1098,*
„Kunstroof tijdens expositie
Van Gogh vrijwel uitgesloten
Verhaal Hemingway uit aantekeningen opgevist
VEILIGHEIDSMAATREGELEN VERSCHERPT
f|reitner als fotograaf
Ji Amsterdams
ïistorisch Museum
Drupsteen en V.d. Elsken
krijgen Capi-Lux prijzen
Lezeri
service
VAN GOGH
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
UNST/RTV
CcidócSouoant
VRIJDAG 30 MAART 1990 PAGINA 15
jstival van Vlaanderen kijkt vooruit naar Mozart-herdenking
va> j
[STERDAM Voor het
itival van Vlaanderen is dit
het motto „Expecting Mo-
gekozen. In 1991 is het
jaar geleden dat Mozart
rleed, zodat het festival
irmee vooruitkijkt op de
rdenkingsactiviteiten.
betekent echter niet dat er
>ns de maandenlange reeks
concerten in diverse ste
in België voornamelijk
iek van Mozart te horen
zijn. Het muziekfestival
jejrdt traditiegetrouw georga-
:heerd door zeven afdelingen
ti als werkterrein Kortrijk,
al provincie Limburg, Brugge,
twerpen, Brussel, Gent en
chelen hebben. Evenals vo
rig jaar is er ook een concert
programma in Zeeuwsch-
Vlaanderen georganiseerd. De
afdelingen laten hun program
ma elk op een eigen tijdstip
beginnen. Zo begint Kortijk op
24 april met een concert van
de Tsjechische Filharmonie.
Op het programma staan com
posities van Smetana. Dvorak
en Stravinski. Limburg begint
op 19 mei in de Onze Lieve
Vrouwe Basiliek in Tongeren
met een concert van het Lim
burgs Orkest Jeugd en Mu
ziek. Mozart staat op 2 juni
centraal in de basiliek met een
uitvoering van diens „Vespri
solemnes di confessore" en
„Requiem" door het Collegium
Instrumentale Brugense en
Westvlaams Vocaal Ensemble.
In Brugge (28 juli - 11 augus
tus) worden ter gelegenheid
van het het festival internatio
nale wedstrijden voor solo
zang, barokviool, gamba, tra
verso, blolfluit, luit en ensem
bles georganiseerd, terwijl in
Antwerpen (14 september - 16
oktober) speciale aandacht zal
worden besteed aan Johann
Christian Bach, een van de zo
nen van Johann Sebastian en
bekend als de grootmeester
van de galante stijl. Voor in
lichtingen over het complete
programma kunnen geïnteres
seerden terecht bij het secreta
riaat, dat is gevestigd in het
stadhuis van Mechelen.
AMHERST Een manus
cript van de Amerikaanse
auteur Ernest Hemingway
dat wemelt van de door
halingen en aantekenin
gen, blijkt een compleet
kort verhaal te bevatten,
vermoedelijk het laatste
dat Hemingway heeft ge
schreven voordat hij in
1961 met een jachtgeweer
een einde aan zijn leven
maakte.
Donald Junkins, docent Engels
aan de universiteit van Massa
chusetts, zei dat hij twee jaar
geleden een onderzoek was be
gonnen naar twee handschrif
ten uit Hemingways literaire
nalatenschap die in 1980 aan
de John F. Kennedybiblio-
theek in Boston is geschonken.
Het ene manuscript bevatte
het begin was van een roman
die Hemingway nooit heeft
voltooid. Het tweede, dat ken
nelijk was aangezien voor een
eerdere versie van de onvol
tooide roman, bleek na moei
zame ontcijfering tot Junkins'
verrassing een kort verhaal op
basis van hetzelfde gegeven te
bevatten. De onderzoeker
heeft het verhaal getiteld naar
de eerste woorden van het ma
nuscript, „Philip Haines was
een schrijver". De hoofdper
soon heeft zijn huwelijk ver
ruild voor een uitzichtloze re
latie. Terwijl zijn vriendin in
de Verenigde Staten de uit
spraak van de scheiding af
wacht, kampt Haines in Parijs
met een schrijfblokkade.
