Gereformeerde moeite met opleidingen
£aidte.Qowuvn
Joods-sovjet vaderland werd mislukking
Protest tegen voorstellen tot reorganisatie Wereldraad
kerk
wereld
SYNODE: GESPREK VU-KAMPEN GAAT VOOR SAMEN OP WEG
Openbare universiteiten tevreden met bedenktijd
beroepingen
Nieuwe bijbelvertalingen
op komst in Sovjet-Unie
brieven van lezei
CcidócSommvt
C
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Ccidóc Qowumt
DINSDAG 20 MAART 1990
pAGI ff;
AMSTERDAM Vijf (oud)leden van
commissies van de Wereldraad van Ker
ken roepen de Nederlandse leden van
het Centraal Comité op niet akkoord te
gaan met voorstellen tot herstructure
ring van de Wereldraad. Het Centraal
Comité houdt zich volgende week in Ge-
nève bezig met deze voorstellen, die de
communicatie tussen de lidkerken en de
Wereldraad en tussen de verschillende
commissies van de Wereldraad moeten
verbeteren. De vijf erkennen, dat een
reorganisatie gewenst is. Zij vragen zich
echter af, of de voorstellen effectief zijn.
De vijf sluiten zich aan bij de kritiek die
de commissie Internationale Zaken van
de Wereldraad (CCIA) naar voren heeft
gebacht. Volgens de CCIA, die wordt ge
leid door de Nederlander prof.dr. Th.
van Boven, ontbreekt in de voorstellen
een grondige analyse van de oorzaken
van de tekortkomingen van de huidige
structuur en is er geen behoorlijke in
houdelijke discussie geweest met de lid
kerken, de Wereldraad-commissies en de
oecumenische partners die een wezenlij
ke bijdrage leveren aan de programma's
van de Wereldraad. Ook had er eerst
een grondige bezinning moeten plaats
hebben op de rol en functie van de We
reldraad binnen de oecumenische bewe
ging. De vijf Nederlanders vrezen bo
vendien, dat de herstructurering het
conciliair proces voor gerechtigheid,
vrede en behoud van de schepping zal
schaden. De vijf (oud)leden van Wereld
raadcommissies zijn naast Van Boven
DISK-directeur dr. C.H. Koetsier,
prof.dr. H.M. de Lange, mevr.dr. M.
Laeyendecker-Thung en dr. G. Boer.
Hij, die velen vrezen,
moet velen vrezen
ERMELO De synode
van de Gereformeerde
Kerken heeft het maar
moeilijk met de opleidin
gen voor haar predikan
ten. Een hele, speciaal in
gelaste vergaderdag - gis
teren in Ermelo - heeft
maar heel weinig con
creets opgeleverd: er
komt een werkgroep die
moet rapporteren over
het toekomstig beleid en
de syhode komt daar
voor weer een keer spe
ciaal bijeen en wel op 23
mei.
De predikanten in de Gere
formeerde Kerken kunnen
hun opleiding op twee plaat
sen krijgen: in Kampen, aan
de gereformeerde Theologi
sche Universiteit en aan de
theologische faculteit van de
Vrije Universiteit in Amster
dam.
De kwestie van de opleidin
gen is actueel om diverse re
denen: De minister wil het
aantal theologische opleidin
gen inkrimpen en heeft de in
stellingen om een plan ge
vraagd; samenwerking tussen
'Kampen' en de VU lijkt
daarbij een logische ontwik
keling. Een andere reden is
de samenspreking met de Ne
derlandse Hervormde Kerk
in het kader van Samen op
Weg. Een werkgroep maakte
een gedetailleerd rapport over
de opleidingen ('IWOOT')
waarin sprake is van erken
ning van eikaars opleidingen,
die althans op papier in
Utrecht gevestigd zouden
moeten worden. Afgelopen
vrijdag koos de hervormde
synode voor het IWOOT-mo-
del. Een van de argumenten
daarvoor was dat in dat model
de kerk meer invloed kan
krijgen op haar predikantsop
leiding.
