Ipielberg bang voeling
"net publiek te missen
Huishoudbeurs
mikt op trends
jaren negentig
.HOE ZIT DAT DAN?'
Nieuwe loonbelasting
verklaring verwarrend
UNST/RTV
CeidócSomtmt
ZATERDAG 17 MAART 1990 PAGINA 21
ER-REGISSEUR WIL ER EEN TIJDJE TUSSENUIT
jmïYNrQ+owor» Qniol_ eoed. de duisternis van de film wil. Misschien is hii de
>IDEN Steven Spiel
domineerde de Hol-
oodse filmwereld van
jaren tachtig. Na zijn
tekaartje Jaws' in de
zeventig, begon hij
nieuwe decennium
'E.T.' - nog steeds de
succesvolle film
gemaakt werkte
door de 'Indiana Jo-
•trilogie heen, kreeg
Oscarnominaties voor
Color Purple', regis-
e 'Empire of the Sun'
oor velen gezien als
belangrijkste werk -
vond daarnaast nog de
een scala van populai-
films te produceren,
'Back to the Future'
'Who Framed Roger
ibit'.
ishaa otaal is Spielberg verant-
rdelijk (als regisseur of
lucent) voor 7 films in de
aller tijden,
het einde van de jaren
tig kwam echter een film
op alle punten beduidend
jkt van de Spielbergethiek
liefde, een lach en opti-
ne. De film is duister,
(1^ irmoedig en cynisch, en
ken n populairder geworden dan
steer t werk van Spielberg dan
'E.T.' uitgezonderd: 'Bat-
nan' was een triomf van
ictie, design en atmos-
zo vertelt Spielberg,
ar voor mij was de inten-
van de film onduidelijk,
mij betekende de film
en donkere schaduwen
.Nicholson was natuurlijk
vSstisch. Maar afgezien van
1 ac n lolson en de sets ontging
ij volkomen. Omdat de
n Amerika zo aansloeg -
^^floewel minder in Europa -
^^Bt ik: 'misschien ben ik
^^Pvoeling kwijt".
-kef Amerikaanse publiek
\andere richting ingeslagen
Spiel berg, of was 'Batman'
\oon een uitzondering
moet een paar jaar wach-
ivoor je weet waarvoor het
liek nog meer warmloopt.
tsclinan' was in Amerika een
en kwam en ging al weer
zoals de meeste rages.
3 r kinderen vonden de film
goed, de duisternis van de film
sprak ze aan. Willen de kinde
ren van de jaren negentig
duisternis en zwarte humor?
Als dat zo is kan ik wel inpak
ken, want dat soort films kan
ik niet maken. Dan zal ik an
der werk moeten zoeken".
Wat, bijvoorbeeld?
„Ik zou het niet weten. M'n
zoon opvoeden, meer kinderen
krijgen. Ik heb het afgelopen
jaar twee films gemaakt, 'Al
ways' en 'The Last Crusade',
en ik heb tegen mezelf gezegd:
'Twee films in een jaar, ik ben
42 jaar, wat doe ik mezelf aan?
Waar is de kwaliteit van het
leven?' Ik neem dit voorjaar
en deze zomer vrij - eind mei
komt de baby".
De aanstaande moeder is Kate
Capshaw, tegenspeelster van
Harrison Ford in 'Indiana Jo
nes and the Temple of Doom'.
Spielberg is eerder getrouwd
geweest met de actrice Amy
Irving, bij wie hij een vier jaar
oude zoon heeft, Max. „Amy
heeft Max de ene week, ik de
andere. Dan ben ik een full
time vader".
