)ebuut Frans Brüggen
ij Nederlandse Opera
ongeren uit DDR
reken zich uit
anist Eckhardt houdt pleidooi
Gezichten van La Pat
Willem de Ridder vertelt
tot diep in de nacht
iNA föT/RTV
CeicUcScnvumt
ZATERDAG 17 MAART 1990 PAGINA 19
tv Museum koopt Van Goghs
i ssen
BU - Het Amerikaanse Paul Getty Museum in
pië is van plan het schilderij „de Irissen" van
it van Gogh te kopen, volgens een bericht in de
ngeles Times. Het schilderij werd in 1987 bij het
ide veilinghuis Sotheby's verkocht voor een re-
drag van 53,9 miljoen dollar aan de Australische
nan Alan Bond.
1 jseum zelf wilde alleen zeggen dat nog geen forr
lu oopo vereen komst gesloten was. Het schilderij is
week naar het museum, dat op 50 kilometer van
igeles ligt, overgebracht alwaar het op echtheid
roleerd zal worden. Daarna zullen Bond, het mu-
•n Sotheby's over de prijs onderhandelen. Bond,
[inaciele moeilijkheden verkeert, zou een bod van
de 50 en de 60 miljoen dollar van de hand hebben
V. 1 "c
»6
iau<
brik g<
iseum is dankzij de nalatenschap van 2,1 miljard
van oliemagnaat Paul Getty de rijkste culturele
ter wereld.
Radio 1 over twee jaar weer op FM
HILVERSUM Radio 1 zal over ongeveer twee en
een half jaar weer te ontvangen zijn op een FM-fre-
quentie. NOS-voorzitter J. van der Reijden deelde
vrijdag in de vergadering van het NOS-bestuur mee
dat de Nozema, de eigenares van het Nederlandze
zenderpark, dat heeft besloten.
De omroep wil al jarenlang een extra FM-net omdat
Radio 1 de FM moet delen met de regionale omroe
pen. Sinds die per 1 oktober vorig jaar hun zendtijd
fors konden uitbreiden betekent dat in de praktijk
dat Radio 1 bijna uitsluitend te beluisteren is via de
AM-zender. Het ministerie van wvc wilde echter
geen geld ter beschikking stellen voor de aanleg. De
extra zender kost per jaar ongeveer 2,3 miljoen gul
den aan exploitatie en afschrijving. Nu de afgelopen
jaren belangrijke investeringen zijn gedaan in het
zenderpark ziet het er naar uit dat de Nozema de
komende jaren iets ruimer in de financiële jas komt
te zitten. De organisatie (40 procent omroep, 60 pro
cent staat) ziet daarom nu wel kans de nieuwe FM-
zender aan te leggen.
NOS vreest stijging uitzendrechten sport
iILVERSUM - De NOS
vreest dat de uitzendrech
ten voor sportuitzendingen
zullen blijven stijgen, al
dus voorzitter J. van der
Reijden van de NOS giste
ren na afloop van de ver
gadering van het NOS-be-
stuur. De vraag is: zijn we
bereid de publieke omroep
concurrerend te houden.
Als we dat niet willen zijn
we sommige delen van de
sport kwijt, aldus de NOS-
voorzitter.
Op het moment kampt de
NOS al met forse stijgin
gen van de sportrechten.
Over de periode 1989 tot
en met 1992 geeft de NOS
ongeveer 40 miljoen gul
den aan rechten uit voor
sportuitzendingen op tele
visie. Dat is 27 miljoen
gulden meer dan in de pe
riode van 1985 tot en met
1988.
Ten opzichte van 1988 be
droeg de stijging van tele
visiesportrechten vorig
jaar 3,4 miljoen gulden. Dit
jaar is de stijging ten op
zichte van '88 ongeveer 6
miljoen gulden, volgend
jaar 6,3 miljoen en in '92,
het jaar van de Olympi
sche Spelen en het Euro
pees kampioenschap voet
bal, 11,4 miljoen gulden.