De novelle wordt in april afge
drukt in „The Hemingway Re-
view", een uitgave van de En
gelse afdeling van de Ohio
Northern University. Hoofdre
dacteur Charles Oliver zei dat
hij van het verhaal had geno
ten, al rekende hij het niet tot
het beste van Hermingway's
oeuvre. Behalve 'Philip Haines
was een schrijver', zal het tijd
schrift nog een ander niet-ge-
plubliceerd verhaal van He
mingway bevatten. Het onvol
tooide 'A Lack of Passiön'
(Een Gebrek aan Hartstocht),
is door de onafhankelijke lite
ratuuronderzoekster Susan
Beegel opgespoord, en gaat
over een stierenvechter die
kamp met angst en machte
loosheid. Beegel zei dat het
verhaal opmerkelijk is omdat
de andere verhalen van He
mingway worden bevolkt door
macho-types.
OTTERLO/AMSTER-
DAM Een herhaling
van de kunstroof vorig
jaar bij het Rijksmuseum
Kröller Müller in Otter-
lo is uitgesloten. Dat
heeft museumwoord
voerder Mulder ver
klaard aan de voora
vond van de opening
van de 'Overzichtsten
toonstelling Vincent van
Gogh' in Otterlo en het
Rijksmuseum Vincent
van Gogh in Amster
dam.
Bij de kunstroof vorig jaar
werden drie Van Goghs op
spectaculaire wijze ont
vreemd. De daders slaagden
erin het museum binnen te
dringen en in de bossen
rond het museumcomplex
met de buit te ontsnappen.
De kunstwerken werden
maanden later teruggevon
den en de daders opgepakt.
Sindsdien is volgens Mulder
behoorlijk gesleuteld om de
beveiliging te verbeteren.
Hij wil daar niet over uit
weiden. „Over zaken die de
veiligheid betreffen, doen
wij geen uitspraken".
Volgens woordvoerder G.A.
Kerkhof van de gemeente
politie Ede gaat het daarbij
echter om zeer uitgebreide
beveiligingssystemen. Ook
hij wenst daarbij niet op de
tails in te gaan. Kerkhof
verwijst naar het museum.
Een beperkt aantal kunst
werken staat op de tentoon
stelling, die vandaag begint,
om veiligheidsredenen ach
ter glas omdat de eigenaren
die het in bruikleen hebben
afgestaan, dat als voorwaar
de hadden gesteld.
Personeel
Volgens Kröller Müller-
woordvoerder Mulder heeft
het museum tijdens de expo
sitieperiode, tot eind juli, to
taal 80 man beveiliging in
Het Rijksmuseum Vincent van Gogh: van boven naar bene
den beveiligd.
dienst. Dat is 33 meer dan
normaal. Extra bewakings
personeel is ingehuurd via
de Nederlandse Veiligheids
Dienst (NVD), een particu
liere beveiligingsorganisatie.
Het extra personeel zou een
speciale training hebben ge
kregen, toegesneden op de
specifieke situatie bij Kröller
Müller. De NVD-mensen
zijn, volgens Mulder, „net
zoals onze eigen mensen ge
screend door het ministerie
van binnenlandse zaken" op
een eventueel crimineel ver
leden. Bij dat ministerie is
de Binnenlandse Veiligheids
Dienst (BVD), de geheime
dienst, ondergebracht.
Vorige week kwam een mil-
jardenkunstroof in de Vere
nigde Staten in het nieuws,
waarbij de daders verkleed
als politieagenten op een
voudige wijze wisten door te
dringen tot het museum,
vervolgens het bewakings
personeel overméesterden
en er vandoor gingen met
een groot aantal schilderijen,
waaronder veel werken van
Europese meesters.
