Leidse Courant | 1990 | 15 maart 1990 | pagina 2

„Met christelijke organisatie
is het nog lang niet gedaan"

Vierhonderd Nederlandse
bijbelvertalingen in kaart

£cidóö Soman

f

JT fieidaeSouta/ni

Ruzie om de bijbel omdat
er aan te verdienen valt...

brieven van lezer

kerk
wereld

GEESTELIJK LEVEN/OPINIE

Ceidóe Qowuvnt

DONDERDAG 15 MAART 1990 PAG

NE

Boesak: Tökes was niet op de hoogte van al onze pogingen

KAAPSTAD Dr. Allan Boesak, de voorzitter van de WARC
(Wereldbond van Hervormde en Gereformeerde Kerken),
heeft de felle kritiek van de Roemeense predikant Laszlo Tö
kes deels aanvaard en deels van de hand gewezen. Tökes heeft
Boesak en „andere oecumenische zwaargewichten" verweten
dat zij de Roemeense Hervormde Kerk lieten vallen toen „het
voor ons om leven of dood ging".

„Voorzover kerkpolitieke overwegingen het beleid van de
WARC hebben bepaald, zijn wij met andere oecumenische or
ganen medeschuldig," aldus de verklaring van Boesak als
WARC-voorzitter. „Het is duidelijk dat kerkpolitieke overwe
gingen boven het evangelie hebben geprevaleerd."

Boesak wijst er echter ook op dat de WARC vanaf de herfst

van 1987 herhaalde malen bij de Roemeense regering en ker
ken heeft geprotesteerd tegen het beleid van Ceausescu. Reeds
in augustus 1986 had het dagelijks bestuur van de WARC er
kend dat het soms nodig is liefde en gerechtigheid aan de orde
te stellen zonder de instemming van de lidkerken in de landen
waar de mensenrechten ernstig worden geschonden.

Ook heeft de WARC per telex bij de vorige Roemeense rege
ring gepleit voor Tökes, zonder dat in de verklaring wordt
aangegeven wanneer deze berichten zijn verzonden. „Dat de
gelovigen van de Hervormde Kerk in Roemenië niet van onze
steun hebben gehoord, geeft aan hoe erg de rampspoed in Roe
menië is geweest," aldus Boesak.

Pastoraal werkers
eisen gesprek
over Zandbelt

UTRECHT Ruim tach
tig pastoraal werkers in
het aartsbisdom Utrecht
hebben kardinaal Simo-
nis dringend verzocht om
„een open gesprek" voor
dat de leiding van het
aartsbisdom maatregelen
neemt tegen hun Zwolse
collega André Zandbelt.

„Ons pastoraat in samenwer
king met onze gewijde colle
ga's is opnieuw in het ge
ding", aldus 81 van de 156
pastoraal werkers in het
aartsbisdom. Zij sluiten zich
aan bij een oproep tot gesprek
van 47 priesters die nauw sa
menwerken met pastoraal
werkers. „De vreugde van het
ambt wordt velen van ons
ontnomen", schreven zij eind
februari aan Simonis.

Zandbelt kreeg eind vorig
jaar van kardinaal Simonis te
horen dat hij niet langer mag
optreden bij een kerkelijk hu
welijk, een taak die is voorbe
houden aan de priester.

Begin deze maand werd
Zandbelt door kardinaal Si
monis ontboden voor een ge
sprek over mogelijke beëindi
ging van zijn arbeidsovereen
komst. Bij die gelegenheid
deed de pastor een voorstel,
waarop de kardinaal binnen
kort zal reageren. Beide par
tijen hullen zich tot dat mo
ment volhardend in een
„persstilte".

Bisschoppen
vrezen voor hun
zendtijd

UTRECHT De rooms-
katholieke bisschoppen
conferentie heeft „vol
strekt afwijzend" gerea
geerd op adviezen van de
Mediaraad over een an
dere opzet van de NOS.
Met deze adviezen wordt
in feite de kerkelijke
zendmachtiging opgehe
ven. Dit meldt '1-2-1', het
informatiebulletin van
het RK Kerkgenootschap.