De NOS hoopt dat minis
ter D'Ancona van welzijn,
volksgezondheid en cul
tuur met ingang van het
lopende jaar jaarlijks 8
miljoen gulden extra aan
de omroep geeft om de
stijging van de sportrech
ten op te vangen. Het te
kort van enkele miljoenen
dat over de lopende perio
de van vier jaar dan nog
rest vangt de NOS op door
de uitzending van b.v het
wereldkampoenschap hoc
key te schrappen.
r ®RDAM „Het
re seizoen van de Ne-
ïdse Opera 1990 -
irobeert een nog uit-
okener stilistische
ïhang te laten zien
vellicht in de voor-
en het geval is ge
zonder hierbij
vel aan variëteit in
en: zo werden naast
een barok-meester-
een double-bill met
[ste eeuwse compo-
een Parcifal, een
in Maschera, een
;neo en een speciaal
ient rond Pierre
geprogrammeerd
Nederlandse Opera, die ver
schillende redenen had om
zijn seizoenstoelichting met
opvallend verheugd gezicht
rond te vertellen.
Niet alleen blijft Hartmut
Haenchen tot en met het sei
zoen 1995-'96 vast aan de ope
ra verbonden, ook worden de
komende operaseizoenen niet
langer belast met tekorten uit
het verleden. De Nederlandse
Opera heeft in twee jaar tijd
de financiële problemen opge
lost. Het boekjaar 1989 is met
een zodanig positief resultaat
afgesloten dat het restant van
het tekort, dat eind 1988 nog
bijna 4,2 miljoen gulden be
droeg, is verdwenen. Dit was
mogelijk door een combinatie
van zorgvuldig beheer en incir
dentele meevallers.
„Sanering van de financien
was maar een deel van de op
dracht aan de Nederlandse
Opera", lichtte zakelijk direc
teur Truze Lodder toe. Ver
groting van het aantal voor
stellingen met behoud van
kwaliteit was nog belangrijker.
Ook in dat opzicht is de Ne
derlandse Opera op de goede
weg.
Na twee seizoenen met elk ne
gen produkties, met respectie
velijk 82 en 85 voorstellingen,
telt het nieuwe seizoen weer
tien produkties in het Amster
damse Muziektheater en een
bijzondere produktie in de
Beurs van Berlage. Het stre
ven is te groeien naar onge
veer honderd voorstellingen in
het Muziektheater en een be
scheiden aantal op andere lo
caties. In 1990-1991 zijn er 93
voorstellingen in het Muziek
theater aan de Amstel en vijf
elders.
Dat laatste is niet veel: Den
Haag, met uitstekende accom
modatie, krijgt de Nederlandse
Opera slechts twee keer op be
zoek. Zondag 17 maart 1991,
dus op de kop af over een jaar,
komt 'Iphigenie en Tauride'
van Gliick naar het Muziek
theater aan het Spui, kort na
de voorstelling van 'Die gluc-
kliche Hand'/Neither van Ar
nold Schönberg/Morton Feld-
man op zondag 3 februari van
dat jaar, met het Residentie
Orkest in dè bak. Rotterdam
komt er nog bekaaider af:
slechts één keer Glück.
De operaliefhebber zal dus
naar Amsterdam moeten, om
bijvoorbeeld Frans Brüggen
als operadirigent debuterend
aan het werk te zien voor een
barok-ensemble met authen
tiek instrumentarium in Mon
teverdi's 'II ritorno di Ulisse in
FOTO: ANP
Patria'. En de overige opera's:
'Repons' van Boulez, 'Parcifal'
van Wagner, 'Die Entfürung
aus dem Serail' van Mozart,
'Un ballo in Maschera' van
Verdi, 'Benvenuto Cellini' van
Hector Berlioz, 'Die Fleder-
maus' van Strauss, 'Blauwb
aards Burcht' van Bartok en
'Idomeneo' van Mozart. Op de
uitzonderingen na (Residentie
Orkest en barok-ensemble)
wordt de Nederlandse Opera
begeleid door het Nederlands
Philharmonisch Orkest.
FRITS BROMBERG
DDR-jongeren o.l.v. Cees
gen. IKON-rubriek Sjappoo,
id 3, 20.10 uur, zondag.
3556
38-6-1
ERSUM Met de
fork begroetingsgeld
nand na hun vlucht
de Muur hebben
uitse jongeren staan
brocftanden voor West
etalages. Er waren
3979t prompt geld neer
voor een walkman.
|ing hierbij niet zo-
>m het apparaat als-
om de bandjes met
rse popmuziek, on-
ïd luistergenot uit
idere wereld.
