Nederlands papier van diep dal naar de top Stormen teisteren verzekeringsbedrijf GELD GOED CAO-ONDERHANDELINGEN VAN START 7 Beurs van Amsterdam ECONOMIE CcidócSomatit ZATERDAG 10 MAART 1990 PAGINA E SF Philips en Teikoku samen in produktie EINDHOVEN Philips gaat samen met de Ja panse onderneming Teikoku Tsushin Kogyo in Eu ropa geïntegreerde bedieningsblokken produceren. Dergelijke bedieningsblokken zijn functionele bouwelementen waarin bedieningsfuncties van een apparaat zijn samengebouwd. Deze blokken wor den veelvuldig toegepast door fabrikanten van consumentenprodukten. Door de toepassing van déze technologie kan de ontwikkelingstijd van nieuwe apparaten aanmerkelijk worden verkort. Volgend jaar wordt op een nog nader te bepalen plaats in Europa met de produktie begonnen. Het Japanse bedrijf neemt voor 51 procent deel in de nieuwe onderneming en Philips voor 49 procent. Teikoku is gevestigd in Kawasaki. Het bedrijf heeft een omzet van ongeveer 400 miljoen en heeft behalve in Japan ook vestigingen in Thai land, Taiwan en Singapore. Topman Volvo Car: ziekteverzuim aanpakken EINDHOVEN Het is ondenkbaar dat de Nederlandse auto-industrie op basis van het huidige ziekteverzuim in de jaren negentig nog kan concurreren met Japan. In overleg met de betrok ken partijen moet op zo kort mogelijke termijn gezocht worden naar een structurele oplossing voor dit pro bleem. Maar zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de wezenlijke sociale ver worvenheden, zo betoogde ir. A. De leye, president-directeur van Volvo Car gisteren in Eindhoven. Hii sprak op een congres over de rol die de regio Zuidoost-Brabant kan spelen na 1992. Volgens Deleye zullen werknemers over enkele jaren zelf de voorwaarden bepalen waaronder zij in een onderne ming willen functioneren. Werkne mers zullen in de visie van Deleye al leen nog maar willen werken bij be drijven waar de arbeidsvoorwaarden zoals pensioenrechten overdraagbaar zijn, waar het arbeidsklimaat goed is en waar het medebestemmingsrecht van het personeel wordt gerespecteerd. Dat vraagt volgens hem een heel an dere stijl van management. Ook moet iedereen zich realiseren dat zelfstudie en permanente vorming ba sisvoorwaarden worden om ook in de jaren negentig te slagen. „De overheid zal er rekening mee moeten houden dat er alternatieve scenario's worden uitgewerkt voor die mensen die al die aanpassingen niet kunnen verwer ken", aldus Deleye. Functies met een lage toegevoegde waarde moeten naar zijn mening een essentieel onderdeel van de economie blijven uitmaken. SANDOR: „INVESTERINGEN OOST-EUROPA SUBSIDIËREN" DEN HAAG De Nederlandse overheid moet bedrijven die willen investeren in Oost-Europa financieel steunen. Het is voor ondernemingen van belang een voet tussen de deur te hebben in Oost-Europa. Nederlandse bedrijven hebben een achterstand op andere Europese bedrijven en zullen snel moeten handelen om een deel van de potentiële markt in handen te krijgen, aldus Anna Séndor. Bij de presentatie gisteren van haar boek 'Van plan naar markt in Oost-Europa' gaf Séndor twee voorbeelden van financiële steun. In Hongarije is al voor 3000 a 4000 gulden een belang in een onderneming te koop. De Nederlandse over heid zou drie tot vier ton beschikbaar kunnen stellen om de deelneming van honderd Nederlandse bedrijven in Hongarije te subsidiëren. Séndor overhandigde haar boek in Den Haag aan oud-minister van financiën Ruding, die kandidaat is voor het presidentschap van de Bank voor Oost-Europa. Over de rol van de Nederlandse overheid wilde Ruding niet veel zeggen. „Ik ben een