ME11940
Zes miljoen bloemen
staan te pronken in
fleurig Keukenhof
Nederland heeft vertekend
beeld eerste oorlogsdagen
Eaidó&Qowtant
Eerste exemplaar
De strijd op Nederlands
grondgebied
LEIDEN OMGEVING
WOENSDAG 28 MAART 1990 PAGINA 18
H. Amersfoort
P. H. Kamphuis
redactie
Het eerste exemplaar van het boek ,Mei 1940, de
strijd op Nederlands grondgebied" wordt morgen
middag om vier uur in de Prinses Julianakazerne in
Den Haag uitgereikt. De bevelhebber der landstrijd
krachten, luitenant-generaal M.J. Wilmink, overhan
digt het boek aan de minister van defensie A.L. ter
Beek en aan de staatssecretaris van defensie B.J.M.
Baron van Voorst tot Voorst. Het boek, dat is ver
schenen in een oplage van 4000 exemplaren, is vanaf
morgen voor f49,50 in de boekhandel te koop.
DEN HAAG Van de
eerste oorlogsdagen in
mei 1940 bestaat in Neder
land een erg vertekend
beeld. Door de schok van
de snelle nederlaag heb
ben de Duitsers in de ver
halen meer militaire
macht toebedeeld gekre
gen dan ze in feite had
den. Ook zijn de verhalen
over bombardementen
overtrokken en werd ten
onrechte gesproken over
massale schending van het
oorlogsrecht. Ook zou
Duitsland niet heel Ne
derland hebben willen
bezetten. Dit blijkt uit het
boek „Mei 1940, de strijd
op Nederlands grondge
bied".
Zo zouden volgens de verha
len veel Duitsers zijn gesneu
veld bij gevechten rond de Af
sluitdijk. Onderzoek heeft aan
getoond dat bij deze gevechten
maar een paar Duitsers om het
leven kwamen. Bij de Grebbe-
berg hebben Duitse soldaten
zich inderdaad ernstig misdra
gen, maar volgens de onder
zoekers gebeurde dat door in
dividuen die in het heetst van
de strijd een waas voor de
ogen kregen. In Polen werden
door de SS wel massale wreed
heden begaan, maar in Neder
land in die eerste dagen van
mei niet. Dat vertekende beeld
van de meidagen is volgens
P.H. Kamphuis, een van de
schrijvers van het boek, zeer
begrijpelijk. „De snelle neder
laag leidde tot een behoefte
aan -rechtvaardigheid en tot
een zin geven aan alle ge
brachte offers", zo zegt hij.
Kamphuis noemt het boek een
resultaat van ouderwets histo
risch handwerk. Hij schreef
het boek samen met medere
dacteur H. Amersfoort en acht
collega's van de Leidse Uni
versiteit, de Koninklijke Mili
taire Academie in Breda en
het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie in Amster
dam. „Wij hebben bewust ge
kozen voor een andere aanpak
want we wilden een toevoe
ging aan de bestaande kennis",
aldus Piet Kamphuis.
Het idee voor een boek over
die eerste meidagen ontstond
toen de sectie Militaire Ge
schiedenis in Den Haag zich
drie jaar geleden opmaakte om
alle vragen in het kader van
de vijftigste verjaardag van de
Duitse inval te kunnen beant
woorden. De sectie verwachtte
rond dit jubileum een grote
stroom aanvragen om infor
matie, materiaal en lezingen.
Er werd een programma opge
zet om aan alle aanvragen te
kunnen voldoen. Omdat hier
voor veel onderzoek nodig was
rijpte langzaam het idee om
een eigen boek te schrijven.
In militaire archieven in bin
nen- en buitenland ontdekten
de historici dat de tragiek van
Nederland was dat de strijd
om ons land door bondgenoten
moest worden gevoerd. Neder
land zelf was dan ook niet het
uiteindelijke doel van de Duit
sers. In feite had men alleen
interesse in de drie noordelijke
provincies en Noord-Brabant.
Deze gebieden hadden de
Duitsers nodig om Frankrijk
te kunnen bezetten.
