Hollywood
heeft
kapitalen
over voor
een Oscar
nalë
Opmaken
zonder
knoeien
voor
slechtzienden
AND THE WINNER IS
££tdóe6ou*a/nt
R ZATERDAG 17 MAART 1990 PAGINA
hoofdrol in 'Moonstruck' en voor dei
mera's alleen haar kapper, grimeur /olj
haar 'dialect-coach' bedankt had, herst mzt
de ze het daarna fluks met drie hele j raa
vertentiepagina's in de vakpers. Tw rerk
daarvan met alléén maar namen van
dereen die ze in de haast vergeten wa
Toen Sally Field haar tweede Oscar ;en
ontvangst mocht nemen voor 'Places pec
the heart' (1984) gilde ze het bijna hys [op
risch uit naar haar publiek: „You li
me! You like me!". Een andere voi
van dankbaarheid van een vrouw
zich als actrice in een hoek gedrukt vo xp
de. ip
Voor wie op 26 maart de woorden „A [e]<
the winner isklinken? Er zullen
Nederland maar weinigen zijn die en vd
wakker liggen, al duiken er hier en di >ee
pnjsvraagjes rond die Oscars op. De isc
cantis is in Amerika goed voor het ecl oo
gokwerk. In het vakblad Variety v de
eind februari stonden de noteringen elf
Bally's Casino Resort uit Las Vegas elf
lezen. Van de hand van ene Lenny I eui
Genio, de wat afgedwaalde 'director io<
race and sports'. Del Genio betaalt rot
als u inzet voor de beste film: 'Driv rat
Miss Daisy' 1 tegen 1'Born on i un
fourth of July' 6 tegen 5; 'My left foot en-
tegen 1; 'Dead Poets Society' 4 tegen anl
En voor de beste acteur: Morgan Fr nd
man ('Driving Miss Daisy') 1 tegen
Tom Cruise ('Fourth of July') 1 tegen
Daniel Day Lewis ('My left foot') 6 e
gen 5; Robin Williams ('Dead Poets oo
ciety') 6 tegen 5. Voor de beste actriri
Jessica Tandy ('Driving Miss Daisy') al
tegen 1; Michelle Pfeiffer ('The fabulo"1
Baker Boys') 6 tegen 5; Jessica Lan>e
('Music Box') 3 tegen 1 en Pauline C tet
lins ('Shirley Valentine') 4 tegen 1. oh
de regisseurs ligt het veld aldus: Olh e
Stone ('Fourth of July') 6 tegen 5; Pe an
Weir ('Dead Poets Society') 7 tegen 'ar
Jim Sheridan ('My left foot') 3 tegen fe'
Woody Allen ('Crimes and misdemiuh
nors') 4 tegen 1.
iec
Nobel gevoel .0'.
an
Iedere serieuze regisseur, acteur of actie
ce weet in z'n hart dat het appels en
ren vergelijken is. Maar het alternatie!
géén prijzen, dus géén glamour, en v
is Hollywood zonder? „De basis is", stj
de een chef bij een in dit soort camp og
nes gespecialiseerd reclamebureau „<at
je een film van kwaliteit hebt". Maar'0
speelt meer mee. Onder meer het feit dc
de gemiddelde leeftijd van de leden v'et
de Academy (die dat voor het leven zi
rond de 65 jaar is. En van hen kun
niet verwachten dat ze staan te juich v
wanneer er geëxperimenteerd gaat w n
den. Ze vallen vooral op 'gnote' prodi 8e
ties, vaak historische drama's, ze:ei
films met enige sociale betekenis a EIT
'Ghandi' en met enigermate nobele
doelingen ('The killing Fields'). Al v e
het alleen maar om aan hun keus en
nobel zelfgevoel over te houden. Ver<an
is het een feit dat komedies bijna noer
in de prijzen vallen en een film ah
blieft niet te somber moet eindigen. aa
Vandaar mijn tip dat 'Driving Miss D?S(
sy' (rassenrelaties via een zwarte cha'a'
feur en een oude blanke dame) best e<er
een Oscar zou kunnen krijgen, dat Hen
lywoods lieveling Tom Cruise als de vpn
lamde ex-Vietnamsoldaat Ron KoPc'
ook Oscar-rijp is, dat het Ierse 'My
foot' (prachtige film over de gehandic e
te schilder-schrijver Christy Brown) t :l
eens zou kunnen verrassen (beste rej 'v
bijvoorbeeld) dat Michelle Pfeiffer in
vrouwelijke Oscar krijgt (want eigenl
had ze hem vorig jaar gehad moe^
hebben voor 'Dangerous Liaisons'),
Martin Landau hem ontvangt voor
beste bijrol in Woody Aliens 'Crincf
and Misdemeanors' (een oudere act<
die eindelijk eens vanuit de marge ni
de voorgrond verhuist, want in fe
speelt hij een hoofdrol) en dat laten
zeggen Brenda Flicker voor haar rol 4
'My left foot'. Maar, het blijft een
Zet u alstublieft geen geld op me in
BERT JANSNjn
uid
jke
V!