50 cpj
Grimbergen van de
bekend om zijn even
gende als gemakkelijke
van praten met jonge-
ilt zondag een half do-
deze jonge mensen in
ubriek „Sjappoo", over
tragiek en triomf. Jon-
n meisjes, allemaal tus-
dertien en twintig jaar
Diomstig uit Leipzig en
erlijn. Eerder al heeft
ON-team zich in Berlijn
angkampen onder deze
;n gemengd. Via de
ïlische Kirche en op-
itoriteiten kwam het tot
:ken. Hieruit kon
tergen een redelijk aan-
Sït
c
door Renè Eckhardt (pia-
erk van Debusay, Ive», Bou-
ejrvaerts en Schat. Gehoord
faag in Leiden op 16 maart.
tal jonge Oostduitsers recrute-
ren voor zijn programma.
Grimbergen: „Uitgangspunt bij
al mijn vragen zal zijn wat zij
ervoeren, toen van de ene dag
op de andere gaten in de muur
vielen en pij een onbelemmerd
uitzicht kregen op het zogehe
ten vrije Westen. Wat bete
kent het voor jongeren vrij
toegang te krijgen niet alleen
tot de pop, maar ook plotseling
vrij te zijn in denken en doen?
Zij zijn marxistisch opgevoed
met alle geschiedvervalsing
die daarbij hoort. Zij waren
gedwongen van tijd tot tijd
collectief eer te betuigen aan
de grote leider Honecker. Die
hebben zij nu van zijn voet
stuk zien vallen. Staatsinstel
lingen hebben zij als vergaand
corrupt ervaren. Daar kunnen
ze nu vrij-uit over spreken en
dat doen zij dan ook. Ze ne
men geen blad voor de mond".
Hereniging
Oostduitse jongeren houden er
uitgesproken oordelen op na
en schelden gemakkelijk op de
voormalige machthebbers.
Grimbergen zal daarop inspe
len, maar vooral toch concrete
zaken helder aan de orde stel
len. Politieke beschouwingen
zijn er al genoeg op tv. Hij wil
weten wat zij denken over
pop, drugs, school, uitgaan, dé
normen en waarden van hun
ouders en het milieu, dat in
Oost-Duitsland vergaand in de
vernieling is geraakt. Ook zal
Cees Grimbergen: „Vanuit hun ervaringswereld hebben de oostduitse jongeren de westerse jeugd
iets te vertellen".
FOTO: IKON
hij de Duitse hereniging ter
sprake brengen. Zijn zij voor
of tegen? En ook, kunnen zij
zich indenken, dat er in de
buurlanden van Duitsland nog
altijd mensen rondlopen met
grote vrees voor de Duitse na
tionale gevoelens met een nei
ging tot fascisme? Wat denken
zij als Duitse jongeren te doen
aan het wegnemen van deze
aloude argwaan?
Grimbergen: „Ik zal het met
die jongeren ook hebben over
hun toekomst. Welke moge
lijkheden zien zij voor zich
zelf? In het Westen of in hun
eigen geboorteland. Wat ver
wachten zij van het consump
tieve heil van het kapitalisti
sche Westen of zien zij daar
doorheen en staan voor hen
andere waarden voorop? Dit
moet tot een helder gesprek
leiden, want ik maak uitzen
dingen voor jongeren. Die
moeten er spontaan door aan
gesproken worden".
Behalve voor walkmen. en an
dere audio-visuele vindingen
leggen de Oostduitse jongeren
ook grote belangstelling aan
de dag voor computers en in-
formatica-apparatuur. Niet dat
ze daarover in hun eigen land
niet de beschikking hebben,
maar dit is overw'egend van
abominabele kwaliteit. Zo
doende kijken zij hier hun
ogen uit op de toepassingen
van dergelijke techniek.
Deze interesse vloeit recht
streeks voort uit hun kijk op
de toekomst, waarin produk-
tieprocessen en vele vormen
van menselijk verkeer compu
teraal gestuurd zullen worden.