Het is alleen aan de Luftwaffe,
de Duitse luchtmacht, te dan
ken dat geheel Nederland be
zet werd. Dit onderdeel van
het Duitse leger voorzag pro
blemen als Engelse vliegers in
Nederland een landingsplaats
zouden vinden. De Duitsers
vielen Nederland aan en het
was volgens Piet Kamphuis
volstrekt normaal dat bij deze
oorlog tussen een groot en een
klein land, het kleine land de
oorlog zo snel verloor.
De nederlaag had ook te ma
ken met het feit dat er in de
periode van ontspanning tus
sen de eerste en tweede we
reldoorlog driftig werd bezui
nigd op defensie-uitgaven. In
Duitsland werd ook bezuinigd,
maar daar slaagde de legertop
er in een harde kern in stand
te houden die toen het nodig
was snel uitgebreid kon wor
den tot een grote legermacht.
In ons land was er door de be
zuinigingen geen structuur om
snel te groeien zodat er geen
adequaat leger was. „De bood
schap in het boek is dan ook
dat als er in een tijd van ont
spanning, zoals nu, bezuinigd
moet worden, men dit moet
doen op een wijze dat het weer
snel te herstellen is", aldus
Kamphuis.
Alle auteurs van het boek heb
ben ook onderzocht wat er
waar is van de uitspraak dat
het Nederlandse leger zo
slecht was bewapend. De con
clusie is dat bij de Duitse inval
in Nederland de kwaliteit van
de mensen van grotere beteke
nis was dan de hoeveelheid
„ijzerwerk".
Sober
Volgens Kamphuis is het boek
bewust in een sobere en af
standelijke stijl geschreven.
Naar de mening van de tien
auteurs werkt de schrijfstijl,
zoals die in de vijftiger en zes
tiger jaren werd gehanteerd
werd in oorlogsboeken niet
meer. „Deze meestal te emo
tionele schrijftrant spreekt de
huidige jeugd die een ander
beeld van Duitsland heeft niet
meer aan", meent Kamphuis.
De schrijvers vinden echter de
lessen van mei 1940 te belang-
NATUUR TWEE WEKEN TE VROEG UIT STARTBLOKKEN
rijk. Daarom hebben ze dit
boek geschreven waarin zowel
de ouderen die het allemaal
meemaakten, als de jeugd zich
kunnen vinden.-
Het boek is een wetenschappe
lijk verhaal geworden met een
uitgebreide verantwoording
van de bronnen zodat de lezers
het geschrevene kunnen con
troleren en met de schrijvers
in discussie kunnen treden.
Het telt elf hoofdstukken en is
grofweg in drie delen ver
deeld. In het eerste deel wordt
de geschiedschrijving over de
meidagen getoetst aan de
vraag „hoe ziet het beeld van
de gemiddelde Nederlander
over die meidagen eruit?".
Het tweede deel beschrijft de
Nederlandse en Duitse krijgs
macht, hun aanvalsplannen en
in „Het duel der generaals" de
oorlogsvoering op het hoogste
niveau.. Hier wordt onder
meer behandeld wat de Neder
landse generaal Winkelman
en zijn Duitse tegenspeler ge
neraal Von Bock op hun
hoofdkwartieren planden.
Duidelijk komt hieruit naar
voren dat de strijd voorname
lijk ging om Noord-Brabant.
Er is ook aandacht voor de
Nederlandse bondgenoten zo
als Fransen die ons land op 10
mèi meteen te hulp schoten en
het feit dat de enige generaal
die toen sneuvelde een Franse
generaal was.
Voor iedereen duidelijk is nu
ook dat bij de capitulatie van
14 mei Zeeland vrij bleef om
dat dit bezet was door de
Franse strijdkrachten. Uitge
breid wordt aandacht geschon
ken aan de capitulatie die viel
na de gevechten bij de Moer
dijk, Dordrecht en het bom
bardement van Rotterdam.
Het derde gedeelde van het
boek bevat de conclusies van
de schrijvers en de bijstellin
gen.