kleine zelfstandige", sprak de vroegere bewindsman. Hij-on derschreef de suggestie om vorderingen op Polen om te zetten in investeringen, want „Polen is illiquide en insolvabel". Heineken maakt 11,9 procent meer nettowinst AMSTERDAM Bier- brouwer Heineken heeft in 1989 de nettowinst met 11,9 procent zien stijgen van 290,8 miljoen in 1988 tot 325,5 miljoen. De ge consolideerde omzet nam met 529 miljoen toe van 7.291 miljoen tot ƒ7.820 miljoen. Heineken stelt een onveran derd dividend in contanten voor over het vergrote aande lenkapitaal van 3,50 per aan deel. In september was al een interimdividend van 1,50 be taalbaar gesteld, zodat een slotdividend van 2 per aan deel resteert. De toename van de omzet werd gerealiseerd dank zij een hogere afzet, mede veroor zaakt door het mooie en lang durige zomerweer in .delen van Europa, de toename van de export en betere verkoop prijzen. Het bedrijfsresultaat steeg met 6,5 procent van 537,3 miljoen in 1988 tot 572,3 miljoen het afgelopen boekjaar. De belang rijkste bijdrage aan de verbe tering van dit resultaat werd geleverd door de gestegen af zet. Deze verbetering werd ge deeltelijk ongedaan gemaakt door enigszins lagere marges. De invloed van de uitbreiding van de geconsolideerde belan gen was beperkt. De nettowinst per aandeel van 25 steeg van ƒ9,06 over 1988 tot 10,14. Het cijfer over 1988 is herrekend in vérband met het verhoogde aandelenkapi taal. Minder winst Van Lanschot DEN BOSCH De Bossche F. van Lanschot Bankiers heeft vorig jaar zijn brutoresultaat met 6,1 procent zien dalen tot 56,5 miljoen. De nettowinst daalde met een ton tot ƒ29,2 miljoen. Het balanstotaal is met 10,4 procent toegenomen tot 7,6 miljard, zo heeft de bank gisteren bekendgemaakt. Doordat de rente op korte ter mijn vorig jaar hoger was dan de rente op lange termijn wa ren de marges lager en daalde de rentewinst van 120,9 mil joen tot ƒ115,9 miljoen. Coöperatieve tuinbouwveilingvereni ging „Westland West" 09-03-'90. Aubergine 400 super 3.60-4.30. Bos- radijs s mid hb 0.29-0.79. Cougette 1 9 1.00-4.80. Crispijnsla 30 1 0.49- 0.54. Krulsla 23 1 0.27-0.58. Radijs 1.2 s middel 0.35-0.36. Andijvie 3.15- k 3.55. Boerenkool 0.50-0.50. Bospeen 500 2 3.65-4.55. Ijspegels 1.10-1.55. Kasbloemkool 1.50-4.15. Kroessla 1 0.23-0.29. Paksoi 1.05-1.65. Radijs 2 gr. zakje 0.24-0.29. Pettlch 1 lang 0.45-1.40. Sla 19 A 0.34-0.59, 21 A 0.52-0.73. Tomaten A super 3.70- 6.70. VI. torn BB super 5.20-6.20. Prlnsessebonen 14.10-24.20. Raap stelen bos 0.14-0.30. Radijs 1/2 bos 0.44-0.44. Snijbonen 9.50-11.70. Spi nazie 1.15-1.65. Witte kool 1 6.50- 6.75. Witte radijs 1.38-1.38. EERBEEK De Neder landse papier- en verpak kingsindustrie is uit het dal. De donkere tijden uit het begin van de jaren tachtig zijn vergeten. Sombere toekomstver wachtingen zijn niet be waarheid. Integendeel zelfs, het gaat beter dan ooit. Spreken de Amerika nen over 1989 als het bes te jaar voor de papierin dustrie in veertig jaar, voor Nederland was het afgelopen jaar in elk geval het beste sinds 1972. Acht jaar geleden - op het dieptepunt - zag de toekomst er somber uit. Van Gelderpa pier ging failliet en de papier fabriek van Hens in Eerbeek, waar nog kort tevoren met veel tamtam een nieuwe pa piermachine was geplaatst, moest sluiten. Zeker de papier fabrikanten zagen meer drei gende wolken aan de horizon. Het papierloze tijdperk zou zich aankondigen waarin de beeldschermelektronica het papier zou verdringen. Niets is echter minder waar gebleken. Printers verschenen tegelijk met de computer in de kanto ren en spuwen kilometers ket tingformulieren