Grimbergen: „Ik ben in mijn
uitzending van zondag uit op
onbewimpelde uitspraken, di
recte uitingen uit de grond
van hun hart. Daarbij hoeven
zij met hun kritiek de westerse
democratie niet te ontzien. Zij
genieten pas sinds zo kort van
de vrijheid, dat zij er nog aan
moeten wennen vrij-uit te
kunnen spreken. Wij hebben
bij de keuze uit de Duitse jon
geren voor onze uitzending
ons op de hoogte gesteld van
hun verbale vaardigheid. Het
is duidelijk, dat zij vanuit hun
ervaringswereld de westerse
jongeren wat te zeggen heb-
TON OLIEMULLER
^'Hlangwekkende program-
en de uitstekende ar-
die voor de concerten
Waag gecontracteerd
fis n, betekenen een be-
vernieuwende im-
oor het, soms wat behou-
f.21Leidse muzikale leven.
II og niet iedereen de weg
leze zaal heeft gevonden,
gisteravond pijnlijk dui
toen René Eckhardt met
riljante spel slechts een
vol belangstellenden
f 4j| bereiken.
f.50 'erkelijk moderne mu-
voor de pauze werk van
igenpolen Debussy en
f.54 daarna Pierre Boulez en
ide Nederlanders Karei
'aerts en Peter Schat.
Met ernst en beschaafde mu
ziekmanieren gaf deze leerling
van Hans Dercksen en Geof
frey Madge in zijn vertolking
van de eerste drie etudes uit
Debussy's „Douze études" een
onberispelijke en expressieve
uitvoering. Vroeg het van de
toehoorder een grote flexibili
teit om zich na Debussy's der
de etude „Pour les Quartes"
zonder meer aan het lichtzin
nige compositorische geweld
van Ives over te geven, de ma
nier waarop de pianist zich
moeiteloos in dit waagstuk
manifesteerde, veronderstelde
de beschikking over elastieke
vingers, bestuurd door stalen
zenuwen.
Niet minder indrukwekkend
klonk na de pauze het eerste
deel uit sonate nr. 2 uit
1948/49 van Boulez. Sinds het
stuk in 1952 door de beroemde
Yvonne Loriod voor het eerst
werd gespeeld, heeft nog nau
welijks een pianist zijn gevoe
lige vingers aan dit buitenspo
rig virtuoze werk willen bran
den. Toegankelijk expressio
nisme en hermetische seriële
aspecten strijden erin om de
aandacht van het publiek.
Eckhardt die met zijn uitge
breide palet een compleet or
kest uit de vleugel toverde,
bouwde de zeggingskracht van
deze muziek tot schier boven
menselijke afmetingen uit.
In verwijzingen naar minimal
music en een afgemeten, hoke-
tus-achtige opbouw verbeeldde
Karei Goeyvaerts in 1985 in
„Pas a pas" het kalme Aquari-
us-tijdperk. De precieze, wel
haast scrupuleuze uitvoering
van gisteravond strekte de pi
anist echter meer tot eer dan
het wat naief aandoende werk.
Schats „Anathema" daarente
gen was met zijn „harmoni
sche" botsing tussen atonaal en
romantisch tonaal, niet het
minst door het ingetogen spel
van Eckhardt, juist weer bij
zonder interesssant.
TOM STRENGERS
Tekorten
Nederlandse
Opera geheel
weggewerkt
AMSTERDAM Door een
combinatie van zorgvuldig be
heer en incidentele meevallers
is het tekort van de Neder
landse Opera geheel wegge
werkt. Zakelijk directeur T.
Lodder maakte dit vrijdag in
Amsterdam bekend tijdens de
presentatie van de plannen
voor het seizoen 1990-1991.
Tijdens het intendantschap
van J. van Vlijmen bouwde de
Nederlandse Opera een tekort
van 7,5 miljoen gulden op. Dat
leidde tot zijn gedwongen ver
trek in 1987. Eind 1988 be
droeg het tekort nog 4,2 mil
joen gulden. Dat werd mede
gerealiseerd door verlaging
van het aantal voorstellingen.
Naastsanering van de finan
ciën eiste het ministerie van
cultuur (WVC) als subsidiege
ver vergroting van het aantal
voorstellingen met behoud van
de kwaliteit. De opera is ook
wat dat betreft op de goede
weg, aldus Lodder. Na twee
seizoenen met elk negen pro
dukties en respectievelijk 82
en 85 voorstellingen, telt het
seizoen 1990-1991 tien produk
ties in het Muziektheater en
een bijzondere produktie in de
Beurs van Berlage. Met onge
wijzigde toegangsprijzen wor
den 93 voorstellingen gegeven
in het Muziektheater en vijf
elders. Het streven is te groei
en naar ongeveer 100 voorstel
lingen in het Muziektheater en
„een bescheiden aantal" op an
dere lokaties.
