Koos Postema minder op de televisie
longaren tonen weinig enthousiasme
yoor hun eerste vrije verkiezingen
Opruiende journalistiek
van Geraldo Rivera
Muis Jerry jaagt
op kater Tom
^ÜJNST
CeidaeSouocmt
ZATERDAG 24 MAART 1990 PAGINA 19
raldo Rivera. Dertiendelig praat-
gramma van Geraldo Rivera. Ve-
lique om 23.15 uur. Zondag.
JLVERSUM Geraldo
vera hoort in Amerika
de bestbetaalde sterren
n het kleine scherm,
jn praatshow, die sinds
87 over het Amerikaan
televisie-scherm davert,
as in 1988 ook nieuws in
iderland toen Geraldo
[i programma niet in de
nd kon houden en een
ntal rassenhaters er
nk op lossloeg. De uit-
imst voor Geraldo, die
n stoel op zijn hoofd
was behalve een
ntal snijwonden een ge-
oken neus.
ren bijkomen van het tumult
is er voor Geraldo niet bij.
nerikaanse televisie is, op
kele uitzonderingen na,
oral lopende band werk, zo
k de praatshow van Geraldo
vera. Na het zwaar uit de
nd gelopen incident nam hij
dag nog twee shows op on-
de noemer: „dat racistische
g moet weten dat ze ons
et klein krijgen. Het zijn
kkerlakken, die de benen
men zodra het licht aan-
ïeuwsgieng
incident heeft de carrière
de zoon van een Joodse
moeder en Puerto Ricaanse
vader geen kwaad gedaan.
Sinds het gevecht met de skin
heads het internationale
nieuws haalde, werden televi
sie-makers nieuwsgierig. Wie
is die Geraldo? Te oordelen
naar zijn programma's vooral
een opruiende programma
maker, die met alle winden
meewaait. Als hij vindt dat er
door zijn gasten niet genoeg
vuurwerk wordt geleverd,
fokt hij ze op, huilt met ze
mee, waardoor zijn gasten uit
spraken doen, die ze anders
nooit in de mond zouden ne
men, om vervolgens honderdt
achtig graden om te zwaaien
als hij de andere partij aan het
woord laat. Geraldo huilt dus
met alle wolven in het bos.
De praatshow-maker is boven
dien gek op emotie. Huilende
mensen vindt hij prachtig en
de verhalen kunnen hem nooit
sappig genoeg zijn. Hij brengt
deze roddelbladen-techniek
onder de noemer 'vechter te
gen onrecht en misstanden' op
het scherm, maar denkt voor
lopig alleen aan zijn kijkcij
fers, de daaraan verbonden
hoeveelheid reclame en dus
zijn salaris.
Geraldo Rivera's uiteindelijk
doel is om burgemeester van
New York te worden. Hij stu
deerde rechten, werkte aan
vankelijk als advocaat, maar
stapte al snel over naar de
journalistiek. Voor hij in 1987
met zijn eigen praatprogram
ma begon, deed hij ervaring op
in verschillende landelijke
nieuwsprogramma's. „Ik wil
een zaterdagkrant maken", is
zijn motivatie om steeds weer
met zijn praatshow voor de ca
mera te kiezen. „Ik wil het
harde nieuws, de actualiteit af
wisselen met achtergrondver
halen, emoties en fantasieën.
Het zijn zaken die ook in de
zaterdagkrant zijn terug te
vinden. Daarom ook is de ene
show wat serieuzer dan de an
dere".
Oprah Winfrey
Veronique brengt Geraldo
dertien keer op het scherm.
„Het is een probeersel", laat
een woordvoerder van de
commerciële satellietzender
weten. „In Amerika is hij heel
geliefd en eigenlijk de tegen
hanger van de eerder door de
de VARA uitgezonden Oprah
Winfrey Show (de veel leuke
re gastvrouw die al jaren pu
bliekelijk vecht tegen haar ge
wicht)".
Veel zeggenschap over de uit
te zenden programma's heeft
Veronique overigens niet. „Je
krijgt een programmapakket
aangeboden dat zij geschikt
achten voor het buitenland.
Dat kun je nemen of niet. Ge
raldo Rivera is overigens een
van de programma's die Vero
nique van TV 10 heeft overge
nomen. We hebben er daarbij
voor gekozen om de door de
Amerikanen aangegeven volg
orde aan te houden".