De Mediaraad heeft minister
D'Ancona van WVC vorge
maand voorgesteld de zendtijd
van de kleine zendgemachtig
den, bijvoorbeeld de kerken,
onder te brengen in een
nieuw op te richten program
mastichting van de NOS.
Hierin komt behalve een al
gemeen, een cultureel en een
minderhedenprogramma ook
een levensbeschouwelijk pro
gramma, zoals nu verzorgd
door IKON, RKK-KRO, Hu
manistisch Verbond en de Is-
lamietische Omroep. De pro
grammastichting zal worden
bestuurd door onafhankelijke
Kroonleden. Daarnaast wordt
het toezicht op het program
mabeleid uitgevoerd door een
beleidsorgaan met vertegen
woordigers 'uit het veld'.
De bisschoppen wijzen de ge
dachte van de Mediaraad om
de zendtijd van de kerken te
reduceren tot een afdeling le
vensbeschouwing, volstrekt
af. In geen van de ons omrin
gende landen is de kerkelijke
verkondiging ondergeschikt
aan door de regering aange
wezen bestuurders.

Het RK Kerkgenootschap
heeft zijn zendtijd aan het to
taal van de KRO-zendtijd toe
gevoegd. Deze omroep be
schikt over ruime technische
en ideële kennis. Binnen het
totaalaanbod van de KRO kan
het tot een goede afweging
komen met de levensbeschou
welijke programma's die de
KRO voor eigen verantwoor
delijkheid maakt. Via de
KRO is bovendien een goed
overleg met de andere levens
beschouwelijke omroepen mo
gelijk. De samenwerking met
de KRO biedt ook het grote
voordeel dat de RKK-zendtijd
wordt uitgezonden op Neder
land I, dat veel meer kijkers
trekt dan Nederland 3.

De KRO heeft de adviezen
van de Mediaraad meteen af
gewezen. Ook IKON-diree-
teur drs. R. Haan ziet niets in
het plan. Onderschikking van
de kerken binnen de voorge
stelde bestuursconstructie is
volgens hem in strijd met de
zelfstandige zendmachtiging
van de kerken. Bovendien
verloopt de samenwerking
tussen de kerken, IKON,
Convent van kerken en de
NOS zonder problemen.

De mens is groot door
zijn gedachten.

Blaise Pascal

GODSDIENSTSOCIOLOOG PROF. DEKKER:

HOLLANDSCHE RA
DING De leegloop van
de kerken heeft zeker
ook gevolgen voor de
christelijke organisaties.
Maar, aldus de godsdiens
tsocioloog prof. dr. Ge
rard Dekker (hoogleraar
aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam), "het is
nog lang niet gedaan met
de christelijke organisa

ties. Die zouden nog wel
eens een belangrijke rol
kunnen spelen".

Prof. Dekker zei dit gisteren
in Hollandsche Rading, waar
het nieuwe Publiciteitsbureau
Christelijk Nederland (PCN)
en het christelijk persbureau
Internieuws zichzelf presen
teerden.

Naar zijn mening is er sprake
van een voortgaande seculari
satie (ontkerkelijking). En

waar de 'ontzuiling' minder is,
is toch sprake van deconfes
sionalisering (minder vast
houden aan de christelijke be
lijdenis). Met andere woorden:
de christelijke organisaties
zullen een veer moeten laten.
Voor de kerken heeft de secu
larisatie volgens Dekker bo
vendien als effect dat er meer
onzekerheid en twijfel is ge
komen, soms aanpassing van
de Boodschap. Er is een crisis
in de kerken.

Maar er is ook een crisis in de
wereld daarbuiten. Naarmate
een land moderner is, is de
invloed van godsdienst op het
leven van de inwoners min
der. Maar individueel komen
mensen nu weer tot de ont
dekking dat er meer is tussen
hemel en aarde en zien we
een 'roep om levensbeschou
wing', aldus de socioloog.
Vooral psychiaters en geeste
lijke verzorgers in ziekenhui
zen merken dit. In dat kader,

de algemene behoefte aan een
'zingevingscultuur', hebben de
christelijke organisaties hun
functie. Hiervoor ziet Dekker
wel een toenemende belang
stelling voor een 'cultureel
christendom', dat min of meer
los staat van de kerken. Dat
bergt voor de christelijke or
ganisatie het gevaar in zich
dat deze geen voedingsbodem
in de kerk heeft. Ze zal daar
om haar eigen boodschap heb
ben.