In het komende seizoen zal ar
tistiek directeur P. Audi „II
Ritorno di Ulisse in Patria"
van Monteverdi, „Die glückli-
che Hand" van Schönberg en
„Neither" van Feldman regis
seren. Als nieuwe produkties
worden op het programma ge
nomen: „Parsifal" (Wagner),
„Un Ballo in Maschera" (Ver
di), „Benvenuto Cellini" (Ber
lioz), „Iphigénie en Tauride"
(Gluck) en „Idomeneo" (Mo
zart). Als reprise worden opge
voerd „Die EntfUhrung aus
dem Serail" (Mozart), „Die
Fledermaus" (Strauss) en
„Blauwbaards Burcht" van
Bartok. Voor de bijzondere
produktie in de Beurs van
Berlage tekent Pierre Boulez,
die daar zijn compositie „Ré-
pons" komt dirigeren.
INFORMATIE OVER
FILMS, MUZIEK, THEATER,
RECREATIE, EXPOSITIES EN
EEN COMPLETE AGENDA
Fats Domino viert 40-jarig jubileum
Fats Domino maakt op dit ogenblik een toernee van zes concerten door ons land. Aangezien hij
tevens zijn 40-jarig jubileum als artiest viert, werd de volumineuze zanger-pianist voor de voorstel
ling in Sneek door de ook al niet zo kleine zangeres Mieke van de popgroep De Gigantjes in de
bloemen gezet. De Gigantjes treden op in het voorprogramma van „The Fat Man".
h iaie anekdotes in Wassenaarse slag
9?
Peter Pan Produkties: „Wassenaarse
slag" van Bart Chabot. Regie:'Frits
Ferres. Toneelbeeld: Roel Schnee-
mann. Spel: Bas Voets. Theater aan
stelling „Wassenaarse slag"
solo moeten dragen.
„Wassenaarse slag" van Bart-
Chabot is een „road-movie" op
het toneel, een speurtocht naar
identiteit, God en de zin van
het leven. Het stuk begint met
de melding dat een jongeman
in overspannen toestand zijn
huis heeft verlaten. Die jongen
reist met de auto naar België,
bereikt het plaatsje Paradijs en
ontmoet allerlei mensen, die
het publiek vanaf de video
toespreken.
Op papier lijkt het een aardig
idee. Op het toneel binnen het
decor van een strandhut slaat
het onmiddellijk dood. Regis
seur Frits Ferres laat acteur
Bas Voets met een camera
zichzelf filmen. De acteur
kleedt zich aan en uit en ver
telt of draait een tape, waarop
hijzelf als Belg een geschiede
nis verhaalt. Klinkt het verve
lend? Het is het zeker. De op
gave is te zwaar voor de nog
jonge acteur, die niet zo'n type
is om stemmetjes op te zetten.
Daarbij komt ook nog dat
schrijver Chabot eigenlijk met
zijn anekdotiek niet verder
komt dan clichés, die hij zelfs
niet in een aardige contekst
heeft gezet. „Wassenaarse
slag" is zo een rijtje flauwe
verhalen en wat moppen over
een stofzuiger, een hambur
gerzaak en een kunstwerk op
de maan.
PETER SNEL
La Pat. Muziekregistratie. VPRO-te-
leviaie. Nedarland 2 om 22.13 uur.
Zondag. Concerten: Nighttown, Rot
terdam op 7 april en Het Paard, Den
Haag op 21 april.
HILVERSUM De Am
sterdamse zangeres La Pat
is een opmerkelijke ver
schijning. Met haar flexi
bele stem en extravagant
voorkomen, rijgt ze het
vooroorlogse cabaret uit
Berlijn en de eigentijdse
nachtclub-acts uit Parijs
aaneen. Het levert rijke
muziek op, die ook visueel
een aantrekkelijk jasje
krijgt.
Dat maakt La Pat ofwel Patty
Trossèl een uiterst geschikt
onderwerp voor een televisie-
registratie. Dat was althans de
mening van de VPRO, die
vervolgens met groot materi
aal uitrukte om de zangeres in
volle glans vast te kunnen leg
gen tijdens haar concertserie
in de Kleine Komedie in Am
sterdam.