Een dergelijke roof acht
Mulder bij Kröller Müller
uitgesloten. Het feit dat er
veel personeel 'van buiten' is
ingehuurd vergroot volgens
hem de kans op een kunst
roof niet. „Zij zijn gescreend
en wij gaan ervan uit dat die
mensen voor de volle hon
derd procent betrouwbaar
Calamiteiten
Tegelijkertijd merkt Mulder
op dat een roof nooit volle
dig uit te sluiten is. Ieder ge
bouw kent zwakke plekken,
geeft hij toe. Welke die zijn,
wil hij niet zeggen. „Maar
zolang er in een gebouw een
deur zit, zijn diefstallen
nooit volledig uit te sluiten."
Wel is het volgens hem zo,
dat kans op roof „in mindere
mate" aanwezig dan nor-
Over de bewaking in de
nachtelijke uren wil hij al
leen kwijt, dat „we een vol-
continu-bedrijf zijn, met dus
ook een volcontinue bewa
king".
De Edese gemeentepolitie
heeft geen speciaal calami
teiten-plan klaarliggen in
geval er toch iets mis mocht
gaan. „Natuurlijk zijn er wel
draaiboeken wat er in zulke
situaties moet gebeuren.
Maar die bestaan al. Er is
niet speciaal iets georgani
seerd geënt op deze specifie
ke expositie", aldus woord
voerder Kerkhof.
De politie heeft een speciale
post in Otterlo, dichtbij het
museum. Maar daar zullen
geen extra mensen worden
gestationeerd ten tijde van
de expositie. „Nee, dat zou
betekenen dat we er maan
denlang extra mensen
moeten neerzetten. Dat zou
te ver gaan. Ik denk dat de
bestaande beveiligingsmaat
regelen al ver genoeg gaan."
Hij wijst er daarbij onder an
dere op dat de politie vanuit
Ede „binnen tien tot vijftien
minuten ter plaatse kan
zijn" indien dat nodig is.
Verzekerd
Mochten er uiteindelijk toch
kunstwerken worden gesto
len, dan zijn de musea in ie
der geval financieel inge
dekt. De kunstwerken op de
expositie in Otterlo en Am
sterdam zijn tegen een be
drag van zes miljard gulden
verzekerd.
Het gaat daarbij overigens
niet om al het Van Gogh-
materiaal dat op de exposi
ties te zien is. Alleen kunst
werken die in bruikleen zijn
afgestaan, zijn verzekerd. De
waarde van alle tentoonge
stelde Van Goghs bedraagt
aanzienlijk meer dan zes
miljard gulden.
Totaal is voor de verzeke
ring een premie neergeteld
van vier miljoen gulden. Dat
wordt betaald uit het totale
budget van 25 miljoen gul
den, dat met de organisatie
van de expositie is gemoeid.
Het merendeel brengen de
bezoekers op (60 procent).
Daarnaast sponsoring (25
procent), en het overige be
drag komt voor rekening
van het rijk, de gemeente
Amsterdam, de provincie
Gelderland en een aantal
fondsen. Daarnaast heeft
een Japanse televisiemaat
schappij film-rechten be
taald om opnames te mogen
maken tijdens de tentoon
stelling. Deze week werd be
kend dat inmiddels 550.000
toegangskaartjes voor de
overzichtstentoonstelling
zijn verkocht.
Pietje Bell keert weerom
Vanwege het 650-jarig bestaan van de stad Rotterdam en omdat
het eerste deel van de serie boeken van Pietje Bell dit jaar de
40e druk mocht beleven, wordt de uit acht delen bestaande
reeks opnieuw uitgegeven in een uitvoering die bijna gelijk is aan
de eerste drukken. Alle delen bevatten weer de oorspronkelijke
illustraties, alleen de omslagen zijn vernieuwd. Op deze foto de
illustratrice Gerda van Gijzel die de nieuwe omslagen ontwierp
met vier Pietje Bell-boeken.
Verbod namaak Rietveldstoel geëist
UTRECHT De Italiaanse
meubelfabrikant Cassina heeft
gisteren voor de president van
de rechtbank in Utrecht, mr.
C.L. baron van Harinxma
Thoe Slooten, geëist dat HF
Style in Culemborg stopt met
de namaak van een Rietveld
stoel. Het gaat daarbij om het
model Utrecht dat Cassina in
licentie zelf vervaardigt.