ren. We waren allemaal in een giech
stemming. We hadden voor het expe
ment potjes, handdoeken en tissues m<
genomen voor het geval het mis z
gaan. Want niets is zo vervelend
make-up die op de verkeerde plaats
terechtkomt".
Het was voor de slechtzienden moeili
om hun bril af te moeten zetten: toen
gen ze opeens helemaal niets meer. I
werd dan ook na elke stap weer opge
om in de spiegel de resultaten te bel
ken. „Het belangrijkste vind ik dat je
tot en met de rouge zeker weet dat I a]
goed zit", vervolgt Alwien. „Er word ,a
tal van praktische tips gegeven. Bijvoi e
beeld dat je beter geen crème-rouge kr
gebruiken omdat dat niet goed i
smeert. Het gebruik van wenkbrauwpi
loden wordt ontraden, omdat dat
moeilijk is".
Het gebruik van mascara is een gev
apart. Alwien: „De meeste mensen i
enorm zuinig op hun ogen en laten
mascara vaak weg. Het opbrengen ga
wel, maar er komen gauw korreltjes in
ogen". In het dagelijks leven is Alwi
Hadus niet méér make-up gaan gebn
ken. Ze gebruikt nog steeds alleen li 'c
penstift en vloeibare make-up, ma
maakt zich nu alleen voor speciale ge
genheden wat uitgebreider op.
CHRIST A VAN DER HOlfer
j
'Kleur op gevoel' is voor 4,75 verkri
baar via de Slechtzienden- en Blindcm
(030-945444) en binnenkort voor t p
rijksdaalder meer bij de filialen van 7 ei
Body Shop. In Den Haag is er een filufh
in de Passage.
INSTRUCTIE VIA DE
CASSETTEBAND:
DEN HAAG - „De visueel gehan
dicapten vinden het vaak doodeng,
maar ze slaan toch zelf aan het
priegelen. Uit angst voor knoeipar-
tijen wordt het stilletjes in de slaap
kamer uitgeprobeerd". Toos Schip
pers van de Nederlandse Vereni
ging van Blinden en Slechtzienden
is enthousiast over het cassette
bandje met behulp waarvan blin
den en slechtzienden zich stap-
voor-stap kunnen opmaken.
„Bij vrouwen die erg slecht kunnen zien,
is enorm veel belangstelling voor het
bandje. Het is in Nederland nog nooit
vertoond. Toen wij met het idee werden
benaderd door de The Bódy Shop, wa
ren we er meteen voor in. Dat gold ook
voor onze blinde en slechtziende mede
werkers".
The Body Shop is een van huis uit Brit
se keten van huid- en haarverzorgings-
produkten. In Nederland zijn zeventien
winkels. De keten gebruikt geen dier
proeven om haar make-up uit te testen
en probeert het gebruik van verpak
kingsmateriaal te beperken. De geluids
band 'Kleur op gevoel' werd in Engeland
ontwikkeld. De band werd in het Neder
lands vertaald en afgestemd op de Ne
derlandse consument.