Meelezers
In het eindstadium hebben de
auteurs zestien deskundige
meelezers gehad. Onder hen
de historicus professor Hans
Blom, deskundige op het ge
bied van de tweede wereldoor
log alsmede de directeur van
de Hogere krijgsschool. Naast
hen nog een aantal mensen
met een grote feitelijke kennis
BOEK OVER MEI 1940 TOONT AAN:
LISSE Op de Zuidhol-
landse geestgronden, waar
eeuwen geleden Jacoba
van Beieren zich hoofs
vermeide in haar lusthof,
zijn tulpen in alle kleuren
van de regenboog voorals
nog numeriek in de meer
derheid. Het grauwe len
telicht dat zich in het
voorbije weekend door
kieren in de langszeilende
wolken wrong, kon ook
nauwelijks dienen als een
serieuze invitatie om zo
vroeg in het seizoen naar
de Keukenhof in Lisse te
gaan. -
Toch is er wel degelijk een in
vasie op komst. In de zestig
dagen die resteren tussen nu
en 24 mei, Hemelvaartsdag, zal
wederom een zondvloed van
stervelingen over de dertig
hectaren spoelen van deze fo
togenieke etalage van negentig
vaderlandse top-bloemenkwe-
kers. Zodra wolkenridder
Martin Schroder morgenoch
tend het 41e seizoen van de
Keukenhof officieel heeft in
geluid, zal zich bij de kassa
koppig leger van dagjesmen-
Reken er op, dat ingenieur
Henk van Os al weken danig
zin heeft in de jaarlijks terug
kerende happening, die hij als
tuinarchitect vanaf 1 april
1968 keer op keer gestalte
heeft gegeven. Hij is zojuist, op
1 maart, doorgeschoven naar
de directiestoel van de Keu
kenhof-organisatie en meldt
van daaruit dat hij nog nooit
een opening heeft beleefd
waarop zoveel bloemen en
planten in bloei stonden als
ditmaal het geval is.
„Elk jaar is het een gok", legt
hij uit. „In dit land moet je nu
Ingenieur Henk Van Os: „Ik denk dat de Keukenhof met mijn foto's mijn salaris dik terug verdient".
eenmaal rekening houden met
de meest onverwachte kli
maatwisselingen, waarin ha
gel, regen en sneeuw vaste
prik zijn. Er zijn dan ook heel
wat jaren geweest, dat er bij de
opening nauwelijks een bloem
in bloei stond. Vandaar ook
dat voor magere tijden kassen
en paviljoens zijn gebouwd,
waarin om de week nieuwe
bloemenparades worden ge-
presenteerd en voorlichting
wordt gegeven over de bloem
bollencultuur".
„Dit jaar beginnen we met een
orchideeën-expositie, die 1200
vierkante meters beslaat.
Daarna volgen de parades van
amarylis, freesia's en hyacin
then. Overigens zitten we nu
weer met een gloednieuw pro
bleem: hoe houden we de
Keukenhof tot de sluiting at
tractief? Gelukkig doet april
wat ie wil. En nu maar hopen
dat zijn voorkeur deze keer
uitgaat naar nachtvorst en wat
malse buien die extra lang
aanhouden. Wij van onze kant
helpen vast een handje met
een consequente beplanting op
drie etages. Onderop, in het
souterrain zogezegd, komen de
late tulpen. In de laag aarde
die we er bovenop aanbrengen
planten we vervolgens de tuli-
pa's. En daar weer bovenop
stoppen we de krokussen. Als
die het straks laten afweten
slopen we hun etage en maken
ze plaats voor de tulipa's. Zo
dra ook die zijn uitgebloeid is
het de beurt aan de late tul
pen. Dank zij deze drietrapsra
ket kan de Keukenhof van be
gin tot einde kleur bekennen".
Mollengang
In zijn 41-jarig bestaan heeft de Keukenhof nog geen opening gehad, waarop zoveel bloemen in bloei stonden als ditmaal het
geval is.
De 900.000 bezoekers die dit
jaar verwacht worden van
wie zestig procent uit het bui
tenland komt en veertig pro
cent uit Nederland kan
Van Os in elk geval een hand
vol primeurs aanbieden. Aller-
eerst een tunnel van de par
keerplaats voor bussen naar de
hoofdingang.