Vrije Universiteit
Al een aantal jaren staat de
samenwerking tussen de VU
en Kampen op de synodale
agenda. Tot voor heel kort ge
leden stelde de VU zich afwij
zend op tegenover samenwer
king of éénwording. Door de
kerkelijke invloed op 'Kam
pen' zou de 'academische vrij
heid en kwaliteit' van de VU
onder druk komen te staan
(voor 'Kampen' vormen de
Gereformeerde Kerken zowel
bestuur als toezicht; voor de
faculteit van de VU alleen
maar het toezicht; het bestuur
berust (uiteraard) bij het Col
lege van Bestuur van de VU).
Enkele weken geleden liet de
VU weten bereid te zijn tot
overleg. Het hoe en wat van
de samenwerking met Kam
pen werd toen niet duidelijk
en ook vandaag kon dekaan
Leene niets concreets zeggen.
Het grote knelpunt is natuur
lijk de invloed van de kerken
op de opleiding in combinatie
met het zelfstandig bestuur
van de universiteit.
De discussie van gisteren be
woog zich langs diverse lij
nen. Aan de ene kant die van
de samenwerking tussen de
twee opleidingen en aan de
andere kant het IWOOT-rap-
port. De commissie die de
vergaderstukken had voorbe
reid, repte met geen woord
over de samenwerking met de
UTRECHT De openba
re universiteiten zullen
de komende twee maan
den „met passende ener
gie" proberen de Neder
landse Hervormde Kerk
alternatieven aan te rei
ken voor de bijzondere
theologische universiteit
die zij wil instellen. „Het
valt ons reuze mee dat we
die twee maanden nog
gekregen hebben", aldus
drs. J.G.F. Veldhuis,
voorzitter van het college
van bestuur van de Rijks
universiteit Utrecht.
De hervormde synode besloot
vrijdag tot instelling van de
bijzondere universiteit, maar
gaf de openbare universitei
ten twee maanden tijd om
haar alsnog op andere ge
dachten te brengen. De vier
openbare universiteiten die
thans de opleiding van her
vormde predikanten verzor
gen, hadden op uitstel aange
drongen om nog eens alle mo
gelijkheden binnen de huidige
opzet van het theologisch on
derwijs (duplex ordo) te on
derzoeken.
Hoewel het hervormde syno-
debestuur en de opleidings
deskundigen niet geloven dat
nieuw overleg met de openba
re universiteiten nog iets zal
opleveren, gaat Veldhuis er
van uit dat er binnen het hui
dige systeem wel degelijk iets
te bereiken is. Hij neemt aan
dat de bedenktijd „geen loos
gebaar" van de synode is en
dat zij serieus zal luisteren
naar de alternatievén van de
universiteiten.
De kleine kerkgenootschap
pen zijn tegen de instelling
van een bijzondere theologi
sche universiteit van de Ne
derlandse Hervormde Kerk.
Alleen de Evangelisch-Lu-
therse Kerk zal onder voor
waarden medewerking verle
nen aan deze universiteit,
waartoe de hervormde synode
vrijdag unaniem heeft beslo
ten.
Kleine kerken
De Baptisten, Vrije Evangeli-
schen, Oud-Katholieken, Re
monstranten en Doopsgezin
den hebben minister Ritzen
van onderwijs al laten weten
veel meer te voelen voor ver
betering van de huidige opzet
van het theologisch onderwijs
(duplex ordó). De kleine
kerkgenootschappen maken
op dit moment voor hun pre-
dikants/priesteropleiding net
als de Hervormde Kerk ge
bruik van de diensten van de
openbare faculteiten godge
leerdheid.
De kerken schrijven de mi
nister dat zij onvoldoende ga
rantie hebben dat hun eigen
identiteit wordt gewaarborgd
binnen de bijzondere univer
siteit.