Met het volgende dialoogje wordt gepro
beerd herkenning bij de doelgroep op te
roepen. „Kate, ben jij volledig blind?",
vraagt Barbare Dale aan het begin van
de band aan haar gesprekspartner. Dale
is een bekende Engelse visagiste. „Offi
cieel wel", antwoordt Kate. „Maar ik
Een medewerkster van de Body Shop bespreekt met een slechtziende vrouw de resultaten
van de make-up-instructie die zij via de cassetterecorder heeft gekregen. FOTO: PR
kan kleuren, licht en donker en vormen
van elkaar onderscheiden". De volgende
vraag is of Kate veel make-up gebruikt.
„Nee, ik ben bang dat ik er anders ver
schrikkelijk uitzie". Als Kate de laatste
vraag („Zou je je zekerder voelen, als je
de make-up zelf zonder hulp kan op
brengen?") bevestigend heeft beant
woord, zijn alle voorwaarden aanwezig
om met de les te beginnen. Barbara legt
uit, Kate past toe en stelt de vragen. Via
duidelijke instructies wordt elk stadium
van het opmaken behandeld. Behalve
veel algemene aanwijzingen wordt dui
delijk aangegeven hoe je kunt bepalen
op welke plaats precies de rouge moet
worden aangebracht. Dat gebeurt door
twee vingers op aangegeven plekken op
het gezicht te leggen, en daartussen de
rouge te kwasten. Rare rode strepen en
vlekken maken geen kans meer.
„Inmiddels zijn via ons en via de filia
len van The Body Shop al meer dan
honderd bandjes verkocht", vertelt me
vrouw Schippers van de Nederlandse
Vereniging voor Blinden en Slechtzien
den. Om te beginnen zijn er zeshonderd
aangemaakt. Totnutoe zijn de bandjes
aangevraagd door vrouwen van zeer uit
eenlopende leeftijden. Jonge meisjes, ou
dere vrouwen, allemaal willen ze het wel
eens proberen.
Schippers heeft gemerkt dat veel vrou
wen een stukje zelfvertrouwen ontlenen
aan het feit dat ze nu zichzelf kunnen
opmaken. „Zo vertelde een vrouw bijna
juichend, hoe leuk haar echtgenoot het
vond. Hij had er ook enorm veel bewon
dering voor dat ze het nu zelf kon".
Mevrouw Schippers vindt het initiatief
van de Britse keten prima, maar vertelt
'haar dames' dat ze hun produkten net
zo goed bij bijvoorbeeld de Hema of het
Kruidvat kunnen kopen. „Als je niet op
de drukste tijden gaat en je legt uit dat je
blind of slechtziend bent, blijkt het ver
kooppersoneel best te willen helpen. Het
is natuurlijk wel zo, dat de dames van
The Body Shop door hun bedrijfstrai-
ningen al op blinden en slechtzienden
zijn ingespeeld".
Alwien Hadus uit Ede probeerde samen
met drie vriendinnen het bandje uit.
Zelf is ze helemaal blind, haar vriendin
nen zijn slechtziend. Alwien vertelt: „Ik
kon alleen zelf lippenstift opdoen. Toen
het bandje binnenkwam ben ik het met
mijn vriendinnen meteen gaan uitprobe
DEN HAAG - Vijftig jaar geleden
werd een Hollywood-columnist,
George Phair, lyrisch rond deze tijd
van het jaar en schreef:
„Geen griepbacil meer die ons een
verdriet is,
de stad is nu besmet met Oscaritis".
En in de nacht van 27 februari 1941 zelf,
waarin de Oscars over 1940 werden uit
gereikt, sprak zelfs president F. D.
Roosevelt via de radio de verzamelde
hoofden van Hollywood toe: hij had
geen tijd om te komen omdat de inter
nationale situatie hem te veel zorgen
baarde. Maar hij bedankte Hollywood
voor het geld dat het voor het oorlogs
fonds bijeen had gebracht. Radioluiste
raars thuis (tv was er nog niet) hoorden
Franklin Delano luid en duidelijk, de
verzamelde hoofden van filmstad hoor
den Mr. President niet. Zij werden door
de ceremoniemeester in de zaal luidkeels
geïnstrueerd hoe ze moesten kijken om
dat er zegge en schrijve één camera van
het bioscoopjournaal aanwezig was.