„Een formidabele verbete
ring", weet Van Os bij voor
baat. Zijn Keukenhof ver
werkt jaarlijks tienduizend
bussen met in totaal 350.000
bezoekers. Dat betekent vol
gens het vice-versa-principe
700.000 keer oversteken, wat
tot nog toe elk jaar een con
stante file tot gevolg had op de
weg die langs de hoofdingang
loojit. Die chaotische optocht
behoort dank zij de mollen
gang voorgoed tot het verle-
Nieuw is ook de vliegende
Keukenhof Brigade, bestaande
uit dertig gastvrouwen en
gastheren die gerecruteerd zijn
uit het studentenbestand van
de Leidse Universiteit. Tussen
kroegjool en tentamens door
zullen ze, gestoken in een
sportief tenue, hand- en span
diensten verlenen aan de be
zoekers.
Indachtig de oude wijsheid
de toekomst niet oogsten' heeft
de Keukenhof uiteraard de
jonge bezoekers niet over het
hoofd gezien. Jaren terug wer
den in de vijvers al avontuur
lijke kronkelpaden gecreëerd,
waarop men, springend van de
ene houten schijf naar de an
dere, de overkant moet zien te
bereiken. „Wij dachten dat al
leen sportieve mensen er ge
bruik van zouden maken", be
kent Van Os deemoedig.
„Maar achteraf is gebleken dat
negen van de tien bezoekers,
inclusief de 65-plussers, er in
springprocessie overheen dan-
„Voor de jeugd zijn in het re-
FOTO S: CEES VERKERK
cente verleden ook een speel-
brug en een pyramide ge
bouwd, die eveneens in de
smaak zijn gevallen Daar
komt dit seizoen dan nog een
klein speeldorp bij voor de al
lerkleinsten".
Portemonnee
„Voor de groep bezoekers tus
sen pakweg vier en twaalf jaar
hebben we een Bollenboeren
Route samengesteld. Als je
daar aan mee wilt doen krijg
je gratis een boekje met route
beschrijving plus een pen en
een poster van drie meter
lengte Het zijn kleine atten
ties, die een groot effect heb
ben. Door dat soort investerin
gen is het aantal jeugdige be
zoekers inmiddels verdubbeld
tot vijftigduizend. En alles
wordt nog steeds uit eigen por
temonnee betaald. Daar zijn
we gelukkig toe in staat, om
dat we met de-exploitatie quit
te spelen wanneer per seizoen
700.000 toegangskaarten wor
den verkocht. Die 200.000 ex
tra bezoekers spekken onze
I l*
spaarpot waaruit de ve
wingen worden betaald"
Op het punt van kostenbespa
ring staat Van Os
ook geducht zijn mannetje.
Tien jaar geleden ontmoette
hij in de Keukenhof de
heemde Rus Malak, die
zijn tegenwoordige woonplaats
Ottawa naar Nederland
gevlogen voor een fotoreporta-
de bloemententoonstel
ling. „De manier waarop die
1 werk ging fascineerde |A
dat ik gelijk ook een ca-
heb gekocht", zegt Van ?03
„Gelijk een Hasselblatt.
Toe maar. Sindsdien fotogra
feer ik in de Keukenhof alles
wat los
maak ik tussen de vijftienhon
derd en tweeduizend opnamen ei
keuze wordt
maakt voor de affiches, posters
gidsen voor het komend
jaar. Het kantoor hangt inmid
dels ook al vol met mijn por-
bloemen en plan-
Ik denk, dat de Keuken
hof door die hobby mijn salaris
dik terug verdient".
LEO THURING
De omslag van het boek „Mei 1940, de strijd op Nederlands grondgebied".
over de tweede wereldoorlog.
Zij gaven commentaar op de
concepten waarna er gediscus
sieerd en bijgesteld werd. Zo
heeft het boek een waarborg
van zorgvuldigheid gekregen.
Voor Piet Kamphuis zelf is de
belangrijkste les uit het boek
dat het altijd gevaarlijk is af te
gaan op verhalen van oogge
tuigen, zeker als het gaat om
emotionele zaken. Als histori
cus vindt hij dat hij alle brok
stukken moet verzamelen,
moet controleren, nog eens
controleren en dan analyseren.
„Ik denk dat het boek voorziet
in een behoefte omdat er een
grote vraag om informatie i
en een roep om erkenning val WH
de veteranen". torge
ton op
onder
HANNEKE GUNTHË Haan<
onder