uit. Kopieer machines 'vréten' papier en de telefax veroverde stormender hand de markt, a raison van een enorm papierverbruik, bo vendien van een kostbare kwaliteit. In plaats van het pa pierloze kantoor, schoot het papierverbruik daar alleen maar omhoog. De verpakkingsindustrie, in de jaren zeventig de dupe van de plastic-rage, profiteerde van een nieuw milieubewustzijn. Bovendien trad een algeheel herstel van de wereldecono mie in, waarvan iedereen pro fiteerde. De resultaten bleven dan ook niet uit. De vraag naar papier en verpakkingen schoot veel sneller omhoog dan was gedacht. Kranten werden dikker door meer ad vertenties, reclamefolders werden bij bosjes door de bus gestopt, tijdschriften namen in omvang toe. En de papierfa brikanten maakten steeds meer rollen papier. Per hoofd Het papierverbruik per hoofd van de bevolking steeg in de Verenigde Staten tussen 1983 en 1988 van 267 naar 318 kilo per jaar. Nederland, altijd be scheiden levend in de scha duw van de VS, begon aan een De eerste onderhandelingen voor een nieuwe cao in 'de papier' zijn deze week al begonnen bij golfkartonfabriek De Zeeuw in Eerbeek. foto: pers unie inhaalrace met een procen tueel veel sterkere groei, na melijk van 158 naar 195 kilo per Nederlander. Mede hierdoor is de produktie- capaciteit in Nederland voor 96 procent benut. De jaarpro- duktie in Nederland van pa pier steeg sinds 1982 van 1,6 naar 2,5 miljoen ton. De export verdubbelde tot 1,7 miljoen ton. Een produktiviteitsverbe- tering van ongekende omvang, want hoewel het aantal ar beidsplaatsen van 8000 tot 10.325 steeg, staat dit niet in verhouding tot de volume groei. Dit werd vooral bereikt door vernieuwingsinvesterin gen, geen geringe zaak in deze bedrijfstak. Want een 'beetje' papiermachine kost al snel meer dan 100 miljoen gulden. Waardoor de Nederlandse pa pierindustrie aan de top van de technologische vernieuwing staat. Het herstel betekende echter niet alleen meer omzet, maar ook meer winst. De kapitaal- sintensieve bedrijfstak bereik te uitstekende resultaten, waarbij op een enkeling na vo rig jaar bedrijven rendemen ten van meer dan 20 procent op hun investeringen maak ten. Op het gebied van de arbeids voorwaarden wordt de be drijfstak door de vakbonden gekwalificeerd als 'op redelijk niveau'. In een groot aantal bedrijven draait men met 36- urige werkweken, of bij vijf ploegendiensten met een ge middelde van 33,6 uur. De vakbonden vinden echter dat de vut-regelingen - gemiddeld 63 jaar - achterlopen bij ande re bedrijfstakken. Een aantal jaren was de vut-leeftijd niet zo'n heet hangijzer, omdat tij dens de 'dalperiode' heel wat oudere werknemers zijn afge vloeid, maar sindsdien is de gemiddelde leeftijd weer toe genomen en wordt de vut be langrijker. Toekomst De toekomst van de Neder landse papier- en verpak kingsindustrie ziet er goed uit. Als een van de eerste Neder landse bedrijfstakken heeft men de kaarten geschud voor het Europa zonder grenzen. Overnames en samenwer kingsvormen - de laatste tus sen de Gelderse Papiergroep en KNP zal binnenkort 'rond' zijn - hebben voor een schaal grootte gezorgd waarmee Ne derland redelijk onbezorgd naar 1992 kan kijken. Daar naast zijn ook samenwerkings vormen opgezet zoals van de zeven golfkartonfabrieken van KNP en BT, terwijl op middel lange termijn in het massief karton iets soortgelijks wordt verwacht. Naast het bereiken van deze schaalvergroting heeft de Nederlandse papierin dustrie zich ook minder afhan kelijk gemaakt van grondstof fen uit het buitenland. Sinds 1980 vormde oud papier 48 procent van de