Hartrevalidatie heeft geen effect
Brunswi jk biedt
Surinaamse regerin
zijn excuses aan
„Het ligt aan Den Haag of
we de tractor thuis laten"
Vroeger knuffelde hij nog wel eens lief...:
BINNENLAND/BUITENLAND
£ekbc6ou*a/nt
VRIJDAG 30 MAART 1990 PAGIN j]
Kamer verhoogt
eigen salaris
DEN HAAG Ondanks prin
cipieel verzet van Groen Links
en de RPF heeft de Tweede Ka
mer zichzelf een salarisverho
ging toegekend. Alle andere
fracties verklaarden zich giste
ren voor een verhoging met bij
na vijfduizend gulden bruto per
jaar. De schadeloosstelling, zoals
net jaarsalaris van de kamerle
den officiëel heet, komt daar
door op een kleine 108.000 gul
den. Groen Links en de RPF
zijn tegenstander van deze
maatregel, omdat andere groe
pen Nederlanders niet in dezelf
de mate mogen meedelen in
welvaart.
Bomgooier huis Witteman
krijgt 2,5 jaar cel
HAARLEM De 20-jarige Haarlemmer die een bom
aanslag pleegde op het huis van VAR A-journalist Paul
Witteman, is gisteren door de Haarlemse rechtbank
veroordeeld tot twee en een half jaar gevangenisstraf.
De officier had deze straf ook geëist. De aanslag met
een zelfgemaakte pijpbom vond in de nacht van 7 ok
tober vorig jaar plaats. De hal van de woning van Wit
teman raakte fors beschadigd.
De dader had enige tijd een verhouding met de doch
ter van Witteman en zou het niet hebben kunnen ver
kroppen dat de relatie op een gegeven moment werd
verbroken. Volgens de rechtbank heeft de man daarna
een ware terreur uitgeoefend op het meisje en haar fa
milie. De man heeft altijd ontkend de bom bij Witte
man door de brievenbus te hebben gegooid, maar er
zijn diverse belastende verklaringen tegen hem afge
legd.
Scherpere maatregelen
tegen varkenspest
DEN HAAG Het ministerie van
landbouw heeft de woensdag geno
men maatregelen in verband met
klassieke varkenspest op een bedrijf
in het Noordbrabantse De Moer aan
zienlijk verscherpt.
Het gebied waarvoor een vervoerver-
bod voor varkens was afgekondigd is
uitgebreid. Bovendien valt met on
middellijke ingang ook het vervoer
van koeien en schapen onder het ver
bod. Het gebied is ruwweg begrensd
door de lijn Tilburg, Den Bosch, Berg-
sche Maas, Raamsdonkveer en Breda.
In het betrokken gebied mogen boe
ren ook geen varkensmest uitrijden
en mogen de varkens niet buiten lo
pen.
Heertje trekt beroep
tegen voldoende in
AMSTERDAM Prof. dr. A. Heer
tje heeft het hoger beroep ingetrok
ken dat hij had ingesteld tegen een
rechterlijk vonnis dat hem verplicht
te een zes te geven aan de student
rechten R. Lambach. Waarom Heer
tje dat heeft gedaan, is niet duidelijk.
De president van de rechtbank in
Amsterdam bepaalde twee weken ge
leden in een uitspraak in kort geding
dat Heertje het cijfer van de student
voor een tentamen economie moest
verhogen van een vijf naar een zes.
De student had het kort geding aan
gespannen nadat hij tot twee keer toe
in het gelijk was gesteld door het col
lege van beroep voor de examens.
PARAMARIBO/DEN HAAG Jungle
commandoleider Ronnie Brunswijk heeft
gisteren zijn excuses aangeboden aan de
Surinaamse regering, nadat hij tot de
overtuiging was gekomen dat de regering
werkelijk moeite had gedaan om hem vrij
te krijgen.
BILTHOVEN Revali
datie van hartpatiënten
leidt niet tot lichamelijk
en psychisch herstel. Na
een jaar is, na een aanvan
kelijke vooruitgang, de
conditie van de patiënten
dezelfde als toen de reva
lidatie begon en zijn de
angsten om normaal te le
ven weer terug. Voor
meer effect moet de reva
lidatie afgestemd worden
op de individuele patiënt,
met name ouderen en
zwakkeren. Met deze 'zorg
op maat' kunnen meer
mensen voor minder geld
worden geholpen.