Op maandagavond 26 maart aanstaande
(nacht voor ons) hoeft niemand een ster
meer te vertellen hoe hij moet kijken.
Allemaal hebben ze hun kappers, coutu
riers en visagisten al tijden van te voren
opdracht gegeven hoe ze eruit willen
zien: 'glamourous'. Wie zangeres-actrice
Cher in haar donkere doorkijkpak de
Oscar voor 'Moonstruck' in ontvangst
heeft zien nemen, kan zich nauwelijks
meer voorstellen dat er in 1967 zelfs een
'dress code', zeg maar kledingcensuur,
werd ingesteld. Omdat Julie Christie in
'66 nota bene in minirok haar Oscar
voor 'Darling' in ontvangst was komen
nemen. Sterren weten dat ze bekeken
worden op Oscarnight. Ze spelen ge
woon dóór. want de tv-camera's registre
ren tout-Hollywood voor het grootste
publiek dat het ooit gehad heeft. Al is
het prijzenfeest in ons land dan niet
'live' te zien, dit jaar wordt de Oscar-uit-
reiking een programma met schakelin
gen vanuit Los Angeles naaf Londen,
Tokyo, Moskou, Buenos Aires en Syd
ney. Er zullen naar schatting 1,5 miljard
mensen naar kijken. In Engeland zal Sky
Television 's nachts vanaf twee uur de
Oscar-uitreiking rechtstreeks uitzenden.
Filmdistributeur United International
Pictures is er de sponsor van. Maar he
laas voor Nederland: het Sky-program-
ma is gecodeerd.
Anders
Het allereerste Oscar-feest vond plaats
op 19 mei 1929. De filmwereld zag er
toen anders uit. Van de drie genomi
neerde hoofdrolspelers (Charles Chaplin,
Emil Jannings en Richard Barthlemess)
was er niet één aanwezig. Alleen Jan
nings (genomineerd voor zijn rollen in
'The Last Command' en 'The Way of all
Flesh') had eerder een telegram gestuurd
met de tekst: 'Geef me dat beeldje maar
alvast'. Hij wist dat hij de prijs zou krij
gen en was al op weg terug naar zijn
thuisland, Duitsland. Het zou anno 1990
nauwelijks een ster overkomen. Behalve
dan als je Paul Newman heet, een be
faamde afkeer van publiciteit hebt en
een camera aan je deur hebt staan om,
in-geval-dat, via de tv rechtstreeks een
verbinding te krijgen om te bedanken
(zoals hij bij zijn Oscar voor 'The colour
of money' deed). Of als je Woody Allen
bent, vliegtuigen haat, en iedereen weet
dat je nooit een stap buiten Newyorks
Manhattan zet. Zelfs acteurs die niet in
de prijzen vallen, maar ze mogen uitrei
ken, doen er wat voor om er bij te zijn.
Shelley Winters mocht dat in 1966. Ze
was bezig met de film 'The Scalphun-
ters', haar producer wilde haar niet laten
vertrekken, maar Shelley waarschuwde
dat er dan niet meer met haar te werken
zou zijn. Ze huurde van haar eigen geld
een vliegtuig naar Los Angeles. En dat
voor een show die een voortdurende
strijd is tegen de tijd, waarbij de produ
cers vechten tegen te lange dankwoorden
en die op zichzelf nauwelijks spannende
tv oplevert. Een producer van KABC-te-
levisie had in '84 het antwoord: „It's like
a religious experience, old boy".
Op 8 april 1968 was het bijna zover ge
komen dat er echt een aantal groten uit
Filmland niet waren komen opdagen.