En dus krijgt de kijker zon
dagavond een hoop gebakkelei
te zien over 911, het centrale
alarmnummer in de Verenig
de Staten. Het is een onder
werp dat een oceaanbreedte
van ons is verwijderd en dus
ook geen raakvlakken ver
toont. Bovendien blijft de
show ergens aan de opper
vlakte zweven omdat het
grootste deel van de gasten,
dat emotioneel mag uitpakken,
nog in een of andere rechtzaak
dan ook niet op. Wat dat be
treft zijn Sonja of Ivo Niehe
een betere keuze.
HANS PIËT
HILVERSUM Koos
Postema zal na 1 juni min
der op het televisiescherm
verschijnen. Deze beslis
sing heeft te maken met
het beleid van Jef Rade
makers' Dutch Dream
Productions waaraan Koos
Postema is verbonden.
Jef: „We willen tweeen
vijftig tv-programma's per
jaar gaan maken. Wie ze
gaat uitzenden, staat nog
niet vast, maar Veronique
is de grootste kansheb
ber".
„De bedoeling is om de pro
gramma's steeds in series van
dertien uit te zenden en in de
zomer gewoon door te pro
grammeren. Zo krijg je om de
drie maanden een nieuwe
reeks verse programma's. We
willen met vier originele for
mules gaan werken waarbij
Koos Postema steeds de cen
trale presentator is. Wat vast
staat, is dat van „De Keuze
van Koos" het volgend seizoen
dertien nieuwe afleveringen
worden gemaakt. Ook „Klas
genoten" komt terug. We heb
ben er dan zeventig achter de
rug, terwijl er wereldwijd in
middels tweehonderd zijn ge
maakt. Die formule blijkt echt
een succes. Central Television
in Engeland zendt een eigen
versie uit, Het franstalige RTL
begint binnenkort met een se
rie en bij VTM in België is het
programma, dat inmiddels
vierendertig weken achter el
kaar wordt uitgezonden, niet
meer uit de Top 10 te slaan. De
Duitsers hebben, dankzij Rudi
Carrell, ook hun eigen versie.
Zij nemen bijvoorbeeld op 22
mei de klas van Hans Dietrich
Genscher op, de Westduitse
minister van buitenlandse za
ken. Die aflevering zal Vero
nique overnemen. Om dat pro
gramma in Duitsland met fi
guren te maken in de leeftijd
van Genscher valt overigens
niet mee, want ze zijn of fout
geweest in de Tweede Wereld
oorlog of er vallen grote gaten
in zo'n klas omdat die leerlin
gen de oorlog niet hebben
overleefd. Ook in Israël wordt
het programma met veel suc
ces op het scherm gebracht.
Dat land betaalt echter geen
licensie. Ik moet daar binnen
kort toch eens achteraan, want
zelf verzonnen hebben ze het
niet. Het wordt in eenzelfde
decor als dat van ons gebracht.
Bovendien draagt de presenta
tor dezelfde kostuums als Pos
tema. Hij heeft zelfs Koos'
manieren overgenomen".
Herkenbaar
„De nieuwste programma-for
mule die we hebben ontwik
keld heeft de titel „Met hart
en ziel" meegekregen. Koos
Postema deelt daarbij de pre
sentatie met de Amsterdamse
psychiater Jan Schwinkels.
Het is een programma met
kenmerken van „Een groot
uur u", maar vertoont ook
overeenkomsten mei „i^e ge
loof, hoop en liefde show", die
ik voor de IKON heb ge
maakt. We willen thema's en
problemen aansnijden die her
kenbaar zijn, zaken niet van
uit de gekte benoemen, maar
vanuit het gewone. Het moet
gaan om emoties die iedereen
kent. De serie moet zeker geen
apenkijkerij worden, zoals zo
veel medische programma's.
Dat we als co-presentator voor
Jan Schwinkels hebben geko
zen, komt omdat ik mij aange
sproken voelde over wat hij,
alweer enige tijd geleden, zei
in het televisie-programma
van Jan Lenferink. Schwin
kels is chef de clinique in het
AMC en dus zowel medicus als
manager en doceert boven
dien".
„Zeker is dat Veronique „Met
hart en ziel" op het scherm zal
brengen, de vraag is alleen of
dat per 1 oktober of per 1 ja
nuari zal zijn. Jan wil name
lijk eerst nog even promove-
De „Koos Postema show" op
vrijdag verdwijnt. Jef: „Het is
een aardig programma, maar
heeft zeker geen unieke for
mule. We spelen gewoon in op
de actualiteit en dan zeg ik,
Ivo Niehe, Dieuwertje Blok en
Karei van der Graaf doen dat
goed, dat hoeven wij niet nog
een keer te doen".