Chip
Spielbergs eigen vader was
een elektrotechnicus en maak
te deel uit van het team van
wetenschappers dat de eerste
computers ontwikkelde. Op
een dag kwam hij thuis bij zijn
gezin in Arizona en toonde
zijn kinderen een chip. „Dit is
de toekomst", zei hij. De elfja
rige Steven pakte de chip en
slikte hem door, hetgeen mis
schien een veklaring is voor
zijn uitzonderlijke begaafd
heid. Dat zijn vader een wor
kaholic was heeft zeker een
invloed gehad op zijn eigen
houding ten opzichte van zijn
„Mijn vader had een heel plan
voor me uitgestippeld. Ik
moest electrotechnicus of dok
ter worden, en dus stond hij
erop dat ik op school de vak
ken volgde die daarvoor nodig
waren, zoals wis- en scheikun
de, waarin ik verschrikkelijk
slecht was. Natuurlijk ging ik
precies de andere kant op en
trad in mijn moeders voetspo
ren. Zij is concertpianiste en ik
koos voor de artistieke bena
dering van het leven. Ik wil
Max dit niet aandoen. Van mij
hoeft hij de filmindustrie niet
in. Hij moet later doen wat hij
wil. Misschien is hij de film
wereld dan wel zo zat dat hij
kiest voor electrotechniek".
Onlangs is Spielbergs laatste
film 'Always' in Amerika in
première gegaan. Het idee
voor de film, een remake van
de Spencer Tracy-film 'A Guy
Named Joe' uit 1944, kwam
meer dan tien jaar geleden
van acteur Richard Dreyfuss,
die per se de mannelijke
hoofdrol wilde spelen in de
film. „Als je iemand anders
neemt voor de rol van Pete
vermoord ik je", zou hij tegen
Spielberg gezegd hebben.
In 1980 werd een scenario
schrijver aangetrokken, maar
van een film is het toen niet
gekomen. Spielberg: „Ik was
er emotioneel gezien nog niet
rijp voor. Ik kon ook geen
hoofdrolspeelster vinden". In
middels heeft Spielberg zijn
vrouwelijke hoofdrol gevon
den in de persoon van Holly
Hunter, de actrice die naam
gemaakt heeft als tegenspeel
ster van William Hurt in de
film Broadcast News. „Ik ken
de haar niet, maar toen ik tien
minuten van Broadcast News
gezien had wist ik: „Zij is het,
ik heb mijn cast".
Stoppard
Het gesprek komt op toneel
schrijver Tom Stoppard, die
indertijd ook een paar versies
van Always geleverd heeft
(voor het uiteindelijke scena
rio tekent Jerry Belson). Sinds
'Empire of the Sun' werken
Stoppard en Spielberg regel
matig samen.
„We vullen elkaar goed aan.
Ik heb Tom laten zien hoe je
een verhaal met beelden kan
vertellen, hij heeft mij laten
zien hoe je een verhaal met
wat dialoog kan vertellen. Hij
maakt heel interessante dialo
gen, niet ter zake, maar om de
zaak heen: de mensen zeggen
niet openlijk en duidelijk wat
ze bedoelen. Laat het publiek
het zelf uitzoeken. Geef de
mensen aanwijzingen en be
vestig later dat ze het goed
hebben".
Het enthousiasme dat Stop-
pards naam oproept lijkt een
bevestiging dat Spielberg niet
van plan is het bijltje erbij
neer te gooien na het succes
van Batman. Verre van dat:
Spielbergs bedrijf heeft plan
nen voor een serie films voor
een wat rijper publiek, dat
volgens de statistieken weer
naar de bioscoop gaat.
Geruchten gaan dat Spielberg
van plan is het theatersucces
van de jaren tachtig, de musi
cal Phantom of the Opera, te
verfilmen. De musical is ge
schreven door een Engelsman
die veel gemeen heeft met
Spielberg: zijn lengte, zijn
banksaldo, zijn appartement in
de Trump Tower en zijn talent
- Andrew Lloyd Webber.
„Andrew en ik zijn in vele op
zichten dikke vrienden, maat
jes, broers. We zien elkaar heel
vaak. We denken hetzelfde,
we maken ons druk om dezelf
de dingen, we lijken erg op el
kaar. We hebben het over
Phantom of the Opera gehad,
maar <ik wil niet echt een to
taal gezongen libretto verfil
men. Ik zou een moderne
maar traditionele musical wil
len maken waarin zowel ge
praat als gezongen wordt. Ik
vond Phantom fantastisch -
geniaal -, maar het libretto
zit me dwars voor de film.
