Woody Allen en de moraal
in het ego-tijdperk
HET VISITEKAARTJE
VAN DE ZAAK.
Vier gekrompen hinderen
in Disney-avontuur
n
LEIDERDORP 0UDSH00RN,
FILM
£«idóc6otumtt
VRIJDAG 23 MAART 1990 PAGINA
IPC
'CRIMES AND MISDEMEANORS'
LIDO/STUDIO Leiden: 'Crimes and
misdemeanors' met Martin Landau,
Woody Allen, Allen Alda, Sam Wa-
terston en Mia Farrow. Scenario en
regie: Woody Allen.
Woody Allen is eigenlijk nooit
een vrolijk filmer geweest.
Ook al zette hij zijn eigen
schlemielige zelf altijd sati
risch genoeg neer om voor
verlichting te zorgen, alleen in
de niet-werkelijkheid van zijn
sprookjes, waarin helden van
het filmdoek stapten ('Purple
Rose of Cairo'), viel er opti
misme bij hem te ervaren. Op
zichzelf tekenend. In 'Crimes
and misdeameanors' (Misda
den en misdragingen) is Aliens
toon zwarter dan ooit. Wan
neer hij echt op zijn geliefde
Ingmar Bergman wil lijken,
dan doet hij dat nu. Hij ge
bruikt zelfs een letterlijk Berg
man-citaat wanneer hoofdrol
speler Martin Landau lijfelijk
zijn eigen verleden binnen
wandelt: als Victor Sjöström in
'Wilde aarbeien'.
Zoals Aliens 'Manhattan' op de
levenshouding van de jaren
zeventig inging, is 'Crimes and
Misdemeanors' een moreel on
derzoek in de jaren tachtig:
een levensgroot portret van
het ego-tijdperk. Niet Woody
Aliens beste film, maar doet
dat er toe? Allen blijft, in on
gelooflijk tempo, films maken
die commentaar geven op de
tijd, Amerika, New York en
zichzelf in het bijzonder. Zijn
films hebben altijd iets te zeg
gen. Hier zelfs heel veel. In
feite lijkt Allen twee films te
maken, die uiterlijk op één
punt bij elkaar komen: het
donkere verhaal van de geres
pecteerde, maatschappelijk ge
slaagde, ongelovige joodse oog
arts (Martin Landau), die een
minnares heeft die wil dat hij
thuis eindelijk kleur bekent en
hem zelfs dreigt te chanteren
met financiële^misstappen uit
Werkloze documentaire-filmer Woody Allen tracht een relatie aan te gaan met produktieleidster
Mia Farrow.
Martin Landau als de overspelige joodse oogarts met zijn minnares Angelica Huston.
het verleden. Woody Aliens
versie van 'Fatal Attraction'
zeg maar. Aan de andere kant
is er het veel lichtere, van
prachtige 'one liners' voorzie
ne verhaal van de werkeloze
documentaire filmer (Allen
zelf), ongelukkig getrouwd,
met een aan de lopende band
tv-series producerende rijke
zwager en een niet beantwoor
de liefde voor produktieleid
ster Mia Farrow.
Mussolini
Allen probeert beide verhalen
in stijl niet aan elkaar te sme
den, hij maakt het je niet ge
makkelijker dan het is. De
scènes met de (indrukwekken
de) Landau worden steeds
koeler en kouder, de scènes
met hemzelf steeds gekker.
Landau heeft een broer met
criminele relaties, hij geeft
hem opdracht zijn minnares
(Anjelica Huston) te vermoor
den. Daarna lijkt wroeging toe
te slaan, maar ook die verliest
het van de wens om overeind
te blijven. Wroeging hoort er
bij, gaat weer over, en waarom
zou je de mooi geoliede levens
van jezelf en je naasten aan
zoiets opofferen? Allen krijgt
als een soort fooi van zijn rijke
zwager (Alan Alda) de op
dracht een documentaire over
diens werk te maken. Allen
filmt met onverholen tegenzin
de overigens vermakelijk
plausibel klinkende cliche's
over diens amusementsopvat
tingen, al zal hij later beelden
van een zelfgenoegzaam ore
rende Mussolini tussen Alda's
zinnen in monteren.
Blinde rabbi
De evenwichtsoefening van
Allen tussen beide uitersten,
heeft niettemin een aantal
constanten. Centraal staat een
rabbi (Sam Waterston), de
broer van filmer Allen en on
der behandeling bij oogchirurg
Landau. Die rabbi is blind aan
het worden. En dat kan geen
toeval zijn, wanneer er dialo
gen over de ogen van God in
het spel zijn. De moraal van de
rabbi mag dan betrekkelijk ge
worden zijn omdat hij niet
weerspiegeld wordt in de tijd,
die moraal staat wel centraal.