Vier dagen eerder was namelijk dr. Mar
tin Luther King vermoord. Zijn begrafe
nis zou plaatsvinden op de negende
april. De morgen na Oscarnight. Vijf
sterren, Louis Armstrong, Diahan Car
roll, Sidney Poitier, Sammy Davis Jr, en
Rod Steiger lieten weten niet te zullen
komen opdagen. De dag na de moord op
dominee King, liet Sammy Davis op de
tv weten dat hij Academy-president Gre
gory Peck persoonlijk had gevraagd de
show uit te stellen tot na de teraardebe
stelling. „Ik vind dat geen enkele zwarte
Amerikaan zou moeten komen", zei Da-
vis. „Ik vind het moreel onmogelijk om
'Talk to the animals' te zingen, wanneer
de man die een betere wereld voor mijn
kinderen had kunnen maken, opgebaard
ligt". Davis en de anderen kregen hun
zin, de Oscars werden een dag later uit
gereikt, het bal erna werd afgelast en er
werd met een zeer kritisch oog gekeken
naar de tekst van de openingsspeech van
komiek Bob Hope.
Namaak oscar
De oneerbiedige naam Oscar had het
vergulde beeldje-met-zwaard in het prille
begin nog niet. Het was nog gewoon een
'Academy Award', een plechtige pnjs
van de Academy of Motion Picture Arts
and Sciences. Volgens de overlevering
zou de secretaresse van die Academy in
1931. Margaret Hernck, uitgeroepen
hebben: „Het lijkt op m'n oom Oscar".
Sindsdien bleef het beeldje van George
Stanley, naar een ontwerp van MGM-
art-director Cednc Gibbons, zo heten.
Het is zó ongeloofwaardig, dat het waar
schijnlijk nog waar is ook. Die 'Oom Os
car' is inmiddels een uitermate waarde
vol object geworden. Het onaanzienlijk
geschapen beeldje zelf (aanmaakwaarde
nog geen honderd dollar) tegenwoordig
ook. In het verleden uitgereikte beeldjes
duiken vanuit nalatenschappen op vei
lingen op voor kapitale bedragen. Dui
zenden dollars voor een echte Oscar. De
Academy moest kortgeleden al corrige
rend optreden tegen een populaire na
maak van het origineel. Vergeefs. Wie in
Londen de Vintage Store met Movie
Memorabilia achter Piccadilly Circus en
het Regent Palace-hotel binnenstapt ziet
de Oscars er voor een handvol ponden
in een rij te koop staan. De echte Oscar
is waardevoller, uiteraard. Omdat het
beeldje een carrière kan maken, een film
tot een succes kan ombouwen. Voor een
voor Amerikanen moeilijke film als 'The
Deer Hunter' betekende die Oscar 20
miljoen dollar meer in het laatje. Oscar
winnaars 'Children of a lesser God',
'Hannah and her sisters' en 'The Mis
sion' konden de eerste week na de uitrei
king al op zestien procent meer bezoe
kers in de bioscopen rekenen en Oliver
Stone's 'Platoon' haalde zelfs 43 procent
meer omzet als direct gevolg van z'n Os
car. Meryl Streep had zich nog lang in
de kantlijn van Hollywood omhoog
moeten modderen als ze niet meteen een
Oscar had gekregen voor haar rol in
'Kramer versus Kramer'. Ze kon daarna
rustig het tienvoudige van haar eerdere
honorarium bedingen. En toen ze het
beeldje nog eens won met 'Sophie's
Choice' zat ze voorgoed op een goud
omrande wolk tussen de mega-sterren.
Vandaar dat Hollywood kapitalen over
heeft voor een bekroonde film. Al zeg
gen de bestuurderen van de Academy
streng tegen hun leden dat „de wereld
uw oordeel moet vertrouwep", beïnvloe
ding van die mening is een kunst op
zichzelf geworden. Sjieke uitnodigingen,
dure brochures, kapitale advertenties, de
Kanshebbers op een Oscar voor de beste hoofdrol: (van links naar rechts) Tom Cruise, Robin Williams, Daniel Day Lewis, Morgan
vijfduizend leden van de Academy wor
den ermee overspoeld. Alles roept met
nauwelijks verhulde begerigheid 'Stem
op mij'. En als de grote maatschappijen
het niet zien zjtten in een van de ac
teurs, roepen ze het zelf wel. De zwarte
actrice Margaret Avery uit 'The Color
Purple' liet zelfs een advertentie zetten
in de vorm van een brief aan God (Alice
Walkers gelijknamige boek was namelijk
in die stijl geschreven). De advertentie
stond gesteld in een zuidelijk negerdia
lect, dat Avery in de film overigens niet
sprak. Als straf kreeg ze het beeldje
(voor beste bijrol) niet. Advertentiebu
reaus noemen Avery's privé-campagne
inmiddels een schoolvoorbeeld van hoe
het niet moet.