Maar je zult zien: ik krijg vast
ongelijk wanneer de film een
maal uitkomt en een enorme
miljoenenklapper wordt".
Een grief die vele mensen te
gen Spielberg koesteren is dat
hij de rechten koopt van boe
ken en toneelstukken om ze
vervolgens niet te verfilmen.
Op zichzelf geen misdaad na
tuurlijk, maar zo krijgen ande
ren ook niet de kans dat te
doen. Een van de juweeltjes in
Spielbergs schatkist was Peter
Pan. „Peter Pan is nu terug
naar Disney. IK wilde de film
niet maken omdat Max toen
net geboren was. Ik wilde een
pappa zijn, en niet de hele dag
zeven kinderen aan touwen
voor een blauw doek regisse
ren. Ook had ik Peter Pan ge
bruikt als inspiratiebron voor
'E.T'. Ik had het gevoel dat
een verfilming van Peter Pan
gezien zou worden als een ver
volg op E.T. of als jatwerk uit
mijn eigen film".
In de hoogtijdagen van 'E.T.'
ging het gerucht dat Spielberg
1 miljoen dollar per dag ver
diende. Het was niet waar,
maar hij maakte zich er wel
zorgen over. „Ik werd er echt
een beetje paranoïde van,
dacht dat de belastingen zou
den opbellen van: 'Is dat waar?
Waar blijft ons geld dan?'
Als Spielberg zich ergens zor
gen over moet maken, dan zijn
dat de hooggespannen ver
wachtingen van het bioscoop
publiek. Iedereen verwacht
dat alles wat hij aanraakt in
goud verandert. Waarschijn
lijk is dit vooral de oorzaak dat
hij dc filmwereld tijdelijk de
rug toekeert voor een meer
huiselijk leven.
Indien het publiek hem toe
zou staan ook eens te falen,
zou hij in de toekomst minder
de platgetreden paden hoeven
volgen, hetgeen zijn films ze
ker ten goede zou komen.
Want Spielberg heeft een gave
waar slechts weinig anderen
op kunnen bogen.
IAIN JOHNSTONE
(c) The Times, Londen
Folkloris tisch
totaaltheater
Het Folkloriatiech Danstheater met
„Mare Nostrum" in het Circusthea
ter, vrijdagavond.
Het seizoenprogramma van
Het Folkloristisch Dansthea
ter blijkt ditmaal te zijn uit
gegroeid tot een vrijwel alle
somvattende enscenering,
waarin uiteenlopende podi
umdisciplines als bonte stuk
ken van een legpuzzel op
hun plaats vallen.
De leden van dit om subsi
diaire redenen helaas wat
uitgedunde ensemble moeten
wel over een uitstekende
conditie beschikken om al
deze dansen „Rond de Mid
dellandse Zee" zo speels en
tegelijk zo uitgediept gestalte
te geven. Het blijft niet bij
dansen alleen. Om al deze
wortels van de westerse be
schaving bloot te leggen,
zonder dat de in verrassend
hoog tempo uitgebeelde
Turkse, Griekse en Romein
se veroveringstochten alleen
maar een opeenvolging van
kleurige plaatjes werden,
moet er deze keer zowel, scè-
nisch als muzikaal ongeloof
lijk veel cultuurhistorisch
werk zijn verzet. Stuk voor
stuk blijken de leden van dit
gezelschap niet alleen dan
sers, maar ook acteurs en
zelfs zangers. Temidden van
even handzame als multi
functionele decors en veelal
over meerdere speelvlakken
verdeeld, wisselen de reidan
sen elkaar af. Telkens op
nieuw verrassende staaltjes
van individuele virtuositeit.
De regie heeft zelfs voorzien
in krijgshaftige marionetten
in vol ornaat en de weelde
aan historische kostuums
kreeg nog een extra thea
traal accent door fraaie dia's.
