Mediacircus rond Van Gogh overweldigend begonnen lVan Dantzig centraal bij Nationaal Ballet „Van Gogh zou sommig werk maar nauwelijks herkennen" s Jaags Gemeentemuseum: overzicht van Arnulf Rainer Een betertv-aanbod zult u in deze krant niet vinden. KUNST/RTY CcidócSoumnt WOENSDAG 28 MAART 1990 PAGINA 17 Recordprijs voor De Ylaminck in Parijs 3nt5 PARIJS Een schilderij van Maurice de Vlaminck, „De brug van Chatou" uit 1906, is gisteravond tijdens een veiling in Parijs verkocht voor onge veer 9 miljoen gulden. De som een record voor een werk n deze schilder, die meer uit voeringen maakte van de brug. Het schilderij uit 1906, een olie- verfwerk dat 60 bij 63 cm meet, is een van de belangrijkste doe ken van de Franse kunstenaar, en met zijn vereenvoudigde vormen en krachtige kleuren karakteristiek voor de „fauvis- me"-stroming. Rijksbouwprijs naar Willemswerf in Rotterdam DEN HAAG De rijksbouwprijs voor 1989 gaat naar de vennootschap onder firma Willemswerf in Rotterdam, waarin AMEV NV en Koninklijke Nedlloyd Groep NV deelnemen, voor het kantoor gebouw Willemswerf aan de Nieuwe Maas. Aan de prijs, de Bronzen Bever genaamd, is een bedrag van 50.000 gulden verbonden. De prijs werd in 1987 ingesteld door de toenmalige minister van VROM, Nijpels. Hij is bedoeld ter stimulering van opdrachtgevers van grotere projecten in de utili teitsbouw (kantoren, fabrieken). De prijs wordt eenmaal in de drie jaar uitgereikt. Willemswerf is geselecteerd door een jury onder leiding van de rijksbouwmeeester. De jury sprak haar waardering uit voor de „vooruitziende blik waarmee de op drachtgever op de strategische lokatie nabij de Maasbruggen een bouwinitiatief heeft ontwikkeld" waarvan een „belangrijke impuls uitgaat naar de revitalisering van onze stedelijke centra". Mandela zelf aanwezig op popfestival Wembley LONDEN Een hele reeks popsterren neemt op 16 april deel aan het concert in het Wembley-stadion ter ere van Nelson Mandela, die daarbij aanwezig zal zijn. De Zuidafrikaanse leider, die in februari op vrije voeten werd gesteld, zal tijdens het spek takel het woord voeren, zo zei de organisatie. Er worden eén miljard kijkers in de hele wereld verwacht bij de rechtstreeks door de BBC uit te zenden show. Onder de musici en artiesten die hun bijdrage voor de tweede Paasdag hebben toegezegd zijn Tracey Chapman, Peter Gabriel, Simple Minds, Neil Young, de Zuidafrikaanse zangeres Miriam Makeba, Dave Stewart, jazzmu sici Abdullah Ibrahim en Stanley Clarke, soulzangeressen Anita Baker en Nathalie Cole en de Newyorkse rapformatie Stetsaso- nic. De show voor Nelson Mandela en „een vrij Zuid-Afrika" wordt gepresenteerd door twee zwarte acteurs; Denzei Washing ton, die een Oscar won voor zijn rol in „Glory", en de Brit Len ny Henry. Denzei Washington vertolkte de rol van Steve Biko, de vermoorde anti-apartheidsactivist, in de film „Cry Freedom" van Sir Richard Attenborough. De 72.000 beschikbare kaarten voor de show in Wembley waren al eerder binnen 48 uur uit verkocht. Eindhovens muziekcentrum duurder EINDHOVEN Het nieuw te bouwen Eindhovense muziekcentrum valt 17 mil joen gulden duurder uit dan was begroot. Aanvankelijk was berekend dat het cen trum 45 miljoen zou gaan kosten. Het mu ziekcentrum maakt onderdeel uit van de Heuvel Galerie, een complex van winkels, woningen, kantoren en horecabedrijven in de Eindhovense binnenstad. De overschrij ding van de begroting van het muziekcen trum wordt voor een deel veroorzaakt door algemene, niet beinvloedbare ontwik kelingen zoals prijsstijgingen en rentever liezen, aldus de gemeente. Daarnaast lei den onder andere kwaliteitseisen tot een hogere bouwprijs. Het college