De Evangelisch-Lutherse
Kerk neemt een afwijkend
standpunt in, omdat haar pre
dikantsopleiding op dit mo
ment al geïntegreerd is in die
van de Hervormde Kerk.
Een defintief besluit over
deelname in de hervormde
universiteit hoopt de lutherse
synode te nemen tijdens een
extra zitting op 31 maart, één
dag voordat minister Ritzen
officieel van alle kerkgenoot
schappen wil weten hoe zij^
hun theologie-opleidingen
willen reorganiseren.
hervormden in het IWOOT-
model, zeer tot ongenoegen
van veel synodeleden.
Enkelen, onder wie de Leeu
warder predikant ds. C.G.
Waringa, probeerden via een
voorstel alsnog het IWOOT -
rapport ter sprake te brengen,
maar die pogingen strandden.
Sterker
Duidelijk is dat wanneer de
synode zou kiezen voor
IWOOT, de positie van 'Kam
pen' veel sterker wordt ten
opzichte van de theologische
faculteit van de VU. In het
IWOOT-model is sprake van
de oprichting van een (her
vormde en) gereformeerde
'aangewezen instelling' en de
VU-faculteit kan niet als zo
danig fungeren. Kampen kan
dat wel.
Na veel, onoverzichtelijk en
door schorsingen onderbro
ken vergaderen, kwamen de
stemmingen over diverse
voorstellen. De synode besloot
uiteindelijk zich nu nog niet
uit te spreken over IWOOT
en voorrang te geven aan de
pogingen om te komen tot èèn
gereformeerde opleiding. In
zes weken moet een speciale
commissie over de concrete
stappen daartoe aan de syno
de rapporteren. Mocht de
overeenstemming er dan nog
niet zijn, dan gaat de synode
de IWOOT-voorstellen in be
handeling, nemen.
LUTSEN KOOISTRA
Psalmenproject
voor 'stijlvolle
én waardige
begeleiding'
DEN HAAG Het begeleiden
van de gemeentezang in
(protestantse) kerkdiensten
hoeft de amateur-blaasmuzi-
kant niet meer zoveel bloed,
zweet en tranen te kosten. Het
psalmenproject van de Neder
landse Federatie van Christe
lijke Muziekbonden (NFCM) is
namelijk afgerond en dat bete
kent dat het blaadje met de
handgeschreven nootjes die
een toontje hoger, dan wel la
ger gespeeld moesten worden,
in de prullenbak gegooid kan
worden. Voortaan kan. een
professioneel ogend boekwerk
op de lessenaar prijken als een
korps een psalm in een kerk
wil begeleiden.
Voor de christelijke muziek-
bond is de nieuwe uitgave van
de 150 Psalmen van groot be
lang, aldus landelijk voorzitter
Durk Dam. Eén van de be
langrijkste activiteiten, die
voortvloeit uit de doelstelling
is het leveren van een bijdrage
aan het tot stand komen van
een kwalitatief hoogstaand re
ligieus repertoire. Volgens
Dam kan de begeleiding van
de eredienst nu 'stijlvol en
waardig' plaatsvinden.
Het huidige begeleidingsmate
riaal voldoet volgens Dam niet
meer aan de 'eisen des tijds'.
Grootste tekortkomingen wa
ren een verkeerd gebruik van
de authentieke kerktoonsoor
ten en het ontbreken van een
voorspel. Een ander groot ge
brek is dat vele zettingen 'te
hoog staan' waardoor het mee
zingen door de gemeente bijna
niet mogelijk is.
De federatie, waarbij zq'n 345
muziekverenigingen zijn aan
gesloten, telde honderddui
zend gulden neer voor het
project.