Deze onderzoeksresultaten
maakte de Revalidatie Com
missie van de Nederlandse
Hartstichting gisteren bekend
aan de vooravond van de Na
tionale Hartweek. De bevin
dingen van de commissie zul
len volgens cardioloog en
voorzittér dr. F. Bar een aard
verschuiving teweegbrengen
in de wereld van de hartreva
lidatie. Twintig jaar hebben
artsen en wetenschappers re
validatie voorgeschreven in de
veronderstelling dat de trai
ningsprogramma's zouden lei
den tot afname van nieuwe in
farcten en sterfte. En nu blijkt
dat de oefenprogramma's voor
de 30.000 hartpatiënten in Ne
derland ma^r een beperkte in
vloed hebben op zaken als ro
ken en eten. „Men heeft zich
zelf de verkeerde worst voor
gehouden", aldus Bër.
Opnameduur
Door revalidatie (conditietrai
ning) is de opnameduur terug
gebracht van zes naar één,
hooguit twee weken. Maar het
Artsen en wetenschappers moeten zich minder richten op lichamelijk herstel van hartpatiënten en
meer op psychosociale begeleiding.
FOTO: SP
dan conditieverbetering". De
huidige aanpak heeft niet al
leen een verkeerd doel voor
ogen (lichamelijk en psychisch
herstel na een hartinfarct),
maar ook een verkeerde doel
groep. In de veronderstelling
dat aan oudere en zieke pa
tiënten weinig eer valt te be
halen, wordt deze groep vaak
uitgesloten van revalidatie en
gaat alle aandacht uit naar de
vitalere patiënten. „Er wordt
te veel gedaan aan de relatief
gezonde hartpatiënt en te wei
nig aan de zieke, de lamme en
effect van revalidatie nó het
ontslag uit het ziekenhuis is
minimaal. „Men hoopte dat
trainingsprogramma's zouden
leiden tot afname van nieuwe
infarcten en sterfte. Maar dat
valt bitter tegen. De conditie
verbetering is slechts van tij
delijke aard. Na een jaar is er
geen aantoonbaar verschil
meer tussen wel en niet gere
valideerde patiënten", aldus
Bar. De oefenprogramma's
blijken evenmin effect te heb
ben op de werkhervatting en
de angsten die bij hartpatiën
ten leven. „Zo gauw het pro
gramma is beëindigd en de pa
tiënt op eigen benen moet
staan, is het vaak weer mis".
En toch is revalidatie zinvol.
Niet voor lichamelijk herstel
maar om het dagelijkse leven
weer op te pakken. „Revalida
tie heeft wel degelijk zin. Met
name het functioneren in het
dagelijks leven verbetert, zoals
boodschappen doen, wandelen
en uitgaan. Dat spreekt cardio
logen niet zo aan maar voor de
patiënt is het veel belangrijker
de kreupele, terwijl zij de oe
fentherapie het hardst nodig
hebben. Bij de jongere patiën
ten met een ongecompliceerd
infarct herstelt het functione
ren vaak al spontaan", aldus
Bör.
Wanneer revalidatie meer zou
worden gericht op herstel van
het normale dagelijkse func
tioneren en ook de oudere en
zwakkere patiënten voor oe
fentherapie in aanmerking
zouden komen, is het effect
veel groter. Maar dan zullen
de revalidatiecentra wel
moeten afstappen van de uni
forme behandelingswijze die
nu wordt toegepast. Bar: „Er is
nauwelijks flexibiliteit terwijl
die juist nodig is om individue
le, meestal psychische en soci
ale, problemen op te vangen.
Het huidige starre overheids
beleid, dat psychosociale hulp
meestal niet vergoed, is een
belangrijke oorzaak van deze
misstand. Er kan geen hulp op
maat worden geboden".
Aanbod
De commissie vindt dat de pa
tiënten veel beter geselecteerd
moeten worden en dat het
programma-aanbod moet va
riëren van geen revalidatie tot
zeer intensieve revalidatie.