Eigen beslissing
Dat Rademakers teruggaat
van vijf programma's per
week naar een show. is zijn ei
gen beslissing. Jef: „We halen
op maandag en vrijdag cijfers
waar we trots op kunnen zijn.
De woensdag ligt wat moeilij
ker maar dat komt door het
voetbal. Ik vind het absoluut
een luxe dat ik mij ook zake
lijk, die vermindering kan
veroorloven en er hoeft echt
niemand op te stappen uit
mijn bedrijf, zoals onlangs is
gesuggereerd. Ik heb zelfs pas
nog twee nieuwe mensen aan
genomen. Wie beweert dat we
stoppen omdat de kijkdicht
heid tegenvalt en we dus niet
kunnen voldoen aan de con
tractuele eis van Veronique
dat een bepaald programma
een bepaalde kijkdichtheid
moet halen, is gek. We halen
twee keer die cijfers".
Koos Postema: „Eigenlijk wor
den we ondergesneeuwd door
ons eigen succes, want de re
clame-onderbrekingen worden
steeds langer. Iedereen wil ad
verteren".
Jef Rademakers: „En zonder
werk zal ik voorlopig niet ko
men te zitten. Zo ga ik dit jaar
voor de KRO weer de „Tour-
kwis" doen. Het programma
komt vanaf 30 juni twee maal
per week op het scherm. We
hebben nog een poging gedaan
het horizontaal geprogram
meerd te krijgen, maar de
VARA en NCRV voelde er
niets voor. Ook ga ik onder de
titel „De Travelclub" zeven
reisprogramma's produceren,
dus zonder werk zit ik niet".
HANS PIËT
JITENLAND
JDAPEST „Wat moet
stemmen", vraagt de
lurman aan ons, Neder-
ndse buitenstaanders,
e verklaren ons niet-be-
„Maar", dringt hij
„jullie weten beter
in ik of het nu het Hon-
lars Democratisch Fo-
im moet worden of het
•erbond van Vrije Demo-
aten".
ize buurman heeft blijkbaar
en zin in een klein splinter-
rtijtje, hij somt de twee par
en op die de meeste kans
aken in de regering te ko-
Communisten en ex-
immunisten komen niet in
nmerking. Daar heeft hij
n bloedhekel aan, al was het
aar omdat de oude partijstaat
it hem zo lastig heeft ge-
aakt bij de aanbouw van zijn
usachtige nieuwe dakkapel,
oorzichtig en ingetogen for-
uleren we onze voorkeur,
egelicht met argumenten als
e hebben meer economische
[perts, en die heeft Hongarije
komende jaren hard nodig"
„ze denken minder autori-
ir en ondemocratisch". Zulke
herwegingen, zo blijkt, zijn
tor onze buurman niet van
slang. „Kijk, het goede van
et HDF vind ik die markten'
et goedkope groente en vlees
e ze hebben opgezet. Zoiets
pen de Vrije Democraten dus
iet. Aan de andere kant vindt
ït Verbond dat ik mijn hypo-
leekschuld aan de staat niet
de vorm van belasting hoef
te dragen. Misschien dart
ich maar de Vrije Democra-
n".
•wevende kiezer
'ij laten hem alleen met zijn
Verpeinzingen. Ons gezeur
ver programma's en brede
olitieke inzichten komt hier
iet van pas. Twintig tot dertig
rocent van de Hongaren weet
og niet of ze gaan stemmen,
•at staan wat. De zwevende
tozer, daar gaat het om, in
'ongarije zo goed als in de
leeste landen met een veel
engere democratische traditie,
a de centra van de nieuwe
conomische misère van Hon
De lantaarnpalen in Budapest zijn deze dagen gesierd met verkiezingsposters. Zondag gaan de Hongaren naar de stembus.
FOTO: AP
garije, in zware-industrie-ste-
den en mijnplaatsen als Mis
kolc, Ozd en Tatabanya, heb
ben veel kiezers het vertrou
wen in de democratie al verlo
ren nog voordat de eerste vrije
verkiezingen (ronde nummer
één aanstaande zondag) heb
ben plaatsgevonden. Veel
werklozen en aankomende
werklozen hebben bijna heim
wee naar het tijdperk van de
communistische leider Kadar:
je was zeker van je baan en
van je loon en de televisie
werd niet 'verpest' met einde
loos politiek gezever. Ze deug
den natuurlijk niet, die com
munisten, maar je wist ten
minste wel waar je aan toe
was. Werkloos zijn in Miskolc
of Ozd is werkelijke armoede.