Op papier lijkt het allemaal
soms wat te veel van het
goede, maar op het podium,
waarop een vijftal muzikan
ten in grote instrumentale
verscheidenheid voor een al
tijd veilige klanksteun zorgt,
vloeit deze bijna niet aflaten
de plastische emotie uit de
kustlanden vrijwel naadloos
ineen tot een kleurig conglo
meraat. Dit programma
„Mare Nostrum" zal zeker
een hoogtepunt vormen in
de nu al meer dan 25 speel
seizoenen van deze even
hardwerkende als gediscipli
neerde groep.
FRANK DELBOY
DNSUMENTENINFORMATIE
behangstripper die met één
nd te bedienen is, met de an-
re hand kan het behang ver-
derd worden. foto: pr
f] hernieuwde
lehang-
tripper
i twee jaar onderzoek
testen heeft Black
ïcker een behangstrip-
r ontworpen die ge
hikt is om thuis zelf be
ng van de muur af te
len. Door middel van
te stoom wordt het
de behangplaksel los
weekt en daarna kan
t behangpapier verwij-
d worden. Het 1,5 kilo
ïgende apparaat heeft
afneembare water-
ik met een reservoirin-
•ud voor 15 minuten
irken. De tank is door-
'htig zodat het waterni-
'au van gewoon leiding-
iter constant te contro-
'en is. Volgens de fabri-
it is het apparaat bin-
|n 60 seconden op een
iperatuur van 125 gra-
Celsius. Het verwar
mingselement is met een
ermostaat beveiligd. De
Iviesprijs is 149 gulden.
De 45e Huishoudbeurs mikt
voornamelijk op de trends
van de nog maar pas begon
nen jaren negentig. Het be
langrijkste thema is 'Huis
Interieur, wonen in de jaren
'90.
Op 60.000 vierkante meter
vloeroppervlak omvat het
aanbod produkten, diensten
en voorlichting over vrijwel
elk aspect van het dagelijks
leven met onder meer meubi
lair en andere interieurpro-
dukten, keukens, badkamers,
sanitair, vloeren en vloerbe
dekking, verlichting, huishou
delijke apparaten, doe-het-
zelf- en tuinartikelen, beveili
ging, mode, cosmetica, toeris
me en recreatie, vrijetijdsbe
steding, hobby en speelgoed,
alsmede huisdieren. Er zijn
576 exposanten. Vorig jaar
trok de beurs 290.297 bezoe
kers, een aantal dat de organi
satie thans ruimschoots hoopt
te passeren.
Thema's
De beurs presenteert ook een
aantal noviteiten. Sommige
zijn nieuw voor de Neder
landse markt en andere zijn
nieuw voor de exposanten.
Zoals altijd wil de organisatie
van de beurs trendsettend be
zig zijn, een afspiegeling to
nen van de ontwikkelingen
die zich in onze maatschappij
voordoen. Het thema 'Huis
interieur' is het kloppend hart
van de tentoonstelling en
vooral gericht op de één- of
tweepersoons huishoudens.
Via een speciale woonstijl
route, die door de vormge-
vings-afdeling voert, krijgt de
bezoeker een goed beeld van
wat de industrie en top-ont-
werpers voor de komende ja
ren in petto hebben. Belang
rijke onderwerpen zijn de
speciale informatiepaviljoens
'Huizen en Verhuizen', het
Woontheater, 'Veilig Wonen,
Doe-het-zelf en 'Koken in Ne
derland'.
Woontheater
Het belangrijkste onderdeel
van 'Huis Interieur' wordt
het Woontheater. Het woon
nieuws wordt optimaal in
beeld gebracht en toegelicht
via speciale kamers, als voor
beelden van toekomstige
woonkamers. Maar ook de
moderne keuken, bad-en
slaapkamer' tonen het effekt
van kleur- en materiaalge
bruik. Eén kamer heeft als
thema de 'emotie van het
licht', een andere 'puzzelen op
de vierkante meter'. Daarmee
wordt duidelijk gemaakt hoe
Eén van de meubels die het leven in de jaren negentig moet veraangenamen, een zogenoemde
zit-lig stoel.
foto: dijkstra
creatief en ruimtelijk men
kan omgaan met kleine ruim
tes. Het Woontheater biedt
ook een spel waarmee een
nieuw interieur kan worden
gewonnen.