grondstof, vo rig jaar bestond 70 procent van de grondstof uit oud papier, waarmee Nederland een unie ke plaats inneemt in de pa pierwereld. De papierfabri kanten trachten steeds meer de oud-papierhandel in de vingers te krijgen, waarbij niet alleen naar Nederland v/ordt gekeken maar ook samenwer kingsvormen ontstaan met be drijven voor oud-papierinza meling in de Bondsrepubliek Duitsland. Daarnaast draaien de bosprojecten voor grondstof in Flevoland zo goed, dat men zelfs al hout exporteert. Deze zogeheten achterwaartse integratie naar de kant van de grondstoffen, is nagenoeg vol tooid. Tegelijkertijd hebben met name de twee grootste concerns, KNP en Bührman Tetterode (BT), die samen 55 tot 60 procent van de markt hebben, ook de voorwaartse integratie aangepakt door de De papier- en verpakkings industrie draait 'goud op snee'. Het afgelopen jaar draaide deze sector onge kend goed en de toekomst ziet er voorspoedig uit, want als een van de eerste bedrijfstakken is de Neder landse papierindustrie al klaar voor het spel zonder Europese grenzen na 1992. Het dieptepunt acht jaar geleden is volledig uit beeld verdwenen. Het is groei en nog eens groei, niet alleen in de vorm van stijgende winsten. Het aan tal arbeidsplaatsen nam de afgelopen acht jaar met ruim 25 procent toe. Het zijn positieve ontwikkelin gen die een belangrijke rol spelen bij de eerste onder handelingen voor een nieu we cao die deze week bij De Zeeuw in Eerbeek zijn begonnen. Duidelijk is dat de vakbonden hun eis van 4 procent loonsverhoging en verlaging van de vut- leeftijd niet gemakkelijk zullen loslaten. De ruimte voor verbetering van de cao is er volop volgens de bonden. De verwachting is dan ook dat de komende drie maanden wanneer in 'de papier' cao's afgesloten moeten worden, de werkge vers op een harde opstel ling van de bonden kunnen rekenen. papiergroothandel grotendeels in eigen handen te hebben. Onzeker Onzekere factor in het hele nu uitgekristalliseerde plaatje vormen de onbekende plan nen van de papier-mammoe ten uit de Verenigde Staten en Scandinavië. Een concern als James River - vier keer de omvang van Philips en het tweede papierconcern ter we reld - nam vorig jaar van BT in Nederland de tissuefabriek Celtona over. International Papers, de grootste papierfa brikant ter wereld, heeft een meerderheidsbelang in het Duitse concern Zanders ver worven en vanuit het noorden rukken de Zweden en Finnen op binnen de EG door overna mes. Zo verdween de Berghui- zer Papierfabriek in Wapen veld vorig jaar in buitenlandse handen. Maar ook de Neder landse papierindustrie lonkt over de grenzen, hoewel men zoals KNP niet schroomt om niet-kernactiviteiten als Vouwkarton in Eerbeek te verkopen aan het Oostenrijkse Mayr Melnhof. Tegelijktijd nam KNP met MM de West- duitse Ropa-groep - inzame ling oud papier - over, waar door nieuwe internationale verbanden werden gelegd. Maar de ogen van de Neder landse industrie kijken nog verder, want achter het voor malige IJzeren Gordijn ligt een gigantische markt. Voor de technologisch voorop lopen de Nederlandse industrie lig gen daar mogelijkheden om via samenwerkingsvormen daarheen kennis te exporte- ren' BERT MOLENAAR De drie recente orkanen hebben in West-Europa een miljardenschade aan gericht. De grote verze keraars zullen de gevol gen daarvan aan den lijve ondervinden. Ook 's rijks schatkist zal met tiental len miljoenen guldens over de brug moeten ko men om de allerergste schade aan de kustbe- scherming, de wegen en de bossen ongedaan te maken. Of en hoe de Ne derlandse Spoorwegen zich tegen stormschades