Na een paar maanden valt de
werkloze terug op een inko
men dat ver onder het be
staansminimum ligt. Nu gaat
het nog om een beperkte
groep, enkele tienduizenden.
Maar de verwachting is dat
het 't komend jaar hard zal
gaan met de uitbreiding van
de werkloosheid, nu het harde
bezuinigingsrecept van het In
ternationale Monetaire Fonds
is uitgeschreven en door Hon
garije geaccepteerd. Ook ve
len, die nog werk hebben, zijn
intens somber over de nabije
toekomst vrije verkiezingen of
niet.
Onze buurman hoeft niet bang
te zijn. Hij werkt als compag
non in een klein prive-bedrijf,
dat televisies repareert, scho
tel-antennes verkoopt, enzo
voort. Hij boert goed, ook al
moet hij er hard voor buffelen.
Voor hem is er hoogstwaar
schijnlijk toekomst in het ka-
pitalistiche Hongarije van
straks. Hij gaat dus wel stem
men.
Maïs
Een oud boerenvrouwtje in
het oostelijke-dorpje Lövöpetri
heeft zojuist een paar hectare
eigen grond gekregen. In dat
dorp is, op initiatief van de
conservatief-Christendemocra-
tische partij HDF, de coöpera
tieve landbouwgrond terugge
geven aan de gewezen eige
naars van 1947. Een pracht
van een verkiezingsstunt: offi
cieel vindt het HDF dat terug
gave van landbouwgronden
geen verstandige politiek is.
Veel voormalige eigenaars zijn
immers niet meer te vinden;
er zal een enorm aantal onren
dabele, zeer kleine landbouw-
bedrijfjes ontstaan; de admini
stratieve ellende en de einde
loze reeks gerechtelijke proce
dures zal niet te overzien zijn.
Toch suggereert het - toeval
lig - geslaagde experiment in
Lövöpetri dat het HDF vindt
dat het wel kan.
Zo slaat de HDF twee vliegen
in een klap: tegenover bezorg
de agrarische experts kan het
HDF wijzen op het verstandi
ge partij-standpunt. Maar de
boeren - gelokt door de tv-
beelden van Lövöpetri - gelo
ven nu, dat een HDF-regering
in het hele land de grond zal
teruggeven.
Wat gaat het boerenvrouwtje
doen met haar paar hectares?
Mais verbouwen, zegt ze, zon
der het besef dat een paar hec
tares mais geen geld opbren
gen. Wat zal ze gaan stemmen?
HDF waarschijnlijk.
Intellectuelen
Lövöpetri lijkt ver weg als we
ons naar het prachtig opge
knapte, negentiende eeuwse
Pushkin-theater in Boedapest
begeven. Op een zonnige zon
dagochtend houdt het Ver
bond van Vrije Democraten
hier een bijeenkomst. Beroem
de acteurs dragen gedichten
voor van de joods-Hongaarse
dichter Radnoti, die in 1945
door de nazi's werd vermoord.
Een operazangeres van Trans-
sylvaanse afkomst (een Roe
meense Hongaarse dus) zingt
met overslaande stem die ene
prachtige aria uit Tosca, een
beschaafd publiek luistert naar
de scherpzinnige en geesige
speech van Tamas Gaspar
Miklós, een van die grote
groep briljante intellectuelen,
die de Vrije Democraten rijk
zijn. De speeches van HDF-lei-
ders, voorzitter Jozsef Antall
voorop, klinken een Nederlan
der zwaar, humorloos en lang
dradig in de oren. De Hon
gaarse Natie voor, de Volk
seenheid na. Die van de Vrije
Democraten praten kort, spits
vondig en concreet.
HDF-leider Antall, de meest
kansrijke kandidaat voor het
premierschap, houdt een pers
conferentie. Hij is in Londen
geweest en heeft gesprekken
gehad met Margaret Thatcher
en andere leiders van de Con
servatieven. Trots somt hij al
zijn beroemde gesprekspart
ners op. Het HJDF heeft het
meeste succes in het vinden
van partners in West-Europa.
Weliswaar had CDU-bonds-
BUDAPEST Bij de eerste
vrije verkiezingen in Honga
rije in veertig jaar lijkt de
kleine held uit de Ameri
kaanse tekenfilmserie „Tom
en Jerry" definitief te win
nen van zijn grote plaaggeest.