Architect Gerrit Rietveld ont
wierp het model in 1935. In
1971 kreeg Cassina van de er
ven Rietveld de exclusieve li
centie voor het produceren en
exploiteren van meubelont
werpen van Gerrit Rietveld
voor de gehele wereld. Vol
gens raadsman mr. T.M. Kolle
biedt de auteurswet ook be
scherming aan meubelontwer
pen.
Raadsman mr. J. Bult vroeg
zich namens HF Style af of
het bij het model Utrecht wel
gaat om een oorspronkelijk
ontwerp van Rietveld. Waar
schijnlijk is het een afleiding
van een vroeger ontwerp. HF
Style heeft het model Utrecht
niet slaafs nagebootst. Volgens
mr. Bult valt deze stoel dan
ook niet onder de auteursrech
telijke bescherming. De uit
spraak is 10 april.
Vakvrouw
Marjol Flore:
temperament
en afstand
Marjol Flore: Marjol gaat vreemd.
Regie: Frans Boelen. Muziek: Martijn
Breebaart (vleugel) en Steven Kou-
dijs (synthesizer). Met tekstbijdra
gen van onder anderen Jaap Bakker
en Rients Gratama. Diligentia, 29
Als we haar verhaal mogen
geloven, heeft ze haar wortels
overal in Europa. En dan
vooral in het theater. Haar
moeder wordt voorgesteld als
een Franse actrice die zich
graag koesterde in de belang
stelling van internationale
heren. En inderdaad. Marjol
Flore spreekt haar talen. Met
name het Duits gaat haar soe
pel af: ze speelt ook over onze
oostgrens heen en maakte een
bekroonde Duitstalige plaat. In
de jaren zestig kwam Marjol
Flore op de Amsterdamse
kleinkunstacademie terecht,
vandaar dat ze nu vooral in
Nederland te horen is.
Van het gemiddelde Neder
landse levensgevoel moet Flo
re niets hebben. Ze gooit haar
hoofd in de nek, spreidt haar
armen uit en knielt op het to
neel waar nodig en straalt zo
doende nadrukkelijk een on-
nederlandse exuberantie uit.
Op mij kwam die wat gema
niëreerd en geacteerd over.
Ze zegt het zelf, en ze heeft ge
lijk: ze heeft een stem als een
klok. Schijnbaar achteloos
prikt ze haar liederen (veel
vakwerk van Rients Gratama
en Jaap Bakker) scherp gearti
culeerd en zeer verstaanbaar
de zaal in. Daarbij komen een
weloverwogen frasering, een
dito interpretatie en het ver
mogen om een lied tot leven te
spelen. Maar ook daarin dui
ken soms zoveel krullen, glis-
sando's, kirretjes, vibfato's en
andere versieringen op dat het
zicht op het lied vermindert.
Dat gebeurde gisteren vooral
in het deel na de pauze, in een
poging het wat stugge publiek
toch nog in te pakken.
Dat lukte heel redelijk, dank
zij haar vak vrouwschap. Als
een warme theaterpersoonlijk
heid kwam Marjol Flore niet
over; ze bewaarde juist door
haar heftige acteren de af
stand van de diva.
DICK VAN TEYLINGEN
Sterke groei CD in 1989
AMSTERDAM Vorig jaar
werden er in Nederland 39 pro
cent meer compact discs ver
kocht dan in 1988. De cd-omzet
bedroeg in 1989 757 miljoen te
gen 525 miljoen een jaar daar
voor. In 1989 zijn 26,4 miljoen
cd's en cd-singles over de toon
bank gegaan tegen 17,8 miljoen
in '88. Aldus de Nederlandse
Vereniging van Producenten
en Importeurs van beeld- en
geluidsdragers (NVPI). De
NVPI schrijft de groei voor een
belangrijk deel toe aan de stij
ging van het aantal mensen dat
een cd-speler bezit (met 12 pro
cent gestegen naar 36 procent).