hebben verzekerd is mij niet bekend. De drie or kanen hebben het bedrijf zonder twijfel miljoenen gekost. Verzekeraars met grote inter nationale belangen zullen Worden geconfronteerd met extra grote schadeclaims, om dat de drie orkanen ook heb ben huisgehouden in België, Duitsland, Engeland en Frankrijk. Denk hier aan Ae- gon en Nationale-Nederlan- den. In een overzicht van de ge volgen schreef het Fiancieele Dagblad onlangs dat de storm de verzekeraars geld gaat kos ten, zodat de resultaten voor het eerste kwartaal van dit jaar lager zullen uitvallen dan werd aangenomen. Geen van de grote verzekeraars ver wacht echter voor 1990 een negatief resultaat. Het Assu rantieconcern der Stad Rot terdam maakt gewag van een bruto stormschade van 10 a 15 miljoen gulden, dat geheel uit de lopende premie-inkomsten zal kunnen worden betaald. Het is dus een goede zaak, dat de liquiditeit van de Neder landse verzekeraars ruim is. Aanwijzingen Van de zijde der verzekeraars is al bekendgemaakt, dat pas over enige tijd een goed in zicht in het totale schadebe drag zal kunnen worden ver kregen. Aanwijzingen over de omvang van de drie catastro fes zijn er echter voldoende. Delta Lloyd, de Nederlandse dochter van 'Commercial Union', maakt in haar ver slag-1989 met deze twee zin nen gewag van de schade claims uit hoofde van de stor men: 'Ook zullen de weersom standigheden niet wederom gunstig zijn. De zeer hevige storm van 25 januari j.l. heeft reeds tot een hoge schadelast geleid'. In de eerste twee maanden van dit jaar heeft Delta Lloyd ten gevolge van de stormschade voor eigen re kening claims tot een totaal bedrag van 30 miljoen gulden ontvangen. Daarbij dient te worden vermeld, dat het re sultaat vóór de gehele divisie schadeverzekering voor 1989 28,6 miljoen gulden heeft be dragen.... Hagelunie, de verzekerings maatschappij voor land- en tuinbouw, heeft bekendge maakt, dat na de orkaan van 25 januari 11.800 schadeclaims tot een totaal bedrag van 125 miljoen gulden zijn binnenge komen. Hagelunie vreest dat het eindresultaat-1990 daar door een verlies te zien zal ge- Veel vakantiegangers zijn ge dupeerd door stormschade aan de ruim 600.000 vouwwa gens, sta- en toercaravans in ons land. De totale schade aan deze vehikels wordt geraamd op 25 miljoen gulden. In de Bondsrepubliek Duits land is door de drie orkanen een schade van ten minste 1,3 miljard D-mark (rond 1,5 mil jard gulden) veroorzaakt. Op een bijeenkomst van het 'Ge- samtverband der Deutschen V ersicherungswirtschaf t (GVD)' in Wiirzburg is ver klaard, dat de drie stormen in West-Europa een totale scha de van naar raming acht a tien miljard D-mark (9 a 11 miljard gulden) hebben ver oorzaakt. Engelse verzeke raars ramen de stormschade op drie miljard pond (circa 9,6 miljard gulden) voor het Ver enigd Koninkrijk en op twee miljard pond (circa 6,4 miljard gulden) voor het vasteland van Europa. Die raming is dus zeker 5 miljard gulden hoger dan de Duitse. De schade aan gebouwen, huisraad en glas wordt in de Bondsrepubliek geraamd op 1 miljard D-mark (1,1 miljard gulden). Daarbij komen de schades aan ver nielde automobielen (denk hier ook aan de honderd au to's op de pier van Holwerd en aan de omgewaaide bo men), omgevallen bouwkra- nen en dergelijke.. Ter vergelijking: de orkaan Hugo, die in 1989 Midden- en Noord-Amerika heeft geteis terd, veroorzaakte een schade van naar raming 5 miljard dollar of circa 10 miljard gul den. Hugo heeft ervoor ge zorgd, dat de winst per aan deel van het Britse verzeke ringsconcern Royal Insurance terugliep van 32,1 pence (1,03 gulden) in 