Al eerder laat Allen arts Lan
dau op seideravond het verle
den van zijn joodse ouders bin
nen wandelen. Met aan tafel
een discussie over zin of onzin
van joodse wetten in de mo
derne wereld. 'Crimes and
misdemeanors' wordt steeds
sterker en beangstigender een
portret van mensen die met al
leen zichzelf als leidsman zich
op de wereld handhaven. Niet
meer geleid door een God of
een morele structuur. Er zijn
nog resten van aanwezig, maar
Aliens personages gebruiken
ze naar eigen goeddunken en
laten ze vallen.
Freudiaans
'Crimes and misdemeanors' is
zo een portret geworden van
een hoogtij van egoïsme. Een
ego-tijdperk waarin iedereen
voor zichzelf kiest, de arts die
een moordenaar is, diens echt
genote die niet verder wil kij
ken dan het uiterlijke rust-en-
respect, de minnares die chan
tage gebruikt, de tv-producent
die alles opoffert voor het suc
ces, Allen zelf die zijn verlies
in de liefde (zijn vriendin
trouwt de producent) mixt met
zijn artistieke opvattingen. Al
leen Mia Farrow (privé Aliens
levensgezellin) komt er zoals
altijd het beste en warmste af -
een Freudiaans trekje.
Het totaal van Woody Aliens
film is een sombere en stilis
tisch gedurfde kijk op motie
ven en moraal anno nu. Een
film die je op aangrijpende
manier voor dat alles bij je zelf
terug brengt.
BERT JANSMA
Joke Kleywe
gaat niet naai
WK
cross
Fc
n
ekei
LEIDEN De Leidse at]
Joke Kleyweg, uitkomi -1ST
voor het Haagse Sparta, h( n W
zich afgemeld voor de n bo
cross die aanstaand weekei htte
in het Franse Aix les Bi 'dstr
wordt gehouden. Kleyi eboc
kampt met een kniebless st0°
en moet daarom verstek l^n a
gaan. Haar ploeggenote
lien Harms maakt wel deel 4str
van het gezelschap.
„Ik heb eerlijk laten weten
ik niet op volle kracht
meedoen", aldus Kleyweg,
haar problemen toeschrijft
„een verkeerde bekkensta v
„Ik richt mijn trainingen 1 c
de Rotterdam Marathon,
hoop voor de City Pier C
loop (31 maart, red.) hen
te zijn. Met behulp van
spiermeetapparaat in Le
probeer ik één dezer
achter de precieze oorzaak
mijn blessure te komen", i
Kleyweg.
Zij had gehoopt dat er pl
in de Nederlandse ploeg
worden opgevuld. Dat geb
echter niet, waardoor de
mes-équipe vandaag met
personen is afgereisd i )MI
Frankrijk. De eerste vier mei
■komenden zijn bepalend
de stand van het landenkl, gre
ment. De herenploeg r<
met acht personen wel (mei
pleet af. Van hen teller lanc
eerste zes aankomenden el i
voor de ploegenstrijd. h<
De selecties zijn: ,aD
Dames: Carlien Harms (SpJ
Marjan Freriks (PEC Zwolle),
tien Toonstra (ADA), Annet Bei fs ir
(HAC) en Brenda Sleeuwei ke
(Avantri). ,r v
Heren: Marcel Versteeg (V&l
Toni Dirks (De Keien), Mart
Kate (Fortis), Herman H n0°
(DOS), Aart Stigter (AAV '36), in
Gotlieb (AAC), Henk Gommer( dt j
letos) en John Vermeule (Dy lvrjc
mei
Joke Kleyweg
FOTO: MILAN KONVAj,ete
-iij
'HONEY I SHRUNK THE KIDS'
LIDO/STUDIO Leidem'Honey, I shrunk
the kids' met Rick Moranis, Matt Fre-
wer, Christine Sutherland en Amy O'N-
eill. Regie: Joe Johnston.
'Honey I shrunk the kids' werd
deze zomer in Amerika (de film
hield zich staande naast 'Bat
man') een enorm succes en is dat
op dit moment in Londen. Een
specimen van het nieuwe fami-
lie-entertainment van de Walt
Disney/Buena Vista studio's. Een
verhaal dat sterk herinnert aan
films als 'The incredible shrin
king man', dat vier kinderen in
de hoodrollen heeft en dat een
volwassen beroep doet op de ta
lenten van de makers van de
'special effects'.
In twee aangrenzende huizen
wonen de families Thompsons en
Szalinski's. Wayne Szalinski
(Rick Moranis) speelt een kamer
geleerde wiens proeven op zolder
meestal mislukken en die nu be
zig is met een machine om mole
culen te verkleinen. Die machine
gaat het onverwacht nog doen
ook: niemand weet ervan, het ge
beurt via een bal van de kinde
ren die door het zolderraam naar
binnen vliegt en wanneer de
kleine Thompsonnetjes en de
Szalinski's op zolder terechtko
men, brengt de straal van het ap
paraat ze in proportie terug tot
bijna onzichtbare kruimels. Pa
heeft het niet in de gaten, ziet
wat rommel op de grond en veegt
de' piepkleine kinderen op met
stoffer en blik om ze in de prulle-
bak en vervolgens in de afvalzak
buiten te deponeren. Het hele
verhaal gaat dan om: hoe komen
de mini-mensjes door de voor
hen immense jungle van de tuin
weer terug bij Pa en zijn appa
raat, hoe maken ze hem duidelijk
dat ze er überhaupt zijn en hoe
worden ze weer groot. Simpel.