Deze efficiëntere aanpak zal
volgens haar leiden tot meer
resultaat en minder kosten: 8,8
miljoen gulden tegen 9,6 mil
joen nu. Een nog in te stellen
werkgroep moét aan de plan
nen gestalte geven. Maar eerst
zal de commissie een gesprek
hebben met de Ziekenfonds
raad, die onlangs een rapport
heeft uitgebracht met conclu
sies die lijnrecht tegenover die
van de commissie staan. De
Ziekenfondsraad vindt dat al
leen hartpatiënten met motori
sche handicaps in aanmerking
Volksziekte
kost ruim
vijf miljard
BILTHOVEN Hart- en
vaatziekten kosten Nederland
ongeveer 5,5 miljard gulden en
dit bedrag zal de komende ja
ren verder stijgen. Met name
de sociaal en economisch
zwakkeren worden meer en
meer het slachtoffer van hart
en vaatziekten. De Rijksuni
versiteit Limburg heeft bere
kend dat de kosten voor hart
en vaatziekten bijna vierhon
derd gulden per hoofd van de
bevolking bedragen. In het
ziekteverzuim en de arbeids-
ongeschikheid is het aandeel
van hart- en vaatziekten afge
nomen, maar in de ziektekos
ten groeit het gestaag. De kos
ten drukken zwaar op het
bedrijfsleven, de overheid (zie
ke ambtenaren) en zelfstandi
gen. Met name in de industrie
en de bouwnijverheid, waar de
arbeidsongeschiktheid is opge
lopen tot dertig procent, wor
den jaarlijks grote bedragen
betaald aan wao en ziektekos
ten' (meer dan 1500 gulden per
werknemer). Hart- en vaat
ziekten komen in verhouding
het meest voor bij zelfstandi
gen. Bijna een vijfde van de
arbeidsongeschikte zelfstandi
ge heeft het aan het hart. Als
oorzaak van dit hoge percenta
ge wordt stress genoemd.
moeten komen voor revalida
tie.
Bar schat dat het vijf a tien
jaar duurt voordat er een lan
delijk sluitend net bestaat dat
het 'nieuwe' programma hart
revalidatie uitvoert.
MONIQUE VAN DE VEN
DEN HAAG De Twee
de Kamer wil snel een
standpunt van het kabinet
over het rapport van de
commissie De Koning
over de akkerbouw. De li
beraal Blauw, voorzitter
van de vaste kamercom
missie voor landbouw en
natuurbeheer, wil daar
over volgende maand
reeds overleggen met mi
nister Braks van land
bouw, natuurbeheer en
visserij.
De PvdA, D66 en VVD tonen
zich in een eerste reactie voor
zichtig positief over de advie
zen van de commissie. Onder
meer pleiten ex-minister De
Koning en de commissarissen
van de koningin Meijer en
Wiegel voor een verdubbeling
van de financiële tegemoetko
ming voor de graanboeren.
Minister Braks heeft tot nog
toe 80 miljoen gulden in het
vooruitzicht gesteld voor de
beëindigingsregeling en inko
menssteun. Het drietal vindt
dat de extra lasten gespreid
moeten worden over de minis
teries van landbouw, economi
sche zaken, VROM en verkeer
en waterstaat.
De PvdA zal binnen enkele
weken een plan voor een
flexibel systeem - via heffin
gen en toeslagen - van graan-
produktiebeheersing presente
ren. „Dit plan geeft aan hoe de
produktiebeheersing in de
vorm van braaklegging van
gronden dan wel extensive
ring van de produktie gestalte
zou kunnen krijgen", aldus
PvdA-landbouwspecialist Van
Zijl. De PvdA'er die tijdens
het landbouwdebat nog elke
vorm van prijsverhoging af
wees, vindt dat de commissie
met haar pleidooi voor prijs
herstel in combinatie met ef
fectieve produktiebheersing
„de enig juiste keuze" heeft
gemaakt.
De VVD'er Blauw noemt de
nationale aanpak zeer urgent,
gelet op het vastlopen van het
EG-landbouwberaad gister
morgen in Luxemburg. Uit dit
vastlopen leidt hij af dat op
EG-niveau weinig bereidheid
bestaat om de voorstellen van
de commissie in te vullen.