De nieuwe uitgave van de
Psalmen kwam tot stand on
der leiding en onder verant
woordelijkheid van Jan de
Haan. Hij werd daarbij geassis
teerd door twaalf componisten
en kerkarrangeurs uit Neder
land en België.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Kamerlk dr.P. Vermeer
te Kesteren. Aangenomen naar Wa-
geningen J. van Meerveld te Sellin-
ten. Beroepen te Leiden (toez.) G.F.
maling te Rijnsburg; te Polsbroek
P Molenaar te Zalk en Veecaten.
Aangenomen naar Wageningen J.
van Meerveld te Sellingen. Bedankt
.voor Bedum en Onderdendam D.D.
Lucas te Enter.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Veenendaal drs. J.G.
Offringa te 's-Graveland.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Bedankt voor Kampen C.J. Mewe te
Terneuzen.
Doopsgezinde Broederschap
Aangenomen naar Buitenpost en
Veenwouden en Zwaagwesteinde J.
Dijkstra te Nijmegen.
HAARLEM-MOSKOU De
Russisch-Orthodoxe Kerk
heeft zich uitgesproken voor
nieuwe vertalingen van de
bijbel, het liefst in alle belang
rijke talen van de Sovjetunie
Daartoe zal de Kerk met de
veel kleinere protestantse
kerken in het land samen
werken. Dit moet ook leiden
tot de oprichting van een
overkoepelend bijbelgenoot
schap in de Sovjetunie of een
raad van bijbelgenootschap
pen, als bijvoorbeeld de Balti-
sche staten onafhankelijk
worden.
De bijbelvoorziening in de
Sovjetunie kent vele proble
men. De Sovjetkerken, waar
van de Russisch-Orthodoxe
Kerk over een groot vermo
gen beschikt, kunnen met
hun geld niets in het Westen
kopen. Verder zijn er bijna
geen drukkerijen die het dun
ne bijbelpapier kunnen druk
ken. Ook de papiervoorraad is
een groot probleem. Boven
dien heeft de Russisch-Ortho
doxe Kerk tot dusver gewei
gerd met de andere kerken
samen te werken.
In Moskou, zo meldt het pers
bureau Tass, is het werk her
vat aan een 12-delige editie
van de bijbel in het Kerksla-
visch. Hiermee is 75 jaar gele
den, dus nog voor de Russisch
Revolutie, in het toenmalige
Sint Petersburg een begin ge
maakt. De Revolutie maakte
een eind aan de werkzaamhe
den. De verwachting is dat
deze bijbel in het Kerksla-
visch over een jaar of drie zal
verschijnen, aldus Tass.
Het Britse Bijbelgenootschap
heeft een dezer dagen volko
men onverwacht een cheque
ter waarde van ruim 20.000
gulden ontvangen van de
Sovjet-regering. Het geld is
een eerste deel van de com
pensatie die de Sovjetunie wil
betalen voor goederen die tij
dens de Revolutue in beslag
worden genomen. In totaal
kan het Briste Bijbelgenoot
schap, het oudste van alle ge
nootschappen, ruim 70.000
gulden tegemoet zien.
Het Britse Bijbelgenootschap
was sinds het midden van de
vorige eeuw in Leningrad ge
vestigd om de protestantse
kerken bij te staan. Tijdens de
Revolutie werden het bijbel
huis aldaar en alle goederen
door de staat in beslag geno
men.
Bezoek aan Olivetti
Paus Johannes Paulus II bracht gisteren een bezoek aan de Olivetti-fabriek in Ivrea in Noord-
Italië. Rechts van de paus de directeur van Olivetti, Carlo de Benedetti. Achter de paus staat
bisschop Luigi Bettazzi van Ivrea. foto- ap
BIROBIDZJAN In een
kleine blokhut, die als syna
goge fungeert in het ijzige ge
bied aan de Chinese grens dat
eens als het beloofde land
voor Sovjet-joden gold, leidt
Boris Kaufman met behulp
van het Nieuwe Testament
een dienst.
