn vocale prestaties,
waarop in principe niets is aan
te merken, gaan daardoor voor
een deel verloren in het muzi
kaal rijke klankbord, dat Ma
rillion op een soms wonder
schone manier neerzet. Vooral
de gitaarpartijen van Steve
Rothery zijn indrukwekkend.
De nieuwe zanger kan ook de
speelsheid, als tempowisselin
gen, in het oude materiaal niet
aan. Daar kan de electronische
magie, die hij met zijn handen
uitvoert niets aan veranderen.
Hij gloeit pas echt in de uiterst
knap bedachte lichtshow,
wanneer de nieuwste num
mers over het voetlicht komen
zoals de ballade 'Easter'.
Het moet voor Steve Hogarth
toch allemaal wat minder ge
compliceerd zijn, wil zijn stem
het aan kunnen. Marillion
staat dan ook op het kruispunt
van succes en zal een keus
moeten maken: of het oude
materiaal afzweren en een an
dere koers inslaan, met het ri
sico fans te verliezen, of op de
oude weg voortgaan en een
nieuwe zanger nemen. De eer
ste oplossing lijkt de beste,
want met de creativiteit en het
vakmanschap dat Marillion de
afgelopen jaren aan de dag
legde, moet het vijftal zich ook
in een nieuwe rivier weer snel
als een vis in het water voelen.
HANS PIËT
Afrikaanse kunst
Liefhebbers van Afrikaanse kunst kunnen op 11 april hun hart lopende Afrikaanse culturen. Op de foto toont een medewerker
ophalen bij het veilinghuis De Zon in Amsterdam. Daar komen op van het veilinghuis een beeld van een priester-medicijnman,
die dag een groot aantal voorwerpen onder de hamer uit uiteen- foto: anp
AMSTERDAM De NOS
heeft minister D'Ancona van
WVC gevraagd het commer
ciële radiostation Radio 10 als
nog van de kabel te weren. De
omroep wil dat ze het besluit
van het Commissariaat voor
de Media van 1 maart om Ra
dio 10 niet van de kabel te ha
len, schorst. Het Commissari
aat besloot Radio 10 te erken
nen als een buitenlandse zen
der, omdat de programma's
worden uitgezonden onder
verantwoordelijkheid van de
Italiaanse maatschappij RTO
Rete Zero.
Volgens de NOS is RTO Rete
Zero echter „zegge en schrijve
één week voor d$ behandeling
van het bezwaarschrift" bij het
Commissariaat vóór de Media
op 8 januari 1990 ingeschake-
led door Radio 10. Tot die tijd
had Radio 10 zich nog ver
scholen achter de „gelegen
heidsorganisatie Associazone
Studio Dieci", aldus de NOS.
„Op deze manier wordt het
een Nederlandse commerciële
omroep wel erg gemakkelijk
gemaakt. Er hoeft alleen maar
een lokale buitenlandse om
roep te worden ingeschakeld
om de Nederlandse wetgeving
te kunnen omzeilen", zo
schrijft de NOS aan de minis
ter. Radio 10 maakt er volgens
de NOS geen geheim van dat
de uitzendingen vanuit Neder
land uitsluitend via Milaan lo
pen om aan de formele vereis
ten van de mediawet te vol
doen. De NOS verwijst ook
naar de uitspraak inzake Cable
One. Daarin werd door het
commissariaat bepaald dat pas
sprake is van een buitenlandse
omroep als het programma
eerst in het buitenland is uit
gezonden.
Gestolen Van Gogh terecht
ZURICH In de buurt van de Zwitserse stad Zürich zijn drie
Italianen gearresteerd die een schilderij van Vincent van Gogh
hadden gestolen. Het doek „Korenveld met Schoven" was op 12
maart uit de kluis van een transportbedrijf ontvreemd. Elf da
gen daarna ontving de verzekeraar van het schilderij een brief,
waarin een losgeld van ruim 2,5 miljoen gulden werd geeist. De
waarde van het doek wordt geschat op ruim 3 miljoen gulden.
Het schilderij werd onbeschadigd teruggevonden. Volgens een
politiewoordvoerder was een van de drie verdachten werkzaam
bij het transportbedrijf in kwestie.
AMSTERDAM In 25
filmhuizen verspreid over
het hele land wordt tus
sen 6 april en 16 mei een
festival van Zuidafrikaan
se films georganiseerd.
Onder de noemer „Cinema
under Siege" worden 22 lan
ge speelfilms en documentai
res, 12 korte films en een
aantal videoprodukties ver
toond. De „cinema onder de
staat van beleg" heeft zich
ondanks alle hindernissen
kunnen ontwikkelen tot een
aanklacht tegen apartheid,
aldus een bekendmaking van
het South African Communi
ty Cultural Centre (SACCC).
De meeste films zijn van re
cente datum en waren tot
voor kort verboden of moch
ten alleen ongecensureerd in
de Zuidafrikaanse bioscopen
worden gedraaid. Het
SACCC is een in Amsterdam
gevestigde organisatie van
ballingen, die in samenwer
king met het Zuidafrikaanse
blad The Weekly Mail het
initiatief voor het festival
heeft genomen.
Het programma is behalve in
Nederland te zien in Berlijn,
Groot-Brittannië en Frank
rijk.
Het bevat internationaal ge
prezen produkties als „The
Stick" en „Jobman" van
Darryl Roodt, „Shot Down"
van Andrew Morsdale, „Ma-
pantsula" van Oliver
Schmitz (première) en „Have
you seen drum recently" van
Jurgen Schadeberg. Er wor
den ook films van oudere da
tum vertoond zoals „B
man and Lena" (1973) en
„The Guest" van Ross Deve
nish. Na deze laatste produk
tie over de zoöloog en schrij
ver Eugene Marais moest
Devenish het land ontvluch
ten. Hij woont sindsdien in
ballingschap in Londen.
Als curiosa zijn opgenomen
de illegaal opgenomen docu
mentaire „Come Back Afri
ca" (I960) en „The Magie
Garden" uit 1961, een come-
die die werd opgenomen met
een volledig zwarte cast.
Het festival wordt 5 april in
het Amsterdamse filmtheater
Desmet geopend met de we
reldpremière van „The
Schoolmaster" van Jean Del-
beke. Het volledige program
ma wordt opgenomen in De
Filmkrant van april, aldus
het SACCC.