Brussel zover krijgen zal veel
tijd en energie kosten, ver
wacht Blauw.
Het CDA wil pas een definitief
standpunt bepalen, nadat het
kabinet en het Landbouw
schap een standpunt hebben
ingenomen.
De uitkomst van het onder
zoek van de commissie De Ko
ning mag gezien worden als
forse kritiek op de overheid,
aldus voorzitter G.J. Doornbos
van het Landbouwschap en de
Christelijke Boeren- en Tuin-
dersbond. Hij benadrukte niet
de indruk te willen wekken
dat de problemen met de aan
bevelingen van de commissie
zijn opgelost. „Eén en ander op
papier zetten is een eerste, het
invullen ervan is een volgende
stap. Het is nu een kwestie
van gelijk hebben en gelijk
krijgen".
De actievoerende akkerbou
wers en de drie centrale land
bouworganisaties (CLO's) vin
den dat het kabinet nu snel
over de brug moet komen. Het
vertrouwen in de politiek kan
volgens hun leiders pas wor
den hersteld als de adviezen
van de commissie worden uit
gevoerd. Een eventuele tem
povertraging bij de uitvoering
van het pakket maatregelen
zullen zij niet accepteren en
meteen met acties 'afstraffen'.
„Het zal aan 'politiek Den
Haag' liggen of we de tracto
ren thuis laten of dat we weer
massaal de weg op gaan", al
dus actieleider Dijkstra.
SUSKEENWISKE
DE BEZETEN BEZITTER
lammer dat
Photlaat hem.
lambik er niet
tleneer uit schat -
by is, dit Is
ryk uorden
echt iels voor
maar hij verf eet
datje jeM met
hem. L/aarzou
hu toch zün?
doen alles voor el
kaar. hè tante
(c) Standaard Uitgeveri|/Wavery Productions
'Proefboeven' in de bajes
De 5-jarige Nona Dorgelo neemt met een dikke zoen afscheid van haar vader die als 'proefboef' het
hele weekend zal doorbrengen in de splinternieuwe gevangenis de Grittenborgh in Hoogeveen. Het
gebouw en de regels zullen voor drie dagen worden uitgetest op ruim 250 vrijwillige gevangenen.
Er bestond vanuit de bevolking een grote belangstelling voor deelname: meer dan 500 Hoogeve-
ners meldden zich aan. Ook een aantal journalisten neemt aan het experiment deel.
FOTO: ANP
Zijn reactie bij zijn vrijlating
woensdagavond noemde hij
achteraf „emotioneel".
Brunswijk zei toen dat met
de Surinaamse regering niet
viel samen te werken, omdat
hij haar niet vertrouwde.
Gisteren verklaarde hij be
reid te zijn door te gaan met
het vredesproces, maar dan
in ieder geval niet op Suri
naams grondgebied. Hij
voorziet echter vertraging
van het vredesproces omdat
hij veel moeite zal moeten
doen om zijn achterban, die
zeer geschokt is door zijn ar
restatie door het nationale le
ger, van de noodzaak van
voortzetting te overtuigen.
Het junglecommando heeft
het ultimatum dat aan de Su
rinaamse regering gesteld
'was met een dag verlengd
om justitie de tijd te geven
sectie te verrichten op de
twee lijken van de maandag
doodgeschoten lijfwachten.
Brunswijk eiste woensdaga
vond dat de lijken uiterlijk
gistermiddag om drie uur
plaatselijke tijd zouden zijn
overgedragen, evenals de
wapens die het leger had af
gepakt. Volgens het jungle
commando zijn de twee me
dewerkers die maandag
avond bij de arrestatie van
Brunswijk het leven verlo
ren „op brute wijze afge
slacht" door twee luitenan
ten van het nationale leger.
Brunswijk heeft de Suri
naamse regering gevraagd
een week van nationale
rouw af te kondigen en riep
alle Surinamers die herstel
van de democratie en eerbie
diging van de mensenrech
ten in het vaandel dragen op
de rouw in acht te nemen.