Hij verklaarde in Jezus Chris
tus te geloven, dat maakt hem
tot een christen, maar dat zou
niemand in het joods autono
me gebied Borobidzjan mer
ken want er is weinig wat aan
joods leven of cultuur doet
denken. Het gebied, dat op
meer dan 8.000 kilometer van
Moskou ligt, is in 1934 opge
richt als buffer tegen Mands-
joerije en als tegenwicht tegen
het zionisme, dat de joden op
roept om zich in Palestina te
vestigen.
Sovjet-premier Michail Kali
nin verklaarde na oprichting
van het autonome gebied dat
Borobidzjan „binnen tien jaar
het belangrijkste centrum van
joodse cultuur zou worden",
maar het gebied is altijd een
kunstmatige constructie ge
bleven en het huidige aantal
joden bedraagt 8.887, minder
dan vier procent van de be
volking van het gebied en
minder dan een half procent
van het totaal aantal joden in
de Sovjetunie, dat 1,4 miljoen
De 40-jarige Kaufman ver-
Leo Trotzki.
klaarde dat hij zijn huidige
beroep door toeval gekregen
heeft. Nadat hij zich eerst bij
de baptisten en de pinksterge
meente had aangesloten be
sloot hij uiteindelijk het jood
se geloof te volgen. Na het
overlijden van de enige rabbi
van Birobizjan verviel de
joods gemeenschap en werd
naarstig naar een vervanger
gezocht en zo kwam Kaufman
aan zijn huidige baan. Hij gaf
toe het geloof ruim te inter
preteren en slecht op de hoog
te te zijn van het Hebreeuws
en het Oude Testament.
Tijdens Chanoekah, het joodse
lichtfeest waarop joden tradi
tioneel kaarsen branden en
gebeden zeggen, was in Biro-
bidzjan, waar wel enkele
hoofdstraten jiddische naam
borden hebben, geen bran
dende kaars te zien en hingen
FOTO: SP
in de straten borden met
daarop seculiere nieuwjaars
wensen. In de stad is ook geen
kosher voedsel te krijgen.
Omdat de Sovjet-overheid jo
den niet als een religeuze
minderheid beschouwt, maar
als een nationaliteit, is er een
theater, een radio-programma
in het jiddisch, scholen waar
jiddisch onderwezen wordt na
een verbod van 42 jaar, een
culturele club en een restau
rant met een pseudo-joodse
keuken. Religie was in de
Sovjetunie lange tijd taboe en
religieuze instellingen en ker
ken werden gesloten en kerk
leiders vervolgd.
Na de Oktoberrevolutie van
1917 braken de nieuwe com
munistische leiders met ge
woonte van de tsaren om de
joden in het zuiden en zuid
westen van Rusland te con
centreren in het gebied van
de zogenaamde „pale" en
stonden vrije vestiging toe in
het hele land. De grootste
groep joden woont nu in Mos
kou.
Farce
Het Birobidzjan-experiment
werd door de revolutionare
leider Leo Trotski, die joods
was, een bureaucratische „far
ce" genoemd; de latere Sovjet
leider Nikita Chroetsjov ver
klaarde Birobidzjan voor mis
lukt. Het kleine aantal joden
dat nu nog in het gebied
woont lijkt zich helemaal aan
gepast te hebben aan het offi
ciële atheïsme van de Sovjet
maatschappij.
De bloedige zuiveringen van
1937 van Josef Stalin en diens
anti-joodse campagne in 1948
hebben het autonome gebied
ook geen goed gedaan zoals
een nieuwe „g!asnost"-afde-
ling van het lokale museum
duidelijk maakt. In de jaren
'30 werden vele joden, ook
Amerikaanse joden, die geko
men waren om te helpen bij
de opbouw van het gebied
vermoord of afgevoerd naar
gevangenissen of werkkam
pen.