Frank Alsema voert de regie
over dit bijzondere programma
en laat zijn werkstuk eigenlijk
in twee delen uiteen vallen.
Frank: „Behalve een registra
tie van het concert, dat we
half december vorig jaar heb
ben opgenomen, is er ook een
aantal clips te zien. Daar was
duidelijk behoefte aan. Het
bood ons de mogelijkheid alle
facetten van de zangeres in
beeld te brengen. Het draai-or-
gel in „Franc Soco" bijvoor
beeld kon de Kleine Komedie
niet in. Je moet de clips ook
zien als een soort pauze-film
pjes, die haar vaste fotograaf
Erwin Olaf bovendien de mo
gelijkheid bood zijn ideeën ook
eens in een video te verwer
ken. Het was voor hem de eer
ste keer dat hij met het medi
um film in de weer ging".
Frank Alsema bedacht, voor
hij ging filmen, wat hij wilde
en volgde de zangeres daar
voor tijdens een aantal voor
stellingen. „Ik heb eerst de
nummers uitgezocht. Uit het
anderhalf uur durende pro
gramma waren dat er tenslotte
Aanraken
Die ijver werpt zijn vruchten
af, al laat hij ook wat steekjes
vallen. Frank: „Tijdens de
laatste drie dagen hebben we
steeds nummers met verschil
lende camera's vastgelegd.
Niet alleen een handcamera,
maar bijvoorbeeld ook een
kraan gebruikt".
Het resultaat is dat de kijker
La Pat bijna kan aanraken. De
zangeres voert als het ware
een choreografie uit met de
camera-man, maar Frank Als
ema verloor daarbij het totaal
niet uit het oog. Hierdoor kan
de prachtige belichting in zijn
volle glorie schitteren. Om het
bijzondere karakter van de
voorstelling te benadrukken,
werd hiervoor filmbelichter
Van Bremmeien ingehuurd,-
die met deze show zijn eerste
stappen in de toneelwereld zet,
terwijl voor het decor geen to
neelman, maar een filmdecor-
ontwerper kwam opdraven.
Toch kiest Frank soms de ver
keerde hoek en komt La Pat
over als een boerin met te wei
nig kleren aan. Frank: „Er is
in alles wat we deden steeds
overleg geweest met Patty. Ze
is zelfs bij de montage ge
weest".
Eerlijkheidshalve moet gezegd
dat het mondharmonica-spel
in „J'aime la vie" opnieuw is
ingespeeld Frank: „Dat was
geen probleem omdat we het
geluid digitaal hebben opgeno
men. Het wordt ook in stereo
uitgezonden".
Uitmarkt
La Pat en Frank Alsema
maakten twee jaar geleden
voor het eerst kennis met el
kaar tijdens de „Uitmarkt" in
Amsterdam. „Ik heb haar toen
weliswaar even in beeld ge
bracht, maar dacht direct: ik
zou een registratie willen ma
ken die haar recht doet. Ik
wilde haar uitstraling vastleg
gen. Daarom heb ik nu ook
voor een concert gekozen. Bo
vendien is playbacken een vak
apart. Dat verstaat niet ieder*
„Ik kan met veel plezier te
rugkijken naar dit werkstuk.
La Pat heeft in het verleden
meer televisie gedaan, maar is
eigenlijk nooit goed tot haar
recht gekomen. Nu gebeurt
dat wel. Het is vooral een ex
tra prestatie van Patty, want
voor de Kleine Komedie-serie
had ze lange tijd geen concer
ten gedaan, haar groep was
anders van samenstelling en
het publiek verwachtte min of
meer een nieuw concept. Die
nieuwe richting is hoorbaar in
het eerste en laatste nummer
van mijn registratie. Het zijn
composities die niet op de el
pee „Ein Frau Für Die Liebe"
voorkomen. Ze gaan een beet
je de opera-kant op. Misschien
lichten we een klein tipje van
de nieuwe elpee-sluier op. Die
plaat gaat ze in juni opnemen".
HANS PIËT
Sociëteit De Burcht (Leiden): Wil
lem de Ridder vertelt uit „1001
Nacht". Gehoord op 16 maart.
Afgelopen woensdagavond be
gon tegelijkertijd met de natio
nale Boekenweek het Tweede
Leidse Literatuurfestival in de
Leidse Openbare Bibliotheek.