De muis en de kater zijn in
de Hongaarse hoofdstad Bu
dapest overal te zien op affi
ches. Kater Tom symboli
seert het tanende communis
me dat na veertig jaar verre
van populair is. Het muisje
Jerry staat voor de ontlui
kende democratie. Op de
aanplakbiljetten staat hij dan
ook afgebeeld als een flink
uit de kluiten gewassen muis.
De boodschap is niet mis te
verstaan: De democratie gaat
winnnen in Hongarije.
Ook de rolverdeling is anders
dan in de film. Nu is het de
muis die de kat achterna zit
die niet weet waar hij zich
moet verstoppen. De affiches
hebben als onderschrift: „Wij
kunnen het, wij wagen het,
wij doen het!".
Overal in Hongarije hangen
verkiezingsaffiches van in to
naal 50 partijen die meedoen
aan de stemmenslag van ko
mende zondag. Op sommige
muren zijn de biljetten bijna
centimeters dik op de muren
over elkaar heen aange
bracht. Sinds enkele dagen
kent nu ook Hongarije het
beeld van een lachende poli
ticus die met een brede glim
lach gouden bergen beloofd.
Een voorheen onbekend ver
schijnsel in de Hongaarse
straten.
Volgens opiniepeilingen gaan
de communisten verliezen.
De verwachting is dat de
Hongaarse Socialistische Par
tij, die bestaat uit ex-commu
nisten 10 procent van de
stemmen zullen bemachtigen.
De strijd gaat zondag tussen
de nieuwe democratische
partijen: de pro-westerse Al
liantie van Vrije Democraten
of het centrum-rechtse Hon
gaarse Democratisch Forum.
Volgens het opinie-onder
zoek wordt het een nek-aan-
nekrace tussen deze partijen
die op respectievelijk 21,4 en
20,9 procent van de stemmen
zullen uitkomen.
kanselier de handen te vol aan
de DDR-verkiezingscampagne
om persoonlijk de HDF-cam-
pagne in Boedapest luister bij
te zetten. Maar hij stuurde
toch mooi Lothar Spath, presi
dent van de deelstaat Baden-
Württemberg, en een van de
hoogste ondergoden van de
CDU. En nu weer dit bezoek
aan Thatcher.
'Derde weg'
Meer dan vroeger benadrukt
het HDF een 'gewone' conser-
vatief-christendemocratische
partij te zijn. De vroegere ver
halen over een speciale Hon
gaarse 'derde weg' tussen ka
pitalisme en socialisme, tussen
parlementaire democratie en
partijstaat, zijn ondergeschof-
feld. Het HDF vaart onder lei
ding van Antall een gematig
der, minder ouderwets-Hon
gaarse koers. En dat wordt
door Westeuropese zusterpar
tijen rijkelijk beloond. Zo
maakt het HDF duidelijk dat
een regering, geleid door het
HDF, Hongarije niet zal afslui
ten van West-Europa, maar de
deur wijdopen zal zetten, wat
de Vrije Democraten ook mo
gen beweren over het obscu
rantisme van het HDF.
Een bezoekje bij de verliezers:
Rezsö Nyers van de Socialisti
sche (vroeger: communisti
sche) Partij geeft onder matige
belangstelling een persconfe
rentie: „We zullen zeker meer
dan tien procent van de stem
men halen", zegt de oude her
vormer Nyers. „En ook als we
deze keer niet in de regering
komen, zal in de toekomst blij
ken, dat de Socialistische Par
tij als vertolker van het linkse
gedachtengoed de toekomst
heeft". Een optimistisch ge
luid.
Toch ziet het er voorlopig niet
naar uit, dat Nyers gelijk
krijgt. De kiezers associëren de
Socialistische Partij zowel met
alle fouten van het oude Ka-
dar-stelsel, als met alle leed
van de overgang naar een an
der systeem. 'Links' is een im
populair woord in Hongarije.
De Vrije Democraten, bijvoor
beeld, werden er in de HDF-
propaganda zwaar voor ge
straft dat hun voorzitter Janos
Kis de Vrije Democraten op
een onbewaakt moment als
'centrum-linkse' partij aan
duidde. „Wij zijn centrum
rechts, en daar zijn we trots
op", aldus Jozsef Antall. Zodat
'links' in deze Hongaarse ver
kiezingscampagne eigenlijk
niet meedoet. Zondag gaan de
Hongaren naar de stembus; de
tweede ronde van de verkie
zingen wordt twee weken la
ter gehouden.