Van de oude joodse sfeer is
niet veel over; Kaufman ver
klaarde dat hij moeite had om
het minimum aantal van 10
leden in zijn synagoge te krij
gen en ook de jeugd had vol
gens hem geen interesse in
het geloof. De religie-verslag
gever van de lokale krant de
„Birobidzjaner Ster", ver
klaarde dat hij niets onge
woons vond aan het gebrek
aan religieuze belangstelling,
„wij zijn gewoon atheïsten,
wij gaan ons leven zonder
God en daar heb ik helemaal
geen last van"
Aan het Birobidzjaner oplei
dingsinstituut voor leraren
wordt sinds oktober jiddish
onderwezen, maar religieuze
instructie wordt niet gegeven.
Er zijn bijna geen gelovigen
onder de jongere generatie,
klaagde Larisa Tsilman, een
van de twee jonge leraressen
aan de opleiding. De lokale
bestuurders zien hun gebied
als een alternatieve bestem
ming voor de joden uit het
westen van de Sovjetunie die
nu overwegen om die gebie
den te verlaten omdat zij anti
semitische uitbarstingen vre
zen. De meeste joden gaan
echter naar Israel en andere
westerse landen.
Zelfs uit Birobidzjan, dat zo
ver weg staat van de rest van
het joodse leven in de Sovjeu-
nie, zijn vorig jaar vier fami
lies naar Israel verhuisd. Vol
gens Vladimir Okun, die de
schaakclub leidt, zullen er
over vijf jaar geen joden meer
in Birobidzjan zijn.
ANDREW KATELL (API
Litouwen
Gorbatsjov mag vorige week dan wel president 1
vergaande volmachten van de Sovjetunie zijn gewordi >-k;
ontwikkelingen in de Baltische staten en met name in
wen wijzen er op dat de gebeurtenissen de Sovjetleu
baas dreigen te worden. Zijn opdracht gisteravond a ij"
Sovjet-regering alle noodzakelijke maatregelen te trefff |je
het „ongrondwettelijke besluit" van Litouwen tot ona je i
kelijkheid terug te draaien, leidde onmiddellijk tot eei J"
scherptè controle op het openbare leven in deze Bal es
staat en alles waarmee de overheid daar bemoeienis
Maar dat houdt geenszins in dat het proces naar zelfst s"v
heid is gestopt, laat staan gekeerd.
De Litouwse president Landsbergis reageerde gelukki
beheerst op de vanuit Moskou gedicteerde maatregele
zag er een aanwijzing in dat de Sovjettop bereid is tot
handelingen. Eerder had Gorbatsjov weliswaar geze§
derhandelingen met de separatisten uit te sluiten,
zei ook „wel iets te zien in een dialoog op basis van
zijds respect", een opening dus. Om het klimaat da
niet te bederven riep Landsbergis zijn landgenoten op <T
te bewaren en vooral het Sovjet-leger, dat momenteel
touwen oefent, op geen enkele manier te provoceren.
gezeg
n, mj
van I
it Ha
De heftige reacties in de Opperste Sovjet, waarin
touwse delegatie werd weggehoond, zullen Landsberj
delijk hebben gemaakt dat in een groot deel van de
nie grote angst bestaat voor afscheidingen. Officieel gé
daarbij om een afkeer van de politieke gevolgen, mé
achterliggende vrees geldt vooral de economische
ervan. Naarmate de economie van de federatie me«
•wricht raakt, wordt de kans op geweldsuitbarstingen
met alle niet te voorziene gevolgen van dien.
DaT is ook de reden waarom het Westen, met de Verj
Staten voorop, zich zo rustig houdt en zich nauwelijl
moeit met de binnenlandse aangelegenheden van de S
nie. President Bush heeft zijn Sovjetcollega weliswaail
roepen de uitslag van de verkiezingen in Litouwen te i
teren, maar hij piekert er nog,niet over Litouwen officii
erkennen. Het motief dat hij daarvoor opgeeft is dat "ig,
de inlijving van de Baltische staten door de Sovjetunii ?os
heeft aanvaard. Maar de echte reden is natuurlijk, dat sor
er geen enkel belang bij heeft de positie van Gorbatsjo [ez<
der te ondergraven en daarmee stabiliteit van de Ru len
grootmacht. Geen misverstand: de afbraak van de c( per
nistische heilstaat is zeer verheugend, maar de al te ig
veranderingen verhogen de kans op brokken en daar A
uiteraard niemand gediend. Het is daarom te hopen da^m
batsjov de gebeurtenissen de baas blijft en niet anden 'aai
m
I
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezc
stukken te bekorten.