De moeilijkheid van dat soort
simpelheid is dat het verbaal of
Vader eet
Klein Duimpje
bijna op
met tekenpen even gemakkelijk
gezegd is als gedaan, maar als
film om een stuk zichtbare en
overtuigende realiteit vraagt, die
het een enorm werkstuk maakt.
De effecten vieren hoogtij en ze
zijn bijzonder. Er is met 'blue
sereens' gewerkt, met op afstand
beweegbare poppen, met een
door de lucht suizende camera.
De tocht door de tuin wordt een
oerstrijd van de vier Klein
Duimpjes in een wereld waar
Grimm niets bij is. Waterdrup
pels vallen als bommen op ze
neer, mieren krijgen de afmetin
gen van dinosaurussen en een
van de kinderen maakt een vi
sueel werkelijk adembenemend
gebrachte tocht op de rug van
een bij door de tuin. Wanneer de
kinderen uiteindelijk bij Pa op de
ontbijttafel belanden, dreigt Pa
zijn zoontje bijna met de cornfla
kes te verorberen.
Ondanks al die techniek, blijft
het een kinderfilm. Soms best
gek, maar je raakt aan de mooiste
technieken gewend en dan is het
verder een beetje opgelegd pan
doer. Er komt een wat uit de
toon vallend stukje sentimentali
teit kijken wanneer er nota bene
een band ontstaat tussen een
draagmier en de kinderen, en er
is ook nog een boodschapje over
de slechte relatie tussen de fami-
lie's inclusief een mini-Romeo en
Juliat-effect bij hun kinderen.
Regisseur Joe Johnston maakte
naam als special effects-man en
dat is te zien. De kreet van vader
Moranis 'Liefje ik heb de kinde
ren gekrompen' hoort in goed
Engels overigens 'Honey I
shrank the kids' te luiden. Het
verhaal van vier Pinkeltjes die
de waarheid van een oer-Ameri-
kaans cliché ondervinden: 'It's a
jungle out there'. De boze wereld
buiten is wel héél groot, maar
verder heeft-ie niet veel om het
lijf.
BERT JANSMA
De vier Pinkeltjes bij hun avontuurlijke tocht door de „jungle".
Mitsubishi L300: de meestgekochte Japanse bestelwagen in zijn
klasse. Dat wijst op een gezond gevoel voor representatie bij
ondernemend Nederland. Terecht natuurlijk, maar: u koopt een
L300 niet om zijn fraaie uiterlijk alleen. Zelfs niet al blijft hij
er goed uitzien, wat een hoge inruilwaarde tot gevolg heeft.
Er is ook nog zoiets als exploitatie. Het prettige is, dat de
lage afschrijving, in kombinatie met brandstof, verzekering
en belasting, leidt tot een zeer bescheiden prijs per kilometer.
Zo gebruikt een L300 met een 2.5 liter dieselmotor maar
7*8 liter per 100 km bij 90 km per uur, volgens ECE-norm. Zelfs
als u alle kosten omslaat, komt u niet veel verder dan enkele
dubbeltjes per km. Neem tenslotte z'n laadvermogen tot 1.255
kg. Zijn betrouwbaarheid, veiligheid en de 3 jaar volledige
garantie. Ervaar zijn souplesse, vering, wegligging en kom-
fortabele interieur en u weet waarom menig L300 bestuur
der fluitend achter het stuur zit. De Mitsubishi L300 is niet
alleen het visitekaartje van üw zaak, maar ook van de onze. De
L300 is verkrijgbaar in diverse uitvoeringen. Speciale modifi-
katies voor branche gerichte toepassingen behoren vanzelf
sprekend tot de mogelijkheden. Prijs vanaf f 19.595,- exkl. BTW.
Prijs- en modelwijzigingen voorbehouden.
n
Wij zijn toe aan een nieuw visitekaartje. Wilt u o
over de Mitsubishi L300?
Naam bedrijf:T.a.v.:
s alle informatie toesturen
Postkode en woonplaats:
Deze bon kan in een ongefrankeerde envelop gestuurd worden naar HNG irs:
Bedrijfswagen B.V., Antwoordnummer 61,2160 VE Sassenheim. LE2303901 A A
\tns™Sin/J)LGI^[AAlJ)EPEHFËK'l,IK
Touwbaan 5, tel. 071-410141.