Actie tegen abortus

Wel veel namen, maar niet veel mensen. Deze zin met een dubbele bodem was gisteren
van toepassing op de actie van 'Schreeuw om Leven' van drs. L.P. Dorenbos, op het Binnenhof
in Den Haag. Dorenbos is tegen de abortuswet en voert actie om die wet weg te krijgen. Daar
toe had hij op enkele lakens namen geschreven, als symbolen voor de verloren gegane levens
door abortus. Voor zijn namen-stunt bestond, getuige de foto, nauwelijks belangstelling, foto:

MILAN KONVALINKA

Kerk wil niet buitenspel staan

ROME De Rooms-Katholieke Kerk wil zich bij het toernooi
om het wereldkampioenschap voetbal in Italië laten gelden. De
kerk heeft geestelijke hulp voor spelers en supporters aangebo
den bij elke wedstrijd. Daarnaast willen de bisschoppen bijdra
gen tot het (her)opvoeden van de voetbalvandaal. De kerk wil
de sport in een breder kader zien. Slechts door het versterken
van het ethische bewustzijn kan de spiraal van geweld in en
rond de stadions worden doorbroken, aldus een woordvoerder.
De geestelijken zien het als hun taak er mede voor te zorgen,
dat er in Italië sprake zal zijn van een heus sportfestijn. De
priester Carlo Mazza, belast met de leiding van het project,
hoopt via het WK tevens in contact te komen met lieden, die
normaal buiten beeld van de kerk blijven.

Pater Tardiff weer in Nederland

UTRECHT Pater E. Tardiff msc uit de Dominicaanse Repu
bliek komt opnieuw naar Nederland. Op 2 juni, zaterdag voor
Pinksteren, spreekt hij op de dertiende Nationale Open dag van
de katholieke Charismatische Vernieuwing.

De bijeenkomst zal plaats vinden in de Veemarkthallen te
Utrecht. Het wordt een dag van evangelisatie met als thema „Gij
zult kracht ontvangen".

Pater Tardiff is drie maal eerder in Nederland geweest. De eer
ste was in 1985 toen hij sprak in de Rotterdamse Laurenskerk.
In november 1987 waren er zeven bijeenkomsten met hem in de
zeven Nederlandse bisdommen.

Inlichtingen: Bouwen aan de Nieuwe Aarde. Tel. 03435 - 76946.

Nieuwe overwegingen van bisschop Ernst

Bij gelegenheid van de veertigdagentijd heeft bisschop H. Ernst
van Brda weer een boekje met overwegingen in het licht gege
ven. Deze keer gaan ze over Vergeving. In deze overwegingen
over geloven merkt de bisschop r»p dat vergeving in het geeste
lijk klimaat van vandaag buiten de aandacht valt. Toch is zij
fundamenteel, aldus de bisschop, zowel voor het persoonlijk le
ven als voor de samenleving.

Vergeving is het dertigste deeltje in de serie Bisdom Breda
Bouwstenen en kost f 5,50. Het is te bestellen bij de persdienst
van het bisdom Breda door overmaking van 7,40 op postgiro
1066316 t.n.v. van Overweg, bisdom Breda, onder vermelding
van „Overwegingen over Vergeving".

HAARLEM Zo oud als
het christenom is, zo oud
zijn de pogingen om de
boodschap van God te
vertalen (in letterlijke en
figuurlijke zin). Daardoor
immers kunnen de
woorden van eeuwigheid
in de tijdelijkheid van
een mensenbestaan wor
den verstaan.

Sinds de Statenvertaling van
1637 zijn in Nederland enkele
honderden bijbel-vertaalpo-
gingen gedaan en dat werk
gaat nog steeds door: het Ne
derlands Bijbelgenootschap
(NBG) ontwikkelt plannen
voor een nieuwe 'kerkbijbel'-
vertaling, ter vervanging van
die van 1952.

Onder de titel: 'Om een ver
staanbare bijbel' is gisteren
ten huize van het NBG een
boek gepresenteerd dat han
delt over Nederlandse bijbel
vertalingen sinds de Staten
vertaling van 1637.

Christenen zijn overigens niet
de eerste bijbelvertalers, zo
blijkt uit het boek. Al in de
vijfde eeuw voor Christus (in
de tijd van de profeet Ezra)
waren de joden gedwongen
hun Torah te vertalen van het
hebreeuws in het aramees; de
voertaal van de joden werd
meer en meer het aramees.
Steeds minder mensen kon
den daarom de hebreeuwse
Torah-lezingen in de synago
ge volgen. Overigens geldt in
de joodse traditie dat de ver
taling nooit de plaats van de
grondtekst mag innemen.
Daarom wordt steeds eerst de
hebreeuwse tekst gelezen en
pas dan mag de vertaling vol
gen.