van B en W van Eindhoven beraadt zich de komende weken over de vraag op welke manier de extra kosten kunnen worden gedekt. Richard Pryor weer in ziekenhuis BRISBANE De Amerikaan se acteur en komiek Richard Pryor, die vorige week een lichte hartaanval kreeg, is op nieuw in het ziekenhuis opge nomen. Pryor, die zijn vakan tie doorbrengt aan de noord oostelijke kust van Australië, werd begin vorige week opge nomen wegens pijn in de borst. Hij werd zondag ontsla gen. Hoewel een woordvoer ster van het ziekenhuis dins dag niet wilde zeggen wat Pryor ditmaal mankeerde, vertelde ze wel dat de artsen tevreden waren over zijn toe stand. Actrice Glenda Jackson kandidaat voor Labour LONDEN De Britse actrice Glenda Jackson (53) is door de leden van de Labour partij in het Londense kiesdistrict Hampstead en Highgate kan didaat gesteld voor de eerst volgende parlementsverkie zingen. Deze verkiezingen moeten uiterlijk midden 1992 worden gehouden. Jackson be loofde zich met alle kracht te zullen inzetten voor een ver kiezingsoverwinning van La bour in het district dat nu nog in handen is van de Tories. Zij zei haar toneel- en filmcarriè re op te zullen geven als zij in het Lagerhuis wordt gekozen. AMSTERDAM Een in ternationaal gezelschap van tussen 850 en 900 journalisten verzamelde zich gisteren in het Rijks museum Vincent van Gogh in Amsterdam en het Rijksmuseum Kröller- Müller in Otterlo voor de voorbezichtiging van de grote expositie die is geor ganiseerd ter herdenking van het honderdste sterf- van Vincent van ogh. Daarbij waren on geveer 50 radio-en televi- sieploegen, afkomstig uit een groot aantal landen. 'Van Goghs duur omdat er Vincent op staat' DEN HAAG De vooriïaamste reden van de belachelijk hoge prijzen voor schilderijen van Van Gogh ligt in de sig^ natuur „Vincent". Dit concludeert prof. Hermann Bauer in het eerstvolgende nummer van Westduitse kunstmaandblad „Pan"-. Bauer, hoofd van de faculteit geschiedenis der scho ne kunsten aan de Universiteit van München, keurt de Van Gogh-euforie af. Hij stelt vast dat Van Gogh niet zelden een slecht schilderij maakte. Dit komt doordat hij vereenzaamde en terugviel op jeugdige, zelfs kinderlijke naïviteit. Ondanks zijn inspanningen om in zijn schilderijen verschillende fa cetten uit de natuur voor te stellen, schiep Van Gogh vol gens de hoogleraar in werklijkheid slechts een aangenaam sierpatroon dat dikwijls heel oppervlakkig was. Door verf rechtstreeks uit de tube op het doek te brengen, bereikte hij niets anders dan een simpele, zelfs banale voorstelling, vindt Bauer. dam en Otterlo. Deze wordt vrijdag geopend door koningin Beatrix en duurt tot en met 29 juli, de sterfdag van de schil der in 1890. De stichting Van Gogh 1990, organisator van de tentoonstelling, heeft zijn slui tende begroting mede geba seerd op de verkoop van 800.000 toegangsbewijzen, maar er kunnen maximaal 1,4 miljoen bezoekers worden,ont vangen. De vele journalisten die giste ren aanwezig waren toonden zich over het algemeen tevre den over de wijze waarop het publiek kennis kan nemen van de vele schilderijen van Van Gogh. Gevreesd werd dat met de enorme toeloop die wordt verwacht de werken overzichtelijk gerangschikt, onvoldoende tot hun recht Zowel in Amsterdam als Ot- zouden komen. Tijdens de terlo is de museale sfeer ge- voorbezichtiging bleek echter handhaafd. al dat in de musea zelf van een Inmiddels zijn er 500.000 toe- Van Gogh-kermis geen sprake gangsbewijzen verkocht voor dubbeLexpositie in Amster- is. De werken zijn sober en de c Catalogus Bij de expositie is een catalo gus verschenen in een aantal Europese talen. Alleen de Westduitsers durfden dit com merciële