Er werden twee films ver
toond: „Keefman" naar een
verhaal van de op een tragi
sche wijze om het leven geko
men schrijver Jan Arends en
„De blinde fotograaf" naar een
verhaal van een van de be
kendste schrijvers van ons
land, Willem Frederik Her-
De tweede activiteit van het
festival vond gisteravond
plaats in sociëteit De Burcht.
Daar trad de enige echte pleit
bezorger van de orale vertel
kunst die Nederland rijk is op,
Willem de Ridder. Deze vorm
van vertelkunst komt tegen
woordig alleen nog voor in
streken waar niet gelezen en
geschreven wordt, zoals in be
paalde delen van India en In
donesië. Hier in de westerse
cultuur is deze oude verteltra
ditie vrijwel geheel verdron
gen door het schrift.
Vorig jaar verzorgde Willem
de Ridder samen met Peter
van der Linden en Vernon Fe
bruary ook al een avondvul
lend programma in het Eerste
Leidse Literatuurfestival.
Toen „beperkte" de duur van
zijn verhaal zich tot twee uur,
omdat de twee andere verha
lenvertellers hem met een
reeks korte verhalen vooraf-
het uit „1001 Nacht" gekozen
„De lastdrager en de drie
vrouwen". Zijn verhaal nam
geheel uit het hoofd verteld,
slechts onderbroken door twee
korte pauzes, maar liefst zes
uur in beslag. Met zijn geheel
eigen wijze van vertellen kost
het de luisteraar geen enkele
moeite de draad vast te hou
den. Je kunt niet eens zeggen
dat Willem de Ridder begif
tigd is met een prachtig klin
kende stem, maar wat hij wel
heeft is een uitstekend stemge
bruik. Juist dóór zijn goed ge
timede stembuigingen, veran
dering van stemkleur en on
dersteunende mimiek maakt
hij het aanhoren van elk ver
haal weer tot een geweldige
belevenis.
„De lastdrager en drie vrou
wen" is een raamvertelling,
dat wil zeggen een aantal ver
halen in een verhaal, zoals ook
„1001 Nacht" in feite een
raamvertelling is. Willem de
Ridder gaf eerst een treffend
beschrijving van Bagdad, de
plaats waar het geheel zich af
speelt. Op de markt aldaar
wordt een lastdrager, een aan
trekkelijke jongeman, door
een knappe vrouw verzocht
haar te helpen. Hij draagt haar
boodschappen naar haar huis,
waar hij tot zijn grote verba
zing twee nog even goed ogen
de vrouwen aantreft. Hij is er
niet meer weg te slaan en de
drie vrouwen staan hem toe te
blijven op voorwaarde dat hij
zich niet met zaken bemoeit
die hem niet aangaan, anders
zal hij dingen horen die hem
niet zullen bevallen. Hij be
looft zich aan deze voorwaarde
te houden en mag hun gezel
schap houden.
Niet lang daarna verzoeken
achtereenvolgens drie kaliek
(drie zwervers die later allen
koningszonen blijken te zijn
aan de deur) en nog drie koop
lieden (die in werkelijkheid de
khalief Hafoun al Rachid en
zijn vizier en zwaardmeester
zijn die zijn hele bevolking
kent doordat hij regelmatig in
cognito bij allerlei mensen op
bezoek gaat) om onderdak bij
de drie vrouwen. Zij gaan met
dit verzoek akkoord op dezelf
de voorwaarde die ze aan de
lastdrager gesteld hebben.
Direct daarop zijn zij getuige
van zulke afschuwwekkende
gebeurtenissen dat zij hun
mond niet langer kunnen hou
den. De lastdrager moet de
vrouwen namens allen vragen
wat dat allemaal te betekenen
heeft. Daarmee hebben zij hun
belofte geschonden. De vrou
wen willen hen ter dood laten
brengen. De enige uitweg is
als ze allemaal stuk voor stuk
vertellen wat hen in het huis
van de vrouwen heeft ge
bracht.
Vanavond volgt, wederom in
de sociëteit De Burcht, een
feestelijke avond rond het Ne
derlandse lied met Leny van
Schaik, bekend vanwege haar
Haarlemse Knipkaartkoor, en
het Crisiskoor „De goot". Mor
genmiddag vindt in de Kapel
zaal van K O het Festival
van de Leidse Zondagsdichters
plaats.
PETER VAN VEEN