Regisseur John Boorman deed het weer
anders om maar een nominatie te krij
gen. De producent van zijn film 'The
Emerald Forest' (Embassy Pictures) was
net overgenomen door Coca Cola en
had het daar druk genoeg mee om zich
om een filmpje te bekommeren. Boor
man nam het heft in eigen hand. Hij
maakte een afspraak met een grote
videoverhuurder: iedereen die een lid
maatschapskaart van de Academy kon
laten zien, kon daar gratis zijn film ko
men lenen. En zette voor eigen rekening
een levensgrote advertentie in de vak
pers.
Money
Elke filmmaatschappij heeft maar één
ding voor ogen: dat haar film door die
Academy-leden gezien wordt. De leden
van de diverse afdelingen (schrijvers, ca
meramensen, acteurs) stemmen alleen
voor hun eigen categorie. Dus kan een
25-tal stemmen méér vaak een Oscar be
tekenen. Universal Pictures zou in '86
twee miljoen dollar uitgegeven hebben
om zijn genomineerde films te 'promo
ten', Orion legde voor de Oscar-campag
ne voor 'Amadeus' in '84 (onder meer
vijftig pagina's in de vakpers) zelfs
600.000 dollar neer. Met succes.
Voor elke film die als een serieuze Os
car-gegadigde wordt beschouwd wordt
binnen het budget tussen de 100.000 en
500.000 dollar gereserveerd voor de ad
vertentiecampagne. Oscar means money.
In Nederland weten insiders het ook.
Toen 'De Aanslag' door de Nederlandse
keuzecommissie ingezonden werd voor
nominatie, was een brief van producent
Cannon doorslaggevend bij die keus.
Cannon beloofde een miljoen dollar aan
publiciteit te besteden. Rademakers
kreeg de Oscar. Al is je film goed, zon
der geld kom je er niet. Voor de prijzen
van dit jaar had zijn 'The Rose Garden'
geen kans. Ook al werd de film nog vlie
gensvlug voor een van de laatste weken
van 1989 in Los Angeles in één enkele
bioscoop gedraaid. Want een Oscar-wet
is dat een film-in-competitie ten minste
een week in het voorafgaande jaar te
zien moet zijn geweest. Actrice Ellen
Burstyn had er ooit haar Oscar aan te
danken. Het script voor 'Alice Doesn't
Live Here Anymore' had ver daarvoor
de ronde langs alle filmmaatschappijen
gemaakt. Warner Bros was de laatste die
geconfronteerd werd met haar project
dat een (laag) budget van 1,2 miljoen
dollar zou vergen. Maar Burstyn over
tuigde de studio dat er nu toch echt een
film moest kofnen die geheel vanuit het
standpunt van een vrouw gezien zou
zijn. Zij inviteerde nieuwkomer Martin
Scorsese, die net 'Mean Street' gemaakt
had. „Weet je iets van vrouwen", vroeg
ze hem. „Nee", antwoordde hij, „maar
na deze film wel". Burstyn huurde hem
in, Scorsese maakte de film en Warner
bracht hem in december van 1974 met
tegenzin een weekje in de bioscoop. El
len Burstyn kreeg een nominatie. En El
len Burstyn kreeg zelfs een Oscar.
Hollywood heeft alle reden om dankbaar
te zijn voor zijn Oscars. Toen Cher twee
jaar geleden haar beeldje kreeg voor haar
Freeman, Jessica Tandy, Pauline Collins, Jessica Lange, en Michelle Pfeiffer.