Onmacht
Minister Van den Broek van
buitenlandse zaken heeft gis
teren in de Tweede Kamer
verklaard opgelucht te zijn
dat „aan de onduidelijke ge
vangenhouding van Bruns
wijk en tien van zijn mensen
een einde is gekomen". Hij is
echter zeer bezorgd over het
feit dat „de militairen in Su
riname nog steeds een factor
vormen waarmee rekening
moet worden gehouden".
De Tweede Kamer wil voor
lopig geen uitspraak doen
over voortzetting van de ont
wikkelingshulp. Een meer
derheid in de Kamer gaf aan
te weinig informatie te heb
ben over wat er feitelijk in
Suriname aan de hand is. De
VVD'er Weisglas probeerde
de Kamer nog wel de uit
spraak te ontlokken dat al
leen humanitaire hulp gege
ven mag worden. Maar mi
nister Van den Broek ont
raadde deze motie, omdat zij
geen „zinvol politiek signaal"
is aan de Surinaamse rege
ring, die zijns inziens eerder groep van „dwaze
uit onmacht handelt dan uit uit Bernhard-dorp"
onwil. Minister Pronk voor
ontwikkelingssamenwerking
had evenmin behoefte aan
een besluit over inkrimping
van de hulp. Die hulp wordt manschappen van het
nu al mondjesmaat toege- naai leger verantwoo|
diend, aldus de bewindsman,
en per ingediend plan wordt
bekeken aan wie het geld der wie haar broer Pi
Minister Van den Broek
het debat over Surinam* J
fot
10
nenkort in een beslote P
gadering van de kam* l£j
missie voor inlichting
veiligheidsdiensten i ia]
op het aandeel van Sur ,d
in de internationale i
handel. Van de vorig j;la
Nederland in beslag sc
men cocaïne bleek g<
procent afkomstig te z ie
Suriname. ir
el
Zoete koekjes ig
Het oud-kamerlid
Knol, die vele. jaren S
mespecialist is geweei
de PvdA-fractie, den
de problemen in Sun
niet met ontwikkelin
doch alleen met gewefv
op te lossen. De Nedeij"'
regering zou contaiM^
moeten nemen met j t
landen in Zuid-Amerier
te zien „hoe dat vatr
gewassen moet wordeFe
dus Knol gisteravond l(jl
programma van de f
televisie. Volgens het
merlid is er geen andei
gelijkheid om de Surii
bevolking te helpen.
die militairen hun ma<
sitie houden, zolang
onverantwoord on)
lingshulp te sturen. M;
zou tegelijkertijd bet<
dat het met Surinam*
wat wordt. Dus hoe ri
ook klinkt, als je i
Bouterse niet met
weghaalt, dan zal hi
blijven zitten. Ik stel v]
wanneer je zoete
bakt en je geld blijft
dan krijg je meneer
absoluut niet weg".
Dwaze moeder
Nederland heeft
asiel verleend aan eeij
aanse vrouw die als
voerster optrad
van Eer-Sabajois is ha
delijk bedreigd omdat a
verzweeg dat de leidei,
de Tucayana-indiane)
ten goede komt.
Zijn collega van justitie, mi-
bajo. Wonnie van Eer 1
daag met haar gezin
nister Hirsch Ballin, wil bin- Nederland vertrokkenL
HET LAATSTE DEBAT OVER PIN UP CLUB:
11
DEN HAAG Onder het
motto „Maradonna speelt
toch ook geen oefenwed
strijd met Zwart-Wit 28?"
liet de man waar het alle
maal om te doen was het
afweten. -Regisseur Jef
Rademakers kent boven
dien de argumenten tegen
zijn alom verfoeide Pin
Up Club al. Maar toch, het
door Groen Links-er Paul
Rosenmöller weer opgera
kelde debat over de
vrouw als lustobject op de
televisie vond dan giste
ren eindelijk plaats in Di-
ligentia in Den Haag.
Niet zo maar een discussie, nee
hét ultieme debat moest het
gisteravond worden. Want als
ons de laatste maanden naast
sociale vernieuwing iets heeft
bezig gehouden, dan zijn het
wel de blote borsten bij Vero
nica en Veronique. Toch heeft
Rosenmöller er, sinds zijn aan
kondiging eind vorig jaar, nog
voor moeten knokken, zo zegt
hij. Maar uiteindelijk was er
wat hem betreft geen beter
moment denkbaar dan deze
avond, waarop alvast de Lu
xemburgse variant op de Pin
Up Club, Verotique, voor het
laatst op de beeldbuis te zien
zou zijn.