Twaalf dagen lang, inclusief
twee weekeinden en drie
avonden, kan men veel infor
matie opdoen over bij voor
beeld 'Huizen en Verhuizen'
en 'Veilig Wonen'. Verhuizen
is helemaal in. Zoeken naar
een andere woonstek is een
favoriete bezigheid voor tal
van Nederlanders. Maar ver-
Opmars
picknickmand
In oude films zie je ze nog
weieens: de picknickmandjes
met thuis klaar gemaakte
heerlijkheden om op te eten
in de vrije natuur. Tegen
woordig zijn die van riet of
ander natuurlijk produkt ge
maakte mandjes en koffertjes
vervaardigd van kunststof en
heel fuktioneel ingedeeld. Mi-
lieu-onvriendeliik materiaal
dus, maar zo n 'picknick
mand' van Mepal (Lochem)
van 198,-smijt je natuurlijk
niet zo gauw bij het grof-vuil.
De mand is voor vier perso
nen ingericht, inclusief een
peper- en zoutstel, fruitmesje,
kurketrekker en diverse
voorraaddozen. Meer infor
matie: tel. 05730 - 52332.
De picknickmand met inhoud.
huizen is geen pretje, niet iets
wat je regelmatig doet. Of
toch? Er wordt veel vaker
verhuisd dan een aantal jaren
geleden. Het maakt nauwe
lijks wat uit of het nu gaat om
de eerste huurwoning, een
fraai appartement of een
koopwoning. We verhuizen
veel gemakkelijker dan 'vroe
ger', ondanks de rompslomp
en niet in de laatste plaats, de
kosten.
In het paviljoen van dit the
ma zijn verschillende instan
ties, zoals het Garantie-insti
tuut voor de Woningbouw
KEMA, Consumentenbond en
het ministerie van VROM
vertegenwoordigd en omdat
verhuizen vakwerk is, pre
senteren zich ook de erkende
verhuizers.
Veilig wonen
Veiligheid in huis krijgt veel
aandacht. In preventief op
zicht is er nogal wat te sleute
len aan het beveiligen van het
huis en de woonomgeving.
Het Bureau Voorkoming Mis
drijven geeft op maat gesne
den adviezen, zeker indien
een tekening of plattegrond
van de woning wordt meege
nomen. Men krijgt gratis ad
vies en meteen wordt natuur
lijk wel de aandacht gevestigd
op tal van slimme, onopval
lende apparaatjes voor bevei
liging van het persoonlijk be
zit via elektronische appara
tuur. Het traditionele hang
en sluitwerk wordt overigens
niet vergeten.
Openingstijden
De 45e Huishoudbeurs, ge-
orgaijsieerd door RAI Ge
bouw bv in Amsterdam,
wordt gehouden van
woensdag 28 maart tot en
met zondag 8 april. Van 4
tot en met 8 april vindt te
vens de Negen Maanden
Beurs plaats. De tentoon
stellingen zijn dagelijks
van tien tot vijf uur ge
opend. Toegangsprijs vol
wassenen f 15,- p.p. Kinde
ren van 4 t/m 11 iaar en
houders van Pas'65 betalen
12,50 entree. Op een aan
tal dagen zijn de beurzen
ook 's avonds geopend;
kosten 10,- en 7,50.
Treinplus Toegangsrege
ling is van toepassing.
Creatieve vrijetijdsbesteding
staat dit keer in het teken van
'SAIL 90', het grootscheepse
nautisch evenement dat in au
gustus in Amsterdam plaats
vindt.
Tenslotte is er veel voorlich
ting over allerlei zaken. In
het 'voorlichtingscentrum' is
onder meer informatie te krij
gen van de Stichting Languit,
de belangenclub van extreem
lange mensen, juiste voeding,
het milieu, emancipatiezaken,
werken bij land-, zee- of
luchtmacht en de Derde We
reld.
Als gevolg van de invoering
van de belastingherziening,
het zogeheten „plan Oort",
per 1 januari '90 diende ie
dere werknemer een nieuwe
loonbelastingverklaring in
te vullen.