Pastoraal werkers (2)
Eind jaren zestig vooral verlie
ten veel religieuzen en pries
ters het klooster of het ambt.
Hun motieven waren verschil
lend. Van de 570 pastorale
werkers en werksters in Ne
derland zijn de meesten (uitge
treden) religieuzen en (voor
malige) priesters. Ze zijn in de
kerk weer aan de slag gegaan,
al dan niet getrouwd en met
kinderen, tegen een salaris
van (maximaal) 4600 gulden
per maand. Dat komt met
werkgeverslasten neer op
tachtigduizend gulden per jaar.
De hele kerkprovincie kost dit
in totaal rond de 45 miljoen. In
tegenstelling tot wat in het ar
tikel 'Leken onmisbaar in de
kerk' werd gesuggereerd, lijkt
mij dat de omvang, maar voor
al de aard van het pastorale
werk in Nederland een uitwas
is binnen de wereldkerk. In
België bijvoorbeeld heeft men
slechts een twintigtal pastoraal
werkenden, in deeltijd. En
voor het salaris van één Ne
derlandse pastoraal werkende
arbeidt in de Derde Wereld
een veelvoud aan katechisten,
die zich niet zonder toestem-
ming-uit-noodzaak buiten hun
oorspronkelijke zendingsop
dracht zullen begeven. In ons
land heeft het er alles van dat
een pressiegroep, door auto
noom grenzen te verleggen,
via het verschijnsel pastoraal
werkende het gehuwde pries
terschap en de vrouw in het
ambt er door wil frommelen.
Grootste vlieger
De vlieger die vorige week in
Alphen aan den Rijn als de
.grootste vlieger van Europa
cn waarschijnlijk ook van de
n t
no]
wereld" werd opgelate
doet bij lange na niet
metingen. Sinds 1978
in Scheveningen al
feesten gehouden, v
?chte grootste vlieger
reld, met een oppervla]
550 vierkante meter, m
len met succes
werd getrokken,
van Hans van Klink
phen besloeg een oppein!j
van ruim 72 vierkante
Ook niet weinig natt
maar het betrof zeker g
cord. Het bericht over
phense vlieger heeft vei
ties opgeleverd bij onze
ting Nederlandse Vliej
motie in Den Haag. He
wat misschien van de
van Alphen aan den E nee
zegd kan worden is n n'
waarschijnlijk wel de
vlieger was die op dat n
in Europa of elders in d
stond. Meer niet.
Gerard van der Loo
DEN HAAG
Manna (2)
Jrat
De katholieke bladen qen 1
na allemaal ter ziele,
lukkig is er nu Manna ns\
richt door de heer
Deze doorgewinterde
man weet dat zijn bla<
zal blijven, vanwege dt
sende mentaliteit. De JT
Derksen doet veel go<
dat doen zijn lezers o
vele manieren, door hei
gespoord. Overal, ook 1
beeld in Etiopië, in stil
opgemerkt. De rechter-
linkerhand. Zijn blad
curreert niemand. De
Derksen is ook geen ro J
zich op de borst klopt aar
men doet het kennelijk ver!
Ople
Tig
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za. van 14.00 tot 15.C
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
18.30 tot 17.00 u.
AAII
Jfcr
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giro! !M),
per maand f. 24,85 per maand
per kwartaal 74,10 per kwartaal
per jaar 284,50 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsw
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