Overzicht

Veel van de honderden Ne
derlandse vertalingen van de
bijbel (of van bijbelgedeelten)

zijn sinds het midden van de
zeventiende eeuw in de ver
getelheid geraakt. Voor het
èerst in de geschiedenis zijn al
die vertalingen geinventari-
seerd en beschreven. Het
overzicht daarvan geeft bijna
vierhonderd vertalingen:
joodse, protestantse, lutherse,
katholieke en oud-katholieke.
Het was onmogelijk al die
vertalingen te beschrijven;
daarom is gekozen voor een
verzameling opstellen over
een zeker aantal. Zo schreef
dr. F.G.M. Broeyer over de
uitgaven van de Statenverta

ling en de wijzigingen die in
deze standaard-vertaling wer
den aangebracht en prof. dr.
N. Tromp beschreef de rooms-
katholieke vertalingen. Voor
de joodse bijdrage zorgde R.C.
Musaph-Andriesse. De Friese
bijbelvertaling en die in dia
lecten worden in het boek
niet behandeld; die uitgaven
vielen 'buiten de formule van
het boek', aldus dr. E. W.
Tuinstra, hoofd Vertaalafde-
ling van het NBG.

Ruim honderd bladzijden van
het boek (met in totaal 403
bladzijden) worden in beslag

genomen door de bibliografie
van vrijwel alle Nederlandse
vertalingen van na 1637.
Het boek, gesubsidieerd door
ZWO, is een vervolg op het
handboek van dr. C.C. de
Bruin uit 1937: 'De Statenbij
bel en zijn voorgangers'. Een
tweede, herziene druk van dit
standaardwerk is in voorbe
reiding en komt naar ver
wachting eind 1990 uit.
Het initiatief tot het uitbren
gen van een vervolg op De
Bruins werk kwam in 1974.
Aan de oud-adjunct algemeen
secretaris J.J. Kijne werd op

dracht gegeven het onderzoek
voor het boek te starten. Dr.
Kijne heeft zijn werk niet
kunnen afmaken wegens
ziekte. Hij overleed in 1983.
Medewerkers van het Neder
lands Bijbelgenootschap heb
ben het werk overgenomen.
Het eerste exemplaar van het
boek werd gisteren in Haar
lem aan de weduwe van Kij
ne overhandigd.

'Om een verstaanbare bijbel'
(A.W.G. Jaakke en W.W.
Tuinstra, red.) is een uitgave
van het NBG en kost f 59,50.

De Statenvertaling heeft veel
bijgedragen aan de Neder
landse cultuur, zo is algemeen
bekend. Wellicht minder be
kend is dat de uitgave ervan
in 1637 en in de jaren daarna
ook voor fikse economische
en politieke ruzies zorgde,
met rechtsgedingen en illega
le bijbeldrukken.

Inzet van de onenigheid was
het privilege aan een Leidse
uitgeversweduwe, Machtelt
Aelbrechtsdr. van Leuningen.
Zij had voorzien dat de Sta
tenbijbel een groot (kas)succes
zou worden en met veel inzet
had ze van de hoogmogende
heren der Staten-Generaal
gedaan gekregen dat zij het
octrooi zou krijgen voor de
eerste druk. Bovendien kreeg
ze het alleenrecht voor alle
uitgaven in de eerste vijftien
jaar.

Een en ander leidde tot grote
woede bij andere uitgevers:
aan de bijbel was geld te ver

dienen en dus wilde iedereen
er bij zijn.

Al in het jaar van verschijnen
(1637) kwamen er twee clan
destiene uitgaven op .de
markt, een in Amsterdam en
een in Gouda. De Amster
damse overheid stond pal ach
ter haar woedende uitgevers.
De stad had nota bene veel
geld moeten stoppen in het
bijbel-vertaalproject (via het
heersende belastingstelsel in
de Republiek) en dus hadden
Amsterdamse uitgevers en
drukkers ook recht op een
aandeel in het profijt van de
Statenvertaling, vond de
stadsregering.