De cd was vorig jaar goed voor
84 procent van de totale ge-
luidsdrageromzet van 905 mil
joen gulden. Deze omzet be
droeg in '88 805 miljoen gulden.
De omzet van lp's bedroeg in
'89 77 miljoen gulden tegen 150
miljoen gulden eer jaar daar
voor. Ook de verkoop van mu-
ziekcassettes daalde met 1,6
miljoen verder tot 3,2 miljoen
stuks in 1989.
AGENAAR WINT DEBUUTPRIJS
STERDAM De Lift Nationale Debuutprijs voor amateur-
ïjvers is gewonnen door Jeroen Scheifes uit Nijmegen. Hij
eef onder het pseudoniem Irun S. de roman Charges. De
s bestaat uit de uitgave van het bekroonde manuscript in
ikvorm. Aldus de Stichting Lift, die het schrijven door ama-
ifs bevordert. Er werden nog vijf prijzen, alle boekuitgaven,
gekend voor de novelle „Barsten in het bruin" van Himadjp-
Dakun uit Den Haag en voor gedichtenbundels van Euge-
le Munck uit Amsterdam, Rik van Boeckel uit Leiden, Rob
;er uit Utrecht en Carolina Kolenbrander uit Rotterdam.
nlei
STERDAM In het Am-
dams Historisch Museum is
26 maart tot en met 27
een selectie te zien van de
inden foto's die George
drik Breitner (1857-1923)
kte. Behalve schilder was
tner een enthousiast foto-
f van vooral Amsterdamse
ittaferelen. Op de exposi-
ïangen bovendien bijzon
foto's die hij van zijn
w, familieleden en naakt-
_ellen maakte.
■gpchilder gebruikte de foto's
Tel of gedeeltelijk als hulp
del bij het maken van zijn
Iderijen en tekeningen,
bekend voorbeeld daar-
zijn de schilderijen van
igfcvputten. Dit materiaal
L* na zijn dood in verge-
eid. De negatieven gingen
e loop van de tijd ernstig
waliteit achteruit, maar de
iemse fotograaf Harm
tan heeft er inmiddels
"Jiwe afdrukken van ge
kt zodat zij voor het nage
lt behouden blijven. Dit is
lurd zonder in het oor-
t| hkelijke fotowerk in te
door bij voorbeeld fo-
te werken of rafelran-
te snijden.
:ipen
Tegelijkertijd is in het mu
seum een expositie te zien
over de documentaire fotoboe
ken die na de Tweede Wereld
oorlog zeer populair waren.
Oorzaak daarvan was onder
meer dezelfde „beeldhonger"
bij het publiek die ook het bio-
scoopbezoek en het Ameri
kaanse fotomagazine „Life" zo
populair maakte. Met de op
komst van de televisie in de
jaren zestig verflauwde die be
langstelling. Sinds het eind
van de jaren zeventig is er
echter voor fotoboeken op
nieuw een koperspubliek.
„Foto in omslag" toont 70 foto
boeken aangevuld met een
aantal vergrotingen van het
werk dat in deze boeken is op
genomen. Zo hangt er foto
werk van gerenommeerde fo
tografen als Oscar van Al
phen, Willem Diepraam,, Ed
van der Elsken, Cor Jaring,
Dolf Toussaint, Koen Wessing
en Ad Windig. De onderwer
pen van deze boeken variër-
den van de schoonheid van
bepaalde steden, schilder- en
beeldhouwkunst en de weder
opbouw van Nederland tot het
leven van de. avantgarde in
Parijs en de watersnoodramp.
AMSTERDAM De foto
graaf Ed van der Elsken
is de prijswinnaar van de
eerste Capi-Lux Jubileum
Prijs. De prijs, die bestaat
uit een bedrag van 10.000
gulden en een symbool
van Anne-Marie van War
merdam, werd hem gis
teravond in de Posthoorn-
kerk in Amsterdam over
handigd door het Tweede-
Kamerlid G.J. Wolffen-
sperger.