risico niet aan. De ca talogus toont alle geëxposeerde werken in „ware" kleuren en bevat een aantal grondige arti kelen ter toelichting op de ont wikkeling van Van Gogh als kunstenaar en zijn eigen visie daarop. Het werk is in de eerste plaats afkomstig uit het Van Gogh- museum en het museum Kröl- ler-Müller die samen de groot ste Van Gogh-collectie ter we reld beheren. Daarnaast werd echter een essentiële aanvul ling geleverd door bruikleen gevers uit onder meer Japan (het Kunstmuseum in Hiroshi ma), Italië (de Galleria Nazio- nale d'Arte Moderna in Rome), Frankrijk (het Musée d'Orsay) in Parijs) en de Vere nigde Staten (een groot aantal museale en particuliere collec ties). Als leidraad bij de samenstel ling van de expositie is het werk genomen dat Van Gogh zelf als „de kern" van zijn oeuvre beschouwde. Voor de reconstuctie van zijn denk beelden daarover konden de samenstellers onder meer ge bruik maken van de brieven van de schilder aan zijn broer Theo. Deze opzet leidde tot een expo sitie waarin een prachtig beeld Oog in oog met Van Gogh. Talloze cameraploegen van over de hele wereld waren gisteren in Am sterdam en Otterlo om verslag te doen van de grote overzichtstentoonstelling van Vincent. FOTO: ANP wordt gegeven van de groei van Tilborgh in de schilderij- kan worden gevolgd, laat zien van de kunstenaar van „een encatalogus. wat geëxalteerde, onbeholpen De expositie in Otterlo, waar tekenaar tot een in onze ogen aan de hand van 248 van de volleerde meester met een on- 1100 bekende tekeningen navolgbaar oeuvre", zo schrij- stapsgewijs de ontwikkeling ven Evert van Uitert en Louis van Van Gogh als tekenaar leen de schilderijen gold. Van Gogh stelde ooit zelf dat „de wortel van alles teekenen is" en is het tot aan zijn dood blij ven doen. RESTAURATEUR LUUK VAN DER LOEFF: ïïflïEN HAAG „Onze f eerste taak is, te behouden wat je hebt: conserveren. ^Maar verouderingsver- :hijnselen kunnen we iet tegenhouden; hoog- ;ens hun ontstaan vertra- Barsten in de verf jvoorbeeld werken we leestal niet weg. Wan- ier kleuren veranderen, ior de inwerking van iUV in het licht of omdat met slechte, goedkope verf is gewerkt, dan mo gen we daar niets aan ver- Jinderen. Ik denk dat Vin- :ent van Gogh sommig werk maar nauwelijks zou ïerkennen. Uit zijn brie ven blijkt wel, dat hij ver- *j kleuringen verwachtte, il( naar toch niet zo veel". meent Luuk van der rï -oeff, restaurateur in dienst CD ran het Mauritshuis in Den ran laag, werkzaam onder meer oor het Rijksmuseum Kröl- er-Mtlller. En dus sterk be srokken bij al wat mooi en „'t' luur is. Ook heel persoonlijk. «en mens kan niet meer doen hij kan. Luuk van der -oeff, na Rietveld Academie n, Pgeleid in Amsterdam, Enge land, België en Italië - „Dil Luuk van der Loeft, restaurateur: „Het is riskant voor het schilderij waaraan je werkt, niet te weten wat je niet weet". FOTO: CEES VERKERK zien. Maar wel verantwoorde lijk voor wat zij onder handen krijgt. „Ik lees zo veel moge jaar begint ook in Nederland officiële opleiding voor naar om zelf wit doek van voelt zich niet genoeg kunste naar om zelf wit doek van prangende paarsen te voor lijk, uit belangstelling, maar ook omdat ik wil weten waar ik mee bezig ben. Door bij voorbeeld brieven van Van Gogh te lezen vergroot je de mogelijkheden tot interpreta tie en begrip. Het is riskant voor het schilderij waar je aan werkt om niet te weten wat je niet weet". Juist. „Dat je niet over het hoofd ziet, wat een rol speelt", licht ze toe. Kleur Mevrouw Van der Loeff, 18 jaar in dit vak, mag zich een bekwaam restaurateur noe men, die niet was terugge schrokken de ernstig bescha digde Nachtwacht onderhan den te