Amsterdamse drukkers be
stookten de markt met illega
le uitgaven; weduwe Machtelt
spande een proces aan de Sta
ten-Generaal gaven haar ge
lijk. Om Amsterdam te dwin
gen de illegale bijbeldrukkerij
binnen de poorten te laten

stoppen, vaardigden de Staten
op 21 december 1639 een reso
lutie uit waarin werd aange
kondigd dat alleen bijbels die
voorzien waren van de hand
tekening van de kamerbe
waarder van de Generaliteits
rekenkamer Barent Langenes
als waarborg, authentieke bij
bels waren. De stad Amster
dam trok zich er niets van
aan en gaf in 1641 zelfs na
drukkelijk toestemming aan
Amsterdamse uitgevers op de
markt te brengen. En zo kre
gen Amsterdamse uitgevers
een rechtvaardiging om hun
Leidse collega flink te 'pla
gen': in de Leidse, dus de
'echte', Statenvertaling stQnd
op de titelpagina een fraai
Leids stadsgezicht; drie Am
sterdamse uitgevers plaatsten
in hun uitgaven een fier Am
sterdams stadsgezicht-
Toen ook het octrooi van de
Leidse uitgeefster was verlo
pen, werd overal in het land

de Statenbijbel gedrukt. Voor
iedere nieuwe uitgave moest
de hele bijbel opnieuw gezet
worden en het is te begrijpen
dat er heel wat fouten in di
verse uitgaven kwamen. De
Staten van Holland bepaalden
daarom in 1655 dat het druk
ken van een bijbel moest ge
schieden aan de hand van de
eerste, 'echte' Statenbijbel (de
Leidse), plus het register van
drukfouten dat in 1654 was
vastgesteld. In 1657 verscheen
in Amsterdam een Staten
bijbel waarin de het register
van drukfouten was ver
werkt. Die bijbel heeft in het
vervolg steeds als 'corrigeer-
bijbel' gefunctioneerd om
nieuwe drukken op de aan
wezigheid van fouten na te
zien.

In dit opzicht heeft de 'Am
sterdamse Statenvertaling'
het toch nog 'gewonnen' van
de eerste, officiële, Leidse uit
gave.

Bittere bijsmaak

De bitterheid van VVD-leider Joris Voorhoeve was
pelijk. Triomfantelijk kon zijn PvdA-collega Wim Kol
ren in Deventer, precies een week voor de raadsver
gen, iets aankondigen waar vorig jaar mei de coalit
CDA en VVD op brak. De aftopping van het reiskos elijk
fait zal uiteindelijk slechts gelden voor een beperkte
forenzen. Mensen die per openbaar vervoer naar hui 7^{
reizen blijven buiten schot. jse

Turk

„HET lijkt erop alsof Lubbers vorig jaar alleen md"erP'
manier zocht om van de VVD af te komen", zei Voor^
Hij had in zoverre gelijk dat premier Lubbers een jaa aag
den het reiskostenforfait compleet wilde afschaffen en k
toen met hem niet te praten viel over compromissei
nu hij met de PvdA regeert, is dezelfde Lubbers plo
een en al inschikkelijkheid. De totale afschaffing was
spoedig van de baan, doordat werkgevers en werki
zich daar fel tegen verzetten. En nu wordt er dus,
drang van de PvdA-fractie, ook nog eens een uitzon
gemaakt voor forenzen die een jaarabonnement hebl
bus of trein.

ALLEEN mensen die met eigen vervoer en over
stand van meer dan 30 kilometer naar hun werk reize
liezen een deel van hun belastingaftrek. Van de oorsj
lijke geraamde opbrengst van één miljard gulden
nog geen tweehonderd miljoen over. Dat bedrag zal
bijdragen aan de beloofde verbetering van het openbai
voer.

DaT maakt het wetsvoorstel zoals het er nu ligt j
moeilijk verteerbaar voor die mensen die helemaal i
trein of bus naar hun werk kunnen gaan, domweg on|
in hun woonplaats geen stations of haltes zijn. Deze foi
hebben niet de kans zichzelf het belastingvoordeel"v
gulden per jaar te bezorgen, dat volgens Kok is weJ
voor werknemers die dagelijks zo'n 120 kilometer (hf
terug) afleggen. Je zult maar van de stad naar het platP
verhuisd zijn, omdat alleen daar door toedoen van I
kabinetten betaalbare woningen werden gebouwd.

Maar jammer genoeg voor Voorhoeve is het verhaa
mee niet af. Politiek is meestal ingewikkelder dan de
willen doen geloven. Ook de VVD-fractieleider zelf
rig jaar belang bij een kabinetscrisis, omdat hij allèenj'
door zijn rivaal Rudolf de Korte definitief aan de kan
schuiven en omdat hij alleen zo de rebellie van Neeliei
Kroes en Ed Nijpels kon neerslaan. Daarna zou Vooij
graag hebben doorgeregeerd met het CDA. Maar toe
Lubbers geen zin meer.

Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezor|
stukken te bekorten.

Aan trekkingskrach t
kerk

Met verbazing heb ik de inge
zonden brief gelezen over de
aantrekkingskracht van de
kerk. De briefschrijver
spreekt over twee brieven: de
vastenbrief van de bisschop
pen en een zogenaamde anti-
Drief van pastor Van der Berg
zoals die op pagina 2 van deze
krant in diens wekelijkse co
lumn werd gepubliceerd. Ik
voel me aangesproken door
zijn (weliswaar ironisch be
doelde) stelling als zouden
kerkverlaters aan een folter
kamer ontsnapt zijn. Wie is hij
om te oordelen welke pijn
mensen voelen ten opzichte
van de kerk? Kan hij beoorde
len wat een mens voelt? Ik
ben amper drie jaar geleden op
36-jarige leeftijd bewust R.K.
geworden, gedoopt en ge
vormd. Zowaar zou ik zeggen
dat men dan zeer zeker een
bewuste keus maakt. Ik ga
geen vuile was buitenhangen
want daar is niemand mee ge
baat, alleen kan ik u wel ver
tellen dat ik alweer ruim an
derhalf jaar buiten diezelfde
kerk sta. Niet omdat alles aan
die kerk fout is, maar hij moet
niet de ogen sluiten om voor
de fouten die de kerk ook te
zien geeft. En daarmee bedoel
ik dan een muur van machte
loosheid die opgebouwd wordt.
Ik zou niet in die kerk passen!
Wie o wie mag daarover be
slissen. Gaf niet uitgerekend
Jezus het goede voorbeeld
door naar iedereen om te kij
ken? Aan die goede voorbeel
den ontbreekt het en dat doet
pijn. Mensen die uitgestoten
worden, niet eens een kans
krijgen hun geloof te belijden.
Een troost is er voor mij dat er
eens gerechtigheid zal zijn en
dan zal Jezus vragen wie naar
de ander heeft omgezien. Dat
zullen dan niet de mensen zijn
die anderen afwijzen, maar de
genen die naar hen omzien in
liefde. Ik wou dat ik het hem

kon laten voelen, de pierg
er is als op zondag depe
klokken luiden en te pog
dat je er niet heen kunjen,

Ieder mens weet hoe ha

voelt van iets of iem
houden en er niet bij t
nen komen. Dat is lijd
de kerk. En dan met
zing omzien hoe de 'ke
gers' al snel vergeten zi
toch die volwassene wi-|
met haar gezin zo graag I
kerk wilde horen. Uit h I
uit het hart. Nee de kerk
geen folterkamer, maar f
wel geestelijke folterka
En ik kan u vertellen d
daar niet goed toeven is.
lichaam en geest.

M. Vellinger
LEIDSCHEN1

Operatie-Manna

T:
•'g
rki

'Piloten vliegen operatie-fc
na voor laatste keer' sto it
in onze krant en daarb:

foto geplaatst met h in
derschrift: 'Een vliegen!
boven het vliegveld
burg'. Dit laatste is onjuis
15-jarige maakte ik c
selvluchten mee. Op
1945 na de mis van lfld.
hoorden we de vliegtuige lor
men en we gingen staa
het kruispunt Haagweg oir
renstraat, Geestbrugwe 1'
Rijswijk om ze te zien. Eifk
kwamen ze. Heel

door doelmarkee
grote groen-bruine Lanca
schommelend, wiegend
linker- en rechtervle
Mannen zwaaiden in _d
schutskoepels, op weg
Ypenburg. We renden,
huis (aan de Geestbrugwa
op het dak daar zagen v w'
zilverkeleurige vliegende
ten, op weg naar Duindig
vlogen weer mee met de
lijn.
was 2

J. ten Berge,

POELDIJK.

Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).

Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.

Telefoon: 071 - 122 244.

Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.

Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.

Telefoon: 070 - 3190 933.

Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.

Abonnee service

Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)

Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaal

per maand f. 24,85 per maand 25(90

per kwartaal 74,10 per kwartaal
per jaar f. 284,50 per jaar

dient vooruit te worden voldaan.

Advertenties

Informatie en taneven over advertenties tel. [phone].
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijs wijl
070 - 3902 702.

Bankiers

AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050

15. A