De vijfjaarlijkse prijs is inge
steld ter gelegenheid van het
tienjarig bestaan van de Capi-
Lux Alblas Prijs en is bedoeld
voor een Nederlander die
„van onmiskenbaar belang is
geweest voor de ontwikkeling
van de professionele fotografie
en verwante beeldvormen in
Nederland". Dit houdt in dat
bij voorbeeld ook een journa
list, wetenschapper of conser
vator voor de prijs in aanmer
king kan komen.
De Capi Lux Alblas Prijs van
dit jaar gaat naar Jaap Drup
steen, zo werd eerder bekend
gemaakt. De prijs werd hem
eveneens gisteren overhandigd
tijdens een bijeenkomst in het
Tropeninstituut. Hij bestaat uit
10.000 gulden en een sculptuur
van Alfio Castelli en is be
doeld voor „een Nederlandse
beeldmaker die over een lan
gere periode heeft bewezen
met werk en visie kijkers aan
te trekken en invloed uit te
oefenen op de Nederlandse fo
tografie".
Ter gelegenheid van het tien
jarig bestaan van de Capi-Lux
Alblas Prijs wordt van 30
maart tot en met 29 april in de
Posthoornkerk een expositie
gehouden met werk van de
prijswinnaars van de afgelo
pen tien jaar. Elke winnaar is
daar met tien werken uit zijn
oeuvre vertegenwoordigd.
Louter balletten Hans van Manen bij Dans Theater
DEN HAAG Het Nederlands Dans Theater brengt 12 april in
het eigen AT&T Danstheater in Den Haag het achtste program
ma van dit seizoen uit. Het vermeldt louter werken van Hans
van Manen. Daarbij is Visions Fugitives op muziek van Sergej
Prokofjev, dat daarmee in wereldpremière gaat.
Opnieuw ingestudeerd zijn Grosse Füge uit 1971 op muziek van
Beethoven en Black Cake, het feestballet dat vorig jaar werd ge
maakt voor het 30-jarig bestaan van het gezelschap.
Het nieuwe programma wordt acht keer in Den Haag uitge
voerd, drie keer in Amsterdam en twee maal in Rotterdam. Het
Nederlands Balletorkest onder leiding van Roelof Driesten
werkt aan twee van de drie balletten mee: Visions Fugitives en
Black Cake. Het laatste ballet is gezet op muziek van Tsjaikows-
ki, Janacek, Stravinsky, Mascagni en Massenet.
Van Manen bepaalde in de jaren zestig als choreograaf en artis
tiek leider het gezicht van het NDT. Hij werkte nog bij andere
gezelschappen in binnen- en buitenland en kreeg internationaal
erkenning als choreograaf. Sinds 1988 is hij weer vast verbon
den aan het NDT.
Voor het nieuwe ballet liet Van Manen zich inspireren door vijf
tien georkestreerde luchtige en soms heel korte piano-miniatu
ren van Prokofjev. Hij ontwierp een snel wisselend maar sa
menhangend spel van beweging, van solo en duet tot reidans en
ensemble.
In de voetsporen van
8-daagse reis naar Parijs en Arles
Vertrek: 23 juni 1990
Deze reis biedt de mogelijkheid om Van
Gogh's leven te volgen langs de steden en
streken waar hij heeft gewoond en ge
werkt. Ook krijgt u de gelegenheid om
zijn werk te bewonderen in musea in Pa
rijs en Arles. De reis eindigt in het nog
zeer authentieke plaatsje Auvers sur Oise,
waar van Gogh op 29 juli 1890 stierf en
samen met zijn broer Theo op het plaatse
lijke kerkhof begraven ligt.
TELEFOON 070 - 3 190 882
Inclusief mvervoei per luxe touringcar
■7 overnachtingen in 2** hotels, in twee
persoonskamers met douche en toilet
■verzorging op basis van halfpension
plus lunch op de eerste en diner op de
laatste dag «alle entreegelden voor de di
verse excursies, salie vermelde excur
sies deskundige reisleiding
Exclusief m verzekeringen «lunches,
behalve op de eerste dag.
«rSIJTHOFF PERS