nemen. „Ik zie geen verschil tussen mechanische beschadigingen die expres en die per ongeluk zijn aange bracht. Naast beschadigingen die door ouderdom zijn ont staan. Maar je moet wel weten wat je doet, waarom en waar mee. Je moet ook weten, wat je niet weet, niet kunt weten, al mag intuïtie uiteindelijk wel meewerken". Bijvoorbeeld. „Waar Van Gogh citroenchromaatgeel ge bruikte, veranderde niet zo veel in kleur. Maar het donke re chromaatgeel werd donker der. En zijn geranium lakroze is lichter, zo niet kleurloos ge worden, zoals nu blijkt als je de lijst wegneemt. Dat kan op elk gebied van invloed zijn; gezichteri veranderen, land schappen ook. Maar het is niet onze taak daar verandering in aan te brengen; wat betreft de mate van verkleuring hebben we ons vermoeden en die zal er niet ver naast zitten. Maar bij onzekerheid houden we onze handen thuis. We willen voorkomen dat over tweehon derd jaar wordt gezegd: nou, die restaurateurs uit de twin tigste eeuw hadden er ook niet veel kijk op". Zoals wij bedenkingen hebben tegen enkele restauratieprak tijken uit vorige eeuwen, waarbij bijvoorbeeld echt werd verdoekt, dat wil zeggen: het oude doek werd vervangen door nieuw. Afgezien van deze martelpraktijk voor de verf laag, beïnvloedt de nieuwe drager de verflaag op zijn ma nier en veroorzaakt bijvoor beeld een nieuw craquelépa- troon naast het oude. Wij be doeken. Dat wil zeggen dat we het bestaande doek steundoek geven. Bij bedoeken voorko men we die oude martelprak tijk, omdat niets van het origi neel hoeft te worden aange tast". „Zo elke zestig jaar is een schilderij aan een restauratie- beurt toe", verduidelijkt Luuk van der Loeff. „Alle 94 Van Goghs die Kröller Müller heeft, ongeveer twaalf procent van het totaal, zijn al eens ge restaureerd. Wanneer ik met een schilderij bezig ben, is dat niet hetzelfde als het verwisse len van een bougie, het doet me nog steeds iets. Aan de gaatjes kun je zien, dat Van Gogh zijn doek met punaises op een tijdelijke reislijst span de. Daaraan kun je ook zien, dat hij steeds met een velde- zeltje zijn voettochten maakte. Nee, van opstuivend zand in Zuid-Frankrijk heb ik in zijn verf niets terug gevonden, mijn collega Jorgen Wadum wel. Ik ben wel boomblaadjes in de verf van een Haags na jaarslandschap tegengekomen. Minuscuul, maar ze zitten er". Ook aan de blaadjes zal Luuk van der Loeff niet komen, zo als zij aan vermoedelijk ver dwenen kleuren niets veran dert. „Al zou ik willen, het kan niet eens, de kleur is weg, er is niets anders voor in de plaats gekomen. De enige ver betering ontstaat, wanneer we oude bruin geworden vernis verwijderen en eventueel ver vangen door een kleurloze nieuwe. Daarmee intensiveer je de kracht van iedere kleur en dus alle nuances en ver sterk je de suggestie aan diep te. Storende beschadigingen worden geretoucheerd. Veel verf, zoals bij een Israels die ik nu onder handen heb, is vaak niet nodig en schakeringen aan brengen is een kwestie van mengen. Maar aan barsten in verf kom ik niet en ook het zweefvuil in barsten en kloven wordt niet met opzet verwij derd. Dat gebeurt, als neven effect, wanneer de oude vernis wordt weggehaald". Proces Dat Vincent van Gogh zijn schilderijen anders heeft ge zien dan wij nu, is voor Luuk van der Loeff geen reden om ontmoedigd verder te gaan. „Vrijwel alles oogt nu anders dan toen, meer dan honderd jaar geleden. Het veroudings- proces begint al, wanneer de kunstenaar zijn werk voor voltooid heeft verklaard. Al leen zie ik geen algemeen gel dende curve, een stijgende lijn van verouderen, daarvoor zijn er te veel goedgeconserveerde werken uit vervlogen eeuwen. Maar het is gewoon waar dat