Zijn „soft-porno programma's"
als de Pin Up Club en Veroti
que nu kwalijk of niet? „Ja",
stelden de vijftien aanwezige
vrouwen van het Nijmeegse
actie-offensief „Pin Down".
Na een recente oproep in lan
delijke dagbladen ontvingen
zij zo'n negenhonderd brieven,
waaronder hartekreten van
vrouwen die na zo'n program
ma door hun man gedwongen
worden een zelfde welwillend
gedrag te vertonen als de da
mes die zojuist het beeld
scherm vulden. „Voordat de
Pin Up Club bestond, knuffel
de mijn man me nog wel eens
lief. Tegenwoordig wil hij nog
met me vrijen als ik al lig te
slapen", luidde één van de re
acties. Een andere vrouw
schreef bang te zijn op straat
wanneer deze programma's
net zijn uitgezonden. „Voort
aan laat mijn man 's avonds
laat de hond uit, want ik durf
het niet meer".
De conclusie is voor Pin Down
duidelijk: „Vrouwen worden
door zulke programma's ge
dwongen U te geven aan de
seksuele lusten van mannen,
die hen dwingen tot ongewen
ste seksuele handelingen". De
vrouwen van Pin Down zeg
gen niets tegen bloot in de me
dia te hebben, maar de makers
van dit soort programma's zijn
„zwijnen, met een eenzijdig,
heterofiel wereldbeeld".
Paradoxaal genoeg vonden de
vrouwen van Pin Down wei
nig begrip bij de aanwezige
sekse-genoten. „Elke program
ma-maker moet de program
ma's maken die hij mooi vindt.
Jef Rademakers volgt gewoon
de weg van zijn smaak. Hij
houdt van seks en van sport,
en daar maakt-ie programma's
over. Dat is toch legitiem?",
vroeg „extreem radicaal femi
niste" en publiciste Bernadette
de Wit zich af. „Vrouwen die
na het zien van de Pin Up
Club geen nee tegen hun man
durven zeggen wanneer hij
dat programma wil imiteren,
moeten maar naar een asserti-
viteitsclubie", was haar oor
deel. VAR A-journaliste Han-
neke Groenteman was het
hartgrondig met haar eens: „In
relaties waar deze toestanden
voorkomen was natuurlijk al
iets mis vóórdat de Pin Up
Club bestond. Ik kan de vrou
wen alleen maar aanraden
hun man het huis uit te gooien
of alleen te gaan wonen".
Revolutie
Groenteman en De Wit vroe
gen zich beiden af waar, na
twintig jaar feminisme en de
seksuele revolutie voorbij, nu
toch dat „prettig-erotische"
Crogramma voor vrouwen
lijft. „Er is een behoefte aan
jonge programma-maaksters
die geprikkeld en nieuwsgierig
een nieuw vrouwenprogram
ma op de televisie kunnen
brengen", aldus Groenteman.
Dat „eindeloos gezeur" van de
Pin Down-vrouwen doet man
nen als Rademakers en zijn
aanhangers alleen maar la
chen in hun vuistje en lost vol
gens haar verder niets
Initiatiefnemer Paul
möller hoorde het
aan. Ook de soms fronts
varingen tussen de
van Pin Down en eei
Bernadette de Wit. Wj
betreft was in ieder gel
wezen dat de probla
hem écht raakt, en
aanzwengelen van de c
geen goedkope verkiezifl
van hem. was. Integen®
liet hij na afloop weten
Groen Links fractie
gaan pleiten voor een
subsidie voor „goede, j
wende" programma's
ook vrouwen gr;
ken. Hoe zo'n prograr
eigenlijk uit moet zier
ook gisteren niet
Voorlopig zullen de dar
de Pin Up Club nog
over onze beeldbuis
tieren. Want, zo stelde
medewerker Lex Spaa n
als bij een arbeidersir
nu eenmaal een huilen* S|
nerkindje aan de muu
horen platte programr 6|
eenmaal bij een telev j
tuur".
JEAN-PIERRE G