1988 tot 18,6 pence (0,60 gulden) in het afgelopen jaar. Voornamelijk ten gevol ge van Hugo daalde de winst vóór belastingen met 43 pro cent tot 126 miljoen pond (403,2 miljoen gulden). Alle schades komen ten laste van de verzekeraars en de herverzekeraars (zoals in ons land de NRG, de Nederlandse, Reassurantie Groep). NRG vreest, dat een groot deel van de herverzekerde schade op haar zal afkomen. Een beeld van de totale schade zal ech ter pas omstreeks juli verkre gen kunnen worden. De Duitse verzekeringswereld verwacht niet, dat de extreem grote schades tot premiever hogingen zullen leiden. Bij ons is daarover nog weinig positiefs gezegd. Van de zijde van Lloyd's of London, 's we relds grootste verzekeringsim perium, is echter vernomen, dat de tarieven voor verzeke ringen en herverzekeringen als gevolg van de drie stor men snel zullen stijgen. De capaciteit van de internatio nale herverzekeringsmarkt slinkt snel. In zoverre komen de recente orkanen de verze keringswereld niet ongelegen, zo is in Londen verklaard, omdat daardoor eindelijk de premies tot reële niveaus kunnen worden opgetrokken. Het zal echter nog zeker tot 1991 duren, voordat de hogere premies aan de verzekerden kunnen worden doorbere kend. Ik neem aan, dat de Nederlandse verzekeraars in deze markt ook niet aan pre mieverhogingen zullen kun nen ontkomen. Het is dus een kwestie van afwachten. De gehele situatie overziend denk ik dat in de komende maanden op de chefs-etages van de verzekeringsmaat schappijen de rrfarkt zorgvul dig zal worden aftgetast om te zien in hoeverre de premies kunnen en moeten worden verhoogd. Het is voor de ver zekerden te hopen, dat er geen vierde orkaan meer op steekt. De stormprognoses voor de jaren rond de eeuw wisseling zijn wat dit betreft weinig hoopgevend. WIM VAN DER MEULEN GOUD Niauw Vorige ZILVER onbewerkt 24470 - 24970 24580 - 25080 onbewerkt 280 - 350 bewerkt 26570 26680 bewerkt 390 Opgave: Drijfhout. A'dam Ahold koploper op het Damrak AMSTERDAM Op een ef fectenbeurs die na twee dagen van stijging en met het week einde voor de boeg duidelijk gas terugnam, is de koers van Ahold in de loop van de dag relatief sterk 'aangetrokken. De koers van het detailhan delsfonds belandde ten opzich te van de voorgaande dag met een winst van ƒ3,60 op een meer dan 3 procent hoger koerspeil van ƒ118,80. Het Damrak begon overwe gend nog wat hoger, maar gaandeweg moesten veel fond sen wat terrein prijsgeven. Uiteindelijk bleef er toch wat winst over. De koersindex steeg met 0,2 punt naar 192,6. De totale handel op de beurs kwam gisteren uit op 1.851 miljoen, waarvan de aandelen 686 miljoen voor hun reke ning namen. Heineken gedroeg zich wissel vallig. Het drankenfonds kwam in de loop van de dag met goede cijfers over 1989. Er werd op zeker moment zelfs een winst geboekt van 40 cel op 111,30, waarna het berga waarts ging naar 108. Na b bekendworden van de ciife trad een herstel op tot 109 Bij de internationals bleven verschuivingen beperkt. Aki gedroeg zich met een verlii van 80 cent op 128 het zwal ste, terwijl aan de andere kal KLM 70 cent aantrok 37,40. De verzekeringsconcerns kol den zich vooreerst nog redeli] handhaven, ondanks de k kendmaking van Delta Lioj over de gigantische verliez* die de maatschappijen doord stormen geleden hebben. L ter echter zakten Aegon e Nationale Nederlanden toe weg. Voor Aegon kwam terwijl ook Nationale Nedö landen eenzelfde verlies 1« op ƒ70,10. Elsevier raakte kwijt op 79 en Internati ƒ1,50 op ƒ89,50. Koe Rah den de 1 besl 4 Sjoe

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 8