sommig werk van Van Gogh nu donkerder of fletser is, of minder diepte heeft dan hij ze destijds opzette". FRITS BROMBERG AMSTERDAM In het Verder volgt onder meer een eeniieuwe seizoen van het nieuwe versie van het ballet lationaal Ballet staat het ..Onder mijne voeten" uit 1981, epertoire van Rudi van gezet op muztek van de Eerste ntzig centraal. Van ntzig vertrekt aan het ymfonie van Peter Schat. Het thema is de tegenstelling tus- twee groepen waarvan er ind van het seizoen 1990- één door Van Dantzig wordt 991 als artistiek leider aangeduid als „de engelen", an het gezelschap, maar Dezf symboliseren de idealen 1--C, i u c en dromen van de mensheid, •lijft als choreograaf aan "t iet gezelschap verbonden. kS seizoen wordt in juni geo- end met de première van een allet van Van Dantzig op mu- iek van de hedendaagse com- Hans Werner Henze, ie 'aarvoor hij samenwerkte net beeldend kunstenaar Ger- jan Evenhuis. ni n hetzelfde programma in het ader van het Hollandse Pre- 0j lièrefestival, wordt een ballet gevoerd dat Toer van ïayk maakte op het-„Requi- tl van Wolfgang Amadeus taart. Daartegenover heeft de chore ograaf pessimistisch „de mas sa" gesteld. In dit programma zijn ook de „Pyrrhische dan sen II" van Toer van Schayk opgenomen, waarvoor hij dit keer inspiratie vond in het 17e eeuwse Frankrijk en de ball- room-dans van Jan Linkens. Ook wordt een nieuwe versie van de liefdesgeschiedenis „Romeo en Julia" verwacht, dat in 1967 het eerste avond vullende ballet van Neder landse makelij was. Van Dant zig heeft de nieuwe produktie aangepast aan de afmetingen van het Amsterdamse Muziek theater. Het Nederlands Bal letorkest onder leiding van Roelof van Diesten voert de muziek van Sergej Prokofjev uit. In de kerstperiode volgt een reprise van „Het zwanen- meer" op muziek van Peter II- jitsj Tsjajkovski, een van de grote klassieke balletten uit het eind van de vorige eeuw. De meeste voorstellingen wor den opgevoerd in de Randstad, maar er zijn voor daarbuiten drie programma's met onder meer choreografieën van Van Dantzig, Van Manen, Van Schayk en Balanchine ge pland. Er wordt op 5 juli 1991 een speciale afscheidsvoorstelling voor de scheidende artistiek leider georganiseerd. Het pro gramma daarvan wordt nog nader bekendgemaakt. Edison voor Havenzangers Edisons zijn er niet alleen voor grote namen uit het buitenland, zo bleek gisteren nog eens tijdens de uitreiking van de onder scheiding aan De Havenzangers. Robert Long overhandigde het kleinood gisteren in zijn programma Fantastico aan Henk Pleket, de belangrijkste man van de groep. De Havenzangers kregen de Edison in de categorie Nederlandstalige lichte muziek. de JEN HAAG In het Haags De expositie omvat ongeveer in het Guggenheim Museum ling biedt een uitgezocht over- emeentemuseum wordt 19 honderd werken, die tot en in New York, mei vorig jaar, zicht van Rainers totale oeu- een grote overzichtsten- met 2 september te zien blij- reisden de werken langs mu- vre: overschilderingen, krui- 31 onstelling geopend van de ven. Museumdirecteur Rudi sea in Chicago, Wenen en Tu- zen, foto-overschilderingen, ostenrijkse kunstenaar Ar- Fuchs stelde de expositie sa- rijn. In Den Haag wordt deze vingerschilderingen, doden- Rainer. men. Na een eerste presentatie reis besloten. De tentoonstel- maskers, Christusbeelden en ander werk. Het gaat om werk vanaf de jaren vijftig tot zijn meest recente produktie. (ADVERTENTIE) Infrarood Philips kleurentv. 55 cm "inline" beeldbuis. On-screen display. 40 voorkeuze afstandsbediening. zenders. Front luidspreker. Van 1199,- voor 999,- 't Wordt steeds leuker bij V&D.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 17