Dit was nodig vanwege de ta
riefgroepenaanpassing in het
nieuwe stelsel. Ook deze ver
andering leidde helaas niet tot
de beoogde vereenvoudiging
van „Oort". In de voor-„Oor-
tse"situatie was sprake van
vier tariefgroepen, terwijl
thans de keuze moet worden
gemaakt uit zes groepen. Eind
vorig jaar werd iedere werk
nemer door de fiscus verrast
met het nieuwe formulier,
waarbij men op de achterzijde
uit een soort labyrint door
middel van ,ja-neen"vraag-
spelletje geacht werd de juiste
tariefgroepindeling te ontdek
ken. Om „onderweg" niet de
weg kwijt te geraken kon
men de vijf bladzijden rijke
toelichting bij het formulier
raadplegen. Over vereenvou
diging gesproken!
Miljoenen Nederlanders en
aanverwante belastingplichti
ge lotgenoten togen aldus aan
de slag. Velen klaarden de
klus, al dan niet met specialis
tische hulp.
Zo ook dacht Karei Jansen
het „labyrint" met goed ge
volg te hebben doorlopen. Ka-
rel was als tweeverdiener in
gedeeld in tariefgroep 1, met
een belastingvrije voet van
f 7.415.- per jaar. Bij het lezen
van de nieuwe loonbelasting
verklaring veronderstelde
Karei, daar er in zijn fiscale
status niets was veranderd, in
het „Oortse" tijdperk, weder
om keuze 1 te moeten maken.
Hij vulde derhalve het „laby
rint", met de ,*ja/neen"-toet-
sing niet in en werd als ge
volg daarvan keurig inge
deeld in tariefgroep 1. Met
hem maakten vele belasting-
fdichtigen deze voor de hand
iggende, dure, gedachtenfout.
Salarisvermindering
Bij de ontvangst van de eerste
salarisstrook „Nieuwe stijl
Oort" was Karei met stom
heid geslagen. Nog afgezien
van de voor hem onbegrijpe
lijke opbouw van het bruto-
nettosalaris-trajekt, bleek het
bedrag dat normaliter op zijn
bankrekening werd overge
maakt (het netto-bedrag) aan
zienlijk lager uit te komen
dan vroeger. Volgens infor
matie van de boekhouder van
zijn werkgever zou Karei er
door de belasting- en premie-
verlaging netto zo'n 100.-
per maand op vooruit moeten
gaan. Dit, nog afgezien van de
1% algemene loonsverhoging
per 1 januari 1990.
De oorzaak van de netto te
rugval in salaris was na uitleg
van de boekhouder snel ge
vonden. Door de, onjuiste, in
deling in tariefgroep 1, is de
daarbij behorende belasting
vrije som nihil. In de oude si
tuatie gold bij tariefgroep 1,
zoals gezegd, een belasting
vrije som van 7.415.-. Voor
Karei Jansen en met hem
waarschijnlijk vele misleidde
lotgenoten, betekende de
onjuiste indeling in groep 1 al
gauw ruim 200.- per maand
extra heffing aan loonheffing
(loonbelasting en premie
volksverzekering), c.q. het
zelfde bedrag minder netto
loon!
Korrektie
Om de, te* goeder trouw, ten
onrechte onjuiste tariefgroe
pindeling ongedaan te maken
en de korrekte indeling (voor
Karei als tweeverdiener in ta
riefgroep 2, met een belasting
vrije voet van 4.568.-) te be
werkstelligen, dient zo snel
mogelijk een nieuwe loonbe
lastingverklaring te worden
ingevuld, met de juiste inde
ling. Bij de eerstvolgende sa
larisbetaling zal dan, conform
de juiste indeling, de adekwa-
te loonheffing worden inge
houden. Over de verstreken
periode van onjuiste inhou
ding kan binnen twee maan
den na inhouding, een be
zwaarschrift bij de inspekteur
de belastingen worden inge
diend, teneinde de te veel in
gehouden loonheffing terug te
krijgen.
J. RAKERS
A™ i
van The Color Purple.
1®'
Steven Spielberg instrueert Whoopie Goldberg tijdens de opnamen